Οι ταινίες: Τρόμος

Αν οι ταινίες τρόμου μένουν παραπεταμένες μία φορά, τότε τα σίκουελ τους η κριτική έχει την τάση να τα ρίχνει κατευθείαν στα σκουπίδια. Συχνά όχι άδικα. Αλλά μερικές φορές, γίνεται περισσότερο αυτόματα παρά κατόπιν εκτίμησης. Διότι όντως, ο κανόνας είναι πως τα σίκουελ τραβάνε ή αντιγράφουν ή επαναλαμβάνουν τη συνταγή στα όρια του λασκαρίσματος ή της παρωδίας.

Γι’αυτό και είναι κρίμα να τσουβαλιάσει κανείς το “Insidious: Chapter 2” (imdb | letterboxd) εκεί μέσα. Διότι η νέα ταινία του Τζέιμς Γουάν (που μοιάζει να γυρνάει μια ταινία το μήνα, τελευταία) σέβεται ιδιαιτέρως το πρώτο φιλμ, ίσως μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι έπρεπε.

Από ένα παλιότερο κείμενο που είχα γράψει για το “Insidious”, μερικοί λόγοι για τους οποίους το θεωρώ το καλύτερο θρίλερ των τελευταίων χρόνων:

Ο Γουάν (…) δεν περιορίζεται στο σκοτάδι (ή στο φως), δεν εκμεταλλεύεται ασφυκτικά κοντινά πλάνα, δεν επαφίεται στα φτηνά τινάγματα.

Παρά απλώνει τον τρόμο σε ορθάνοιχτα κάδρα αφήνοντάς σε να μαντεύεις (να προσπαθείς δηλαδή) από πού θα σου έρθει, μπλέκει το υπαινικτικό με το προφανές, το σκοτάδι με το φως, το φόβο με την αγωνία, τον ήχο με την απουσία του.

Αυτό το 2ο κεφάλαιο ξεκινά από τη στιγμή ακριβώς που τελειώνει το προ τριετίας “Insidious”, πιάνοντας εκείνο το ανατριχιαστικό cliffhanger και συνεχίζοντας λογικά το στόρι .Ο Γουάν επαναφέρει τις τεχνικές που έκαναν εκείνη την ταινία τόσο πετυχημένη, ακολουθεί την φυσική εξέλιξη των χαρακτήρων, τα ερωτήματα που θα δημιουργούσε η όλη κατάσταση, τις νέες πλοκές που δημιουργούνται εξ αιτίας αυτής, και εν τέλει αναπτύσσει τη μυθολογία αρκετά ώστε και να υπάρχει μια εσωτερική συνέχεια, αλλά και ώστε να μην μοιάζει παραφουσκωμένη και ασυνεπής ως προς το πρωτότυπο.

Μάλιστα αν κάπου χωλαίνει η ταινία είναι ότι, ενώ ξεκινάει με τη φόρα του πρώτου φιλμ, από τη μέση και μετά φρενάρει. Επειδή ακριβώς αυτή η συνέπεια την κάνει να έχει φορτωθεί με περισσότερα κιλά επεξήγησης και πλοκής από όσο μπορούν να σηκώσουν στις άυλες πλάτες τους δυο έρμα ανήσυχα πνεύματα. Όμως ας είναι.

Η φανταστική φωτογραφία καταφέρνει πάλι να κάνει το μεταφυσικό να μοιάζει οικείο και το πραγματικό, να μοιάζει ψυχρό στα όρια του νεκρού. Η δουλειά στον ήχο και το μοντάζ παίζει επίσης μεγάλο ρόλο. Ο Γουάν συνεχίζει να αποδεικνύει (μετά και το επίσης εξαιρετικό, και τεχνικά άρτιο, “The Conjuring”) πως κατέχει το μεταφυσικό θρίλερ όπως κανείς άλλος στο σημερινό αμερικάνικο σινεμά. Θυμίζει πως ο φόβος δεν χρειάζεται να αποτελεί πάντα συνάρτηση της αηδίας και του σοκ, αλλά πως τα παλιομοδίτικα τινάγματα και η αγωνία που κάποτε γνωρίσαμε μέσα από παλιές βιντεοκασέτες (το φετίχ με την τρομακτική διάσταση του vintage υπήρχε έτσι κι αλλιώς στο “Insidious”, αλλά πήρε δική του ολόκληρη ταινία με το “Conjuring”), μπορεί να λειτουργεί ακόμα και την κυνική, υποψιασμένη εποχή του “Saw”.

Που, ειρωνικά, γύρισε ο ίδιος ο Γουάν. Τρέχα γύρευε.

Για το “Escape Plan” (imdb) δεν έγινε δημοσιογραφική προβολή, αλλά υποθέτω δεν έχει σημασία κιόλας. Ο Έρικ Σνάιντερ του movies.com έγραψε ένα infographic με τους 20 καλύτερους λόγους να πας να δεις την ταινία, μεταξύ των οποίων:

• Πρωταγωνιστούν ο Σταλλόνε ΚΑΙ ο Σβαρτζενέγκερ, οπότε θα είναι σίγουρα η μεγαλύτερη επιτυχία του 1988.
• Ο 50 Cent παίζει μια ιδοφυία υπολογιστών.
• Ο Σαμ Νιλ παίζει τον γιατρό των φυλακών, αναμφίβολα λόγω της εμπειρίας του με ους δεινόσαυρους.
• Λόγω του σκηνικού και της πλοκής της ταινίας, είναι εξαιρετικά απίθανο να παίζει σε αυτήν η Κάθριν Χάιγκλ.

Εδώ και οι 20 λόγοι για να δεις το “Escape Plan”.

Θα μπορούσαμε να βρούμε και 20 λόγους για να δει κανείς τη “Ζωή της Αντέλ” (imdb | letterboxd) αυτή τη βδομάδα, όμως κανείς απο αυτούς δε θα ήταν αστείος. Η ταινία, για μια έφηβη κοπέλα που ανακαλύπτει για πρώτη φορά τον έρωτα και μαζί τον εαυτό της (στο Κεφάλαιο 1 της ταινίας, γιατί στο Κεφάλαιο 2 είναι που όπως καταλαβαίνεις τα πράγματα αρχίζουν και αντιστρέφονται), δεν είναι αριστούργημα, δραματουργικά όλα είναι πάρα πολύ γνώριμα.

Ωστόσο υπάρχει μεγάλη αξία στο μέγεθος και στο πόσο κομμάτι του εαυτού σου βάζεις σε ένα έργο. Ένα πράγμα μπορώ να στο αφηγηθώ σα να διαβάζω τηλεφωνικό κατάλογο, και το ίδιο πράγμα μπορώ να το ερμηνεύσω μπροστά σου, παίζοντας ρόλους, κλαίγοντας, γελώντας, αρπάζοντας κι εσένα και βάζοντάς σε μες στην αφήγησή μου. Διαφέρει. Η ταινία του Αμπντελατίφ Κεσίς ανήκει στη δεύτερη κατηγορία.

Ίσως να παρα-ανήκει μάλιστα, και δεν αναφέρομαι τώρα στις διαβόητες πλέον εκτεταμένες σκηνές λεσβιακού σεξ που βρίσκει κανείς απλωμένες στη διάρκεια του φιλμ. (Το οποίο είναι τρεις ώρες όμως περνάνε νεράκι.) Οι σκηνές αυτές εμμένους στη λεπτομέρεια της αφύπνισης με τον ίδιο τρόπο που αργότερα η κάμερα του Κεσίς θα κρεμαστεί πάνω στην Εξαρχόπουλος ενώ αυτή χορεύει ή σε ένα εκτεταμένο άγγιγμα ή -στην πιο αξέχαστη σκηνή του φιλμ- σε μια σκηνή τσακωμού που κάνει εκείνη της Καρμέλα και του Τόνι Σοπράνο να μοιάζει με καυγαδάκι του Αλ και της Πέγκι Μπάντι.

Καρέ από το κόμικ στο οποίο βασίστηκε η ταινία.

Όχι, η μεγάλη αφοσίωση αφορά τον τρόπο που (όχι δίχως τις συνέπειες ενός πολύ δημόσιου ξεκατινιάσματος) ο Κεσίς έχει εμφανώς ρίξει τις πρωταγωνίστριές του στα βαθιά, απαιτώντας από αυτές να κολυμπήσουν (και μάλιστα με στυλ), καταγράφοντας ώσπου να πιάσει αυτό που αποζητά. Το αποτέλεσμα τον δικαιώνει. Επειδή η ταινία κέρδισε Χρυσό Φοίνικα, επειδή συζητήθηκε όσο καμία άλλη φέτος, επειδή λέει με συναρπαστικό τρόπο μια καθόλου πρωτότυπη ιστορία, κι επειδή έχει ως αποτέλεσμα να λάμψει το άστρο της Εξαρχόπουλος.

Η οποία δίνει μια ερμηνεία όχι larger than life, αλλά σίγουρα larger than film. Νιώθεις την αφέλεια και τη φυσικότητά της σε κάθε στιγμή, την παρακολουθείς καθώς αποκτά σιγουριά και εμπιστοσύνη στον εαυτό της, μαγεύεσαι όταν είναι πλέον εκείνη που αποπνέει την αυτοπεποίθηση, διαλύεσαι όταν κι εκείνη σπάει σε χίλια κομμάτια. Μια ερμηνεία τόσο μεγάλη, που σε κάνει να καταλάβεις με τι σκεπτικό γεννήθηκε η παράξενη απόφαση των Καννών, να δώσουν Χρυσό Φοίνικα τόσο στο σκηνοθέτη όσο και στην πρωταγωνίστρια: Το φιλμ αυτό, όσο καλό κι αν είναι, δεν τη χωράει μέσα του την Αντέλ Εξαρχόπουλος.

Σε βλέπω

Για όσους βρεθούν αυτή τη βδομάδα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: Η Αντέλ Εξαρχόπουλος, που θα ήταν ανερχόμενο ταλεντάκι αν δεν είχε ήδη γίνει ονοματάρα πρώτης γραμμής, παίζει μικρό ρόλο στο συμπαθέστατο ανεξάρτητο δράμα “I Used to Be Darker”. Διπλή Αντέλ αυτή τη βδομάδα!

Τρόμος

Αρκετά νωρίς στην ζωή του σάιτ είχαμε κάνει ένα ομαδικό θέμα για ταινίες τρόμου– συγκεκριμένα, με ποια είχε τρομάξει περισσότερο ο κάθε συντάκτης. Είχα επιλέξει το “Descent” του Neil Marshall, ήρωα εδώ του ΟΝΕΜΑΝ (σκηνοθέτης μεταξύ άλλων και του καλύτερου ίσως επεισοδίου “Game of Thrones”) γιατί ήταν το φιλμ εκείνο του οποίου η εκθετική κλειστοφοβικότητα (νέα λέξη alert) με έφερε ως το τέλος σε σημείο του να ζητάω έλεος. Ακόμα είχαμε κάνει και ξεχωριστό αφιέρωμα στη “Λάμψη” του Στάνλεϊ Κιούμπρικ με αφορμή το σχετικό ντοκιμαντέρ που παιζόταν τότε στις Νύχτες Πρεμιέρας.

Αυτά τα δύο, μαζί με το προαναφερθέν “Insidious” ένα τρία τα 10 αγαπημένα μου φιλμ τρόμου. Καθότι Halloween σήμερα, ήταν μια καλή αφορμή να θυμηθούμε μερικά από τα καλύτερα τέτοια φιλμ. Μαζί, μου ήρθε η έντονη επιθυμία για να πιάσω ξανά όλον τον Αρτζέντο από την αρχή, αλλά αυτό μάλλον θα περιμένει ως τα Χριστούγεννα που θα έχουμε καιρό. Όπως και λέει και μια φίλη εξάλλου, το “Suspiria” είναι πρακτικά Χριστουγεννιάτικη ταινία.

Previews

Μιλώντας για τρόμο. Για τους ανυπόμονους, αυτό το τριήμερο παίζονται σε επιλεγμένες αίθουσες οι δύο ταινίες επιβίωσης που βγαίνουν την άλλη βδομάδα, “Gravity” και “All Is Lost”. Είναι δύο από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, είναι αληθινές εμπειρίες, μοιράζονται πάρα πολλές κοινές θεματικές, θα σε κάνουν να ξεχάσεις το όνομά σου, και πρέπει να τις δεις και τις δύο. Ευκαιρία να ξεκινήσεις από τώρα, για να μην πέσουν και τα δύο μαζί την άλλη Παρασκευή.

Οσκαράκια

Θα είναι το μακρινό underdog φέτος, η υποψηφιότητα που θα ελπίζουμε να συμβεί και όταν δε θα συμβεί θα απογοητευτούμε χωρίς λόγο και αιτία. Να εξηγηθώ. Η φετινή κατηγορία Α’ Γυναικείου Ρόλου μοιάζει σε πορεία παράδοση της πιο βαρετής πεντάδας της ιστορίας της. Προσοχή, όχι απαραιτήτως λάθος. Δηλαδή προφανώς και θα προταθεί (και θα το πάρει) η Κέιτ Μπλάνσετ για το “Blue Jasmine”.

Απλά να, δες πεντάδα που πάει να συμβεί:

• Σάντρα Μπούλοκ (“Gravity”)
• Κέιτ Μπλάνσετ (“Blue Jasmine”)
• Μέρυλ Στριπ (“Αugust: Osage County”)
• Έμα Τόμσον (“Saving Mr. Banks”)
• Τζούντι Ντεντς (“Philomena”)

Βαρέθηκες; Ναι, ίσως επειδή αυτές οι άνω των 40 λευκές κυρίες, το έχουν κερδίσει όλες. Κοιμήθηκαν και τα σαλιγκάρια. Αίσθησή μου είναι πως κάτι περίεργο θα συμβεί, γιατί αν μια μικρή έστω κλίκα συνταχθεί σύσσωμη πίσω από ένα πουλέν, όλοι όσοι βαριούνται με πράγματα σαν τα παραπάνω (λίγοι, αλλά υπάρχουν) ίσως σπρώξουν για να χωρέσει και το διαφορετικό.

Θα είναι αυτό το διαφορετικό η Εξαρχόπουλος; Δεν είναι σίγουρο. Υπάρχει η Μπρι Λάρσον του “Short Term 12” και η Γκρέτα Γκέργουιγκ του “Frances Ha”, ίντι πριγκίπισσες πριν το μεγάλο βήμα. (Για μένα, πάρε αυτές τις τρεις, πρόσθεσε την Έιμι Σάιμετζ του “Upstream Color” και την Μπλάνσετ της υποθετικής πεντάδας, και έχεις έτοιμη μια τρομερή σύνθεση ερμηνειών.) Σε κάθε περίπτωση, η Εξαρχόπουλος φέτος αξίζει όλα τα βραβεία. Αυτό που συμβαίνει στη “Ζωή της Αντέλ” ξεπερνά τις συμβάσεις μιας τυπικά καλής ερμηνείας. Είναι μια κατηγορία από μόνη της, και δε θα σταματήσουμε να ελπίζουμε.

Μέχρι να απογοητευτούμε. Είμαστε έτσι αφελείς.

Στη Θεσσαλονίκη

Οι 5 ταινίες που περιμένω πιο πολύ να δω στο φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

1. 1. Νεμπράσκα, του Αλεξάντερ Πέιν (μόνο λατρεία για οτιδήποτε έχει κάνει ο Πέιν)
2. 2. Only Lovers Left Alive, του Τζιμ Τζάρμους (Τομ Χίντλστον και Τίλντα Σουίντον σε ένα ρομάντζο αιώνιων εραστών)
3. 3. Ιστορία του Θανάτου Μου, του Αλμπέρ Σερά (οι τελευταίες στιγμές του Καζανόβα, που κάπως εμπλέκουν και τον Δράκουλα…;)
4. 4. Πατέρας και Γιος, του Χιροκάζου Κόρε-έντα (ένας πατέρας σε υπαρξιακή κρίση, από έναν από τους πιο σταθερά τίμιους εργάτες του γιαπωνέζικου σινεμά)
5. 5. Η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά, της Ελίνας Ψύκου (δεν ξέρω αν ευθύνεται η εικόνα-σκάλωμα της ταινίας που μας κυνηγάει ένα χρόνο τώρα ή το ότι έχει γράψει μουσική ο Felizol)

Θα υπάρξουν ανταποκρίσεις και εικόνες και απόψεις (ο απειλές είναι ασταμάτητες). Να τι είχαμε πει πέρσι:

Συνεντεύξεις

• Ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτης Κριστιάν Μουντζίου
• Ο Μισέλ Φράνκο του “After Lucia” μιλά για την ενδοσχολική βία
• Κωνσταντίνα Βούλγαρη
• Κάρολος Ζωναράς, ριμιξάροντας το “Big Heat”
• Ελληνικό Σινεμά

Ανταποκρίσεις: Ημέρες 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7

*Περισσότερα για το φετινό Φεστιβάλ, στο επίσημο σάιτ. Το 54ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί φέτος από την 1η ως την 10η Νοεμβρίου.