Ποια ταινία να δεις στο Netflix σήμερα (και κάθε μέρα): Apollo 10 ½

Αυτή την εβδομάδα προτείνουμε τη νέα ταινία του Richard Linklater, παραγωγής του Netflix.

Netflix Pick of the Week:

Μιλώντας κάποτε με τον Richard Linklater με την αφορμή του Everybody Wants Some!!, μία ακόμη ταινία-μέρος της τόσο αυθεντικής στην coming of age εμπειρία φιλμογραφίας του, είχα θεωρήσει δεδομένο πως ο σκηνοθέτης πρέπει να είναι νοσταλγός. Είχε όμως μία άλλη ερμηνεία για την κινητοποίηση της έμπνευσής του.

«Δε θεωρώ τον εαυτό μου νοσταλγικό άτομο», είχε πει. «Έχω πάρα πολύ καλή μνήμη, αλλά αυτό με κάνει μη νοσταλγικό. Δε θα πήγαινα πίσω σε νεαρότερη ηλικία, είχε και πολλή αγωνία εκτός από διασκέδαση! Αλλά νομίζω το σινεμά είναι το μέσο που προκαλεί νοσταλγία από την ίδια του τη φύση».

Το Dazed and Confused, ο πνευματικός πατέρας του Everybody Wants Some!! με τους εφήβους στο Austin του Texas να γιορτάζουν την τελευταία μέρα του Λυκείου, είχε αποκρυσταλλώσει σύμφωνα με τον ίδιο το άγχος και τα περίεργα συναισθήματα που είχε για τη λυκειακή περίοδο της ζωής του.

Έχει σημασία αυτό γιατί σ’ εκείνη την ταινία που ήταν ουσιαστικά, όπως μου είπε, η εξερεύνηση των φιλοσοφικών ερωτημάτων που είχε μαζέψει μέχρι τα 40 του χρόνια, όπως συνέβη και με το Boyhood ή το Waking Life – την πρώτη ταινία που είχε κάνει με rotoscoping animation πριν το Apollo 10 ½: A Space Age Childhood του Netflix – το τελικό αποτέλεσμα είχε πάρα πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία.

Και πρέπει οπωσδήποτε να έχει πραγματικά καλή μνήμη, γιατί μόνο έτσι μπορείς να αποθεώσεις τη μεμονωμένη στιγμή με την ειλικρίνεια και την κρυστάλλινη ακρίβεια που το κάνει ο Linklater. Η νεότητα είναι μεν η κυριότερη θεματική του δημιουργού, αλλά απεικονίζεται χωρίς κάποια σκηνοθετική ηθικολόγηση. Είσαι νέος επειδή απλά είσαι, και ο Linklater θυμάται πολύ καλά τι σημαίνει αυτό.

Το Apollo 10 ½ του Netflix λοιπόν, είναι χωρίς πλοκή ουσιαστικά. Διαδραματίζεται την άνοιξη του 1969, λίγους μόλις μήνες πριν η πραγματική αποστολή του Apollo 11 προσγειώσει τους πρώτους εξερευνητές στο φεγγάρι.

Δύο επιστήμονες της NASA στους οποίους δίνουν τη φωνή τους οι Zachary Levi και Glenn Powell, συνειδητοποιούν ότι ένας από τους θαλάμους του διαστημόπλοιου που είχαν κατασκευάσει ήταν τελικά πολύ μικρή για έναν ενήλικα. Η καλύτερη λύση που μπορούν να βρουν τελευταία στιγμή;

Να επιστρατεύσουν έναν μαθητή Δημοτικού, τον Stanley, ένα παιδί με μέτριους βαθμούς και καμία διακριτή ειδική δεξιότητα για να χειριστεί τη συγκεκριμένη μονάδα. Προτού όμως ο Stanley προλάβει να πάει στο διάστημα, ο ενήλικος εαυτός του (Jack Black) σταματά την ιστορία για να ζωγραφίσει μία εικόνα της παιδικής ηλικίας του μικρού.

Θα πάρει παραπάνω από τη μισή διάρκεια της ταινίας αυτή η παράπλευρη εξιστόρηση αλλά μην ανησυχείτε, υπόσχεται ο μεγαλύτερος Stanley, θα επιστρέψει σύντομα στη διαστημική του περιπέτεια.

Αυτή η εικόνα φιλοτεχνείται με αυθεντικότητα και φροντίδα από τον Linklater, με την τεχνική του rotoscoping να επιτρέπει στις αποτυπωμένες παραστάσεις ζωντανής δράσης να μοιάζουν με αναπαραστάσεις, με μία κρυφή ματιά στον χρόνο.

Η οικογένεια του Stanley βρίσκεται σε ένα προάστιο του Χιούστον, λίγο έξω από την περιοχή της NASA, και αποτελείται από τα πέντε μεγαλύτερα αδέρφια του, τη μαμά του, και τον μπαμπά του που κάνει γραφειοκρατική δουλειά για το διαστημικό πρόγραμμα.

Ο Linklater εστιάζει στα καθημερινά και τα συγκεκριμένα: τη ρουτίνα της οικογένειας, τα παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά όταν βαριούνται τις βροχερές μέρες, τους μικροκαβγάδες των αδελφών για τον έλεγχο του τηλεκοντρόλ. Είναι ημι-αυτοβιογραφική η ταινία για την παιδική ηλικία του Linklater και επικεντρώνεται στο τελευταίο καλοκαίρι της ζωής του όπου η επίσκεψη στο θεματικό πάρκο Astroworld ήταν περιπέτεια και η παρακολούθηση κάθε νέου επεισοδίου του Dark Shadows ήταν πιο σημαντική από οτιδήποτε άλλο.

Και ακριβώς επειδή ο δημιουργός εφιστά διαρκώς την προσοχή στο πόσο προστατευμένη είναι η παιδική ηλικία του αγοριού αλλά και στο πόσο πολλά μεταβάλλονται γύρω του, το Apollo 10 ½ διατρέχεται από μία αίσθηση σημαντικής αλλαγής στον ορίζοντα.

Το προνόμιο του Stanley αναφέρεται πολύ σύντομα με άμεσο τρόπο, όμως είναι ευδιάκριτο σε ολόκληρη την ταινία. Τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ σχετικά με διαμαρτυρίες κατά της προσγείωσης στο φεγγάρι χρησιμοποιούνται για να αποσπάσουν την προσοχή των θεατών από μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα όπως ο πόλεμος στο Βιετνάμ και είναι σαφές ότι ο Stanley ανταποκρίνεται πλήρως σε αυτόν τον περισπασμό.

Στο σχολείο μαθαίνει πώς μπορεί να προστατευτεί από επίθεση ατομικής βόμβας, ενώ στο προάστιό του μένουν κυρίως λευκοί, μεσαίας τάξης εργαζόμενοι της NASA. Ο Stanley δε βλέπει ανθρώπους άλλου χρώματος, ενώ την ίδια περίοδο μαύροι στρατιώτες θυσιάζονταν στις πρώτες γραμμές του πολέμου.

Ο Richard Linklater στην πρεμιέρα της ταινίας στο SXSW Festival / Rich Fury

Μπορεί οι ενήλικες στην ταινία να μην μπορούν να σταματήσουν να μιλούν για τον θάνατο του πλανήτη, για ένα παιδί όμως ήταν εύκολο να αγνοήσει τον τρόμο γύρω του και να ενθουσιαστεί για ένα πάρκο ή μία νέα ταινία.

Η χρονική στιγμή κιόλας της κυκλοφορίας της ταινίας στο Netflix, όταν η πανδημία ακόμα μαίνεται και ο πόλεμος της Ουκρανίας δεν έχει λήξει την ίδια ώρα που οι υπερηρωικές ταινίες σπάνε ακόμα ρεκόρ, είναι μία υπενθύμιση του πόσο λίγο αλλάζει η ανθρωπότητα από εποχή σε εποχή. Αυτό μόνο ενισχύει η ουσία της ταινίας, και η αφήγηση του Black αναδεικνύει αυτήν την ασυμφωνία στη ζωή του Stanley με έναν υπαινιγμό θλίψης καθώς εξηγεί πόσο μοναδική ήταν εκείνη η στιγμή.

Η διαστημική εποχή και η νέα τεχνολογία έκαναν τη ζωή πιο συναρπαστική και έδιναν ελπίδα για το μέλλον, όλα όμως συνέβαιναν για ένα παιδί εν μέσω ενός πολέμου.

Το Apollo 10 ½, παρά τη μνήμη ακριβείας του Linklater, προτείνει πως η μνήμη μπορεί να παραμορφώνει και να ενισχύει όσο και να συντηρεί. Το παρελθόν μας φαντάζει μερικές φορές με φαντασίωση, ένα όνειρο που μισοθυμόμαστε, όπου αυτό που πραγματικά συνέβη και αυτό που απλώς φανταζόμασταν φαίνονται πια εξίσου αδύνατα.

Είναι ένας κομψός διαλογισμός για την παιδική ηλικία που δε φοβάται να επιδοθεί στον συναισθηματισμό που μπορεί να τη συνοδεύει. Και όπως συμβαίνει με τις περισσότερες δουλειές του Linklater, είναι τόσο αγνό και τόσο γλυκά αληθινό που δε μπορείς να το κατηγορήσεις επειδή δεν εφηύρε τον τροχό.