Ο βίος και η πολιτεία του Τζίμι Χόφα

Η αριστουργηματική ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε ‘Irishman‘ παίζεται ήδη στις αίθουσες και όσοι λατρεύουν τον Αμερικανό σκηνοθέτη θα ενθουσιαστούν από την τρίωρη ελεγεία του. Θα δουν επίσης τρεις μεγάλους ηθοποιούς: Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Αλ Πατσίνο και Τζόε Πέσι, σε ρεσιτάλ υποκριτικής.

Και θα κάνουν ένα ταξίδι στην σύγχρονη αμερικάνικη ιστορία, όπου τα όρια μεταξύ πολιτικής, οργανωμένου εγκλήματος και συνδικαλισμού αλά ΗΠΑ, ήταν δυσδιάκριτα όσο ποτέ. Η δολοφονία των δυο Κένεντι, του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο πόλεμος του Βιετνάμ και το σκάνδαλο Γουότεργκέιτ που ‘έριξε’ τον Νίξον, ήταν τα ιστορικά γεγονότα της εποχής.

Η ταινία περιγράφει τη δράση του Φρανκ Σίραν, του πρωτοπαλίκαρου της οικογένειας Μπουφαλίνο αλλά και σχεδόν δεξί χέρι του Τζίμι Χόφα. Του αμφιλεγόμενου προέδρου του συνδικάτου… φορτηγατζήδων, που για αρκετά χρόνια ήταν ένα από τα πιο ισχυρά πρόσωπα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο υποδύεται τον σκληρό και ψυχρό δολοφόνο Σίραν, που αφηγήθηκε την ιστορία του λίγο πριν πεθάνει (από καρκίνο το 2003) στον συγγραφέα Τσαρλς Μπραντ. Κάπως έτσι, με την αφήγηση δηλαδή του ‘γέρου Σίραν’ ξεκινάει η ταινία και με διάφορα ‘μπρος-πίσω’ ο Σκορτσέζε κεντάει μια υπέροχη κινηματογραφική ιστορία.

Ο Σίραν γνωρίζει πρώτα τον Ράσελ Μπουφαλίνο (υπόγεια, οσκαρική ερμηνεία του απίθανου Τζόε Πέσι) και εν συνεχεία βρίσκεται στο πλευρό του επιβλητικού Χόφα (Αλ Πατσίνο). Το βιβλίο έχει τίτλο ‘I heard you paint houses’ δηλαδή ‘άκουσα ότι βάφεις σπίτια’, η φράση που υποτίθεται ότι είπε ο Χόφα στον Σίραν, υπαινισσόμενος την … δουλειά του. Ο Σίραν ξετίναζε τα μυαλά, όσων είχε βάλει στο μάτι η μαφία, και από το αίμα τους βάφονταν οι τοίχοι…

Θα κάνουμε και ένα σπόιλερ ακόμα. Το βιβλίο, άρα και η ταινία, συντάσσονται με την ‘αποκάλυψη’ του Σίραν ότι ήταν αυτός που ξέκανε τον Τζίμι Χόφα το 1975. Κανείς όμως δεν ξέρει αν πράγματι αυτό αληθεύει, η απλά ήταν μια ιστορία του ‘παραμυθατζή’ Φρανκ Σίραν, αν κι εδώ που τα λέμε, ένας άνθρωπος σαν αυτόν, στο τέλος της ζωής του, δεν είχε κανένα λόγο να λέει ψέματα.

Ο θάνατος του Τζίμι Χόφα, ωστόσο, παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια καθώς το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ και επίσημα ανακηρύχθηκε νεκρός το 1982. Ποιος ήταν όμως αυτός ο εκρηκτικός συνδικαλιστής στη θεωρία, άμεσος συνεργάτης της μαφίας επί της ουσίας και τον οποίο ερμηνεύει απολαυστικά ο Αλ Πατσίνο;

Πρόεδρος των φορτηγατζήδων, χωρίς να έχει οδηγήσει

AP IMAGES

Ο πρόεδρος των φορτηγατζήδων, του περίφημου σωματείου Teamsters, μπορεί να μην οδήγησε ποτέ του νταλίκα (σε αντίθεση με τον Σίραν, ο οποίος δούλευε οδηγός και έτσι άρχισε να παρανομεί) ήταν όμως εξαιρετικός στις μανούβρες της ζωής του, εκτός από το … τέλος.

Ο Χόφα έχασε τον ανθρακωρύχο πατέρα του το 1920, όταν ήταν εφτά ετών και άρχισε να δουλεύει από μικρός για να βοηθήσει τη μητέρα του (έπλενε ρούχα και καθάριζε σπιτια).

Στα 16 του, το 1929 δηλαδή, κι ενώ το κραχ είχε γονατίσει την Αμερική, προσλήφθηκε στην εταιρεία χονδρικής πώλησης τροφίμων, Κρούγκερ.

Εκεί, εκδήλωσε την πρώτη του συνδικαλιστική δράση, καθώς οργάνωσε τους εργάτες σε πολυήμερη απεργία (το 1931) ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Τα 12ωρα και οι πενιχροί μισθοί τους είχαν γονατίσει. Η Κρούγκερ δέχθηκε τα αιτήματα των απεργών, ο Χόφα απολύθηκε τον επόμενο χρόνο, αλλά ήδη είχε δημιουργήσει μια συμπαγή μάζα οπαδών που τον ακολούθησαν και στην επόμενη … φάση. Την ανάληψη, δηλαδή, της ηγεσίας του συνδικάτου των οδηγών νταλίκας (το 1957).

Ο Χόφα από μαχητικός διεκδικητής των εργατικών δικαιωμάτων γίνεται … μόνιμος εργατοπατέρας. Έμεινε στην ηγεσία του συνδικάτου δέκα χρόνια, αλλά η εξουσία (με τα μέλη του σωματείου να φτάνουν κάποια στιγμή το 1.5 εκατομμύριο) τον διέφθειρε ολότελα. Η αναρρίχηση του ξεκινάει όταν εκλέγεται πρόεδρος της τοπικής επιτροπής 299 του Ντιτρόιτ, τον Δεκέμβριο του 1946. Έξι χρόνια αργότερα ορίζεται αντιπρόεδρος στο συνέδριο του συνδικάτου στο Λος Άντζελες από τον νεοκλεγέντα πρόεδρο Ντέιβ Μπεκ, που ‘νίκησε’ τον Ντάνιελ Τόμπιν , επικεφαλής του συνδικάτου … σχεδόν μισό αιώνα (από το 1907). Ο Χόφα έβαλε όλο το μηχανισμό του για να εκλεγεί ο Μπεκ με αντάλλαγμα την αντιπροεδρία σε εθνικό επίπεδο.

Τα κεντρικά γραφεία της IBT μετακομίζουν στην Ουάσιγκτον. Και το 1957 με τον Χόφα, πλέον, πρόεδρο οι Teamsters αποβάλλονται με ψήφους 5-1 από την αμερικάνικη ένωση συνδικάτων. Ο Χόφα όμως είναι αδίστακτος. Δεν είχε πρόβλημα να συνάψει σχέσεις με τους μαφιόζους της οικογένειας Μπουφαλίνο (ο Μπιλ Μπουφαλίνο είναι δικηγόρος του) να υπεξαιρέσει χρήματα από το ταμείο του συνδικάτου για έργα της Μαφίας, να εκβιάζει στοχευμένα εταιρείες, να δωροδοκεί, να εκμαυλίζει.

Η ανελέητη δράση του για μια δεκαετία ανακόπηκε καθώς προέκυψε η μεγάλη μάχη του με τους Κένεντι. Τον πρόεδρο και τον γενικό εισαγγελέα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η αδυσώπητη κόντρα με τον Μπόμπι Κένεντι

Λένε ότι ο Χόφα αντέδρασε ακόμη πιο ‘ψυχρά’ απ’ ό,τι περιγράφεται στην ταινία, όταν στην τηλεόραση ανακοινωνόταν ο θάνατος του Τζον Κένετι, μετά τα δολοφονικά πυρά στο Ντάλας. Απλά συνέχιζε να τρώει το παγωτό του, σχεδόν … απολαμβάνοντάς το. Αργότερα φέρεται να έχει δηλώσει και το εξής: “Ελπίζω τα σκουλήκια να του έχουν φάει ήδη τα μάτια” Ευγενέστατος!

Η κόντρα με τον JFK και κυρίως τον του Μπόμπι Κένεντι ήταν αδυσώπητη. Ο αδερφός του προέδρου, γενικός εισαγγελέας από τον Ιανουάριο του 1961, εξελίχθηκε σε απηνή κυνηγό του διάσημου συνδικαλιστή για τον οποίο πίστευε ότι συνδεόταν απευθείας με το οργανωμένο έγκλημα.

Ο Μπόμπι είχε δημιουργήσει, σύμφωνα με την Washigton Post ειδική ομάδα στο υπουργείο δικαιοσύνης των ΗΠΑ, με την ονομασία «πιάστε τον Χόφα». Η συλλογή στοιχείων για τις παρανομίες του προέδρου του συνδικάτου των οδηγών ήταν ενδελεχής, ο Χόφα θεώρησε κάθε προσπάθεια των Κένεντι για την πάταξη της διαφθοράς ως ένα ακόμη βήμα εξόντωσής του και η κόντρα έγινε άγρια.

Στις διάφορες επιτροπές της γερουσίας, όπου ο Χόφα καλούταν να δώσει εξηγήσεις, οι μονομαχίες τους έμειναν στην ιστορία. Μια εξ’ αυτών απεικονίζεται με μαεστρία από τον Σκορτσέζε.

Ο Ρόμπερτ Κένεντι δεν άφηνε τίποτε που να μην ελέγξει. Επιτέθηκε χωρίς έλεος στον Χόφα, τον οποίο σε συνέντευξή του στο National Public Radio, χαρακτήρισε ως τον “επικίνδυνο άνθρωπο στην Αμερική”. “Ο ένας μισούσε τον άλλο και ο Χόφα ήθελε να ταπεινώσει τον Κένεντι” έχει πει ο Τζεφ Νεφ, συγγραφέας του βιβλίου ‘Μπόμπι Κένεντι εναντίον Τζίμι Χόφα’, προσθέτοντας: “Ήταν μετρ της χειραγώγησης, τρομερός διαπραγματευτής και πάντα έπαιρνε αυτό που ήθελε, αφού έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να το πετύχει. Η υπονόμευση των ‘εχθρών’ του ήταν βασικό μέλημά του. Ο Κένεντι, από την πλευρά του, δεν ήταν διατεθειμένος να χάσει”.

Κατά καιρούς ο Χόφα και εν γένει η μαφία έχουν συνδεθεί με τη δολοφονία του Τζον Κένεντι. Το αποτυχημένο ‘κίνημα’ για επέμβαση στην Κούβα από παραστρατιωτικούς, είχε οργανωθεί σε συνεργασία με τη μαφία, καθώς το συνδικάτο του εγκλήματος σε πιθανή πτώση του Φιντέλ Κάστρο, πίστευε ότι θα πάρει πίσω την … αξιοποίηση της Αβάνας. Καζίνο, πορνεία, μπαρ, εστιατόρια κι όλα όσα είχε υπό τον έλεγχό του, πριν οι Κουβανοί επαναστάτες ανατρέψουν τον δικτάτορα Μπατίστα.

Η κρίση του κόλπου των χοίρων, που ακολούθησε, έφερε τον κόσμο κοντά σε μια πυρηνική σύγκρουση 15 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τότε ο Κένεντι μπήκε στο στόχαστρο της μαφίας, έστω κι αν το ‘συνδικάτο’ του Σικάγου, όπως γράφει στο βιβλίο του ο Γκας Ρούσο είχε στενές σχέσεις με τον Τζο Κένεντι, τον πατριάρχη της οικογένειας.

Το 1964 ο Ρόμπερτ Κένεντι κατηγορεί τον Χόφα για δωροδοκία ενόρκων ομοσπονδιακού δικαστηρίου και πετυχαίνει τη φυλάκισή του για οκτώ χρόνια. Άλλα πέντε θα του επιβληθούν για διάφορα σκάνδαλα που αποδεικνύονται. Η φυλάκιση του πανίσχυρου Χόφα (το 1967) θα κρατήσει σχεδόν πέντε χρόνια, καθώς τον Δεκέμβριο του 1971 ο Ρίτσαρντ Νίξον του χορηγεί αμνηστία με περιοριστικό όρο την αναστολή της συνδικαλιστικής του δραστηριότητας μέχρι το 1980. Λέγεται ότι η αμνηστία του κόστισε μισό εκατομμύριο δολάρια Τα ηνία του συνδικάτου παίρνει ο Φρανκ Φιτσίμονς, ευνοούμενος στην αρχή, εχθρός στη συνέχεια του Χόφα.

Ποιος σκότωσε τον Τζίμι;

AP IMAGES

Ο Τζίμι ήταν πολύ … σκληρός για να μείνει με σταυρωμένα τα χέρια και εκτός των άλλων ήξερε πολλά, ιδίως για τη μαφία και τη διαπλοκή της με τα κέντρα εξουσίας. Δεν δίνει σημασία στην συμφωνία της αποφυλάκισής του και αποφασίζει να ξαναβάλει υποψηφιότητα. Ζητάει τη βοήθεια των «ισχυρών» φίλων του οργανωμένου εγκλήματος

Στις 30 Ιουλίου 1975, ο Χόφα έχει ραντεβού στο εστιατόριο Red Fox στο Μπλούφιλντ Τάουνσιπ του Μίτσιγκαν, με τρεις…μαφιόζους. Τον Άντονι Προβεντσάνο (με τον οποίο ήταν μαζί ένα διάστημα στη φυλακή, τον Άντονι Τζιακαλόνε και τον Λέοναρντ Σουλτς. Τον βλέπουν να κάνει δυο κλήσεις (μια στη γυναίκα του και μία σε ένα παλιό του φίλο) από τηλεφωνικό θάλαμο ενώ έχει μια σύντομη συνομιλία με δυο γνωστούς που τον αναγνωρίζουν έξω από το εστιατόριο. Το σίγουρο είναι ότι στο Red Fox δυο Τόνι και ο Σουλτς (πρωτοπαλίκαρο του Τζιανκαλόνε) δεν εμφανίστηκαν.

Η αστυνομία και το FBI εικάζουν από την αρχή ότι δολοφονήθηκε σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Από το 1976 σε μια έκθεση 56 σελίδων του FBI, η δολοφονία του Χόφα αποδίδεται στη μαφία, η οποία θεωρούσε απειλή την προσπάθειά του να ξαναπάρει την προεδρία του συνδικάτου. Το πτώμα, ωστόσο, δεν βρίσκεται, οπότε κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τα πραγματικά γεγονότα.

To 1989 o πράκτορας του FBI, Κένεθ Γουόλτον, είπε στην εφημερίδα Ντιτρόιτ Νιους ότι γνωρίζει τι συνέβη, αλλά δεν μπορεί να πει λεπτομέρειες λόγω εμπιστευτικών πηγών (τρέχα γύρευε δηλαδή). Πάντως, το 2001, το FBI ταυτοποίησε το DNA του Χόφα σε τρίχες που είχε περισυλλέξει το 1975 από το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο προστατευόμενός του Τσάκι Ο΄Μπράιεν. Τόσο η αστυνομία όσο και η οικογένεια του Χόφα πιστεύουν ότι ο Ο’ Μπράιεν έπαιξε ρόλο στην εξαφάνιση και ενδεχομένως στη δολοφονία. Το DNA ωστόσο δεν μπορεί να προσδιορίσει την ημερομηνία που ο Χόφα μπήκε στο συγκεκριμένο αυτοκίνητο.

Σύμφωνα με τον πληρωμένο δολοφόνο της μαφίας Ρίτσαρντ Κουκλίνσκι και το βιβλίου του Φίλιπ Κάρλο ‘The iceman’ το πτώμα του Χόφα κάηκε σε άγνωστο μέρος. Η αστυνομία αμφισβήτησε την μαρτυρία του. Ο μύθος ότι ο Χόφα θάφτηκε κάτω από το στάδιο των Νιου  Τζέρσεϊ Τζάιαντς καταρρίφθηκε το 2010 όταν το στάδιο κατεδαφίστηκε (δεν βρέθηκε το παραμικρό που να υποδείκνυε ταφή ανθρώπινου σώματος). Ούτε ο αυτόπτης μάρτυρας της ‘ταφής’ του Χόφα δικαιώθηκε. Υποστήριξε το 2012, ότι το πτώμα βρισκόταν κάπου στο Ρουζβιλ του Μίτσιγκαν, χωρίς όμως η αστυνομία να βρει κάτι συγκεκριμένο. Δεν επιβεβαιώθηκαν ούτε οι ισχυρισμοί του γκάνγκστερ Τόνι Ζερίλι που υποδεικνύει μια περιοχή στο Όκλαντ ως το σημείο που βρίσκεται θαμμένος ο Χόφα.

Το 2017, ο καθηγητής εγκληματολογίας του πανεπιστημίου Northern Arizona, Τζέιμς Mπουκελάτο, καταλήγει στη θεωρία ότι ο Χόφα δολοφονήθηκε στο σπίτι του Κάρλο Λικάτα και εν συνεχεία κάηκε σε κρεματόριο στο Ντιτρόιτ. Ο ύποπτος για τη δολοφονία Τόμας Αντρέτα πέθανε το 2019. Είχε θεωρηθεί στενός συνεργάτης του Άντονι Προβεντσάνο. Ο πρώην μαφιόζος Μάικλ Φραντσέζε, δηλώνει τον Απρίλιο του 2019, ότι το πτώμα του Χόφα είναι … υγρό (άρα πετάχτηκε σε κάποια υδάτινη επιφάνεια) και ότι ο δολοφόνος είναι ακόμη ζωντανός, αλλά βρίσκεται στη φυλακή (προφανώς για άλλο λόγο).

Και ο Φρανκ Σίραν; Την ιστορία του την είπε από το 2004, με όλες τις λεπτομέρειες μάλιστα. Το βιβλίο ‘I heard you paint houses’) είναι το σενάριο της επικής ταινίας του Σκορτσέζε. Ακόμη να κλείσετε εισιτήρια;