Ο συγκινητικός αποχαιρετισμός του Al Pacino στον Μίκη Θεοδωράκη
«Κατάλαβα αμέσως όταν άκουσα τη μουσική ότι είχε συλλάβει το νόημα του Serpico».
- 9 ΣΕΠ 2021
Το 1973 τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά από ό,τι σήμερα στον θαυμαστό κόσμο του αμερικανικού σινεμά. Ο Al Pacino δεν ήταν (ακόμη) ιερό τέρας αλλά ένας ταχύτατα ανερχόμενος πρωταγωνιστής με τον Νονό στο βιογραφικό του, ο Sydney Lumet ένα από τα πλέον καυτά ονόματα για την καρέκλα του σκηνοθέτη με σαφές πολιτικό πρόσημο στο έργο του, και ο μεγαλοπαραγωγός Dino De Laurentiis ένας κινηματογραφικός μύθος εν ζωή. Η πορεία των τριών αυτών θρύλων θα συναντιόταν σε ένα σημείο τομής: το Serpico. Έλειπε, όμως, μια τελευταία πινελιά για το κάδρο που θα έντυνε την αληθινή ιστορία ενός Νεοϋορκέζου αστυνομικού πολύ διαφορετικού από τους άλλους.
«Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα τη μουσική του Serpico. Ήμουν στο γραφείο του παραγωγού στο Μανχάταν, στον 16ο όροφο και είχαμε θέα σε όλη τη Νέα Υόρκη, όταν έπαιξε το soundtrack» δήλωσε χθες ο Al Pacino στο MEGA, αναφερόμενος στις συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη και φέρνοντας στο μυαλό του παλιές αναμνήσεις.
Στη συνέχεια ολοκλήρωσε τη σκέψη του: «Αμέσως μόλις έμαθα για τον θάνατό του, αυτή ήταν η σκηνή που ήρθε στο μυαλό μου. Από την πρώτη στιγμή που άκουσα εκείνο το βράδυ τη μουσική γνώριζα ότι: “αυτό ήταν, το έχει, έχει την ταινία, έχει συλλάβει το νόημά της”. Έτσι τον θυμάμαι!».
Λίγες λέξεις από ένα θρύλο για έναν άλλο θρύλο που σήμερα ο κόσμος αποχαιρετά για τελευταία φορά. Πώς όμως ο Έλληνας συνθέτης βρέθηκε να υπογράφει τη μουσική του Serpico;
Η ερμηνεία ζωής του Al Pacino υπό τους ήχους του Μίκη Θεοδωράκη
Ένας undercover αστυνομικός αποκτά εμφάνιση χίπη για να ξεσκεπάσει τη βρωμιά στους κόλπους της νεοϋορκέζικης αστυνομίας. Ένας ανερχόμενος Αμερικανός ηθοποιός δίνει μία από τις πρώτες τεράστιες παραστάσεις της ζωής του. Ένας σπουδαίος σκηνοθέτης αποφασίζει να πάει κόντρα στη νόρμα και να γυρίσει μια διαφορετική περιπέτεια χωρίς καθόλου soundtrack. Κάπου εδώ, όμως, ο Dino De Laurentiis βάζει ένα βέτο.
«Σε παρακαλώ, αν ο Dino δει ένα όνομά σαν το δικό σου να υπογράφει τη μουσική θα ξετρελαθεί» είχε πει ο Lumet στον Θεοδωράκη, στη συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη το 1970. Ο τελευταίος μόλις είχε αποφυλακιστεί από τα κολαστήρια της Χούντας, και ο Αμερικανός σκηνοθέτης έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να τον πείσει να γράψει το soundtrack του Serpico. Σε διαφορετική περίπτωση, ο De Laurentiis θα έδινε εκείνος τη λύση που πίστευε. Ο Lumet ήθελε όμως να κρατήσει την ταινία του με όσο λιγότερη μουσική γίνεται (μόλις 14 λεπτά). Χρειαζόταν κάτι σύντομο, αλλά εξαιρετικό.
Υπήρχε όμως μια βασική δυσκολία: όταν ο Θεοδωράκης είδε την ταινία, ήταν σίγουρος ότι -όντως- δεν χρειάζεται καθόλου soundtrack. Έτσι, o Sydeny Lumet προσπάθησε να τον δελεάσει με κάθε τρόπο: τον καθοδήγησε όσον αφορά το συμβόλαιο που θα έπρεπε να κλείσει με τον De Laurentiis και του είπε ότι δεν θα χρειαζόταν να είναι καν παρών στα γυρίσματα του Serpico (σ.σ: ο Έλληνας συνθέτης είχε κανονίσει αμερικανική περιοδεία τότε).
Τελικά, ο Μίκης Θεοδωράκης πείστηκε και έδωσε μια κασέτα που περιείχε τη σύνθεση Δρόμοι παλιοί σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη. Χρησιμοποιήθηκε, όμως, μόνο η μουσική. Μια μελωδία που ταυτίστηκε απόλυτα με την απίστευτη ιστορία του Frank Serpico αλλά και την ερμηνεία του Al Pacino, η οποία άφησε εποχή.
Ήταν άραγε η πιο σημαντική κινηματογραφική στιγμή του Έλληνα συνθέτη; Μάλλον, όχι. Υπάρχουν άλλωστε ο Ζορμπάς αλλά και οι ταινίες του Κώστα Γαβρά.
Η μουσική του Serpico ήταν υποψήφια για βραβείο Grammy αλλά και για BAFTA. Μάλιστα, μπορεί στην εποχή της να έλαβε ανάμεικτες κριτικές (καθώς οι Αμερικανοί κριτικοί ίσως δεν ήταν και τόσο εξοικειωμένοι με την ιδιαίτερη μουσική γραφή του Θεοδωράκη), κατάφερε όμως να αποτελέσει ένα διαχρονικό -και αρκετά διαφορετικό- σημείο αναφοράς για τον αμερικανικό κινηματογράφο.
Στο τέλος, αυτό που όλος ο κόσμος θυμάται είναι πως ο Al Pacino έδωσε μία από τις ερμηνείες της ζωή του υπό τους ήχους του Μίκη Θεοδωράκη. Κάτι, δηλαδή, που πρώτος από όλους φαίνεται να μην ξεχνά ο ίδιος ο 81χρονος ηθοποιός.
