Οι 20 καλύτερες ταινίες του 2023 (ως τώρα)

Οι καλύτερες ταινίες της χρονιάς ως τώρα τα είχαν όλα:

John Wick: Chapter 4

Τα John Wick είναι πάντοτε απλές ιστορίες – το Chapter 4 δεν διαφέρει, ο John θέλει να κερδίσει την αποσύνδεσή του από το High Table – όμως η μυθολογία γύρω από αυτές είναι αναίτια, διασκεδαστικά περίπλοκη, και η απόδοσή τους οπερατική. Κορμιά κόβονται, σπάνε, ματώνουν μπροστά από πανέμορφα backgrounds που κάνουν το μπορδοροδοκόκκινο της Marvel να μοιάζει παντελώς αδικαιολόγητο.

Μόνο την πρώτη ώρα η ταινία πηγαίνει από τη Νέα Υόρκη ως το Παρίσι και από την Οσάκα μέχρι την έρημο Σαχάρα, περιλαμβάνοντας κυνηγητά με άλογα, πυροβολισμούς, ξίφη, κώδικες τιμής που πρέπει να τιμηθούν, χρέη που πρέπει να αποπληρωθούν και πολυτελή ξενοδοχεία που πρέπει να αιματοκυλιστούν.

Ναι, η διάρκεια της ταινίας είναι μεγάλη. Τη νιώθεις. Υπάρχει μία τουλάχιστον σεκάνς (αυτή της χαρτοπαιξίας) που θα μπορούσε να λείπει σχεδόν τελείως και όχι, θεωρητικά δεν χρειάζονται όλες αυτές οι σκηνές δράσης. Αλλά ας μην έβλεπες John Wick. Οι ταινίες αυτές παίρνουν τόσο σοβαρά την τέχνη της βίας όσο και ο John τη δουλειά του.

The Blue Caftan

Το Μπλε Καφτάνι, όπως και το ένδυμα του τίτλου του, έχει μια χειροποίητη, βιωμένη ποιότητα, μια αυθεντικότητα που σηματοδοτεί την Μαριάμ Τουζάνι ​​—μια πρώην δημοσιογράφο που κάνει εδώ τη δεύτερη ταινία της— ως σκηνοθέτρια που αξίζει την προσοχή μας.

Οι συνθήκες σε αυτήν τη σχολαστική, συμπονετική και ήσυχα σαγηνευτική ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία της Τουζάνι, είναι σίγουρα τεταμένες, όμως το ίδιο το φιλμ δεν παραδίδεται στην ένταση. Το Μπλε Καφτάνι στήνει κάτι που μοιάζει με ένα ερωτικό τρίγωνο κοντά στο σημείο βρασμού, όμως παραμένει σε βρασμό σε όλη τη διάρκεια, αποφεύγοντας τις αντιπαραθέσεις για πιο ήπιες, πιο περίπλοκες μορφές σύνδεσης.

Saint Omer

Πανέμορφο και σπαρακτικό, το Saint Omer είναι η πρώτη αφηγηματική ταινία της Γαλλίδας ντοκιμαντίστριας Alice Diop.

Τα ντοκιμαντέρ της τείνουν να ασχολούνται με τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους οι απλοί άνθρωποι, ειδικά οι μαύροι, αντιλαμβάνονται την αγάπη, το φύλο, το ανήκειν, τη φυλή, την εργασία, την εξουσία, τη γονεϊκότητα.

Το Saint Omer συνεχίζει αυτό το οικείο έργο, παρά τη βασισμένη σε αληθινά γεγονότα δολοφονία στην καρδιά του. Η Diop έχει τη δική της κινηματογραφική γλώσσα για να χειρίζεται όλα όσα δεν μας είναι ξεκάθαρα: την κάμερά της, το σενάριό της, τις σιωπές, τον παλμό της μουσικής, το παιχνίδι της με το φως, τις μαγνητικές ερμηνείες που απέσπασε από το καστ της.

The Eight Mountains

Το Eight Mountains είναι η ιστορία δύο παιδιών που γίνονται άντρες προσπαθώντας να σβήσουν τα ίχνη των πατεράδων τους, αλλά και που καταλήγουν πάντα να επιστρέφουν στη γενέτειρά τους. Οι συναντήσεις τους θα τους μυήσουν στην αγάπη και την απώλεια, καθώς ανακαλύπτουν τι σημαίνει να είσαι αληθινοί φίλοι για μία ζωή.

Μία σπάνια αποτύπωση της ανδρικής φιλίας στη μεγάλη οθόνη, με φόντο τα απόκρημνα βουνά της Ιταλίας – τόσο επικίνδυνα όσο και φιλόξενα για τους δύο ήρωες και τη σχέση τους. Μαζί ενσταλάζουν στοργή σε κάθε κάδρο του φιλμ. Όσο όμως βαθύτερα θα εισχωρεί στο αδυσώπητο τοπίο της περιοχής, τόσο περισσότερο θα απομακρύνεται από την αποστολή και τους ηθικούς του κανόνες. Ο φυσικός κόσμος είναι παντοδύναμος και οι φιλοδοξίες ενός ανθρώπου σύμφωνα με τον Ισλανδό σεναριογράφο/σκηνοθέτη Hlynur Pálmason, ακόμα και σε θέματα φαινομενικά αγνά όπως είναι η πνευματικότητα, θα είναι εύθραυστες μπροστά του.

Godland

Ο Hlynur Pálmason που επανενώνεται εδώ με τον πρωταγωνιστή του στο Winter Brothers, έχει κατασκευάσει ένα ολοκληρωμένο έργο για το ηθικό, μεταφυσικό ταξίδι ενός ιερέα που δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι εύπεπτο, αλλά δεν χρειάζεται να είναι. Ο έτερος πρωταγωνιστής είναι η ίδια η περιοχή που αποτυπώνεται σε χερτζογκιανά πλάνα μεγάλης διάρκειας, πλούσια σε υφή, σε αναλογία διαστάσεων 4:3 που αναδεικνύει την αντίθεση μεταξύ του απέραντου τοπίου με την υποχρεωτικά στενότερη ανθρώπινη οπτική και τη στενομυαλιά του ιερέα.

Ο Pálmason και ο Elliott Crosset Hove φτιάχνουν έναν σχεδόν απωθητικό πρωταγωνιστή, μία τολμηρή προσβολή της ιδέας ότι η πίστη προικίζει όποιον την ασπάζεται με ταπεινοφροσύνη και καλοσύνη.

Rye Lane

Γράφαμε κάποτε για τον έρωτα και τις rom-com στα χρόνια του Netflix, σε μία περίοδο όπου η πλατφόρμα φαινόταν να είναι το go-to μέρος για την αναβίωση του είδους σε μεγαλύτερο εύρος (Set It Up, To All the Boys I’ve Loved Before), χωρίς όμως να έχει αποφύγει ολοσχερώς τις παθογένειές του (Sienna Burgess Is A Loser, Kissing Booth). Στην πορεία ενέδωσε πλήρως σε αυτές, βγάζοντας πλέον κάμποσες προβλέψιμες, γεμάτες tropes, βαρετές rom-com τον μήνα. Πρόσθεσε σε αυτό το γεγονός πως οι τελευταίες rom-com της μεγάλης οθόνης δεν έχουν κάνει τίποτα για να υπερασπιστούν την επιστροφή του είδους.

Το ντεμπούτο του Raine Allen-Miller ωστόσο είναι μία νικητήρια rom-com σε μία θάλασσα από επιεικώς μέτριες και βασίζεται σε μία απλή υπόθεση που εμποτίζονται με ζεστές ερμηνείες και μια ξεχωριστή τοπικότητα. Παρακολουθώντας την ταινία, το κοινό θα λαχταρήσει οι ήρωές του να αγαπηθούν, όπως θα λαχταρήσει πιθανότατα τα μπουρίτο που τρώνε.

Το Rye Lane προσφέρει ένα ζωντανό παράθυρο σε μια υποεκτεθειμένη περιοχή του Λονδίνου. Thumbs up για έναν αναδυόμενο σκηνοθέτη που καταλαβαίνει ότι η ιστορία δύο ανθρώπων που ερωτεύονται ο ένας τον άλλον θα πρέπει να είναι τόσο ελκυστική οπτικά όσο οτιδήποτε άλλο στους κινηματογράφους.

Suzume

Σε αυτή την επική, συγκινητική ιστορία που έχει ταυτόχρονα να κάνει με την προσπάθεια σωτηρίας του κόσμου και την αντιμετώπιση το αναπόφευκτου της θλίψης, παρακολουθούμε την περιπέτεια της νεαρής Suzume σε όλο το μήκος, το πλάτος και το βάθος της χώρας της.

Το Suzume όμως δεν κλίνει προς την τραγωδία ως θέαμα: είναι ένα πνευματικό ταξίδι μέσα στον ίδιο τον ιστό μιας χώρας που ανατομεί τον τρόπο με τον οποίο πλοηγούμαστε στη νοσταλγία για τη ρίζα μας και στη θλίψη για τα χαμένα αγαπημένα μας πρόσωπα, στο πακέτο μίας κοσμικής ιστορίας. Το συναισθηματικό βάρος της συμφιλίωσης της Suzume με το εσωτερικό της παιδί είναι σεισμικό.

Dungeons and Dragons: Honor Among Thieves

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μία ταινία με την επωνυμία D&D να κάνει καλύτερη δουλειά από αυτήν της ταινίας κατά τη μεταφορά του στην κινηματογραφική πλατφόρμα. Το Dungeons & Dragons: Honor Among Thieves εμφιαλώνει λοιπόν το πνεύμα του παιχνιδιού σε μία περιπέτεια φαντασίας, ακόμα και αν δεν καταφέρνει να ανακαλύψει τον τροχό.

Έχει τη υποβόσκουσα γλυκύτητα, την έμφαση στη διασκέδαση, το γοητευτικό μελό, το συνθετικό θέαμα και την ευθυμία που στο τέλος μπορεί να κάνει να βουρκώσεις και λίγο. Είναι πίσω τα ειλικρινή μπλοκμπάστερ;

Return to Seoul

Με την ταινία του Return to Seoul, ο σεναριογράφος-σκηνοθέτης Davy Chou στηρίζει την ιστορία του στα χαρακτηριστικά και τις εκφράσεις της Park Ji-min. Η ερμηνεία της πρωτοεμφανιζόμενης ηθοποιού είναι τόσο διαπεραστική που κάνει ολόκληρη την ταινία να κινείται σαν ποίημα που αναπνέει.

Η Park υποδύεται μία 25χρονη Κορεάτισσα, υιοθετημένη από ένα ζευγάρι λευκών Γάλλων, που επιστρέφει στη γενέτειρά της και αποπειράται να γνωρίσει τους βιολογικούς της γονείς. Δεν υπάρχουν μεγαλειώδεις ομιλίες, δεν υπάρχουν ξαφνικές ή δραματικές ανατροπές, δεν υπάρχουν πομπώδης μουσική για να προκαλέσει το κλάμα σου. Η ισχύς του Return to Seoul είναι ήπια αλλά όχι αναπαίσθητη.

The Quiet Girl

Ο Colm Bairead κάνει ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο εξαιρετικού ελέγχου που έσπασε εισπρακτικά ρεκόρ στην Ιρλανδία και κατέληξε υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Διεθνούς Φιλμ. Γαλήνιο μοντάζ, σιωπηλές ερμηνείες που σου επιτρέπουν να σκεφτείς και να αισθανθείς από το να παρακολουθείς απλώς. Είναι ένα ευγενικό, συμπονετικό φιλμ που χτίζει προς τις ισχυρές συναισθηματικά στιγμές της με τρόπο τόσο ανεπαίσθητο που δεν συνειδητοποιείς καν ότι τις περίμενες. Μοιάζει ήδη με classic.

The Guardians of the Galaxy

Το καλύτερο τελευταίο κεφάλαιο που θα μπορούσαν να έχουν οι συγκεκριμένοι χαρακτήρες της Marvel.

Kill Boksoon

Η πρώτη ταινία δράσης του Netflix για το 2023 ήταν το κομψό κορεάτικο θρίλερ για μία εκτελέστρια παγκόσμιας κλάσης που εξισορροπεί τις προκλήσεις της δουλειάς της με τις δυσκολίες του να είναι single μητέρα.

Με παιχνιδιάρικες σεκάνς μάχης (το ένα περιλαμβάνει έναν μαρκαδόρο στον πίνακα, το άλλο επικαλείται τους Raiders of the Lost Ark), έξυπνο μοντάζ, μία ερμηνεία υψηλών ταχυτήτων και τα όμορφα σκηνικά και κοστούμια του, το Kill Boksoon γίνεται απόλαυση για τις αισθήσεις.

Tár

Οι περισσότερες ταινίες σήμερα μας κρατούν από το χέρι και μας φωτίζουν τον δρόμο. Το Tár δεν ανήκει σε αυτές. Είναι στην γκρίζα κατηγορία, αυτή που είναι γεμάτη αναξιόπιστους ανθρώπους, βαμμένη στις αποχρώσεις του γκρι. Είπε πρόσφατα ο Martin Scorsese πως στις σκοτεινές, πιο περιποιημένες μέρες που βιώνει σήμερα ο κινηματογράφος, το Tár «διέλυσε τα σύννεφα». Νιώθει πολύ βολικά στην γκρίζα του ζώνη, χωρίς καμία ανάγκη να τρολάρει ή να πατρονάρει το κοινό του (ας αναφέρω εδώ πως είναι ωστόσο μία πολύ, πολύ αστεία ταινία κατά τόπους – περιμένετε για τη σκηνή με το ακορντεόν). Στο τέλος η ταινία θα πει κάτι για εμάς και λιγότερο για την πρωταγωνίστριά του.

Scream VI

Το δεύτερο μέρος της τριλογίας που θα ολοκληρώσουν σύντομα οι Matt Bettinelli-Olpin και Tyler Gillett καταφέρνει να μας δέσει με τους χαρακτήρες της πρώτης τους ταινίας, να φέρει πίσω οργανικά οικεία πρόσωπα, και να παραδώσει τη δεύτερη καλύτερη εναρκτήρια σκηνή του franchise.

Πίσω από τις Θημωνιές

Οι Θημωνιές ξεκινούν με το ξέβρασμα δύο πτωμάτων σε μία βορειοελλαδίτικη επαρχία του 2015 πλάι σε παιδιά που παίζουν, κατά την υποδοχή του μεγαλύτερου προσφυγικού κύματος που έχει δει ποτέ η χώρα. Εκεί ένας οικογενειάρχης που υποδύεται ο Στάθης Σταμουλακάτος μεταφέρει μετανάστες με τη βάρκα του έναντι αμοιβής, μέχρι που ένα τραγικό γεγονός θα φέρει τα πάνω-κάτω στη ζωή τη δική του και της οικογένειάς του που αποτελείται από μία βαθιά θρησκευόμενη σύζυγο και μία κόρη που θέλει να επαναστατήσει.

Η Ασημίνα Προέδρου χρησιμοποιεί τις διαφορετικές οπτικές γωνίες τους, όχι ως gimmick για να κρατήσει ως το τέλος την αγωνία μας για το γεγονός που οδηγεί στην κατάρρευση του οικογενειακού ιστού, αλλά για να αποτυπώσει τις κοινωνικές παθογένειες της επαρχίας, την κεκαλυμμένη υποκρισία κάτω από τα χρηστά ήθη.

Εκτός από την Προέδρου, θυμηθείτε και το όνομα της Ευγενίας Λάβδα που είναι αποκάλυψη στον ρόλο της κόρης.

Banshees of Inisherin

Πριν γίνει σκηνοθέτης, ο Martin McDonagh, γεννημένος στο Λονδίνο ως γιος δύο Ιρλανδών γονέων, υπήρξε ένας καταξιωμένος θεατρικογράφος. Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί ο θεατής στο The Banshees of Inisherin λοιπόν, είναι ο οικονόμος αλλά ακριβής διάλογος. Η επανάληψη και ο ρυθμός χρησιμοποιούνται για το πλούσιο κωμικό αποτέλεσμα. Καθώς η σύγκρουση μεταξύ των δύο ανδρών εξελίσσεται όλο και πιο δυσοίωνα, ο τόνος αλλάζει από το πιο λαϊκό χιούμορ σε υπαρξιακή μαύρη κωμωδία.

Καθώς προχωρά προς ένα διφορούμενο και στοιχειωμένο φινάλε, το The Banshees of Inisherin αποκτά τη φανταστική αλλά φρικιαστική ποιότητα μιας λαϊκής ιστορίας ή παραμυθιού, μία διάθεση που ενισχύεται από το μουσικό σκορ του Carter Burwell και τη φωτογραφία του Ben Davis.

Μπορεί το υποψήφιο για εννέα Όσκαρ φιλμ να κάνει μεγάλα ερωτήματα σχετικά με την ηθική, την πίστη, ή τον απώτερο σκοπό και το νόημα της ανθρώπινης ζωής, ο McDonagh όμως δεν ξεφεύγει από το μικρό εύρος μίας φιλίας που χάλασε, και δε μας αφήνει με τακτοποιημένα ηθικά μαθήματα ή εντολές για το πώς να συνεχίζουμε με τις φιλίες μας ή με ποιον άλλο τρόπο μπορούμε να ζούμε τη ζωή μας.

Women Talking

Το Women Talking, που διασκευάστηκε από τη σεναριογράφο-σκηνοθέτη Sarah Polley από το μυθιστόρημα της Miriam Toews το 2018, είναι ζωντανό σινεμά. Η Polley προσδίδει στην κεντρική συνομιλία μια οπτική βαρύτητα που συνήθως προορίζεται για τα έπη: Γύρισε την ταινία στον ευρύτερο δυνατό καμβά, χρησιμοποιώντας τον ίδιο εξοπλισμό που απαθανάτισε τα τοπία του Star Wars, και εφάρμοσε μία σίγαση χρωματικής διαβάθμισης σε κάθε καρέ.

Η δημιουργός νοιάζεται για κάθε χαρακτήρα και επιτρέπει στην καθεμία να είναι μέρος του διαλόγου. Καμίας η άποψη δεν είναι λάθος και έτσι μας επιτρέπεται να συναισθανόμαστε το γιατί κάθε γυναίκα θέλει αυτό που θέλει. Αυτή η ενσυναίσθηση μεταφέρεται στον θεατή, χωρίς να δούμε ποτέ τις πράξεις βίας που διαπράττονται εναντίον των γυναικών — ίσως επειδή υπάρχουν τόσες πολλές εκεί έξω. Βλέπουμε μόνο ό,τι έχει απομείνει στο πέρασμά τους, όπως σημάδια, μώλωπες, και μία πολύ έγκυος – και πολύ αφοσιωμένη – Rooney Mara.

Third World War

Μαύρη κωμωδία, απροσδόκητη ως ιρανική παραγωγή, για έναν εργάτη που δεν ξεπέρασε ποτέ τον θάνατο της γυναίκας και του γιου του πριν χρόνια από σεισμό. Τα δύο τελευταία χρόνια ωστόσο έχει αναπτύξει σχέση με μία κωφή γυναίκα, τη Ladan, ενώ το εργοτάξιο στο οποίο εργάζεται γίνεται το σκηνικό για μία ταινία σχετικά με τις φρικαλεότητες του Χίτλερ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η τολμηρή σάτιρα του Houman Seyyedi σχολιάζει την εξουσία, την ταξικότητα και το πώς ο καθένας έχει ένα κάποιο, όποιο σημείο θραύσης (και με ένα ανεκτίμητο τέλος). Άξιζε μία οσκαρική υποψηφιότητα Καλύτερου Διεθνούς Φιλμ – αντί του Argentina, 1985 θα πρότεινα – αλλά ήταν μάλλον πολύ ωμό για τα μέλη της Ακαδημίας.

Belle

Το Belle διαδραματίζεται σε ένα κοντινό μέλλον όπου μία πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας ονόματι U κυριαρχεί στην παγκόσμια συνείδηση. Η τραγουδίστρια Kaho Nakamura πρωταγωνιστεί ως Suzu, μία ντροπαλή έφηβη που μένει στην επαρχία εξακολουθεί να θρηνεί τον θάνατο της μητέρας της, η οποία πνίγηκε για να σώσει ένα παιδί από ένα πλημμυρισμένο ποτάμι.

Μπορεί η ιστορία ενός ντροπαλού κοριτσιού που βρίσκει τη φωνή της να ακούγεται προβλέψιμη, όμως το animation προσφέρει υπερθέαμα μέσα από μία αδιάκοπη ανάμιξη των στιλ που βαθαίνει την οικοδόμηση του κόσμου της Belle. Το γυαλιστερό 3D CG ζωντανεύει στο U, ενώ ο πραγματικός κόσμος απεικονίζεται στο γνώριμο πιο παραδοσιακό στυλ του Mamoru Hosoda (των υπέροχων Mirai και The Girl Who Leapt Through Time).

Spider-Man: Across the Spider-Verse

Το Spider-Man: Into the Spider-Verse του 2018 άλλαξε το παιχνίδι για τα αμερικανικά στούντιο κινουμένων σχεδίων, προτείνοντας έναν εξαιρετικά δημιουργικό και εντυπωσιακό νέο τρόπο αφήγησης μίας animated ιστορίας.

Το sequel, Spider-Man: Across the Spider-Verse, είχε την τρομακτική πρόκληση να κάνει κάτι μεγαλύτερο και τολμηρότερο, όμως η νέα ταινία ανταποκρίνεται στο ύψος των περιστάσεων γεμίζοντας την οθόνη με ιλιγγιώδεις μάχες και πτήσεις και στέλνοντας τον έφηβο Spider-Man Miles Morales (Shameik Moore) σε ένα κατακερματισμένο ταξίδι διαφορετικών διαστάσεων όπου θα συναντήσει διαφορετικούς Spider-Men.