Όλα τα Creed και τα Rocky στη σειρά

Έπειτα, συνέβη κάτι ακόμα εντυπωσιακότερο: Το franchise αναγεννήθηκε, πήρε νέα μορφή. Το αποτέλεσμα ήταν καλύτερο από όσο είχε λόγο να είναι, ας είμαστε ειλικρινείς. Κι η πλάκα σε όλο αυτό είναι πώς το νέο Creed franchise μοιάζει να ακολουθεί τα βήματα του Rocky. Ταινία προς ταινία. Αν μη τι άλλο είναι συνεπές με αυτές τις ιστορίες που έχουν τόσο πολύ να κάνουν με την κληρονομιά, με νέους ήρωες που ακολουθούν βήματα των παλιών.

Όχι η νέα ταινία όμως! Το Creed III, σε σκηνοθεσία Michael B. Jordan, είναι η πρώτη ταινία του franchise εδώ και δεκαετίες που μοιάζει να μην σκάει τόσο πολύ για τα όσα έγιναν στις προηγούμενες ταινίες, αλλά περισσότερο για όσα έγιναν στο παρελθόν του ίδιου του ήρωά του. Παρελθόν που έρχεται να τον αντιμετωπίσει – κυριολεκτικά φυσικά, μέσα στο ρινγκ, αλλιώς τι κάνουμε εδώ.

Γιορτάζοντας την κυκλοφορία του έτσι κι αλλιώς ιδιόμορφου αυτού τρίτου μέρους, ρίχνουμε μια ματιά σε όλο το franchise κατατάσσοντας τις ταινίες από τη χειρότερη μέχρι την καλύτερη.

9. Rocky V

Ίσως η μόνη αληθινά κακή ταινία του franchise, ή τελοσπάντων αποτυχημένη σε ό,τι επιχειρεί να κάνει. Μετά το καρτουνίστικο τέταρτο μέρος ο Stallone θέλει να ξαναφέρει τη σειρά πίσω στο έδαφος, στους δρόμους από όπου ξεκίνησε. Στρατολογεί εκ νέου τον σκηνοθέτη του ορίτζιναλ, John Avildsen, και βρίσκει μια σειρά από τρόπους να κατεβάσει τον Rocky από το βάθρο του και να τον φέρει ξανά στους δρόμους της πόλης του. Όμως τα πάντα –και ειδικά συνδυαστικά μεταξύ τους– μοιάζουν απίστευτα φορσέ: Ο Rocky έχει εγκεφαλικές βλάβες μετά τη μάχη με τον Drago, το κλίμα από δημοσιογράφους και promoters είναι αρνητικό εναντίον του, και τελικά χάνει και όλη την περιουσία του. Είναι να μη σου στραβώσει.

Στη συνέχεια ο Rocky θα αρχίσει να προπονεί έναν νέο αθλητή παραμελώντας τον γιο του, στην πρώτη εμφάνιση κάποιων ιδεών περί legacy που θα εξερευνηθούν πολύ πιο ουσιαστικά τόσο στο ακόλουθο Rocky Balboa, όσο φυσικά και στο Creed. Το ότι η μεγάλη μάχη της ταινίας είναι ένα αγνό street fight της δίνει έναν κάποιο ξεχωριστό χαρακτήρα, όμως σε γενικές γραμμές είναι όλο ανέπνευστο και νταουνιάρικο χωρίς κάποια γοητεία, χωρίς σπίθα, χωρίς πάθος.

8. Rocky II

Μπαίνουμε τώρα στην «δεν είναι κακό, αλλά…» περιοχή των δύο σίκουελ του κάθε franchise. Το Rocky II είναι μάλιστα αρκετά αποτελεσματικό σε αυτό που επιχειρεί να κάνει, καθώς με τον Stallone πλέον στον έλεγχο του franchise, η ταινία διαχειρίζεται τόσο τις διαπροσωπικές σχέσεις του Rocky όσο και μια γενικευμένη τάση και όρεξη του κοινού προς το θέαμα και τις περισσότερο «*χέρι στην καρδιά* *συγκίνηση στο μάγουλο* ΑΥΤΟ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΟΝΕΙΡΟ» θεματικές.

Το πρώτο αυτό σίκουελ λοιπόν βρίσκεται εν τέλει ανάμεσα σε αυτό που μετέπειτα θα φαινόταν καθαρά ως οι δύο ακραίες τάσεις του Rocky franchise. Από τη μία, έχουμε τα πιο street level, ρεαλιστικά δράματα (το ορίτζιναλ, το V, το Rocky Balboa) κι από την άλλη τις πολύχρωμες περιπέτειες που ο Rocky γίνεται καρτούν και πολεμάει gimmick εχθρούς (το ΙΙΙ, το IV).

Αυτή η ταινία βρίσκεται εν τέλει κάπου αμήχανα, στο ενδιάμεσο, βασικά αναπαράγοντας τα δραματικά στοιχεία του πρώτου φιλμ αλλά πιο στρογγυλεμένης, λιγότερο «δες πώς ζει η εργατιά» οπτικής. Το σύστημα αποδέχθηκε το πρώτο Rocky αλλά απαίτησε μια νέα εκδοχή που ήταν βασικά ίδια αλλά λιγότερο κοινωνική και περισσότερο μυθική, τόσο-όσο. Πάμε ξανά το ίδιο, αλλά τώρα ο Rocky κερδίζει. Είναι αυτό που είναι.

7. Creed II

Ωραίες σκηνές στο ρινγκ, χορταστικά training μοντάζ, αναπάντεχα δυνατές στιγμές με το Ντραγκέικο. Όμως, ναι: «Δεν είναι κακό, αλλά…». Αλλά, τι; Σε αυτό το σίκουελ, που όπως συνέβη και με το παραπάνω σίκουελ, πάλι ανέλαβε πιο ενεργό ρόλο ο Stallone (δεν το γύρισε, αλλά το έγραψε), τα πιο γήινα στοιχεία του δράματος και πάλι παραμερίζονται ελαφρώς προς όφελος εκείνου του πράγματος που ο κόσμος (ή έστω ο Stallone) εξέλαβε ως το αποφασιστικό κομμάτι επιτυχίας του ορίτζιναλ. Στα Rocky, αυτό το πράγμα ήταν οι μάχες στο ρινγκ ως ένα feelgood παραμύθι για το Αμερικάνικο Όνειρο. Στα Creed, ήταν η σύνδεση με το παρελθόν του franchise.

Έτσι, αυτό που τόσο καλά λειτούργησε στο Creed, εδώ μετεξελίσσεται σε legacy fest. Σε μια ταινία που σχεδόν αποτελεί χαλαρό ριμέικ του Rocky II, επιστρέφουν για κάποιο λόγο χαρακτήρες και ιδέες του Rocky IV (ο Drago κι ο γιος του), αναζωπυρώνονται παλιές έχθρες και μετατοπίζονται στο σήμερα.

Μέσα σε όλο αυτό που οριακά ακούγεται σαν πλοκή υπερηρωικής σειράς του CW στην 3η σεζόν της, ο ίδιος Adonis Creed μοιάζει εν τέλει ελαφρώς χαμένος και μπερδεμένος, την ώρα που ο χαρακτήρας του σκιαγραφείται με έναν τρόπο (είναι θυμωμένος, θέλει να τα βάλει με τον κόσμο όλο) σαν η πρώτη ταινία να μην υπήρξε ποτέ. Τελοσπάντων, έχει τις στιγμές του, ιδιαίτερα ανάμεσα στους Drago. Όντως, δεν είναι κακό. Αλλά!

6. Rocky IV

Ξέρω, είμαι δειλός. Αυτό είναι το ranking του δειλού. Η διαβόητη (ή θρυλική, όπως το πάρεις) τέταρτη ταινία του franchise είναι εκείνη που μοιάζει να έχει τις πιο ακραίες μετατοπίσεις από λίστα σε λίστα. Θα τη βρεις στον πάτο (στις περισσότερες), αλλά θα τη βρεις και κοντά στην κορυφή (στις πιο μερακλίδικες). Σε λιγοστές (των δειλών) θα την βρεις να γυροφέρνει κάπου στη μέση, λες κι είναι καμιά απλώς ΟΚ ταινία. Τι να κάνω! Ομολογώ. Δειλός.

Στο απόγειο της υπερηρωικής καρτουνίστικης εκδοχής του ήρωά του, ο Stallone στέλνει τον Rocky στη Σοβιετική Ένωση για να νικήσει τον τρομακτικό Ρώσο-πολεμική μηχανή και να κατατροπώσει τον κομμουνισμό εκ μέρους του αμερικάνικου ονείρου. Είναι ένα ακαταμάχητα ‘80s κιτς, καρτουνίστικα τζινγκοϊστικό, βίντεο κλιπ αισθητικής φιλμ, στη διάρκεια του οποίου ούτε για μια στιγμή δεν αμφιβάλλεις για τι θα συμβεί. Ο πρακτικά εξωγήινος κακός καδράρεται με ιδρώτα που αστράφτει, τα training μοντάζ είναι το καθένα και μια στυλιστική υπέρβαση, οι ξύλινες ατάκες κατατροπώνουν τα σύνορα του αληθινού. Είναι φρικαλέο, είναι σπουδαίο.

5. Creed III

Το νέο κεφάλαιο της σειράς διατηρεί μια ακόμα σημαντική παράδοση του franchise: Τον πρωταγωνιστή που κρατά τον δημιουργικό έλεγχο. Ο Michael B. Jordan σκηνοθετεί ο ίδιος μιας ταινία βασισμένη σε ιδέα και σενάριο των αδερφών Coogler που αποφασιστικά παίρνει αποστάσεις από το legacy του Rocky και βουτά σε ένα νέο παρελθόν που χτίζει για τον Adonis Creed. Απέναντι στον κεντρικό ήρωα έχουμε έναν άνθρωπο από το παρελθόν του, κάτι σαν το σκοτεινό του είδωλο, παιγμένο με θυμό και απολαυστικό μούτρωμα από τον Jonathan Majors– από την πρώτη στιγμή ξέρεις πώς όλα θα πάνε στραβά, αλλά το παρακολουθείς καθώς χτίζεται σταδιακά.

Κάτι που οφείλεται τόσο στην συνύπαρξη των Jordan και Majors, όσο και στη σκηνοθετική προσέγγιση του πρώτου που αποτυπώνει αυτή την κατά τα άλλα γνώριμη δυναμική σα να επρόκειτο για κάποια anime σύγκρουση: Όλες οι σκηνές διαδραματίζονται σε μια απροσδιόριστου δειλινού χρωματική παλέτα, κάθε πράξη να φέρνει άμεσες συνέπειες χωρίς έγνοια για το πώς κυλά ο χρόνος (που μοιάζει ακίνητος ή τρέχει ακατάπαυστα, ή και τα δύο ταυτόχρονα), κι οι μάχες καδράρονται μέσα από λεπτομέρειες στα μάτια ή στη φιγούρα των ηρώων, που συχνά τοποθετούνται εκτός ρεαλιστικού πλαισιού και κατευθείαν μέσα σε ένα σκηνικό συναισθηματικά αφαιρετικό.

Με όλα αυτά θέλω να πω, είναι μια τρομερά φαν ταινία και μπράβο στον Michael B. Jordan και τα anime που ξεκάθαρα καταναλώνει χωρίς σταματημό.

4. Rocky III

Είναι μάλλον το πιο διασκεδαστικό entry της σειράς, σωστά; Έχουμε ξεκάθαρα μετακινηθεί στην καρτούν era του franchise όμως ξέρει πολύ καλά τι κάνει και πώς να το κάνει η ταινία. Ο Rocky έχει πλέον γίνει το καθεστώς που πολεμούσε στην πρώτη ταινία, κάνει διαφημίσεις, ζει σε έπαυλη, υπερασπίζεται ξανά και ξανά τη ζωή του πρωταθλητή και γενικά ζει ζωάρα σαν μουσικό μοντάζ.

Μέχρι που μπαίνει στην εικόνα ένας ορμητικός, διψασμένος αγριάνθρωπος με μοϊκάνα που κάθε φορά που αναπνέει φωνάζει ΦΕΡΤΕ ΜΟΥ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΡΟΚΙ ΜΠΑΛΜΠΟΑ. Όταν οι δυο τους αναπόφευκτα συγκρουστούν σε έναν αγώνα που ο Rocky εμφανέστατα πρόκειται να χάσει, ο Clubber του Mr. T μοιάζει όντως σαν τρομακτική, ασταμάτητη δύναμη της φύσης. Δε νομίζω πως υπάρχει άλλος αγώνας σε όλο το franchise που κουβαλάει την ορμή και την οργή των χτυπημάτων του Clubber.

Γενικότερα αυτή η ταινία είναι σαν άλμπουμ που μπορεί να μη σε κάνει να νιώσεις ή να στοχαστείς ή δε θα πάει το μουσικό craft μπροστά, αλλά είναι μόνο bangers. Εκτός από την οργή και τη φιγούρα του Mr. T, έχουμε το θάνατο του Mickey που δίνει στον Rocky νέα ώθηση για να ξαναπιάσει τον έλεγχο της μοίρας του και να επανεφεύρει τον εαυτό του.

Έχει τον Apollo που αποφασίζει να αναλάβει τον Stallion μετά το θάνατο του Mickey με αποτέλεσμα να βλέπουμε τους δύο πρώην εχθρούς να πλατσουρίζουν στην παραλία όλο γελάκια και χαρά, σε μια από τις πλέον iconic στιγμές της σειράς. Έχει το Eye of the Tiger. Έχει τον Thunderlips! Έχει την τελευταία μάχη εξιλέωσης του Rocky, ο οποίος αναγεννάται ως παλαιστής που μαθαίνει κι εκείνος να χρησιμοποιεί το θυμό του απέναντι στον θυμό του Clubber Lang. Μόνο bangers! Κάποιες φορές αυτό είναι το μόνο που θες.

3. Rocky Balboa

16 χρόνια μετά το Rocky V, ο Stallone δοκιμάζει ξανά κι αυτή τη φορά τα καταφέρνει. Όσο εύκολα κοροϊδέψιμο κι αν είναι –και στην εποχή του σίγουρα θυμάμαι να ήταν, σε πρώτη φάση– το ακραίο «έχουμε και ηλεκτρονικούς υπολογιστές τώρα, γιόκα μου» κόνσεπτ με τον Rocky να μπαίνει στο ρινγκ στα 60 του επειδή ένα simulation είπε πως μπορεί να κερδίσει τον τωρινό πρωταθλητή, το φιλμ στην πραγματικότητα καταφέρνει να επιστρέψει πίσω στα δομικά στοιχεία του franchise και της ορίτζιναλ ταινίας κουβαλώντας κάτι από τη στωικότητα και την σιωπηλή έντασή της.

Αυτή τη φορά δε χρειάζονται ακροβασίες για να μας πείσουν πως ο Rocky είναι αουτσάιντερ– έχει φροντίσει για αυτό ο χρόνος. Ίσως αυτές οι ενδιάμεσες δεκαετίες έδωσαν στον Stallone αυτό το κάτι μεστό που αναζητούσε, που έλειπε από την προηγούμενή του απόπειρα να αποχαιρετήσει τον ήρωά του. Κάπου ανάμεσα στην ανάλογη απόπειρα με τον Rambo και το πρώτο –καλό– Expendables, ο Sly βρίσκεται σε μια εμφανή διάθεση στοχασμού πάνω στον χρόνο που περνάει και στο πώς αυτό σχηματίζει και θεμελιώνει ένα legacy που πλέον βρίσκεται πέρα από τον έλεγχο και τη δύναμή του.

Και ολοκληρώνει κάπως έτσι έναν πλήρη κύκλο, αφού ο Balboa φτάνοντας στην άλλη άκρη της καριέρας του έχει την ίδια ακριβώς τύχη που είχε και στην αρχή της: Χάνει με αξιοπρέπεια από έναν αντίπαλο που δεν είναι δυνατόν ποτέ να νικήσει, όμως υπό μία έννοια εδώ κερδίζει τον θάνατο, απαιτεί και κατακτά ένα κομμάτι αθανασίας.

2. Creed

O Ryan Coogler μου είχε πει πριν χρόνια ότι αυτό που αγαπάει στο ορίτζιναλ Rocky είναι πως είναι μια ιστορία σπασμένων ανθρώπων που περιφέρονται σε μια πόλη-αουτσάιντερ και αυτό είναι ακριβώς που πιάνει σε αυτό το μοντέρνο σίκουελ-ριμέικ, ένα από τα πρώτα και αναμφίβολα το καλύτερο ανάμεσα σε αυτή την κενά νοσταλγική τάση που επικράτησε στο Χόλιγουντ τα επόμενα χρόνια. Είναι μια ταινία που μοιάζει προσωπική πρώτα απ’όλα, ακόμα και μέσα στα όρια και τους κανόνες ενός προϋπάρχοντος franchise. Η ανανέωση μοιάζει ριζική αλλά στην καρδιά του το φιλμ είναι παλιομοδίτικο και καταφέρνει να επαναδιατυπώσει όλα όσα λειτουργούσαν στο ορίτζιναλ Rocky.

Έχεις χαρακτήρες με κενά, με ρωγμές, που πολεμούν μικρές ή μεγάλες προσωπικές τους αγωνίες, που ζουν με τα δικά τους φαντάσματα, και καθώς έρχονται μαζί βρίσκουν νέο νόημα σε κληρονομημένους ογκόλιθους που δεν έχουν ιδέα τι να τους κάνουν. Η δυναμική του Jordan με την Thompson είναι ηλεκτρική, ο τρόπος με τον οποίο ο Coogler μπολιάζει ένα στάνταρ αθλητικό δράμα με διακριτικές κοινωνικές προεκτάσεις είναι εντυπωσιακός και αποτελεσματικός, μα εν τέλει και πάνω απ’όλα, είναι η τοποθέτηση του ίδιου του Rocky που κλειδώνει το στοίχημα.

Όχι πλέον πρωταγωνιστής αλλά μέντορας, ο Balboa (αλλά κι ο Stallone) είναι εκεί για να έρθουν σε ειρήνη με το παρελθόν τους, σταματώντας να συνομιλούν με φαντάσματα και βρίσκοντας ξανά κάτι το αληθινό σε ένα νέο κόσμο, όπου κάποιες ιδέες και αξίες αποδεικνύονται διαχρονικές. Ένα βασικά τέλειο φιλμ.

1. Rocky

Φλέρταρα πολύ με την ιδέα να βάλω το Creed στο #1 γιατί στην τελική είναι το δικό μου Rocky, υπό μία έννοια. Αλλά το είπαμε και παραπάνω, σήμερα ξύπνησα δειλός. Κι επίσης, πώς να το κάνουμε, το ορίτζιναλ Rocky ήταν και παραμένει ένα έμβλημα, διατηρώντας μεγαλύτερη συγγένεια με το νεορεαλιστικό σινεμά παρά με τις μετέπειτα προσθήκες στο franchise, ακολουθώντας ένα φτωχό νέο ζευγάρι σε ένα urban σκηνικό οριακής απελπισίας.

Η ενσάρκωση αυτή του φτωχού Rocky Balboa είναι η αγαπημένη μου από όσες ακολούθησαν: Μετά βίας μπορεί να σχηματίσει δυο προτάσεις στη σειρά, είναι αργός, αλλά παλεύει, προσπαθεί, αντιπροσωπεύει μια γενικότερη κοινωνική αγωνία.

Η συμβολική Μεγάλη Ευκαιρία έρχεται καθαρά από ένα παιχνίδισμα της τύχης, όταν ο Apollo Creed επιλέγει τον Rocky για λόγους καθαρά πρακτικούς δικούς του, έντεχνα πακεταρισμένους σαν μια ευκαιρία προς τον απλό λαό. Επειδή εξάλλου η Αμερική «είναι η γη της ευκαιρίας, σωστά;». Ο Apollo βλέπει φυσικά τον Rocky σαν μύγα, ένα απλό gimmick. Ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της ταξικής πάλης είναι το μένος, το αγνό μίσος που τρέφει το προνόμιο για τα φτωχά στρώματα, και αυτό είναι κάτι που η ταινία αγγίζει: Ο Rocky Balboa επιλέγεται ως εκπρόσωπος του λαού σε αυτόν τον αγώνα αλλά το όλο σύστημα του φέρεται σαν ενόχληση, με τον ίδιο τον Apollo να προσωποποιεί την άγνοια.

Υπό αυτή την έννοια, το φινάλε είναι ιδανικό: Ο όποιος Rocky δε θα είχε φυσικά ποτέ τύχη στο να νικήσει τον όποιο Apollo, γιατί τέτοιοι θρίαμβοι πολύ απλά δεν επιτρέπονται. Το ότι επιβιώνει όμως μέχρι τέλους με την αξιοπρέπειά του, το ότι δεν επιτρέπει στο σύστημα να τον χρησιμοποιήσει ως συμβολικό παλιάτσο, είναι όλος ο θρίαμβος που χρειαζόταν.

«Δε θα γίνει καμία ρεβάνς,» είναι έξαλλος ο Apollo. «Δε τη θέλω», απαντά ο Rocky την ώρα που κάμερες και μικρόφωνα τον περικυκλώνουν αλλά εκείνος ψάχνει την Adrian στο πλήθος. Η στιγμή είναι τέλεια: Ο Apollo ανακοινώνεται ως νικητής μα μόλις και μετά βίας διακρίνεται μες στο πλήθος που βρίσκεται στο ρινγκ. Ο Rocky αγκαλιάζει την Adrian. Το «Adrian, I did it» το λέει στη δεύτερη ταινία μα, ειλικρινά, θα μπορούσε κάλλιστα να το έχει πει κι εδώ.