Οι φετινές Κάννες δεν θα γίνουν – τότε γιατί ανακοινώνουν πρόγραμμα;

Είναι παλαβή ειρωνία το ότι ένα χρόνο μετά από ένα από τα μεγαλύτερα success stories της φεστιβαλικής τους ιστορίας, οι Κάννες ακυρώνονται και στη θέση τους υπάρχει μια γενικευμένη αβεβαιότητα. Η επίδραση τους στο σινεμά που βλέπουμε και στο πώς το βλέπουμε είναι τεράστια- ο Χρυσός Φοίνικας είναι, μεταξύ άλλων, η μόνη φεστιβαλική δάφνη που με εντυπωσιακή συνέπεια μεταφράζεται σε εισιτήρια και σε γενικότερο πολιτιστικό relevance με χαοτική διαφορά από οποιοδήποτε άλλο βραβείο οποιουδήποτε άλλου Φεστιβάλ.

Άσε στην άκρη τα “Παράσιτα” ως ειδική περίπτωση κιόλας, αλλά δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Ο αμέσως προηγούμενος Χρυσός Φοίνικας, οι “Κλέφτες Καταστημάτων” του Χιροκάζου Κόρε-έντα δείχνει ακριβώς τι σημαίνει το bump ενός Χρυσού Φοίνικα. Η ταινία, ένα οικογενειακό δράμα από την Ιαπωνία χωρίς αναγνωρίσιμους ηθοποιούς ή κάποιο τρομερό high concept, έκανε 33,000 εισιτήρια. Η προηγούμενη ανάλογη ταινία του που βγήκε στην Ελλάδα, το “Πατέρας και Γιος” του 2014, είχε ανοίξει με λιγότερα από 1,000 εισιτήρια την πρώτη βδομάδα και έκλεισε κακήν κακώς. Η δε επόμενη, η σαφώς πιο ευπώλητη “Αλήθεια” με μια ευρωπαϊκή εσάνς (που έχει σαφώς μεγαλύτερο κοινό στην Ελλάδα από ό,τι το Ιαπωνικό σινεμά) και με σταρ πρώτης γραμμής όπως την Κατρίν Ντενέβ, τη Ζιλιέτ Μπινος και τον Ίθαν Χοκ, έκλεισε με 11,000 εισιτήρια.

 

Αν ο Χρυσός Φοίνικας ως στάμπα μπορεί να οδηγήσει το κοινό σε μια ταινία σχεδόν αδιακρίτως, η συμμετοχή ενός φιλμ γενικώς στο Φεστιβάλ αποτελεί διαβατήριο. Το μεγαλύτερο μέρος του ετήσιου Διαγωνιστικού αγοράζεται και διανέμεται. (Η feelgood αιγυπτιακή ταινία με τον λεπρό; Κι αυτή αγοράστηκε!) Οι ταινίες των Καννών είναι κατά βάση το μη-χολιγουντιανό σινεμά με το οποίο θα ασχολείται το κοινό για τον επόμενο ένα-ενάμιση χρόνο. Ακόμα και τα παράλληλα τμήματα που προβάλλουν πιο ειδικού ενδιαφέροντος έργα, γίνονται με τη σειρά τους η βάση για τα διάφορα μικρότερα Φεστιβάλ των διαφόρων χωρών, ή γεννούν τα επόμενα μεγάλα ταλέντα που θα πάρουν “προαγωγή” στο Διαγωνιστικό.

Σήμερα θα ξεκινούσε το φετινό Φεστιβάλ. Θα περνάγαμε από εφτά σωματικούς ελέγχους για να δούμε αγουροξυπνημένοι τις καλόγριες του Βερχόφεν, την Τίλντα Σουίντον και το σίκουελ του “Top Gun”. Θα προσπαθούσαμε σε βιαστικούς καφέδες με συναδέλφους από όλο τον κόσμο να μάθουμε αν σε κάποιο από τα 4 παράλληλα τμήματα υπάρχει κάποια πραγματικά σπουδαία ταινία που πρέπει να χωρέσουμε σε κάποιο από τα εναμισάωρα κενά μας. Θα τρώγαμε ένα πατικωμένο κρουασάν που αγοράσαμε 3 ώρες νωρίτερα ενώ περιμένουμε σε κάποια ατελείωτη ουρά. Θα παίρναμε συνεντεύξεις, θα γράφαμε κριτικές που μετά θα αναρωτιόμασταν πώς και πότε γράφτηκαν και θα τσακωνόμασταν για το streaming.

Αλλά αυτό το κείμενο, όπως και οι Κάννες, δεν είναι για εμάς που τις καλύπτουμε, είναι για τις ταινίες. Και οι ταινίες παίρνουν από το συγκεκριμένο Φεστιβάλ μια ανυπολόγιστη προβολή.

Γράφαμε πριν 3 χρόνια καθώς πετάγαμε πρώτη φορά στις Κάννες ως PopCode: «Σκέψου τις πιο πολυσυζητημένες μη αγγλόφωνες ταινίες του 2016: ‘Toni Erdmann’, ‘Elle’, ‘Handmaiden’. Από εκεί ήρθαν όλες. Βάλε μέσα και τον Χρυσό Φοίνικα του Ken Loach, βάλε μέσα και το ‘Neon Demon’, βάλε και το ‘Paterson’. Και γενικά συνέχισε να προσθέτεις. Οι Κάννες είναι το Φεστιβάλ που υπαγορεύει κάθε άνοιξη ποιο σινεμά θα μετράει του χρόνου».

Όταν σοβάρεψε η πανδημία και άρχισε να διαφαίνεται στον ορίζοντα το ενδεχόμενο της αναβολής κάποιων διοργανώσεων (πού να φανταζόμασταν), μια από τις συζητήσεις αφορούσε την online εναλλακτική. Το φεστιβάλ SXSW ας πούμε, έκανε συμφωνία με το Amazon Prime για να προβληθούν στην πλατφόρμα του κάποιες από τις ταινίες που θα παίζονταν στο φεστιβάλ, που ακυρώθηκε. Ελάχιστοι σκηνοθέτες και παραγωγοί θέλησαν να συμμετάσχουν και εκ του αποτελέσματος, καλά έκαναν. Καμία ταινία που συμμετείχε σε αυτό το online πείραμα δεν ακούστηκε, καμία δεν απασχόλησε. Είναι απλά μερικά ακόμα πίξελ πεταμένα στον ωκεανό του ίντερνετ.

Ένα Φεστιβάλ, και πόσο μάλλον ένα Φεστιβάλ σαν τις Κάννες, λειτουργεί και ως προωθητικός μηχανισμός. Μαζεύει ταινίες από όλο τον κόσμο και τις παρουσιάζει σε ανθρώπους από όλο τον κόσμο, χτίζουν hype, ξεκινούν συζητήσεις, ένα ολόκληρο σύστημα που έχει ως αποτέλεσμα το να φτάσουν ταινίες στις αίθουσες που είτε δε θα έφταναν, είτε δε θα έφταναν έχοντας ένα σαφές σημείο πώλησης. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι Κάννες ανακοίνωσαν πριν λίγες μέρες κάτι απίθανο: Αρχές Ιουνίου, θα αποκαλύψουν την φετινή επιλογή ταινιών τους.

Μα, δεν θα γίνει Φεστιβάλ φέτος! Κανένα πρόβλημα. «Στην καρδιά μας αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να προμοτάρουμε τις ταινίες που είδαμε και αγαπάμε», εξήγησε ο γενικός διευθυντής Τιερί Φρεμό, που διευκρίνησε πως το line-up δε θα έχει την κλασική δομή Διαγωνιστικού και παράλληλων τμημάτων, απλώς θα είναι μια λίστα επιλογών. «Λάβαμε ταινίες από όλο τον κόσμο, μαγευτικές δουλειές, και είναι καθήκον μας να τις βοηθήσουμε να βρούνε το κοινό τους». Από εκεί και ύστερα, το Φεστιβάλ θα συνεργαστεί με θεσμούς και ακόμα και άλλα Φεστιβάλ (εφόσον γίνουν, κι εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν) ώστε να παρουσιάσει κάποια από αυτά τα φιλμ υπό την αιγίδα του. Οι ταινίες αυτές θα φέρουν ακόμα και την στάμπα “Κάννες 2020” στο προωθητικό υλικό και τις αφίσες τους.

Είναι εκπληκτικό: Το απλώς να πουν οι Κάννες πως μια ταινία θα είχε προβληθεί εκεί, είναι πιο σημαντικό από το να βγει απλώς κάπου ονλάιν μια ταινία. Σκεφτείτε το: Το line-up της χαμένης χρονιάς του 2020, θα μπορεί στο μέλλον να είναι υλικό ξεχωριστών μαραθωνίων, υποθέσεων και αφιερωμάτων.

Όμως δεν θα μείνουν όλες οι ταινίες του 2020 στο 2020. Δημιουργοί έχουν αρχίσει ήδη να στέλνουν τις ταινίες τους στο μέλλον. Αν κάποια μπλοκμπάστερ μπορούν να κινηθούν απλώς το φθινόπωρο, τότε κάποια φεστιβαλικά έργα πραγματικά δεν υπάρχει νόημα να παιχτούν φέτος χωρίς την εκκίνηση των Καννών. Την αρχή έκανε ο Πολ Βερχόφεν και η “καταραμένη” του “Benedetta”, μια βιογραφική ταινία για μια γυναίκα που τον 17ο αιώνα μπαίνει σε μοναστήρι κι αρχίζει ερωτικό δεσμό με μια άλλη γυναίκα. (Πρωταγωνιστεί η φοβερή Βιρζινί Εφιρά αλλά και η Δάφνη Πατακιά.) Η ταινία είναι γυρισμένη εδώ και 2 χρόνια, αλλά πρώτα μια εγχείρηση του Βερχόφεν σήμαινε πως δε θα προλάβαινε τις περσινές Κάννες (οπότε ανέβαλε την πρεμιέρα για φέτος) και τώρα ο κορονοϊός έστειλε την ταινία για τον επόμενο Μάιο, κατευθείαν για τις Κάννες του ‘21.

Σήμερα ακολούθησαν δύο ακόμα φιλμ, που εικάζουμε πως θα είχαν θέση στο φετινό Φεστιβάλ, το “Par un demi-clair matin” του Μπρούνο Ντιμόν (του “Camille Claudel” με τη Ζιλιέτ Μπινός) και το “Le Genou d’Ahed” του Nadav Lapid (που γύρισε πέρσι τα “Συνώνυμα”).

Δεν ξέρω, οι Κάννες του 2021 αρχίζουν να μοιάζουν φανταστικές.

AP Photo/Alastair Grant / AP Photo/Alastair Grant