Πιο άνθρωποι κι από άνθρωποι: Πώς το ‘Westworld’ αναζητά τα όρια του αληθινού

Υπάρχουν δύο σαφή επίπεδα στο ‘Westworld’ και όσο περισσότερο βλέπω τη σειρά τόσο περισσότερο αναρωτιέμαι πώς και πότε θα εμπλακούν μεταξύ τους, και πώς η σειρά θα διαχειριστεί αυτή τη σύγκρουση.

Μπροστά, στη σκηνή, στα φώτα, είναι το πάρκο. Μια αναπαράσταση της Άγριας Δύσης, επειδή φυσικά θα ήταν η Άγρια Δύση, επειδή αυτή είναι η αληθινή καρδιά της αμερικάνικης εμπειρίας, όσες δεκαετίες κι αν περάσουν όσο κι αν η τεχνολογία αλλάξει το πρόσωπο της κοινωνίας. Σε αυτό το πλαστό ‘Deadwood’, ρομπότ που μοιάζουν με άνθρωποι και άνθρωποι που φέρονται σαν ρομπότ έρχονται σε καθημερινή αλληλεπίδραση με τρόπους περισσότερο προκαθορισμένους από όσο αρχικά φαίνεται.

Οι hosts είναι τα ρομπότ, που χάρη σε ακραίας τελειότητας τεχνολογία μπορούν πλέον να προσομοιάζουν τους ανθρώπους σε σημείο που η μόνη τους διαφορά είναι ο προγραμματισμός τους. Οι hosts είναι γελαδάρηδες, είναι πόρνες, είναι στερεοτυπικοί παράνομοι, είναι όλα έχεις δει σε τυχαία γουέστερν ή σε τεύχη του Λούκι Λουκ. Και είναι προγραμματισμένοι και προγραμματισμένες να μην πειράζουν μύγα. Κυριολεκτικά. Σημαντικό αυτό επειδή προφανώς και στο τέλος του πρώτου επεισοδίου μια host σκοτώνει μια μύγα στο σβέρκο της, ένα κυριολεκτικό bug στο σύστημα.

Είναι η Dolores της Evan Rachel Wood, η κόρη ενός απλού ραντσέρη, που όπως κι άλλοι απλοί άνθρωποι που ήρθαν πριν από αυτήν (από τον γιο του μαραγκού Ιησού μέχρι τον απλό προγραμματιστή Neo) αρχίζει να βλέπει τις ρωγμές στην κατασκευασμένη αλήθεια γύρω της. Η Dolores είναι εκεί φαινομενικά απλά για να βιώνει φρικιαστικές στιγμές στα χέρια των πελατών του πάρκου, οπότε φυσικά και η επανάσταση θα ξεκινήσει από αυτήν, φυσικά κι είναι εκείνη που θα βρει το αληθινό όπλο.

Γύρω της βρίσκεται ένα ολόκληρο καστ hosts: Ο πιστολέρο Teddy (James Marsden, αληθινό ρομπότ, έξοχο κάστινγκ) που κάθε μέρα της Μαρμότας που οι hosts ζουν και ξαναζούν απ’την αρχή, την ερωτεύεται σα να ήταν ξανά η πρώτη φορά. Η Maeve (Thandie Newton, έξοχη), η τσατσά του πιο χιπ σαλούν του Westworld. Ο Hector του Rodrigo “με θυμάστε από το ‘Lost’ ρε αλήτες;” Santoro, ένας καταζητούμενος παράνομος. Είναι πολλοί ακόμα- ο κόσμος του Westworld είναι πρακτικά αχανής. Και κάθε μέρα κάνει reset, με τις ιστορίες και τις εξελίξεις χαρακτήρων να επιστρέφουν στο σημείο μηδέν, σαν ένα αέναο procedural που θέλει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της επανάληψης αλλά δεν το αφήνουν. Το κρατάμε αυτό για μετά.

Οι πελάτες που καταφθάνουν στο πάρκο προφανώς ανήκουν σε πολλές διαφορετικές κατηγορίες, αν και είναι κατά βάση λευκοί άντρες. Δεν ξέρουμε πότε διαδραματίζεται η σειρά όμως εδώ υπάρχει μια βασική ιδέα: Είναι όντως αυτό το πελατολόγιο, το πιο πιθανό γκρουπ κοινού που θα ενέδιδε με απόλυτη ευκολία σε κάθε είδους (ένοχη ή μη) φαντασίωση που βλέπουμε να λαμβάνει χώρα στο πάρκο; Η Dolores ας πούμε, μοιάζει να είναι εκεί πρακτικά για να τη βιάζουν. Οι διάφορες κλίκες παρανόμων δημιουργεί τζέρτζελο αλλά κανείς host δε μπορεί να βλάψει πελάτη- είναι εκεί απλώς ως κινούμενοι στόχοι, για πελάτες που θέλουν να ξεδώσουν. Όταν ένας προγραμματιστής αναρωτιέται αν πρέπει να επέμβουν στη διάρκεια ενός μακελειού, το αφεντικό απαντά πως “ο κύριος πρέπει να ικανοποιηθεί”.

Πελάτες όπως o Logan (Ben Barnes), ένας εργένης που βολτάρει χρόνια τώρα στο Westworld κυνηγώντας το σεξ και την ηδονή. Είναι σαν οι σχεδιαστές του πάρκου να μπορούσαν να προβλέψουν τις κινήσεις και τις αντιδράσεις και τις αποζητούμενες ηδονές των πελατών με απόλυτη ακρίβεια. Είναι, για να το τουμπάρουμε, σαν οι πελάτες να είναι ρομπότ προγραμματισμένα για συγκεκριμένες ιδέες και απολαύσεις, που σπάνια επαναστατούν απέναντι στον προγραμματισμό τους. Τα ρομπότ-hosts στο μεταξύ αρχίζουν να αντιδρούν. Η φωνή που αντηχεί μες στο κεφάλι τους σαν κώδικας, σαν ας πούμε ηθική, είναι κυριολεκτικά η φωνή του δημιουργού τους, και φαίνεται πως φτάνει η στιγμή να φύγουν από τον κήπο της Εδέμ. Η Maeve ξυπνά την ώρα της επισκευής της και βλέπει τον κόσμο πίσω από την κουρτίνα, σαν όραμα που είχε κάποια που πεθαίνει κι επιστρέφει από το θάνατο. Η Dolores αμφισβητεί τις διδαχές. Αυτή δεν είναι εξάλλου η στιγμή που ορίζεται απόλυτα η ανθρωπιά μας; Η στιγμή πατάμε το mute στην φωνή του προγραμματιστή και αμφισβητούμε, και ανακαλύπτουμε τη δική μας αλήθεια;

Κάτι τέτοιο μοιάζει να προτείνει και το ‘Westworld’, μα δε μένει εκεί.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ

Τα πάντα για το ‘Westworld’

Πίσω λοιπόν από το stage, υπάρχει ένας δεύτερος πληθυσμός πρωταγωνιστών, σαν οι άγγελοι που επιβλέπουν τη Γη ή αν προτιμάς, σαν συγγραφικό staff που κρατά ζωντανή την καθημερινή τους σαπουνόπερα. Δεν ξέρω αν οι δημιουργοί Jonathan Nolan και Lisa Joy θα χαίρονται με αυτό τον παραλληλισμό, μα όλο και πιο πολύ βλέποντας το ‘Westworld’ φέρνω στο μυαλό μου ένα σπουδαίο δείγμα meta τηλεόρασης από λίγα χρόνια πριν, το αγγλικό δίπτυχο ‘Moving Wallpaper’ / ‘Echo Beach’.

Εκεί, κάθε βδομάδα στο ‘Echo Beach’ παρακολουθούσαμε μια τυπική σκουπιδοσαπουνόπερα με φτηνές, κλισέ ιστορίες και κακές ερμηνείες και ξεκαρδιστικές ανατροπές, αλλά παιγμένη, φυσικά, με απόλυτη σοβαρότητα. Κι αμέσως μετά, κάθε βδομάδα, στο ‘Moving Wallpaper’ παρακολουθούσαμε τη σαρδόνια, κυνική, behind-the-scenes κωμωδία του πώς το συγγραφικό τιμ κατασκεύασε το κάθε επεισόδιο που μόλις βλέπαμε. Η κωμωδία εντεινόταν, και μαζί και η ασφυξία της δημιουργικής παραίτησης.

Απολύτως σοβαρά παιγμένο, και ξεκάθαρα με ευρύτερους φιλοσοφικούς στόχους, το ‘Westworld’ είναι οι δύο σειρές αυτές, συμπυκνωμένες σε μία. Καθώς στις σκηνές του πάρκου παρεμβάλονται ματιές στην ομάδα που βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία των ‘ιστοριών’ του Westworld. Με ή και χωρίς εισαγωγικά, υποθέτω.

Υπάρχει head writer, ο Lee Sizemore, ο οποίος είναι ένας μεγαλομανής κόπανος που βρίσκει την έμπνευση στην ιδέα του Μεγαλύτερα, Ακριβότερα, Εντυπωσιακότερα, όπως ακριβώς επιτάσσει το σημερινό στουντιακό σύστημα. Και φυσικά θέλει να ξεπεράσει τον Πατέρα του, τον άνθρωπο στην αρχή όλων. Υπάρχει ο τεχνικός διευθυντής Bernard (o θαυμάσια χαμηλών τόνων Jeffrey Wright), ο κυριολεκτικός δημιουργός, εκείνος που πλάθει τους ανθρώπους του Westworld και τους ψιθυρίζει στο αυτί τις θεμελιώδεις τους αλήθειες. Ένα όχι-και-τόσο-Άγιο Πνεύμα.

(Αξίζει να σημειωθεί πως και το ‘Person of Interest’, η προηγούμενη σπουδαία sci-fi σειρά του Nolan, επίσης φιλοσόφησε αρκούντως θρησκευτικά δίχως ποτέ να το κάνει κυριολεκτικό. Στην ουσία κάπου στην 3η σεζόν της σειράς ήταν σα να παρακολουθούμε έναν πόλεμο στον ουρανό ανάμεσα σε θεϊκές οντότητες και τους επί γης εκπροσώπους τους.)

Και τότε, ο Δρ. Robert Ford θα πρέπει να είναι ο Πατέρας. Ο Anthony Hopkins είναι η κουρασμένη συνείδηση του όλου κατασκευάσματος, που ξαφνικά τώρα αποφασίζει να επέμμβει ξανά, μετά από καιρό. Να ξαποστείλει ένα μεγαλεπίβολο σχέδιο του Lee και να ψάξει το επόμενο αγωνιώδες story arc στις ρίζες του, επισκεπτόμενος παραπεταμένα, σκονισμένα, παροπλισμένα κομμάτια του κόσμου που κάποτε δημιούργησε.

Στο εκπληκτικό 3ο επεισόδιο, ‘The Stray’, η σειρά αποκαλύπτει πιο ξεκάθαρα από ποτέ ως τώρα, την διπλή αφοσίωση στους δύο αλληλοεμπλεκόμενους κόσμους της. Ο Bernard χαρίζει στον Teddy ένα κλισέ backstory από το πουθενά, μια τραγική ιστορία Γένεσης που ως τώρα δεν διέθετε. Τον βάζει να κυνηγάει μια αποτρελαμένη, επικίνδυνη νέμεση, για να του δώσει δραματικό βάθος. Την ίδια ώρα η σειρά κάνει το ίδιο ακριβώς πράγμα με τον Ford και το ίδιο το Westworld: Μια εκτεταμένη επεξηγηματική σεκάνς μας συστήνει ένα backstory για τον Ford που ως τώρα δε γνωρίζαμε, μια ιστορία Γένεσης για το πάρκο Westworld που του προσθέτει δραματικό βάθος και δυνατότητες μελλοντικής δραματουργικής εξέλιξης.

Υπό αυτή την έννοια, το ‘Westworld’ είναι μια σειρά για τον εαυτό της όσο είναι και μια σειρά για τα δεσμά του προγραμματισμού μας (είτε αυτό σημαίνει κοινωνικές νόρμες είτε πίστη σε κάποια προϋπάρχουσα γραμμή θεολογικής ηθικής). Ή ίσως αυτά τα δύο δεν είναι απαραιτήτως διαφορετικά. Γιατί και το ίδιο το ‘Westworld’, όπως και το Westworld, είναι ένα κομμάτι διασκέδασης από το οποίο υπάρχει η απαίτηση να ακολουθήσει προδιαγεγραμμένους κανόνες, επειδή “αυτά θέλει ο κόσμος”, μα στην διαδρομή έρχεται αντιμέτωπο με την δική του διάθεση να παρακούσει τους κανόνες του προγραμματισμού του.

Ίσως τελικά το κλειδί στο ‘Westworld’ να είναι, ταιριαστά, και το μεγαλύτερό του μυστήριο, η μεγαλύτερή του αβεβαιότητα. Ο Ed Harris παίζει έναν Άντρα με τα Μαύρα, έναν βετεράνο πελάτη του πάρκου ο οποίος μοιάζει αποφασισμένος να ανακαλύψει τη βαθύτερη αλήθεια του. Εκμεταλλευόμενος τις πρακτικά υπερηρωικές δυνάμεις του, εφόσον κανείς host δε μπορεί να τον τραυματίσει στα αλήθεια, ακολουθεί στοιχεία και χάρτες αναζητώντας το κέντρο. Αναζητώντας αυτό που κρύβεται πίσω από τα όσα βλέπει. Είναι ο σωτήρας Neo ή είναι ο agent Smith;

Αυτό δε γίνεται να το απαντήσουμε γιατί, καλά-καλά, δεν ξέρουμε καν τι είναι ο ίδιος ο κόσμος γύρω του. Το ‘Westworld’, έστω κι αν πολύ συχνά τεστάρει την υπομονή και τις αντοχές του θεατή, μοιάζει να εξελίσσεται σε ένα αληθινά μοναδικό είδος συναρπαστικής σειράς: Εκείνης που καθώς αναπτύσσεται, βάζει διαρκή ερωτηματικά στην ίδια της την ύπαρξη. Είναι ΟΚ να μην είσαι σίγουρος τι βλέπεις- το ‘Westworld’ εξερευνά τον κόσμο του, φυτεύοντας παντού αβεβαιότητα.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ

Περισσότερη αμερικάνικη τηλεόραση

***

5 πολύ βασικά ερωτήματα μετά τα 3 πρώτα επεισόδια

1. Γιατί ξυπνάνε τα έρημα;

Όχι απλά υπάρχει υποψία σαμποτάζ που έχει σαν αποτέλεσμα τα σταδιακά ξυπνήματα των hosts, αλλά ακόμα και μες στην καθημερινότητα της αφήγησης του Westworld, κάποιος σαμποτέρ χαλάει hosts και αφήνει στοιχεία που βοηθούν άλλα ρομπότ να αποκτήσουν συνείδηση και όπλα, όπως συνέβη στο 3ο με τη Dolores. Πόσο οργανωμένο είναι το σχέδιο, και πόσο τυχαίο;

2. Ποιος είναι ο Arnold;

Στην μεγάλη επεξηγηματική σκηνή του 3ου επεισοδίου ο Δρ. Ford μιλάει για τον παλιό του συνεργάτη, τον μυστηριώδη Arnold, ο οποίος δεν είναι πια κοντά μας. Είμαι σίγουρος πως δε θα ξανακούσουμε ποτέ για αυτόν. ΛΟΛ πλάκα κάνω προφανώς και θα εμφανιστεί είτε ως ζωντανός είτε ως ρομπότ είτε με κάποια άλλη παρεμφερή ανατροπή. Γενικότερα δεν παίζει κάποιος από όλους αυτούς τους βασικούς ήρωες του δημιουργικού τμήματος του ‘Westworld’ να μην κρύβουν κάποιο  τρελό (πλαστικό!) μυστικό.

3. Τι παίζει με τον William;

Μέσα στον όλο χαμό ξεχωρίζει από τους πελάτες ο William του Jimmi Simpson, ο οποίος είναι αρχικά αρκετά διστακτικός απέναντι σε πολλές από τις οριακής βαρβαρότητας νόρμες του Westworld. Ο κόσμος και η ανθρωπογεωγραφία της σειράς είναι πρακτικά αχανής αλλά υποπτεύομαι πως αν κάποιος χαρακτήρας βρίσκεται (ή θα βρεθεί) πιο κοντά στην οπτική μας, ενός χαμένου στο διάστημα θεατή που ψάχνει να βρει πού ταιριάζει το κάθε τι, θα είναι εκείνος.

4. Σε ποιον απαντά το Westworld;

Ναι, στον κόσμο, χαίρω πολύ. Αλλά όχι. Γιατί όπως γίνεται σαφές στο πρώτο επεισόδιο, όλο αυτό δεν έχει χτιστεί απλά και μόνο για να διασκεδάζει ο λαουτζίκος, με τον ίδιο τρόπο που το Netflix δεν φτιάχνει σειρές επειδή νοιάζεται για σένα και θέλει να περνάς όμορφα τις νύχτες σου. Φτιάχνει σειρές επειδή θέλει να καταπιεί το ίντερνετ. Ομοίως, όποιοι βρίσκονται πίσω από το Westworld (γιατί φυσικά αν η σειρά με το καλημέρα μας συστήνει δύο επίπεδα πραγματικότητας, να είσαι σίγουρη πως από πίσω θα βρίσκεται κι άλλο) σίγουρα για κάτι το θέλουν. Η τεχνογνωσία αυτή δε θα χαραμιζόταν ποτέ, απλώς, σε ένα πάρκο διασκέδασης.

(Πάνω σε αυτό, χρήσιμος μπούσουλας μπορεί να αποδειχθεί το ‘Dollhouse’, η αδικοχαμένη σειρά του Joss Whedon που διαπραγματεύτηκε αρκετά από τα ίδια concepts με το ‘Westworlds’, ιδίως την αλληγορική του διάσταση ως μετα-σχόλιο για τον εαυτό του και για το ρόλο του εντός μιας πολυεθνικής, corporate αδηφάγας βιομηχανίας.)

5. Τελικά ποια είναι η μεγάλη ιδέα του Robert Ford;

Ωραία τα λέει εκεί στην έρημο αλλά πάμε στο ζουμί δόκτωρα. Από ιστορία, τι έχετε τελικά να μας διηγηθείτε;

***

Θα τα ανακαλύπτουμε και θα τα σχολιάζουμε όλα εδώ, κάθε Τρίτη πρωί στα εβδομαδιαία recaps του PopCode.

* Το ‘Westworld’ προβάλλεται στο Novacinema 4 κάθε Κυριακή στις 4.00 ταυτόχρονα με την Αμερική και σε prime time προβολή κάθε Δευτέρα στις 22.00.