Οι 30 καλύτερες ταινίες του 2021

Παρακάτω θα βρεις τις καλύτερες από τις ταινίες που είδαμε αλλά και κάποια honourable mentions που θα άξιζε επίσης να τσεκάρεις:

Petite Maman

Πώς ήταν άραγε οι γονείς μας πριν τους γνωρίσουμε;

Εδώ η νεαρή της πρωταγωνίστρια της Céline Sciamma έχει την ευκαιρία να το διαπιστώσει όσο επεξεργάζεται το πένθος της για τον χαμό της γιαγιάς της και, κυρίως, τον φόβο που της προκαλεί η μυστήρια απουσία της μητέρας της. Σκοτώνοντας χρόνο στο απομονωμένο πατρικό της μαμάς της στο δάσος, θα γνωρίσει ένα κορίτσι στην ηλικία της που γρήγορα θα αντιληφθεί ότι πρόκειται για την ίδια τη μητέρα της. Η περιγραφή παραπέμπει σε ταινία τρόμου και το φιλμ θα μπορούσε να είναι ακριβώς αυτό, όμως η Sciamma φτιάχνει ένα στοιχειωτικό παραμύθι μαγικού ρεαλισμού, με χροιές Miyazaki και Charlie Kaufman, διακριτικό και ντελικάτο.

Μετά από μία τόσο καθοριστική ταινία καριέρας όπως ήταν το Πορτραίτο, η δημιουργός δε φοβάται να κατεβάσει την οπτική ένταση για να επιτρέψει σε άλλα δύσκολα ερωτήματα να βρουν χώρο να αιωρηθούν όπως κάνει ένα απαλό ιντερλούδιο, εξαφανίζοντας παντελώς τον τοίχο μεταξύ θεατή και ηρωίδας. Η ταινία διαρκεί μόλις 72’ αλλά θα είναι ατέλειωτη μέσα σου.

Martin Eden

Ο Martin (Luca Marinelli) είναι ένας αυτοδίδακτος προλετάριος με καλλιτεχνικές φιλοδοξίες που ελπίζει ότι τα όνειρά του να γίνει συγγραφέας θα τον βοηθήσουν να ανελιχθεί στις τάξεις και να παντρευτεί μία πλούσια νεαρή φοιτητή πανεπιστημίου (Jessica Cressy). Οι ανισότητες μεταξύ του μόχθου της εργατικής τάξης και της επιτυχίας της αστικής οδηγούν τον Martin στην κοινωνική του αφύπνιση και σε ένα καταστρεπτικό άγχος.

Ο Pietro Marcello φτιάχνει μία γλαφυρή, σαρωτική διασκευή του ημι-βιογραφικού κλασικού βιβλίου του Jack London, επαναπροσδιορίζοντας το alter ego του συγγραφέα ως έναν Ναπολιτάνο ναυτικό, σε ένα σκόπιμα ανακριβές χρονικό πλαίσιο. Η ταινία είναι ένα αντι-ρομαντικό ρομάντσο που υπαινίσσεται ότι η ρωγμή μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι, ανεξάρτητα από το τι θέλουμε να πιστεύουμε, αγεφύρωτη.

The Green Knight

Βασισμένη στο παρηχητικό ποίημα του 14ου αιώνα που οι ακαδημαϊκοί ονόμασαν Ο Σερ Γκάουεν και ο Πράσινος Ιππότης (Sir Gawain and the Green Knight), η ταινία δεν περιστρέφεται γύρω από τον ίδιο τον Αρθούρο. Αντ’ αυτού εστιάζει στον Gawain, τον ιππότη που παρουσιαζόταν κάποτε ως το δεξί χέρι του Αρθούρου μέχρι την εμφάνιση και επικράτηση του Lancelot σε μεταγενέστερες γαλλικές ιστορίες.

Το μεσαιωνικό ποίημα που διασώζεται από μονάχα ένα χειρόγραφο, έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη αντοχή μέσα στον χρόνο γοητεύοντας ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες και διανοούμενους στην προσπάθειά τους να αποκωδικοποιήσουν το νόημά του (ο πιο διάσημος μεταφραστής του, ο J.R.R. Tolkien, πέρασε δεκαετίες αναλύοντάς το). Ο Lowery όχι μόνο αγκαλιάζει εντυπωσιακά την ανεπίλυτη φύση αυτής της πηγής, αλλά φτιάχνει τη σπάνια περίπτωση ταινίας που δεν ξέρει ακριβώς τι είναι αλλά νιώθει πολύ άνετα με αυτό.

Διάβασε περισσότερα για το Green Knight στην κριτική μας εδώ:

The Matrix Resurrections

Εάν η αρχική τριλογία των Matrix είχε κάποια κεντρική φιλοσοφία αυτή ήταν «για την αγάπη ρε γαμώτο» και τώρα, ειδικά μετά το Sense8, την πιο ανοιχτόκαρδη δημιουργία των Wachowskis ως τώρα, η Lana Wachowski μοιάζει να την πιστεύει περισσότερο από ποτέ.

Το Resurrections γίνεται ένας ύμνος στην αγάπη και στην κοινότητα που χρειάζεται για να της επιτρέψει να γίνει αντίσταση. Γιατί τα συναισθήματα, όπως σημειώνουν οι μηχανές που καταπιέζουν την ανθρωπότητα στο Matrix, είναι πολύ πιο εύκολο να ελεγχθούν από τα γεγονότα, γιατί είναι αυτά που μας επηρεάζουν. Αν όμως ο Neo τα χρησιμοποιήσει στην αντεπίθεση, πώς θα μοιάζει μετά ο κόσμος;

Για τη Wachowski που ολοκλήρωσε τη φυλομετάβασή της το 2008 και είχε ήδη κατασκευάσει με την αδερφή της Lilly έναν κόσμο όπου τα σώματα ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, μία πρόταση, η επιλογή της αγάπης εξακολουθεί να είναι ριζοσπαστική απόφαση. Το Matrix Resurrections πιάνει την καρδιά των ηρώων του και την πετάει στους δυνάστες τους σα μολότοφ.

Memoria

Ο Apichatpong Weerasethakul, θρύλος πια του ταϋλανδέζικου ανεξάρτητου κινηματογράφου και αγαπημένος σκηνοθέτης των Καννών, συνεργάζεται με την Tilda Swinton για ένα φιλμ που αξίζει το βίωμα της σκοτεινής αίθουσας. Ένας δυνατός κρότος ξυπνά από τον ύπνο μια Βρετανίδα που βρίσκεται στην Κολομβία. Καθώς οι μικρές αυτές ηχητικές βόμβες που μόνο εκείνη ακούει αρχίζουν να πληθαίνουν (η ταινία έχει το πρώτο jump scare στην καριέρα του Weerasethakul), η ηρωίδα αποφασίζει να εντοπίσει την προέλευσή τους.

Υποβλητική και υπόγεια, η ταινία βασίζεται στην ιδέα ότι οι ήχοι είναι αναμνήσεις και ότι η μνήμη μας κατοικεί πέρα από την ανθρώπινη διάσταση. Το sound design του φιλμ αξίζει Όσκαρ και το φινάλε της την αισθητηριακή σου παράδοση.

West Side Story

Δε μπορείς να υπερτιμήσεις το πόσο όμορφο είναι το West Side Story. Η πιο βιωμένη του πραγματικότητα σε σχέση με το ορίτζιναλ του 1961 και ο έντονων αποχρώσεων φορμαλισμός, είναι πλευρές του ίδιου νομίσματος εδώ. Είναι ρεαλιστικότερο τούτο το West Side Story αλλά οι αντανακλάσεις του φακού που το γεμίζουν (lens flare) το κάνουν παράδοξα μαγευτικό, σχεδόν απόκοσμο. Ένα σύγχρονο παραμύθι ή μία ψευδαίσθηση.

Ο Steven Spielberg, o πιο επιτυχημένος εμπορικά σκηνοθέτης στην ιστορία, πάντοτε άχαστος τεχνικά, βρίσκει στο West Side Story την πιο δυναμική του ταινία εδώ και χρόνια.

C’Mon C’Mon

Ο Joaquin Phoenix υποδύεται τον Johnny, έναν δημοσιογράφο ραδιοφώνου που ενδιαφέρεται για τα όνειρα και τις απόψεις της νεότερης γενιάς και ταξιδεύει σε όλη τη χώρα για να μιλήσει μαζί τους. Μετά από έναν άσχημο χωρισμό, την απώλεια της μητέρας του και την τεταμένη σχέση με την αδερφή του, Viv (Gaby Hoffman), ο Johnny έχει κλειστεί από όλους και όλα εκτός από τη δουλειά του. Και αυτή τη στιγμή η δουλειά του είναι να μιλάει σε παιδιά.

Σύντομα θα αποκτήσει το δικό του, τον ανιψιό του, Jesse (Woody Norman), που θα χρειαστεί να προσέχει για κάποιες εβδομάδες, και τότε η ταινία γίνεται ένας προσεκτικός χορός γύρω από τη σχέση τους, τη σχέση τους με τη μνήμη και τον χρόνο, το άγχος των ανθρώπων να αποκτούν σημασία και το πώς νιώθουμε ότι την εξασφαλίζουμε απαθανατίζοντας τις στιγμές μας στο μικρόφωνο και στον φακό.

Η καλύτερη δουλειά του Phoenix και η πιο αξιόπιστη ταινία αυτή τη στιγμή στις αίθουσες αν χρειάζεσαι ένα λυτρωτικό κλάμα.

Malignant

Ελάχιστες (καμία;) από τις πρόσφατες ταινίες τρόμου έχουν προκαλέσει το παραλήρημα που δημιούργησε το Malignant, το ανισόρροπο giallo throwback από τον σκηνοθέτη του Conjuring και showman του τρόμου, James Wan. Το cult status του συνέβη στιγμιαία γιατί, πολύ απλά, οι παράτολμες ανατροπές του, οι meme-able στιγμές του και το αξιομνημόνευτο τέρας του – ο μεταλάς Gabriel με εξαιρετικές δεξιότητες στους φόνους και το παρκούρ – δεν άφηναν άλλο περιθώριο.

Το πλήθος στιλ και εμπνεύσεων που χρησιμοποιεί ο Wan εδώ είναι ένας βασικός λόγος που το Malignant εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα. Μέρος της εμπειρίας της θέασής του είναι να μπεις εντελώς στο μήκος κύματός του, να του επιτρέψεις να σε υποχρεώσει να σκεφτείς εάν οι επιλογές αφήγησης και ερμηνείας που συνήθως θεωρούνται “κακές”, μπορούν στην πραγματικότητα να σκίσουν σε ένα mainstream blockbuster.

Είναι η «καλύτερη» ταινία της χρονιάς; Με σεβασμό, λέξεις όπως «καλύτερο», ή «κακό» ή «καλό», ή «ταινία» γενικώς, δε σημαίνουν τίποτα εδώ.

Annette

Ο Leos Carax, ορισμός του all-in και πρωτοστάτης του γαλλικού κινήματος “cinema du look”, έχει κάνει έξι μόλις ταινίες στα τριάντα χρόνια που είναι ενεργός, όλες τους οχήματα για πομπώδεις ερμηνείες, σουρεάλ θεάματα και, συχνά, απτόητες δρασκελιές φαντασίας που οι θεατές καλούνται να ακολουθήσουν ή να κοιτούν αποσβολωμένοι (συνήθως συμβαίνουν και τα δύο ταυτόχρονα).

Το σενάριο του Annette είναι πνευματικό παιδί του avant-pop duo Sparks, και όσοι γνωρίζουν την καριέρα των Ron και Russell Mael θα διαπιστώσουν πως το Annette είναι μία επέκταση των αισθητικών τους εμμονών, από τους απαισιόδοξα αστείους στίχους μέχρι την καρναβαλίστικη ενορχήστρωση. Ακόμα και οι λάτρεις του Carax ίσως βρουν πως η ταινία υπερβάλλει για τις δυνατότητές της θεματικά και δομικά – και σίγουρα αυτοακυρώνεται σε σχέση με τον χειρισμό της πρωταγωνίστριάς της – αλλά στο παρόν κινηματογραφικό οικοσύστημα ο ανίερος πειραματισμός του Annette ήταν ανάσα.

First Cow

Το πιο απαλό heist movie που έχει φτιαχτεί ποτέ.

Ένας λιγομίλητος μοναχικός τύπος και επιδέξιος μάγειρας (John Magaro) ταξιδεύει Δυτικά και γίνεται μέλος μιας ομάδας κυνηγών γούνας στο Oregon, αλλά τελικά γίνεται φίλος μόνο με έναν Κινέζο μετανάστη (Orion Lee) που αναζητεί κι εκείνος την τύχη του. Σύντομα η συνεργασία τους θα οδηγήσει σε μια επιτυχημένη επιχείρηση, η μακροβιότητα της οποίας θα εξαρτηθεί από τη συμμετοχή της βραβευμένης αγελάδας ενός πλούσιου γαιοκτήμονα που κλέβουν.

Όπως συμβαίνει με όλα τα έργα της Kelly Reichardt η ταινία κινείται με φροντίδα και φοβερά προσεγμένα visuals (η φωτογραφία είναι του Christopher Blauvelt), με τετράγωνα κάδρα που κάνουν τα δάση του Oregon ακόμη πιο επιβλητικά. Το First Cow είναι μία οικεία εξέταση της φιλίας που μοιάζει τόσο καταπιεστικά μικρή όσο και, κάποιες στιγμές, εντελώς σαρωτική, αποτυπώνοντας το τοπίο ενός γενναίου νέου κόσμου και ανακρίνοντας ταυτόχρονα τις σκληρές, ψεύτικες υποσχέσεις του.

Procession

Στους τίτλους έναρξης του ντοκιμαντέρ Procession ο Robert Greene δεν αναφέρεται ως «σκηνοθέτης». Αντίθετα, απαριθμεί τους άντρες που μια άλλη ταινία θα θεωρούσε το θέμα της: τους Dan, Ed, Joe, Mike, Michael και Tom. Αυτό δεν είναι κάποιο κόλπο ή δηθενιά. Μέχρι το τέλος της ταινίας είναι πιθανό να νιώσεις οικεία με αυτούς τους άνδρες: όλοι τους επιζώντες της σεξουαλικής κακοποίησης των Καθολικών Επισκόπων του Kansas City, όλοι τους συμμετέχοντες σε ένα τριετές πείραμα δραματοθεραπείας όπου επεξεργάζονται τα τραύματά τους κάνοντας τέχνη.

Το Procession είναι το ντοκουμέντο αυτής της διαδικασίας, σκληρό για τους θεατές και μία απίστευτη, απαραίτητη πράξη που έκαναν αυτοί οι άνδρες. Για τον Greene είναι πολύ περισσότερα από τη χειρότερη στιγμή τους, με μία δύναμη και παρουσία που ξεπερνά – και, ειλικρινά, καταδικάζει – τη μείωση των επιζώντων στα talking heads άλλων ντοκιμαντέρ. Αντι-true crime δουλειά που λογικά θα έχει την ευκαιρία του στα Όσκαρ του 2022.

Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό

Το Παλαβό Πορνό σηκώνει κωλοδάχτυλο στον Δυτικό Κόσμο, εξοργισμένο και ξεκαρδισμένο ταυτόχρονα με την κατάντια του, σερβίροντας το πικρό ποτήρι που μας αξίζει. Το αλά John Waters κρεσέντο του φινάλε θα σε αφήσει με το στόμα ανοιχτό και τη γροθιά στον αέρα.

Saint Maud

Οι κριτικοί είδαν τη Morfydd Clark, την καινούρια μας Galadriel στο επερχόμενο τηλεοπτικό Lord of the Rings, στο θρίλερ Saint Maud της Α24 και υποκλίθηκαν. Στη νέα παραγωγή τρόμου του στούντιο, το ντεμπούτο της σεναριογράφου-σκηνοθέτη Rose Glass που έχει παραλληλιστεί δίκαια με το Hereditary, τον Εξορκιστή και το Carrie, η ηθοποιός υποδύεται μία διαταραγμένη ιδιωτική νοσοκόμα που ασπάστηκε πρόσφατα τον Χριστιανισμό. Πεπεισμένη ότι ο Θεός τής μιλάει, η Maud ξεκινά μια εκστρατεία «διάσωσης» μίας καρκινοπαθούς ασθενούς της (Jennifer Ehle) από τις αμαρτίες της – το ποτό, το σεξ και άλλα ανθρώπινα πάθη.

Η Clark περνά με χαρακτηριστική άνεση από μια στάση συμπονετικής μελαγχολίας σε βλέμματα βιβλικού σκότους στην ερμηνεία του πρώτου της πρωταγωνιστικού ρόλου στον κινηματογράφο, και η Glass αναδεικνύεται ως το νέο βρετανικό γυναικείο ταλέντο που πρέπει να μπει στο ραντάρ σου.

Undine

Ένα παραμύθι, μία φαντασίωση από έναν ταγμένο κινηματογραφικό ρεαλιστή που λειτουργεί ως τέλειο παράδειγμα για το πώς ένας σκηνοθέτης μπορεί να εμπνευστεί από μία αλλόκοτη κεντρική ιδέα και να τη φέρει στα μέτρα του. Είναι μία κλασική περιοχή για τον Christian Petzold, όπου οι χαρακτήρες μπορούν να κατοικήσουν σε ένα μέρος ή μια σχέση, χωρίς να ανήκουν ποτέ ολοκληρωτικά εκεί.

Ιστορίες της Τύχης και της Φαντασίας

Ο Ryusuke Hamaguchi, ο πιο πολυσυζητημένος Ιάπωνας σκηνοθέτης των τελευταίων ετών, έφτασε με δύο ταινίες στις φετινές Κάννες. Τούτη και το Drive My Car που ανυπομονώ να δω στο Άστυ την επόμενη χρονιά.

Ο σκηνοθέτης του Asako I&II, μία από τις καλύτερες ταινίες που είδαμε φέτος στην Ελλάδα, αφηγείται ένα τρίπτυχο αυτόνομων ιστοριών που συνδέονται μεταξύ τους απ’ τη γοητεία που ασκούν στον δημιουργό τους η μοίρα και η σύμπτωση, η ταυτότητα, τα μυστήρια της ερωτικής επιθυμίας, οι βαθιές αλήθειες που καλύπτουν τα ρηχά ψέματα. Δεν κινεί ιδιαίτερα την κάμερα, κάνοντας έτσι πιο αισθητές τις στιγμές όπου θέλει πράγματι να τραβήξει την προσοχή σου στα visuals. Χορογραφεί διακριτικά και ξεκάθαρα κάθε επεισόδιο, χρησιμοποιώντας την κάμερα και το staging για να υπογραμμίσει αρμονίες και παραφωνίες που περιδινούνται, μετατοπίζοντας αβίαστα διαθέσεις και συναισθήματα.

Το φιλμ που κέρδισε την Αργυρή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου γίνεται συνεκτικό μέσα από τη θεματική ηχώ των κατά τ’ άλλα ασύνδετων μεταξύ τους ιστοριών του, παρασέρνοντας τον θεατή με την ευφάνταστη ζεστασιά του και την πιο συναρπαστική μέσα στην απλότητά της ιδέα: Πως ανά πάσα στιγμή, μπορούν να συμβούν τα πάντα.

Bacurau

Το Cinema Novo εκπέμπει ακόμα στη Βραζιλία του Jair Bolsonaro. Ο Kleber Mendonça Filho του εκπληκτικού Aquarius και ο Juliano Dornelles (διευθυντής σκηνογραφίας του Filho σε προηγούμενες δουλειές του) συνεργάζονται ξανά με τη Sônia Braga και παραδίδουν ένα κοινωνικοπολιτικό φιλμ που αρνείται με αυτοπεποίθηση την κατηγοριοποίηση.

Το φιλμ που είχε πάρει το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ Καννών και που έχουμε ήδη συμπεριλάβει στις καλύτερες ταινίες προηγούμενων σεζόν από το POP για τις Δύσκολες Ώρες, είναι μία βαθιά πολιτική ταινία που ξεκινάει αθόρυβα και καταλήγει σε μία καθαρτήρια αιματοχυσία ενός χαοτικού φινάλε.

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μία πολιτική ταινία μπορεί να γίνει τόσο εκρηκτικά διασκεδαστική όσο γίνεται το Bacurau. Αν η κληρονομιά του αμερικανικού western απ’ όπου αντλεί έμπνευση -μαζί με τον τρόμο του John Carpenter και του Wes Craven (ο πρώτος είχε βραβευτεί τιμητικά κιόλας στις ίδιες Κάννες), τους Επτά Σαμουράι του Akira Kurosawa, την περιπέτεια και το sci-fi μεταξύ άλλων- αποδεικνύει κάτι, είναι αυτό. Το Bacurau όμως δεν αντικατοπτρίζει απλώς αυτήν την κληρονομιά. Η εύθυμη οργή του την ξεπερνά.

Παράλληλες Μητέρες

Φιλμ υψηλού οικογενειακού δράματος με δραματικές ανατροπές που ίσως φαντάζεσαι ως ένα ειρωνικό, diva μελόδραμα από αυτά που καθιέρωσαν τον σκηνοθέτη. Οι Παράλληλες Μητέρες όμως δεν είναι ένα αλμοδοβαρικό show, παρότι έχει σίγουρα φτιαχτεί με τη φινέτσα ενός showman.

Η ιστορία δύο γυναικών που ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν τη χαρά και τον πόνο της μητρότητας συνδέεται εξαρχής και αθόρυβα με τις ιστορικές δολοφονίες αμάχων από τον Franco, γιατί οι Παράλληλες Μητέρες είναι στην πραγματικότητα για το πώς το κίνητρο που μας ωθεί να συντηρούμε τις οικογένειές μας, όποια κι αν είναι η πρόκληση, δεν είναι τίποτα λιγότερο από την ίδια τη δύναμη της ζωής που αντλείται μέσα από γενιές και ενυπάρχει μέσα μας.

Η ταινία διαπερνάται από την τραγωδία για να υποκλιθεί στο τέλος με ένα ξεκάθαρο, ελπιδοφόρο τελικά, μήνυμα από τον Almodóvar: Τα έθνη – οι κυβερνήσεις αλλά κι εμείς όλοι – μπορούν να προχωρήσουν στ’ αλήθεια μόνο όταν αντιμετωπίζουν τα εγκλήματα που χώνουν κάτω από το χαλί.

The French Dispatch

To French Dispatch μοιάζει με το άλμπουμ των greatest hits του Wes Anderson. Έχει όλα τα αξιόπιστα κι αγαπημένα: Μοναξιά, οικογένεια, φιλία, αγάπη, θάνατο, τις εσωτερικές διεργασίες δυσλειτουργικών ανθρώπων, τα παιδιά που βιώνουν την απώλεια της αθωότητας. Ολόκληρο το φιλμ είναι φτιαγμένο σα να κάνει ένα νεύμα διαρκείας στο κοινό του, όλο νόημα. Μία ανοιχτή πρόσκληση να συμμετέχουμε στο αστείο.

Ο Τεξανός σκηνοθέτης που μεγάλωσε διαβάζοντας New Yorker μπορεί να οραματίστηκε μία επιστολή αγάπης στους αγαπημένους του γραφιάδες, αλλά αυτό που γράφει στην πραγματικότητα μαζί με τον Roman Coppola, τον Hugo Guinness και τον Jason Schwartzman στο σενάριο του French Dispatch, είναι ο επικήδειος μίας παλιάς δημοσιογραφίας. Εξιδανικευμένης σίγουρα αλλά και υπαρκτής. Φαντάζεται έναν τύπο εκδότη που δεν υπάρχει πια – και όταν υπήρχε οι αβάντες που έδινε ήταν για τους λίγους – προσανατολισμένο ξεκάθαρα στο περιεχόμενο και όχι στην επέκταση ομίλων, και με την κατανόηση πως το γράψιμο μπορεί να είναι τόσο μοναχικό επάγγελμα.

Με άφησε περισσότερο ψυχρή από ότι ήθελα αυτή η ταινία, αλλά πώς να μην την προτείνω; Είναι η πιο φιλόδοξη δουλειά ενός σκηνοθέτη που λατρεύω, και δεν υπάρχει τίποτα εκεί έξω που να του μοιάζει. Εκτός από τις υπόλοιπες ταινίες του Anderson φυσικά.

Old

Η ταινία έχει τις εκλάμψεις αδεξιότητας που έχουμε συνδέσει με τον M. Night Shyamalan, αλλά το Old είναι επίσης, στις πιο έντονες στιγμές του, ένα από τα πιο πραγματικά ανησυχητικά οράματά του: μια ταινία τρόμου για την πιο καθολική φρίκη. Την αναπόδραστη θνησιμότητα.

Quo Vadis, Aida?

Δράμα αργής καύσης και έντασης φόβου που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια της σφαγής στη Σρεμπρένιτσα του 1995. Περισσότεροι από 8.000 Βόσνιοι μουσουλμάνοι δολοφονούνται υπό τις εντολές του Στρατηγού Ratko Mladić που τώρα αντιμετωπίζει ισόβια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η Aida είναι μεταφράστρια των Ηνωμένων Εθνών στη μικρή αυτή πόλη που όταν καταλαμβάνεται από τον σερβικό στρατό βλέπει την οικογένειά της ανάμεσα στους χιλιάδες πολίτες που αναζητούν καταφύγιο στον καταυλισμό του ΟΗΕ. Ως πληροφοριοδότρια στις διαπραγματεύσεις, η Aida έχει πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες που πρέπει να ερμηνεύσει, αλλά αναμένεται για τους δικούς της ανθρώπους – διάσωση ή θάνατος;

Αφόρητα σκληρό δράμα από τη σεναριογράφο και σκηνοθέτη Jasmila Žbanić, νικήτρια της Χρυσής Άρκτου με το Grbavica το 2006, που βρήκε στην ερμηνεία της Jasna Đuričić μία ωρολογιακή βόμβα ακριβείας. Το φιλμ ήταν υποψήφιο για Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας καθώς και για BAFTA Σκηνοθεσίας και Ξενόγλωσσης Ταινίας. Εάν το Another Round δεν έκλεινε με τον ένδοξο χορό του Mads Mikkelsen, θα το είχε σηκώσει το Quo Vadis, Aida?.

There Is No Evil

Γυρισμένο κρυφά στο Ιράν, το There Is No Evil είναι μια ανθολογική ταινία που περιλαμβάνει τέσσερις ιστορίες για άνδρες (έναν μεσήλικα, δύο στρατιώτες και έναν αγροτικό γιατρό) που αντιμετωπίζουν μία απλή αλλά αδιανόητη επιλογή – να ακολουθήσουν εντολές για την επιβολή της θανατικής ποινής ή να αντισταθούν και να διακινδυνεύσουν τα πάντα. Ό,τι και αν αποφασίσουν θα επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα τη ζωή τους, τις σχέσεις τους και τη συνείδησή τους.

Αγωνιώδες και γυρισμένο με την αίσθηση του επείγοντος, η ταινία του Mohammad Rasoulof είναι μία ξεκάθαρη ματιά στην ηθική δύναμη και την ανθρωπιά των πρωταγωνιστών της. Αντιμετωπίζοντας το ζήτημα της θανατικής ποινής, η ταινία γίνεται επίσης μία μεταφορά για το έργο του ίδιου του σκηνοθέτη. Αποκλεισμένος από την παραγωγή ταινιών από το 2017, ο Rasoulof καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση τον Ιούλιο του 2019 και κατάφερε να σκηνοθετήσει το φιλμ ενώ είχε ασκήσει έφεση κατά της απόφασης του Ιράν.

Zack Snyder’s Justice League

Το Snyder Cut του Justice League είναι αυτή η στιγμή στην ιστορία όπου η αισθητική ταυτότητα του δημιουργού του απώλεσε τον άδειο εντυπωσιασμό και ενίσχυσε τις ιστορίες των ηρώων του. Και ενώ τώρα με την έναρξη του κινηματογραφικού πολυσύμπαντος της DC δε θα είχα πρόβλημα να ολοκληρωθεί το όραμά του ως κάτι ξεχωριστό και διαχωρισμένο, προτιμώ να κρατήσω αυτή τη στιγμή αναλλοίωτη.

Διάβασε εδώ πώς το νέο cut του Justice League δικαίωσε τους ήρωες της DC μέσα από μία επανεξέταση της καριέρας του Snyder και άκου για τις μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των δύο εκδοχών της ταινίας παρακάτω.

Collective

Το Collective ακολουθεί μία ηρωική ομάδα δημοσιογράφων καθώς αποκαλύπτουν μία περίπτωση εκτεταμένης διαφθοράς. Μετά από μία θανατηφόρα πυρκαγιά σε νυχτερινό κλαμπ, τον μυστηριώδη θάνατο του ιδιοκτήτη μιας ισχυρής φαρμακευτικής εταιρείας και την αθόρυβη παραίτηση ενός υπουργού Υγείας – άσχετα φαινομενικά γεγονότα, αλλά κοντινά μεταξύ τους χρονικά – αυτή η ομάδα ατρόμητων δημοσιογράφων εκθέτει τη σχέση μεταξύ των γεγονότων ως προεκτάσεις ενός τεράστιου πολιτικού σκανδάλου.

Εκτός από το Παλαβό Πορνό, η Ρουμανία χτυπά με ένα ακόμη εξαιρετικό φιλμ, αυτή τη φορά κιόλας με τη σπάνια περίπτωση διπλών οσκαρικών περγαμηνών στις κατηγορίες Διεθνούς Φιλμ και Ντοκιμαντέρ. Πολύ άξιες υποψηφιότητες και οι δύο, για ένα καθηλωτικό ερευνητικό procedural που εκτυλίσσεται σχεδόν ως θρίλερ αληθινού χρόνου. Σε τελική ανάλυση είναι σίγουρα ένα φιλμ για την αξία της διαφάνειας στη δημοσιογραφία, περισσότερο όμως γίνεται μία ιστορία για την αλήθεια και την ανάληψη (ή τη μη ανάληψη κυρίως) ευθυνών. Οι εκπαιδευμένοι στη mainstream αμερικανική αφήγηση θα εντοπίσουν την ανάγκη ανάδειξης ενός διστακτικού ήρωα από τον Alexander Nanau, τον σκηνοθέτη του φιλμ, αλλά αυτό δεν αραιώνει καθόλου το τελικό αποτέλεσμα. Οφείλω επίσης να προειδοποιήσω για δύο πολύ ωμές, αληθινές εικόνες που συμπεριλαμβάνονται στο ντοκιμαντέρ.

Digger

Μετά από μία αισθητή παρουσία ετών στις ταινίες μικρού μήκους, ο Τζώρτζης Γρηγοράκης σκηνοθετεί την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του και συνθέτει μία μεγαλόπρεπη, ευαίσθητη τραγικωμωδία όπου ένας πατέρας, ένας γιος και η φύση γύρω τους, μάχονται. Μάχονται για τις ρίζες τους, κυριολεκτικές και μεταφορικές, μάχονται για να βρουν κοινό έδαφος, μάχονται μέσα στη συναισθηματική και σωματική φθορά τους για να καταλάβουν την αλήθεια τους και, αν τα καταφέρουν, να τη μοιραστούν.

Το κόνσεπτ του Digger είναι μικρής κλίμακας: Γιος (Αργύρης Πανταζάρας) επιστρέφει στη γενέτειρά του για να διεκδικήσει κομμάτι της περιουσίας που του έχει αφήσει η μητέρα του, και αναγκαστικά πρέπει να έρθει σε επικοινωνία με τον απόμακρο πατέρα του (Βαγγέλης Μουρίκης) μετά από πολλά χρόνια αποξένωσης. Η συνάντησή τους γίνεται τρυφερή και συγκρουσιακή ταυτόχρονα, με τους δύο πεισμωμένους άνδρες να ανταγωνίζονται για τη γη και τη γυναίκα που έχασαν, όσο ο Γιώργος Καρβέλας φωτογραφίζει το φυλλοβόλο δάσος της Χαλκιδικής που τους φιλοξενεί όπως ένα πεδίο μάχης μεταξύ της ανθρωπότητας και της φύσης, της παράδοσης και μίας υποθετικής προόδου που ξεριζώνει τα πάντα.

Μέχρι την τελευταία σεκάνς, ο Γρηγοράκης θα έχει επαναπροσδιορίσει την αρρενωπότητα όπως εντοπίσαμε σε πρόσφατη κουβέντα μας που μπορείς να ακούσεις παρακάτω, και το Digger θα έχει γίνει μία σύγχρονη παραβολή για τον άνθρωπο, τη φύση και τη μηχανή.

Minari

Η αγαπημένη μου από τις φετινές ταινίες που προτάθηκαν για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, το Minari ακολουθεί μία οικογένεια από την Κορέα που ακόμα προσαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες διεκδικώντας το δικό τους Αμερικανικό Όνειρο. Ο ερχομός όμως της γιαγιάς της οικογένειας, ο ρόλος που έδωσε στη θρυλική Youn Yuh-jung το Όσκαρ Β΄Γυναικείου, θα ταράξει τα νερά.

Μέσα στην αστάθεια και τις προκλήσεις αυτής της νέας τους ζωής στα τραχιά Ozarks, το Minari παρουσιάζει όλα όσα συναρμολογούν πραγματικά ένα σπίτι και την αναμφισβήτητη ανθεκτικότητα μιας οικογένειας. Όσο ανθεκτικό είναι και το χόρτο minari που μεγαλώνει κοντά στο χωράφι τους. Αν μοιάζει εξαιρετικά βιωμένο και αυθεντικό είναι επειδή το Minari βασίζεται στις εμπειρίες του δημιουργού του, Lee Isaac Chung, που μαζί με τον διευθυντή φωτογραφίας Lachlan Milne συνθέτουν ένα κλίμα παρατηρημένης πραγματικότητας για τους ήρωες της ταινίας, σχεδόν σα να κρυφακούς τη ζωή τους.

The Father

Ο Florian Zeller διασκευάζει το θεατρικό του έργο για το σινεμά και στοχάζεται με ζωντάνια πάνω στην ανθρώπινη υπόσταση και την ταυτότητά μας. Ειδική μνεία αξίζει να γίνει και στον υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Μοντάζ, Γιώργο Λαμπρινό. Στο πέρασμα της ταινίας ο Hopkins αρχίζει με κάθε νέα σκηνή να γίνεται ένας ελαφρώς διαφορετικός χαρακτήρας και ο Λαμπρινός το αναδεικνύει αυτό με τις επιλογές του στο μοντάζ.

The Disciple

Ο Chaitanya Tamhane γράφει και γυρίζει εδώ ένα ονειρώδες ψυχογράφημα ενός αποτυχημένου καλλιτέχνη σε έναν ναρκωμένο ρυθμό – που ίσως αποτρέψει όσους ψάχνουν κάποια εκρηκτική εξερεύνηση της ινδικής παραδοσιακής μουσικής – σκιαγραφώντας ένα ταξίδι αυτογνωσίας μέσα από τις μετασχηματιστικές μελωδίες της raga. Το παράθυρο σε έναν καλοστημένο μικρόκοσμο για τον οποίο δε γνωρίζουμε πολλά είναι συναρπαστικό, η μελαγχολία όμως της ιστορίας ενός ανθρώπου που ανακαλύπτει ότι δε μοιράζεται με πολλούς το μεγάλο του πάθος είναι οικουμενικό.

Το φιλμ είναι παραγωγή του Alfonso Cuarón και έχει κερδίσει το βραβεία FIPRESCI και Σεναρίου στο Φεστιβάλ Βενετίας. Από τις ταινίες που αγοράζει το Netflix για να τα θάψει ο αλγόριθμός του, όπως το A Sun και το Atlantics πριν από αυτό.

Never Rarely Sometimes Always

Μετά το Beach Rats, η Eliza Hittman επιστρέφει μία ταινία για μία έφηβη γυναίκα που, μαζί με την ξαδέρφη της, ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη από το σπίτι της στην Πενσυλβανία – όπου απαγορεύονται οι εκτρώσεις – για να μπορέσει να ακολουθήσει τη διαδικασία.

Η καρδιά του Never Rarely Sometimes Always δεν είναι ο αγώνας της Autumn για τον τερματισμό της εγκυμοσύνης της, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εκείνη και η ξαδέλφη της θα ανακαλύψουν τη συντροφικότητα και τη δύναμη που αυτή προσφέρει. Η Hittman απεικονίζει το δράμα της Autumn με ειλικρίνεια, χωρίς ίχνος χειραγώγησης, εμπιστευόμενη πως το κοινό θα ερμηνεύσει τη δύσκολη θέση της ηρωίδας χωρίς εξηγήσεις.

Identifying Features

Η Magdalena (Mercedes Hernández) αναζητεί τον γιο της, που εξαφανίστηκε ενώ προσπαθούσε να διασχίσει τα σύνορα του Μεξικό. Ο Miguel (David Illescas) έχει μόλις απελαθεί από τις ΗΠΑ και επιστρέφει στο Μεξικό, λαχταρώντας να ξαναδεί τη μητέρα του. Οι δρόμοι των δύο ηρώων θα διασταυρωθούν, καθώς περιπλανώνται στις παραμεθόριες ερημιές, όπου βασιλεύουν η ανομία, η βία και η απόγνωση.

Αν και ο διάλογος είναι ελάχιστος, οι όψεις της Hernández και του Illescas λένε πολλά για την αγωνία και τον τρόμο ενός λαού που μαστίζεται από τον χωρισμό και τη λαχτάρα. Η εκπληκτική ομορφιά του φιλμ ενισχύει τον ανίερο εφιάλτη του, καθώς η Fernanda Valadez – στο ντεμπούτο της εδώ – πλαισιώνει εναλλάξ τους πρωταγωνιστές της ανάμεσα σε εκτεταμένα τοπία και στενές δομές για να τονίσει την παγιδευμένη τους κατάσταση. Και σε μία αξέχαστη σεκάνς στο φινάλε με την αμετάφραστη ανάμνηση ενός γηγενή ομιλητή, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει ένα όραμα δαιμονικής σκληρότητας τόσο φρικιαστικό, που μετά βίας μπορεί να γίνει κατανοητό.

Azor

Ο Yvan De Wiel, ένας ιδιωτικός τραπεζίτης από τη Γενεύη, πηγαίνει στην Αργεντινή εν μέσω δικτατορίας για να αντικαταστήσει έναν συνάδελφό του που εξαφανίστηκε μέσα σε μία νύχτα. Οι πληροφορίες που λαμβάνει για τον Keys και τις σχέσεις του με την υψηλή κοινωνία του Μπουένος Άιρες είναι διφορούμενες και η αλήθεια, από την αρχή ως το φινάλε της ταινίας, κρύβεται πεισματικά ανάμεσα στις λέξεις.

Ο Andreas Fontana κάνει εδώ ένα καθηλωτικό ντεμπούτο ακριβείας, κρατώντας εντυπωσιακό έλεγχο πάνω στον τόνο ενός θρίλερ που δε μοιάζει σε τίποτα με τέτοιο. Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος εκπλήσσει με το πόσο ψύχραιμα αποφεύγει τον πειρασμό ενός μεγαλύτερου θεάματος, διατηρώντας έντεχνα τη φρικιαστική ψύχρα που δημιουργεί το απλό του staging και η πολιτισμένη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι πρωταγωνιστές του.

Κλέβω λίγο γιατί προβλήθηκε μεν στην Ελλάδα αλλά μόνο στο πλαίσιο των Νυχτών Πρεμιέρας, όμως έχει διανομή για το 2022 οπότε απλώς κρατήστε σημείωση για την επόμενη σεζόν. Ο Fontana βρέθηκε στην Ελλάδα για το φεστιβάλ, stay tuned για συνέντευξή μας μαζί του.

Honourable Mentions: Another Round, Από το Μπαλκόνι, Hope, Coda, Belle, Ninjababy, Nomadland, Soul, Love & Monsters, Judas and the Black Messiah, The Suicide Squad, Nobody, A Cop Movie, Venom 2, No Time to Die, No Sudden Move, Μήλα, Lapsis, Zola, Red Rocket, The Worst Person in the World.