Όσα πρέπει οπωσδήποτε να δεις στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Εάν προγραμματίζεις να επισκεφθείς το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μη βρεις κάτι που θα σε ευχαριστήσει, αλλά δεν υπάρχει και καμία περίπτωση να μη χαωθείς με το πάμπλουτο πρόγραμμά του.

Εμείς κάναμε μία πρώτη επιλογή από αυτό, τονίζοντας ωστόσο πως κάποιες εκκωφαντικές απουσίες που μπορεί να εντοπίσεις όπως αυτή για παράδειγμα του The Holdovers του Alexander Payne, το The Taste of Things που κέρδισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών και θα είναι η ταινία έναρξης του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ή το Fallen Leaves του Aki Kaurismäki που κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής και θα κλείσει εδώ το Φεστιβάλ, έχουν περισσότερο να κάνουν με το γεγονός πως κάποιες ταινίες υψηλότερου προφίλ θα κυκλοφορήσουν ευρέως στα σινεμά και θα είναι σύντομα εύκολο να τις παρακολουθήσεις (επίσης είναι ήδη sold out).

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το Animal της Σοφίας Εξάρχου που έκανε την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο. Η Εξάρχου που είχε κερδίσει το βραβείο Καλύτερου Σκηνοθετικού Ντεμπούτου στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Αθήνας-Νύχτες Πρεμιέρας με το Park, και είχε ταξιδέψει με αυτό σε φεστιβάλ όπως του Τορόντο και του Σαν Σεμπαστιάν, θέλει να αναδείξει εδώ τη σκοτεινή πλευρά της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας, ακολουθώντας μία ομάδα ανιματέρ σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο της Κρήτης. Το Fingernails του Χρήστου Νίκου σε παραγωγή Cate Blanchett είναι επίσης στο ραντάρ μας γιατί είχαμε αγαπήσει τα Μήλα με τον Άρη Σερβετάλη πριν δύο χρόνια. Ο σκηνοθέτης επιστρέφει με ένα δυστοπικό ρομάντσο που θα αγαπήσουν οι φαν του Αστακού, με πρωταγωνιστές τους Riz Ahmed και Jessie Buckley.

Το Humanist Vampire Seeking Consenting Suicidal Person, πάλι, είναι το παιδί του Wes Anderson με τον Tim Burton, βραβευμένο στο Φεστιβάλ Βενετίας για τη δυναμική των χαρακτήρων του, που ακολουθεί μία νεαρή βαμπίρ με ένα σοβαρό πρόβλημα – είναι πολύ ευαίσθητη για να σκοτώσει! Συνεχίζοντας με σουρεάλ σκηνικά millennial υπαρξιακών προβληματισμών και ευτράπελων, το The Feeling that the Time for Doing Something Has Passed είναι μία από τις πιο αστείες ταινίες της χρονιάς. Η αιχμηρή κωμωδία της Joanna Arnow είναι παραγωγή του Sean Baker (The Florida Project) και τονικά κινείται μεταξύ Girls και Napoleon Dynamite. Στη λογική σουρεάλ σάτιρας είναι και το In Camera του Naqqash Khalid που διερευνά τα εφιαλτικά δεινά των εργαζόμενων Βρετανο-Ασιατών ηθοποιών σε μία απαθή βιομηχανία.

Το ανεξάρτητο Eileen με την Anne Hathaway τώρα, μία από τις λίγες εξαιρέσεις νέων ταινιών με υψηλού προφίλ καστ που είχαν την άδεια από το Σωματείο Σεναριογράφων των Η.Π.Α. για να προωθηθούν, είναι η απόδειξη ότι ο William Oldroyd δεν έχει χάσει το άγγιγμά του στα 7 χρόνια που μεσολάβησαν από την τελευταία του ταινία. Ετοιμάσου για ένα φινάλε που δεν θα ξεχάσεις.

Μη χάσεις ούτε το ντεμπούτο του Βιετναμέζου Phạm Thiên An, Inside the Yellow Cocoon Shell, που στο άκουσμα μοιάζει μία απλή ιστορία, αλλά στην απόδοση δεν είναι τίποτα τέτοιο: Ένας άνδρας πρέπει να μεταφέρει τη σωρό της αδερφής του στη γενέτειρά τους, αλλά στον δρόμο έχει μία σειρά από όνειρα και συναντήσεις που αναζωπυρώνουν καταπιεσμένες μνήμες και απαγορευμένες επιθυμίες. Έχει παραλληλιστεί με το βραδύκαυστο, εσωτερικό σινεμά του Θόδωρου Αγγελόπουλου και το ονειρώδες, μυστικιστικό σινεμά του Apichatpong Weerasethakul, που σημαίνει ότι θα αγκαλιαστούν όλες μας οι αισθήσεις καθώς επιβεβαιώνεται η αξία της μεγάλης οθόνης.

Από το τμήμα Film Forward όπου πάντοτε παρακολουθούμε τολμηρές σκηνοθεσίες που αμφισβητούν τη σχέση μας με την πραγματικότητα, διαλέγουμε αρχικά το Hello Dankness των Soda Jerk, ενός καλλιτεχνικού duo που φτιάχνουν ντοκιμαντέρ επανεξετάζοντας την ανάγνωση εικόνων με τον τρόπο που έκανε ο Godard. Εάν κρατάς επαφή με την ποπ κουλτούρα, τότε η νέα οδύσσεια που έφτιαξαν οι Soda Jerk θα σε κάνει να γελάσεις, να θυμώσεις και να τριπάρεις σε ίσες ποσότητες.

Επίσης, τι είναι μία κινηματογραφική χρονιά χωρίς ένα διπλό feature από τον Κορεάτη Hong Sang-soo; Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλοξενεί σταθερά τις ταινίες του και φέτος έχει ξανά και τις δύο καινούριες, το In Our Day και το In Water. Με καμία από τις δύο δεν θα κερδίσει νέους φαν πιστεύω – ειδικά με τη δεύτερη που πηγαίνει τον μινιμαλισμό στα άκρα ακόμα και για τα μέτρα του συγκεκριμένου δημιουργού – αλλά οι οπαδοί του θα απολαύσουν τις άπιαστες χαρές και τα αινιγματικά του κενά.

Έχουμε και τη νέα ταινία, το νέο χτύπημα θα λέγαμε μάλλον καλύτερα του βραβευμένου Ρουμάνου Radu Jude, το Do Not Expect Too Much From the End of the World, όπου θα ακολουθήσουμε μία καταπονημένη βοηθό παραγωγής που υποχρεώνεται να οδηγήσει στο Βουκουρέστι ώστε να κινηματογραφήσει το casting για ένα βίντεο «ασφάλειας στην εργασία» που έχει παραγγείλει μία πολυεθνική εταιρεία, φαινομενικά για να ευαισθητοποιήσει τους υπαλλήλους της για τους διάφορους κινδύνους που οδηγούν σε εργατικά ατυχήματα. Τελικά θα δώσει τον ρόλο στη Marian, μία ημιπαράλυτη εργάτρια. Ο Jude έχει μία συναρπαστική επιδεξιότητα στο να στάζει δηλητήριο εναντίον της ωμής εμπορικότητας, του μισογυνισμού, της εταιρικής απληστίας, του μίσους στα social media και γενικά των συστημάτων που καθημερινά μας συντρίβουν.

Φέτος το μεγαλύτερο αφιέρωμα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι το Fantasmas, που αφοσιώνεται σε ταινίες τρόμου, είτε με την ευρεία, είτε με τη στενότερη έννοια. Το αφιέρωμα έχει πάνω από 30 ταινίες, όλες τους με ξεχωριστή θέση στο μωσαϊκό του είδους, αλλά εμείς κάνουμε μία πρώτη επιλογή.

4.1.1 / Last Year in Marienbad

Στο Vampyr του 1932 για παράδειγμα, ένας ταξιδιώτης φτάνει στο πανδοχείο ενός μικρού χωριού και γίνεται μάρτυρας της επίθεσης ενός βαμπίρ σε μία νεαρή γυναίκα. Μία από τις πρώτες ταινίες στην ιστορία του σινεμά που πραγματεύονται τη μυθολογία των βαμπίρ, το κλασικό φιλμ του μεγάλου Δανού σκηνοθέτη διοχέτευσε στο είδος του τρόμου τη συναρπαστική ατμόσφαιρα των λιτών, ανησυχητικών εικόνων. Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν ακατηγοριοποίητο, αλλά σίγουρα μπορούμε να αποκαλέσουμε το φιλμ έναν από τους μεγαλύτερους εφιάλτες του κινηματογράφου.

Συνεχίζοντας με classics, το Ugetsu είναι ένας τιτάνας του παγκόσμιου σινεμά που εμπνέεται από τις ιαπωνικές ιστορίες φαντασμάτων, έναν ακρογωνιαίο λίθο της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής από όταν αυτή ξεκίνησε. Άχαστο είναι και το Last Year in Marienbad του Alain Resnais, ένα πρότυπο του κινηματογραφικού μοντερνισμού που στα ‘60s είχε σπάσει κάθε κανόνα που είχε θέσει ως τότε το Χόλιγουντ. Θα προβληθούν επίσης Οι Κυνηγοί του Θόδωρου Αγγελόπουλου που είχε κλείσει την τριλογία του δημιουργού με τις Μέρες του ‘56 και τον Θίασο να έχουν προηγηθεί, και που είχε τελειοποιήσει το αργότερα αναγνωρισμένο του στιλ.

Το Rouge του Stanley Kwan, όπου μία γυναίκα επιστρέφει στη γη των ζωντανών για να βρει τον εραστή της, είναι μία από τις καλύτερες ταινίες που μας έχει δώσει ποτέ το Χονγκ Κονγκ, ένα γκλαμ ξόρκι που δεν έχει σπάσει 35 χρόνια από την κυκλοφορία του. To Pulse και το Inland Empire πάλι είναι δύο από τις καλύτερες ταινίες τρόμου του 21ου αιώνα, η πρώτη φέρνοντας ένα αρχαίο κακό στη σύγχρονη ζωή και η δεύτερη με τον David Lynch να ασχολείται με όσα πραγματικά μας κρατούν ξύπνιους τη νύχτα – τους φόβους, τις ενοχές και τα ματαιωμένα όνειρα που φοβόμαστε να αναγνωρίσουμε για τον εαυτό μας. Εάν προλαβαίνετε, δείτε το Atlantics της Mati Diop, ένα αμάλγαμα κλασικού παραμυθιού, αστυνομικής ταινίας, ιστορίας φαντασμάτων, ρομάντσου και ενδυναμωτικού μύθου, παρότι είναι στο Netflix. Στη μεγάλη οθόνη θα μεγαλουργήσει.

Το άλλο μεγάλο αφιέρωμα στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι στο παραγνωρισμένο σινεμά του Τάκη Κανελλόπουλου. Οι επιλογές είναι πολλές – εννιά από τις δέκα ταινίες του – ειδικά εφόσον η πλειοψηφία δεν έχει εκτεθεί στη φιλμογραφία του, ωστόσο εάν πρέπει να διαλέξεις μία, δες το υπέροχο αντιπολεμικό του φιλμ Ουρανός που είχε βασιστεί σε αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στις ειδικές προβολές έχουμε επίσης την επιστροφή της Alice Rohrwacher με το La Chimera. Η Rohrwacher που είχε σκηνοθετήσει το αγαπημένο μας Happy As Lazzaro μεταξύ άλλων, φτιάχνει εδώ ένα αστείο παραμύθι για όσους αντέχουν να ξεπουλήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά έναντι χρημάτων. Μιλώντας για επιστροφές δεν μπορούμε να παραλείψουμε αυτήν του Victor Erice (The Spirit of the Beehive, μία από τις καλύτερες ισπανικές ταινίες που θα δείτε ποτέ) με το Close Your Eyes, την πιο προσωπική ίσως ταινία του 83χρονου ως τώρα.

Κλείνουμε με το Monster του Hirokazu KORE-eda που δεν έχει κάνει μισό λάθος ως τώρα στην καριέρα του – εδώ ακολουθεί μία μητέρα που ανακαλύπτει ότι ένας δάσκαλος είναι υπεύθυνος για την περίεργη συμπεριφορά του γιου της – αλλά και το πολυσυζητημένο Passages της Ira Sachs (Love Is Strange) με τους Franz Rogowski, Ben Whishaw και Adèle Exarchopoulos.

Ένα σαγηνευτικό δράμα τοποθετημένο στο Παρίσι που αφηγείται την ιστορία του Tomas (Rogowski) και του Martin (Whishaw), ενός ομόφυλου ζευγαριού του οποίου ο γάμος περνάει σε κρίση όταν ο Tomas ξεκινά μία παθιασμένη σχέση με την Agathe, μία νεότερη γυναίκα που συναντά μετά την ολοκλήρωση της τελευταίας του ταινίας. Η ταινία έχει τύχει εξαιρετικής υποδοχής όπου έχει προβληθεί και μην αμφισβητείς ότι θα δούμε άλλη μία αριστουργηματική ερμηνεία από τον Rogowski, έναν εκ των σπουδαιότερων εν ενεργεία Ευρωπαίων ηθοποιών αυτή τη στιγμή.

Δες εδώ το πλήρες πρόγραμμα για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τόσο για τις αίθουσες όσο και για τις προβολές που θα γίνουν online.