Οι απόγονοι του David Lynch

Ανάμεσα σε όλα όσα έχουν γραφτεί και ειπωθεί όλες αυτές τις μέρες για τον David Lynch και το έργο του, ένα κοινό σημείο είναι πάντα το πόσο μοναδικό και χαρακτηριστικό είναι το στυλ του. Για το πώς η έννοια “lynchian” φέρνει κατευθείαν στο νου κάτι πολύ συγκεκριμένο, όσο και δύσκολο να περιγραφεί, να αποδομηθεί, ή να ξεπατικωθεί.

Μόνο ο David Lynch θα μπορούσε να καταφέρει κάτι τέτοιο: Να είναι τόσο αναγνωρίσιμο το στυλ του, όσο και μυστηριώδες ταυτόχρονα, στα όρια του ανεξήγητου.

Είναι συνεπές υπό μία έννοια, μιας και έχει τόσο πολύ να κάνει με τα όνειρα και το ασυνείδητο η δουλειά του, που ίσως τελικά να ήταν και παράλογο το να μπορέσει να αποδομηθεί και να επεξηγηθεί με αυστηρό τρόπο.

Γι’αυτό και ένα από τα αποτέλεσματα είναι κάτι αληθινά σπάνιο: Να βλέπουμε επιγόνους του Lynch, σπουδαστές, μαθητευόμενους, συνεχιστές –όπως θες πες το– σε ένα σωρό διαφορετικά είδη σινεμά και τηλεόρασης. Έργα τα οποία απειροελάχιστη σχέση μπορεί να έχουν μεταξύ τους (τι κοινό μπορεί να έχει το True Detective με το Gilmore Girls; Το Donnie Darko με το Desperate Housewives;), στέκονται όλα περήφανα κάτω από το μεγάλο δέντρο του David Lynch, έχοντας πάρει κάποιο από τα στοιχεία του έργου του και αναπτύσσοντάς με κάποιον εντελώς νέο, απρόσμενο τρόπο.

Με επίδραση που απλώνεται σε ένα σωρό διαφορετικούς τομείς, από τα βιντεοπαιχνίδια μέχρι τη μόδα, κι από τη μουσική μέχρι τη φιλοσοφία, εξετάζουμε σήμερα το αποτύπωμα που άφησε πίσω του ο μεγάλος σκηνοθέτης στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη. Μια χαρακτηριστική (και σε καμία περίπτωση ολοκληρωτική!) λίστα σειρών και ταινιών που, πολύ απλά, δε θα είχαν υπάρξει χωρίς τον David Lynch πριν από αυτά.

Atlanta

Με τη σειρά της κι αυτή επιδραστική, η σειρά των Donald Glover και Hiro Murai μπλέκει τους κόσμους του αληθινού και του σουρεαλιστικού με τη ρευστότητα που μόνο η υφή ενός ονείρου θα μπορούσε να έχει. Βλέποντας τη σειρά, νιώθεις μια περίεργη απόσταση από την πραγματικότητα. Φυσικά καμία έκπληξη που ο τίτλος του τελευταίου επεισοδίου είναι, “It Was All a Dream”.

Tetsuo: The Iron Man

Το καλτ φιλμ του Shinya Tsukamoto διαθέτει στοιχεία μια σουρεαλιστικής, ονειρικής αφήγησης, έχοντας ταυτόχρονα μια έντονη σχέση με τον σωματικό τρόμο και τις πάσης φύσεως παραμορφώσεις. Το παιδάκι στο Eraserhead μεγάλωσε κι έγινε αυτή η ταινία;;

True Detective

Στην 1η σεζόν η έρευνα γύρω από ένα θάνατο σε μια κλειστή κοινωνία, εφάπτεται με το μεταφυσικό, ενώ στη 2η το υπνωτιστικά νυχτερινό L.A. noir έχει σίγουρα επιρροές από το mood και την παλέτα των λιντσεϊκών, Λος Άντζελες εφιαλτών.

Donnie Darko

Μια μυστηριώδης ιστορία παράλληλων υπάρξεων με μια αφήγηση βγαλμένη μέσα από όνειρα και οράματα. Ο σκηνοθέτης Richard Kelly αναφερόταν διαρκώς ως «επόμενος Lynch» όταν το φιλμικό του ντεμπούτο απέκτησε άμεση τεράστια φήμη ως το πρώτο ίσως home video classic του 21ου αιώνα.

Gilmore Girls

Η μικρή πόλη που μοιάζει να ξεπήδησε από κάποιο ‘50s americana όνειρο. Οι ασταμάτητες αναφορές στο έργο και την αισθητική του Lynch.

Το «φιλμ του Kirk» που παραπέμπει στο Eraserhead. Η εμφάνιση δύο κεντρικών ηρωίδων του Twin Peaks σε ρόλους της σειράς (Sherilyn Fenn, Madchen Amick). Το Gilmore Girls δε μπορούσε να σταματήσει να δηλώνει φωναχτά πόσο αγαπούσε τον David Lynch.

Perfect Blue

Ένα θρίλερ πάνω στην ασφυξία της φήμης που περιστρέφεται γύρω από χαρακτήρες-ραγισμένα είδωλα του εαυτού τους. Θα μπορούσε να είναι επηρεασμένο από το Mulholland Drive αν είχε κυκλοφορήσει μετά από αυτό! Σε κάθε περίπτωση, ο Satoshi Kon έχει επηρεαστεί σε τεράστιο βαθμό από τη φιλμογραφία του Lynch – σε όλο του το έργο, αλλά πόσο μάλλον στο θρίλερ ντεμπούτο του.

Broadchurch, Forbrydelsen, The Killing, Top of the Lake

Άλλα ήταν καλά, άλλα όχι, μα σε κάθε περίπτωση είναι κάπως αδύνατον να δεις σόου μυστηρίου με την εξιχνίαση φόνου νεαρού ατόμου σε μικρή απομονωμένη κοινότητα και να μη σκεφτείς κατευθείαν το Twin Peaks.

I Saw the TV Glow

Ο πιο περήφανος απόγονος του μνημειώδους Twin Peaks: The Return. Υπνωτιστικό, κινούμενο σε ένα χώρο ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο (χωρίς να είναι σαφές τι είναι ποιο, και αν έχει καν σημασία), και στοχαζόμενο με αιχμή και πάθος και συναίσθημα πάνω σε διπλές, κρυμμένες και αληθινές ταυτότητες του εαυτού μας. Τελοσπάντων, μην τα λέω εγώ, (μας) τα λέει και το ίδιο το Jane Schoenbrun.

 

Gravity Falls

To μαγευτικό animation μεταφυσικού μυστηρίου είναι από τις πιο προφανώς εμπνευσμένες από το Twin Peaks σειρές που έχουμε δει ποτέ – ο δημιουργός Alex Hirsch μάλιστα είχε προσπαθήσει πολύ να φέρει τον Lynch για να δώσει τη φωνή του σε έναν χαρακτήρα. Δεν τα κατάφερε τελικά, αλλά τουλάχιστον έφερε τον Kyle MacLachlan.

The Beast

Άλλος ένας σπουδαίος απόγονος του Twin Peaks: The Return, το εκπληκτικό φιλμ του Bertrand Bonello ακροβατεί ανάμεσα σε διαφορετικούς κόσμους και διαφορετικές εκδοχές των ίδιων χαρακτήρων πριν καταλήξει σε ένα αληθινό «ουρλιαχτό της Laura Palmer», δια στόματος της Lea Seydoux στην κορυφαία ερμηνεία του ‘24.

The Leftovers

Το Twin Peaks ήταν η σειρά που στιγμάτισε τον Damon Lindelof περισσότερο από κάθε άλλη, και τα ίχνη της τα βλέπουμε παντού στο Lost αλλά κυρίως στο follow-up του, The Leftovers. Ειδικά σε αυτή τη σειρά (όπου πρωταγωνιστεί ο Justin Theroux του Mulholland Drive) το επεισόδιο International Assassin είναι βασικά ένα πλήρες homage στη σειρά των Lynch και Frost. «Δεν υπάρχει The Leftovers χωρίς το Twin Peaks, τελεία», έχει πει ο Lindelof στο Entertainment Weekly.

The Neon Demon, Too Old to Die Young

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όλη σχεδόν τη φιλμογραφία του Nicolas Winding Refn εδώ, αλλά ας αρκεστούμε σε μια ταινία και μια σειρά, έτσι, δειγματοληπτικά. Έχουν κάτι το λιντσεϊκό vibe, παρόλο που φυσικά ο Δανός σκηνοθέτης γέρνει περισσότερο προς το exploitation και δεν προσεγγίζει το συναισθηματικό ή φιλοσοφικό βάθος των έργων του Lynch. (Κανένα πρόβλημα με αυτό, για να είμαστε σαφείς!)

Desperate Housewives

Δεν ερευνούσαν ποτέ φόνο, ΟΚ, αλλά παρόλαυτά η (απείρως πετυχημένη κατά την πρεμιέρα της – θυμάστε;!) σειρά του Marc Cherry είχε 100% το Twin Peaks στο moodboard της. Με τον Kyle MacLachlan σε κεντρικό ρόλο, μια απίθανη αναφορά στο Twin Peaks ήταν αναπόφευκτη: το “Leo, no!” του ορίτζιναλ έγινε “Orson, no!” στο Housewives.

The Matrix Resurrections

O Neo περιφέρεται χωρίς να θυμάται τον αληθινό του εαυτό την ώρα που ο κόσμος γύρω του είναι απλώς μια ακόμα παραλλαγή (ή ίσως μια ηχώ) της ασφάλειας ενός παρελθόντος που έχει απομακρυνθεί – τα πάντα είναι νέα είναι παλιά είναι νέα. Nαι, πολύ σωστά! Έχουμε ένα ακόμα παιδάκι του Twin Peaks: The Return. Δε σταματάει να γεννάει!

Riverdale

Από τις πιο ξεκάθαρες «το [τάδε] συναντά το Twin Peaks» σειρές που έχουν δραπετεύσει ποτέ από executive γραφείο του Χόλιγουντ. Και να πω και κάτι; Για κάποια διαστήματά του, ήταν όσο φαν χρειαζόταν.

π, Black Swan 

Το ένα δανείζεται από Eraserhead, το άλλο έχει κάτι από Blue Velvet (και ίσως και Mulholland Drive), γενικώς τελοσπάντων τα ίχνη του Lynch είναι παντού πάνω στο έργο του Aronofsky, αλλά πουθενά εντονότερα από αυτές τις δύο πολύ μεγάλες στιγμές της καριέρας του.

Veronica Mars

Η σειρά που βασικά πλασαρίστηκε ως Twin Peaks αναδημιουργημένο ως Buffy, the Vampire Slayer. Το μυστήριο για το δολοφονημένο κορίτσι και το ρευστό mood σίγουρα κρατάνε από Twin Peaks – και τι φανταστική, σπουδαία τηλεόραση που ήταν εκείνη η 1η σεζόν της σειράς, ε;

Jacob’s Ladder

H πιο αταίριαστη ταινία στη φιλμογραφία του Adrian Lyne (μέγιστος auteur κορυφαίων ερωτικών θρίλερ των ‘80s και ‘90s), το γνωστό στην Ελλάδα ως “Ξύπνημα στον Εφιάλτη” χρωστά πολλά στον Lynch ως προς μια αφήγηση στην οποία συνυπάρχουν στοιχεία ρεαλισμού, φιξιόν και ονείρου. (Ή, well, εφιάλτη.)

The Sopranos

«Τα πάντα ήταν μυστηριώδη», λέει ο David Chase, δημιουργός του Sopranos μιλώντας για την επιρροή του Twin Peaks στον ίδιο και στο μέσο, γενικότερα. «Και δεν εννοώ το “πότε ο θύτης σκότωσε το θύμα”. Εννοώ τον καιρό. Τα δέντρα. Τα ντόνατς. Οι σκηνές ονείρου ήταν πιο εφιάλτες από οτιδήποτε άλλο είχα δει. Το να εκφράσεις κάτι τόσο αλλόκοτο που μοιάζει ταυτόχρονα και τόσο οικείο, είναι απίθανο», λέει. Και με δεδομένο το πόσο κρίσιμο είναι το ονειρικό στοιχείο στο Sopranos, η επίδραση του Twin Peaks ακόμα και στο μαφιόζικο έπος που εκκίνησε τη Χρυσή Εποχή της τηλεόρασης, δε μπορεί να αγνοηθεί.

Βασικά, το λέει κι ο ίδιος ξεκάθαρα: «Όπως είπε τις προάλλες κι ένας φίλος μου: Οποιοσδήποτε κάνει ωριαία δράματα στην τηλεόραση σήμερα και λέει πως δεν έχει επηρεαστεί από τον David Lynch, λέει ψέματα».