Ο Φωκίων Ξένος έφτιαξε ένα animation για να εξηγήσει στα ανίψια του πώς είναι να ταξιδεύεις

Βρισκόμαστε στην πανέμορφη Ερμούπολη της Σύρου, εκεί που εδώ και 15 χρόνια το καλοκαίρι σβήνει το φθινόπωρο με τον πιο δημιουργικό, πολύχρωμο και εκρηκτικό τρόπο, με το Animasyros. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων, που πραγματοποιήθηκε φέτος από τις 20 έως τις 25 Σεπτεμβρίου, συγκεντρώνοντας 200 ταινίες καταξιωμένων και νέων δημιουργών από όλο τον κόσμο. 

Μεταξύ αυτών και ο Φωκίων, ένα από τα λαμπρά ταλέντα του ελληνικού animation, σκηνοθέτης και animator, με βραβεύσεις εντός και εκτός συνόρων και ένας από τους πιο πιστούς fans της διοργάνωσης.

Εξάλλου, χάρη στο Animasyros και με αφετηρία την Ερμούπολη η μικρού μήκους ταινία του, Heatwave κατάφερε να διαγράψει πριν μερικά χρόνια μία ξέφρενη διεθνή καριέρα, αλλά θα σου μιλήσουμε παρακάτω γι’ αυτό. 

Το τριπλό παρόν στο Animasyros 2022

Ο Φωκίων Ξένος συμμετείχε στη φετινή, 15η διοργάνωση του Animasyros με τρία πρότζεκτ, διαγωνίστηκε με τα δύο εξ αυτών και αποχώρησε στην τελετή λήξης με την Ειδική Μνεία για το ένα από αυτά. 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, δίνοντας τον λόγο σε εκείνον.

«Στο πλαίσιο της Αγοράς, το τμήμα του φεστιβάλ που λειτουργεί σαν πυρήνας δημιουργικής και επαγγελματικής δικτύωσης και δημιουργίας μεταξύ επαγγελματιών του animation από όλο τον κόσμο, παρουσιάστηκε το Γέγονε: Μέσα στο μουσείο από τη σεναριογράφο Βάσια Χατζηγιαννάκη και τον σκηνοθέτη Γιάννη Ζιόγκα. 

Πρόκειται για μία παιδική ανθολογική σειρά animation δέκα επεισοδίων (εγώ είμαι ο animator και ο σκηνοθέτης των επεισοδίων), που δημιουργήσαμε για λογαριασμό της ΕΡΤ. Η κρατική τηλεόραση συνεργάστηκε με πέντε μουσεία της Αττικής (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Μουσείο της Ακρόπολης, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας, Αρχαιολογικό Μουσείο του Κεραμεικού), τα οποία διάλεξαν τα δύο πιο δημοφιλή τους εκθέματα για παιδιά. Κάθε επεισόδιο διηγείται την ιστορία ενός εκθέματος.

Το Γέγονε: Μέσα στο μουσείο θα ξεκινήσει να προβάλλεται προσεχώς από την ΕΡΤ2, στη συνέχεια, θα προστεθεί στο περιεχόμενο του ERTFLIX, ενώ θα ενταχθεί και στα εκπαιδευτικά προγράμματα των μουσείων. 

Το δεύτερο πρότζεκτ είναι το The Two Temples (Οι δύο ναοί), με το οποίο διαγωνιστήκαμε στο τμήμα Τηλεοπτικές & Κατά Παραγγελία Ταινίες του Animasyros. Ένα μικρού μήκους ταινιάκι, μόλις 2 λεπτών και 43 δευτερολέπτων, που φτιάξαμε με τους Στέφανο Ρόκο, Γιώργο Γούση και James Sclavunos. 

Πριν μερικούς μήνες, ο εικαστικός, ζωγράφος και χαράκτης Στέφανος Ρόκος παρουσίασε την έκθεση The Two Temples στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Όλα τα έργα του ήταν εμπνευσμένα από ένα ταξίδι που είχε κάνει στην Ιαπωνία.

Με αφορμή αυτή την έκθεση, ο Στέφανος θέλησε να φτιάξει έναν κινούμενο πίνακα. Επικοινώνησε αρχικά με τον σκηνοθέτη των Μαγνητικών Πεδίων Γιώργο Γούση, που είναι καλός του φίλος αλλά και δικός μου και του πρότεινε να συνεργαστεί μαζί μου. 

Δεδομένου ότι δεν ήθελε να φτιάξει ένα animation στον υπολογιστή, τον βοήθησα να μπει στη λογική του πώς μπορούσε να γυρίσει ένα μικρό animation με τα δικά του σχέδια. Ουσιαστικά, ο ρόλος μου στο εγχείρημα ήταν συμβουλευτικός, έκανα αυτό που λέμε animation mentoring. Ο Στέφανος ήταν ο art animator και ο Γιώργος ο σκηνοθέτης, ενώ τη μουσική έγραψε ο James Sclavunos, ο ντράμερ των Bad Seeds του Nick Cave, που τον δένει μία μακρόχρονη φιλία με τον Στέφανο.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα ψυχεδελικό φιλμάκι που έπαιζε ζωντανά κατά τη διάρκεια της έκθεσης στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη και μετά το τέλος αυτής, απέκτησε μία δεύτερη ζωή. Κάπως έτσι, έλαβε μέρος και στο φετινό Animasyros.

Το τρίτο και τελευταίο πρότζεκτ είναι και το πιο προσωπικό μου. Το Travel Bugs (Ταξιδιάρικα Ζουζούνια) είναι ένα μικρού μήκους animation 8 λεπτών με πρωταγωνιστές τον Λούι, ένα νωχελικό σκαθάρι από το Παρίσι που ζει στη βαλίτσα ενός κοριτσιού που κάνει διακοπές με τους γονείς του στην Αθήνα και τον Ιάσωνα μία υπερκινητική πασχαλίτσα.

Όταν ο Λούι χάνει τη βαλίτσα και τους ανθρώπους του, συναντά τυχαία στο Σύνταγμα τον Ιάσωνα. Μαζί ανακαλύπτουν το ιστορικό κέντρο και την ντόπια κουλτούρα, στην προσπάθειά τους να επανενωθεί ο Λούι με την οικογένειά του. 

Η τεχνική που χρησιμοποιήσαμε για τη δημιουργία του Travel Bugs είναι το live action: τραβήξαμε δηλαδή κανονικά τα μέρη, τους ανθρώπους, τα αυτοκίνητα, καθώς στόχος μας ήταν να δείξουμε ένα ρεαλιστικό τοπίο της πόλης με όλες τις αντιθέσεις της, με τις τουριστικές και τις πιο κρυφές γωνιές της, με τα καλά και τα άσχημα (το χάος στους δρόμους, την κίνηση, τη ζέστη) και ενθέσαμε μέσα σε αυτό το περιβάλλον stop motion χαρακτήρες (τα ζουζούνια είναι οι μοναδικοί animated χαρακτήρες).  

Το συγκεκριμένο ταινιάκι, που δημιουργήθηκε στο Kids Kino Lab και σε παραγωγή της NEDA Films, είναι το πρώτο επεισόδιο, ο πιλότος της ομότιτλης παιδικής σειράς που έχω στα σκαριά (αυτή τη στιγμή αναζητάμε συμπαραγωγούς στο εξωτερικό) και θα αποτελείται από 26 αυτοτελή επεισόδια των 5 λεπτών με τα δύο ζουζούνια να ταξιδεύουν σε 4 χώρες της Ευρώπης. 

Η ιδέα γεννήθηκε όταν προσπάθησα να εξηγήσω στα τέσσερα ανίψια μου πώς είναι να ταξιδεύεις. Θέλησα λοιπόν να φτιάξω ένα animation που να μην είναι διδακτικό, αλλά με διασκεδαστικό τρόπο να συστήνει στα παιδιά τα ταξίδια σε διαφορετικές χώρες, πόλεις, πολιτισμούς μέσα από τις μικροσκοπικές περιπέτειες που ζουν κάθε φορά οι μικροσκοπικοί μας ήρωες. 

Με απλά λόγια, το Travel Bugs φιλοδοξεί να γίνει ένα travel show για παιδιά».

Μπορεί ο Φωκίων Ξένος να μην κέρδισε με το Travel Bugs το βραβείο για το Ελληνικό Διαγωνιστικό Τμήμα στο Animasyros 2022, τιμήθηκε όμως με την Ειδική Μνεία «για τον συνδυασμό stop-motion και ζωντανής δράσης: οι γεμάτες χρώμα εικόνες του γεμίζουν την παιδική ψυχή που κρύβουμε όλοι μας με τρυφερότητα, ενώ η φαντασία μάς βοηθά να ανακαλύψουμε ξανά τον κόσμο με πολύ αισιόδοξο τρόπο».

Από την Αθήνα στο Λονδίνο και στην Ερμούπολη

Ο Φωκίων Ξένος αποφάσισε ότι θα ασχοληθεί με την καλλιτεχνία όταν ήταν στο Λύκειο. Πέρασε στο Τμήμα Γραφιστικής του ΤΕΙ Αθήνας (σήμερα, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής) και ειδικεύτηκε στο animation, το οποίο ήταν τότε μάθημα επιλογής. Γοητεύτηκε από το γεγονός ότι μπορούσε μόνος του να φτιάξει μία ταινία κινουμένων σχεδίων και θέλησε να ρουφήξει ακόμα περισσότερη γνώση και έμπνευση για τη συγκεκριμένη τέχνη. 

Έφυγε λοιπόν στο Λονδίνο, όπου φοίτησε στο National Film and Television School της Αγγλίας. Εκεί, γεννήθηκε η μικρού μήκους ταινία με την οποία έγινε το εθνικό αλλά και το διεθνές του breakthrough, το Heatwave. Ήταν η πτυχιακή του για τη σχολή. Μία ωδή στο ελληνικό καλοκαίρι, που διακρίθηκε σε διεθνείς διοργανώσεις όπως τα κινηματογραφικά βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Εδιμβούργου, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, φυσικά και το Animasyros, μεταξύ πολλών ακόμα. 

«Το Heatwave ήταν η πρώτη μου συμμετοχή ως διαγωνιζόμενος στο Animasyros το 2019, όπου κέρδισα το βραβείο της Καλύτερης Φοιτητικής Ταινίας στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα. Ως θεατής όμως είχα ξεκινήσει να παρακολουθώ το φεστιβάλ ήδη από το 2016 όταν ήμουν ακόμα φοιτητής. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Λάτρεψα τη διοργάνωση και τους ανθρώπους της που στηρίζουν την τόσο μικρή, αλλά εξαιρετικά δυναμική κοινότητα του ελληνικού animation».

Από την πανδημία και μετά, ο Φωκίων σταμάτησε να μοιράζει τη ζωή του μεταξύ Ελλάδας και Αγγλίας και επέστρεψε μόνιμα στη γειτονιά, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, στην Ηλιούπολη. Τα 12 από τα 32 χρόνια της ζωής του ασχολείται επαγγελματικά με το animation, δηλώνοντας ερωτευμένος με την τεχνική του stop motion (Heatwave, Travel Bugs).

«Στο stop motion έχεις φυσικά αντικείμενα, κούκλες, πλαστελίνες, τα οποίας τοποθετείς μπροστά από την κάμερα και τραβάς μία φωτογραφία. Τα κουνάς λίγο και τραβάς ξανά και ούτω καθεξής. Με αυτή την επαναλαμβανόμενη διαδικασία δημιουργείται η ψευδαίσθηση της κίνησης», εξηγεί για να υπογραμμίσει: 

«Δεν είναι ότι κατακρίνω τα animations που φτιάχνονται digital, μέσα από τον υπολογιστή, αλλά αυτή η αίσθηση που δίνει στον δημιουργό το stop motion ότι είναι μέσα στο σετ, σαν να είναι ο ηθοποιός πάνω στη σκηνή, είναι μοναδικό συναίσθημα. Έχω ανάγκη από αυτό το χειροπιαστό στοιχείο για να δημιουργήσω».  

Εκτός από το stop motion, ο 32χρονος σκηνοθέτης και animator λατρεύει το παιδικό concept. «Το πρώτο μου κοινό, οι πρώτοι άνθρωποι που βλέπουν αυτά που φτιάχνω είναι τα ανίψια μου. Τα παιδιά είναι ο πιο σκληρός κριτής με την καλή έννοια. Είναι ειλικρινή, θα σου πουν αμέσως με την αθωότητα που τα διακρίνει τι τους αρέσει και τι όχι». 

Τι αρέσει όμως στον ίδιο να δημιουργεί μέσα από τα animated φιλμάκια του; «Ειλικρινείς ιστορίες με παιχνιδιάρικη διάθεση και έντονα χρώματα».