Ντιέγκο Μαραντόνα: Το τέλειο ντοκιμαντέρ για έναν ατελή θεό

To θέμα με τον αθλητισμό και με τους αθλητικούς ήρωες είναι πως προσφέρουν μια εύκολη, καθαρή αφήγηση- αν ο σκηνοθέτης επιλέξει να την χρησιμοποιήσει. Η ζωή και η καριέρα ενός αθλητή είναι γεμάτη δεδομένα, εμφανή δραματουργικά σημεία κορύφωσης. Ένα τρόπαιο, μια νίκη, ένα γκολ. Από όλη την περιπλοκότητα ενός χαρακτήρα, μπορείς με μεγάλη ευκολία να ξεδιαλέξεις ένα μέρος, να εστιάσεις σε μια αφήγηση και, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες, να καταλήξεις σε έναν θρίαμβο.

Ο Ασίφ Καπάντια δεν ενδιαφερόταν ποτέ για καθαρά happy ends ωστόσο, ούτε για αγιογραφικούς θριάμβους. Τα ντοκιμαντέρ για τα οποία έγινε διάσημος είναι κατάθεση στο έντστικτό του για σημαντικές, δραματικές ιστορίες γύρω από διφορούμενες, περίπλοκες πραγματικότητες. Έγινε ευρύτερα γνωστός με το σπουδαίο “Senna” (για τον τραγικά χαμένο πιλότο της Φόρμουλα 1, Άιρτον Σέννα) και πέτυχε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία, και μια οσκαρική νίκη, με το “Έιμι”, για την Έιμι Γουάινχαους.

Ο Καπάντια, που παράλληλα σκηνοθετεί και μυθοπλασία (συμμετείχε ας πούμε στο “Mindhunter” του Netflix δίπλα στον Ντέιβιντ Φίντσερ), φέρνει σε αυτά τα έργα του την αδιαπργμάτευτη προτίμησή του για πλάνα και φωνές αρχείου. Το “Senna” είναι κατασκευασμένο σαν μια ιστορία που συμβαίνει μπροστά στα μάτια σου, παρά μια ιστορία που σου διηγείται κάποιος από το σήμερα. Κι ενώ το “Diego Maradona”, το νέο του ντοκιμαντέρ με το οποίο επέστρεψε σήμερα στις Κάννες, διαθέτει αρκετά σημερινά voice-overs ακόμα κι από τον ίδιο τον Ντιέγο, δεν βλέπουμε ποτέ ακίνητα κεφάλια να μιλούν σε κάμερα. Οι φωνές του σήμερα, μαζί με τις φωνές του τότε, αφηγούνται απλώς την ιστορία που βλέπουμε κομμένη και ραμμένη μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό- ο Καπάντια συνέθεσε την ταινία μέσα από περισσότερες από 500 ώρες σπάνιου υλικού που φτάνει μέχρι και τα παιδικά χρόνια του Μαραντόνα και τις πρώτες του επαφές με το ποδόσφαιρο.

Πώς προσεγγίζει λοιπόν κανείς έναν ήρωα – παύλα – αντιήρωα σαν τον Μαραντόνα; Μιλάει για το ποδοσφαιρικό ταλέντο; Για την αυτοκαταστροφή; Για την αποθέωση ή για την τραγωδία; Για τους θριάμβους ή για την πτώση; Ο Καπάντια τα πλέκει όλα περίτεχνα σε ένα προφίλ που χρησιμοποιεί το ποδόσφαιρο ως σκελετό για τη σκιαγράφηση ενός χαρακτήρα που ποτέ δεν κατάφερε να συμφιλιώσει τις αντικρουόμενες πλευρές του εαυτού του.

Η ταινία εστιάζει στα χρόνια του Μαραντόνα στη Νάπολι, περνώντας από τα ενδιάμεσα Μουντιάλ και τους τίτλους στο Καμπιονάτο, κι από την άνοδο και την θεοποίησή του, μέσα από τους δεσμούς του με την τοπική μαφία και τον εθισμό του στην κοκαϊνη, φτάνει ως την πτώση και τον διωγμό του από την Ιταλία και τον ποδοσφαιρικό κόσμο γενικότερα. Είναι μια πικρή ιστορία, την οποία ο Καπάντια αφηγείται δίχως να προσπαθεί να στρογγυλέψει άκρες, και χρησιμοποιώντας παράλληλα το μέγεθος του Μαραντόνα για να αγγίξει ζητήματα τάξης, προέλευσης, ταυτότητας (εθνικής αλλά και ταξικής). Στην ταινία του συνυπάρχουν χιούμορ, θρίαμβος και θλίψη, καθώς προς τιμήν του αρνείται να χρησιμοποιήσει τις προσφερόμενες ευκολίες για να πει μια εύκολη, ηρωική ιστορία.

Υπήρχε εξαρχής το ερώτημα του πώς θα προσέγγιζε ο ντοκιμαντερίστας το προφίλ ενός αντικειμένου που, σε αντίθεση με τον Σέννα και την Γουάινχαους, βρίσκεται ακόμα στη ζωή. Το αποτέλεσμα είναι εξίσου συναρπαστικό.

* Το ‘Diego Maradona‘ θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες από την Weirdwave.

ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΚΑΝΝΕΣ:

O Μπιλ Μάρεϊ κυνηγά απολαυστικά τα ζόμπι του Τζιμ Τζάρμους