Εξαιρώντας πολύ συγκεκριμένες και σπάνιες περιπτώσεις (σαν τον Γουές Άντερσον, που είναι και επίκαιρος), σχεδόν όλοι οι σημαντικοί indie δημιουργοί αργά ή γρήγορα θα βρεθούν στη θέση του να διαχειρίζονται ένα μεγάλο μπάτζετ σε μια στουντιακή παραγωγή που θα δοκιμάσει τις αντοχές του δημιουργικού χαρακτήρα τους. Μια τέτοια αλλαγή σε μέγεθος και σε προσδοκίες είναι προφανές πως θα επηρεάσει έναν σκηνοθέτη αλλά έχει πάντα ενδιαφέρον να βλέπουμε το πώς.

Ο Ντάρεν Αρονόφσκι πάντα μου ήταν πολύ hit or miss σκηνοθέτης με ταινίες του να μου αρέσουν είτε πάρα πολύ είτε πάρα πολύ λίγο, και η πιο ακραία έκφραση αυτού του διχασμού εμφανίζεται στην καινούρια του ταινία, η οποία είναι ταυτόχρονα φανταστική και ανόητη με έναν τρόπο που μοιάζει δύσκολο να επιτευχθεί. Είναι, συμπτωματικά (;), και η μεγαλύτερου μπάτζετ δουλειά του, αυτή η στουντιακή μετάβαση που λέγαμε, με μπάτζετ υπερδιπλάσιο των 5 προηγούμενων ταινιών του αθροιστικά (“π”, “Requiem for a Dream”, “The Fountain”, “The Wrestler”, “Black Swan” δεν ξεπερνούν τα $60 μύρια, ψίχουλα μπροστά στα $125 μύρια που είχε να διαχειριστεί τώρα).

Στον “Νώε” (letterboxd | imdb) η ιστορία είναι λίγο-πολύ γνωστή, και λέω λίγο-πολύ γιατί η βερσιόν Αρονόφσκι παίρνει κάποιες δημιουργικές ελευθερίες- όχι αρκετές, νομίζω. Όπως και νά’χει, η βασική ιδέα είναι εκεί και η ταινία την ακολουθεί σε αστεία κυριολεκτικό βαθμό, εκτός από όταν δεν το κάνει. Ακούγεται συγχυσμένο αυτό; Επειδή η ταινία συγχυσμένη είναι.

Υπάρχει μπόλικο επικό υπερθέαμα, και όχι από τα ποπ εντυπωσιακά (πλήρως ανόητα, παντελώς τέλεια) υπερθεάματα σαν την “Πομπηία”, αλλά από τα άλλα, τα φλύαρα, αυτά που τα βαριέσαι και τα βάζει η τηλεόραση κάτι μεσημέρια το Πάσχα και βλέπεις μόνο 3-4 σκηνές όσο τρώνε ακόμα οι υπόλοιποι.

Αλλά υπάρχει και μπόλικος υπερβατικός Αρονόφσκι, ο δημιουργός που έβγαλε από μέσα του το “Fountain”, με λυρισμό και μανιώδες μοντάζ σε αρμονία να αναδεικνύουν τη μεταφυσική διάσταση στη βάση κάθε συναισθήματος. (Το “Fountain” είναι μακράν η αγαπημένη μου ταινία του.) Υπάρχουν επιμέρους κορυφώσεις στην ταινία που σου ρίχνουν το σαγόνι στο πάτωμα, θυμίζοντας και κάτι από εκείνη την ταινία.

Ο Νώε να το σκέφτεται για μια φευγαλέα στιγμή πριν αποφασίσει αν θα σώσει ή θα αφήσει πίσω μια αθώα (σε ένα στατικό κάδρο χιλιοστών δευτερολέπτου, σαν πίνακας με ελάχιστη κίνηση, σε μια απίστευτη απόδοση του στιγμιαίου “χμ, λες… μπα, μάλλον…όχι όχι, τελικά… ΛΟΙΠΟΝ”).

Η κοσμογονία α λα Αρονόφσκι, ένα τριπαριστό μοντάζ της δημιουργίας του κόσμου σε διήγηση Νώε που είναι σαν το πλήρες αντίθετο εκείνης της εκδοχής του Μάλικ. Λες και κάποιος πήρε την πρώτη πράξη του “Tree of Life” και την πέρασε από τη μονταζιέρα της σεκάνς του ευρωπαϊκού road trip από το “Rules of Attraction”, από τα φίλτρα του “Spring Breakers”, από τα LSD που ήταν ληγμένα στο συρτάρι.

+

+

=

Τα πέτρινα πλάσματα, οι πίδακες φωτός προς τον ουρανό, η δημιουργία του Κήπου παρέα με την κλήση των ζωντανών, η πλημμύρα, η Γη από μακριά, οι ήρωες καδραρισμένοι και φωτισμένοι σαν αγιογραφίες στις στιγμές αμέσως μετά το μπαρκάρισμα της κιβωτού. Ο Αρονόφσκι έχει μια ικανότητα να αποχωρίζεται τον ρεαλισμό και να αφήνει τις εικόνες του να λειτουργούν σε ένα εντελώς άλλο επίπεδο, αφήγησης που είναι λιγότερο λόγια-που-βγάζουν-κυριολεκτικό-νόημα και περισσότερο συναισθηματικές εικόνες των οποίων το νόημα συμπληρώνεις διαισθητικά.

Όλα αυτά τι θέση έχουν σε ένα μπλοκμπάστερ που διασκευάζει με φοβερά απλοϊκό τρόπο μια ιστορία περί αγνότητας της ανθρώπινης φύσης και αναζήτησης του δημιουργού; Δεν ξέρω. Ούτε ο Αρονόφσκι ξέρει, νομίζω, απλά βαριόταν να τα κάνει όλα όσα πεζά ένιωσε πως όφειλε να τα κάνει όταν έριξε μια ματιά στο ύψος του μπάτζετ. Υπήρχε εκεί μέσα κάπου μια φανταστική ιστορία για ανθρώπους που γκρεμίζουν τον δημιουργό τους μέσα από το πρίσμα της σχέσης του Νώε με τον Δημιουργό αλλά και με τους γιους του, αλλά αντ’αυτού του μήνυμα μένει μισοψημένο (από φόβο για τις αντιδράσεις;), υπερβολικό focus πέφτει πάνω στον ανούσιο χαρακτήρα του (κατά τα άλλα απολαυστικού) Ρέι Γουίνστον, και όλα είναι εν τέλει ένα τεράστιο daddy issues στόρι που δε λέει τίποτα.

Τελοσπάντων. Τα τρέιλερ μας είχαν προετοιμάσει για κάτι πραγματικά κάκιστο οπότε ένα παράξενο μίγμα ιδιοσυγκρασιών με εναλλάξ πεζά και συναρπαστικά αποτελέσματα; Θα το πάρουμε, τι να κάνουμε.

Το ελληνικό σινεμά του Γιάννη Οικονομίδη είναι ελληνικό με έναν τρόπο που η κυρίαρχη τάση του ελληνικού σινεμά δε θα μπορούσε ποτέ να είναι. Μπορεί η φόρμα του να ξεπερνά τα καθαρά ρεαλιστικά πλαίσια (ή έστω να τα τεντώνει up to eleven μέσω των χαρακτηριστικών επαναλήψεών του και της άγριας ποίησης που γράφει ως ρεφρέν βρισιών στους ήρωές του) και μπορεί ιστορίες σαν του Στράτου να εντοπίζονται βαθιά στην κινηματογραφική παράδοση (αντιήρωας που αποφυλακίζεται, προσπαθεί να ζήσει τίμια -φαινομενικά- αλλά Πάντα Κάτι Στραβώνει), όμως το πλαίσιο είναι πάντα αναγνωρίσιμο.

Είναι η κοινωνία που βράζει, ειδικά όπως αποτυπωνόταν στο “Σπιρτόκουτο” και στην “Ψυχή στο Στόμα” κι εδώ αυτό το αναγνωρίζεις ακόμα, αλλά αυτή τη φορά σιωπηρά. Η επιφάνεια στο “Μικρό Ψάρι” (letterboxd | imdb) είναι ήρεμη, κι αυτό τα κάνει όλα ακόμα πιο απόκοσμα. Σαν μια κοινωνία που λειτουργεί αλλά κανείς δεν ξέρει πώς, γιατί από κάτω όλα είναι σαθρά.

Ο Μουρίκης είναι φανταστικός στον κεντρικό ρόλο του Στράτου, έχοντας ως κύρια αποστολή να αποδέχεται επιθέσεις και μειώσεις των γύρω του, καθώς σταδιακά ερχόμαστε σε επαφή με ένα πλούσιο  σύμπαν κινηματογραφικών χαρακτήρων και την ενορχήστρωσή του με τρόπο που θα οδηγήσει στην επιθετική τρίτη πράξη.

Ο καλύτερος του υπόλοιπου καστ είναι ο τρομερός Πέτρος Ζερβός, που δεν είναι καν ηθοποιός, αλλά νιώθεις πως λες και γεννήθηκε μες στο σύμπαν του Οικονομίδη. Βοηθάει που κι ο ρόλος του είναι ο πιο υπόγεια creepy όλων. Άλλοι χρησιμοποιούν βία με πολύ πιο ευθύ τρόπο. Ο Μάκης (του Ζερβού) όμως, λειτουργεί σε ένα εντελώς άλλο επίπεδο, που θα σου σηκώσει την τρίχα κάγκελο όταν η εικόνα του φιλμ ολοκληρωθεί.

Από την ταινία απουσιάζει η ένταση και ο ηλεκτρισμός των πρώτων φιλμ του Οικονομίδη, κάτι ενδεχομένως φυσιολογικό, καθώς βγάζοντας την επίθεση από μέσα του με καθαρά ενστικτώδη τρόπο, μοιάζει πλέον να αγκαλιάζεται από ένα πιο στρωτό είδος αφήγησης. Ο κεντρικός του ήρωας όμως παραμένει συναρπαστικός, ίσως ο συναρπαστικότερος όλων. Και σε σημεία θα νιώσεις πως του χρειάζεται κάποιο ψαλίδισμα του έργου (έστω κι αν δεν υπάρχει κάποιο προφανές σημείο που περισσεύει). Όμως η συγκρατημένη αίσθηση έκρηξης που προσφέρει το “Μικρό Ψάρι” και ο συναρπαστικός του ήρωας, κάνουν το ταξίδι του Στράτου προς την Κόλαση ένα που αξίζει να ακολουθήσεις.

Και τώρα πάμε για τα πολλά. Αυτή τη βδομάδα βγαίνουν όλες οι ταινίες. :/

Tο “Divergent” (imdb) είναι σαν το “Hunger Games” αλλά λιγότερο σημαντικό. Επίσης ο ελληνικός του τίτλος είναι “Η Τριλογία της Απόκλισης: Οι Διαφορετικοί” το οποίο είναι απλά τέλειο.

Το “Κισμέτ” (letterboxd) είναι ένα απολύτως σοβαρό ντοκιμαντέρ πάνω στις Τούρκικες σαπουνόπερες και τον ρόλο τους στις κοινωνίες που κάνουν σουξέ. Έχει πολύ δυνατά σημεία και έχει και πολύ σαχλά σημεία, το αποτέλεσμα είναι κάπως επιδερμικό και ασύνδετο αλλά η προσπάθεια και αρκετές παρατηρήσεις παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Το “A Long Way Down” (letterboxd | imdb) είναι από αυτές τις ανεξάρτητες αμερικάνικες ταινίες που σου μαθαίνουν πράγματα για την αξία της ζωής και στο τέλος όλοι βρίσκουν το δρόμο τους ενώ παίζει κάποια χιπ μουσικούλα από πάνω. Πρωταγωνιστούν ο Άαρον Πολ και η Ίμοτζεν Πουτς, κάνοντάς την ταινία αυτή το πλέον απροσδόκητο σίκουελ που θα περίμενε ποτέ κανείς να δει για το “Need for Speed”.

Το “Short Term 12“ (letterboxd | imdb) είναι από αυτές τις ανεξάρτητες αμερικάνικες ταινίες που σου μαθαίνουν πράγματα για την αξία της ζωής και στο τέλος όλοι βρίσκουν το δρόμο τους ενώ παίζει κάποια χιπ μουσικούλα από πάνω. Πρωταγωνιστεί η Μπρι Λάρσον που είναι η Επόμενη Μεγάλη Ελπίδα, και είναι φανταστική και σε αυτή την ταινία, το ότι δεν προτάθηκε για Όσκαρ ας πούμε είναι η απόδειξη πως οι ψηφοφόροι βλέπουν ακριβώς έντεκα ταινίες το χρόνο. Πανηγυρικό βραβείο κοινού στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας (όπου και είδαμε την ταινία), αλλά και αναπάντεχο βραβείο Ελληνικού Τίτλου Της Βδομάδας (το παίρνει στο νήμα από το “Divergent”) με την απίθανη απόδοση “Μικρά Όμορφα Πλάσματα”.

Την επόμενη βδομάδα

Marvel Universe, Επεισόδιο 2×03 a.k.a. “Captain America: The Winter Soldier”, το σίκουελ του “Captain America” που έρχεται από Αμερική με πολύ δυνατό hype και το οποίο θα δούμε αύριο το πρωί οπότε αναμείνατε αντιδράσεις σε twitter ή/και letterboxd.