Πώς ο Steven Spielberg πάει για οσκαρικό χρυσό με μια ταινία για τους γονείς του
- 9 ΟΚΤ 2022
Είναι μια τάση την οποία παρατηρούμε εδώ και χρόνια. Κι αν, στην πραγματικότητα, ποτέ δεν βγήκε εκτός μόδας το να αυτοβιογραφούνται σκηνοθέτες μέσα από το έργο τους, σίγουρα δε μπορούμε να μην προσέξουμε μια αναβίωση αυτού του –ας πούμε– μικρο-είδους.
Ειδικά από τότε που ο Alfonso Cuaron χτύπησε χρυσό σε Όσκαρ (πήρε τρία Όσκαρ την ίδια βραδιά: σκηνοθεσίας, φωτογραφίας και διεθνούς φιλμ) και σε φεστιβάλ (πήρε πολύ εύκολα το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία) με το Roma, μια ταινία εμπνευσμένη από τα παιδιά του χρόνια στο Μεξικό, σχεδόν δεν περνάει χρονιά χωρίς κάτι αντίστοιχο μες στην οσκαρική κουβέντα.
Πέρσι υπήρξε ένα αντίστοιχο φιλμ που θεωρήθηκε φαβορί για αρκετό διάστημα, αλλά τελικά πέρασε χωρίς να ακουμπήσει– το Belfast του Kenneth Branagh, αρκετά ανέμπνευστα επηρεασμένο από το Roma.
Τα πράγματα γίνονται ωστόσο ακόμα πιο ενδιαφέροντα όταν και το ίδιο το σινεμά μπαίνει με κάποιο τρόπο στο παιχνίδι. Και πάλι από πέρσι, θυμόμαστε οπωσδήποτε το Hand of God του φίλου του σάιτ, Paolo Sorrentino, που πηγαίνει πίσω στον Fellini –όπως εξάλλου κι ο Cuaron πριν από αυτόν– για να αντλήσει έμπνευση και αισθητική κατεύθυνση.
Εκεί, ο Sorrentino αφηγείται μικρές και μεγάλες ιστορίες από τα εφηβικά του χρόνια στη Νάπολι, μπολιάζοντας αυτή την επί προσωπικού αφήγηση με μια παράπλευρη αλλά εξαιρετικά σημαντική, εξιστόρηση του πώς έφτασε να αγαπήσει το σινεμά. Πώς θέλησε να γίνει ο σκηνοθέτης που είναι σήμερα.
Αυτού του τύπου οι προσωπικές ιστορίες, ιδίως αν περνάνε μέσα από τον φακό της ίδιας της καλλιτεχνικής δημιουργίας, σπάνια αφήνουν ασυγκίνητους τους ανθρώπους της βιομηχανίας, και φέτος δε θα συναντήσουμε εξαίρεση.
Ίσως αυτές οι ιστορίες αποτελούν και κάποια διέξοδο διαφυγής κιόλας, για πολλούς από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του σημερινού Χόλιγουντ που νιώθουν όλο και πιο άβολα να λένε ιστορίες τοποθετημένες στο παρόν.
(Αν ανατρέξει κανείς στις ας πούμε δύο τελευταίες ταινίες που έχει γυρίσει καθένας εκ των: David Fincher, Christopher Nolan, Paul Thomas Anderson, Wes Anderson, Quentin Tarantino, Martin Scorsese, Steven Spielberg –και άλλα, αντίστοιχα ονόματα– θα βρει συντριπτική πλειοψηφία ταινιών εποχής. Εξαίρεση ΦΥΣΙΚΑ ο Clint Eastwood.)
Αυτή ίσως η ασφάλεια των μεγάλων σκηνοθετών στις παρελθοντικές αφηγήσεις ενδεχομένως και να πηγάζει από την αβεβαιότητα ή ίσως και κάποιο φόβο απέναντι στα σημερινά δεδομένα, ενός κόσμου που διαρκώς αλλάζει με συχνά παράλογους, ακατανόητους τρόπους.
Σε αντιδιαστολή λοιπόν με την αμηχανία του παρόντος, αυτό που αντιπροτείνεται είναι η ζεστασιά του παρελθόντος. Όχι απαραίτητα με θετικές ιστορίες ευκολονόητων ιδεών, αλλά οπωσδήποτε αφηγήσεις πιο κοντά στην καρδιά των παραμυθάδων που τις αφηγούνται.
Φέτος δε λείπουν αυτές οι πρώτου προσώπου ιστορίες ή/και οι νοσταλγικοί στοχασμοί πάνω στη Δύναμη του Σινεμά. Το Empire of Light του Sam Mendes με την Olivia Colman πλασάρεται ως ένα ρομαντικό δράμα με φόντο ένα σινεμά της αγγλικής επαρχίας στα ‘80s. Σινεμά ο Παράδεισος, Innit Mate;
Σε λιγότερο γλυκερό τόνο, ο Alejandro Gonzalez Inarritu επιστρέφει μετά το κατεξοχήν φιλμ των ‘10s που αφορά το ίδιο το industry (το Birdman) με έναν στροβιλίζοντα στοχασμό πάνω στη ζωή και την καριέρα του, το BARDO που παίχτηκε στη Βενετία– χωρίς να αρέσει.
Ίσως γεφυρώνοντας όλες τις αποστάσεις ανάμεσα στα διάφορα άκρα και τις τάσεις, να βρίσκεται η ταινία που ευλόγως, μοιάζει να έχει πάρει το πρώτο φετινό προβάδισμα στην οσκαρική κούρσα. Κάνοντας πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Τορόντο όπου κέρδισε το πολύ σημαντικό βραβείο κοινού (σχεδόν καμία ταινία που έχει κερδίσει αυτό το βραβείο δε χάνει ποτέ την υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας), το Fabelmans είναι η ιστορία ενηλικίωσης ενός νεαρού αγοριού που θέλει να γίνει σκηνοθέτης.
Το νεαρό αγόρι στην ταινία λέγεται Sammy Fabelman και είναι, βασικά, ο νεαρός Steven Spielberg. Η ταινία, την οποία έχει γράψει ο ίδιος ο Spielberg μαζί με τον Tony Kushner (West Side Story, Lincoln), αντλεί από τα παιδικά χρόνια του σκηνοθέτη και βασίζεται σε επεισόδια της νιότης του και τη σχέση του με τους γονείς του, τους οποίους παίζουν η Michelle Williams κι ο Paul Dano.
Η ταινία, που είναι αφιερωμένη στους αληθινούς γονείς του Spielberg κι η οποία απέσπασε εξαιρετικά θετικές κριτικές μετά την πρεμιέρα της, έχει την εξής επίσημη υπόθεση: «Μεγαλώνοντας στη μεταπολεμική Αριζόνα, από την ηλικία των 7 ως τα 18 του, ο νεαρός Sammy Fabelman ανακαλύπτει ένα συνταρακτικό οικογενειακό μυστικό κι εξερευνά το πώς η δύναμη του σινεμά μπορεί να τον βοηθήσει να δει την αλήθεια».
Κάθε φορά που κάποιος διαβάζει την παραπάνω περιγραφή η ταινία κερδίζει άλλο ένα Όσκαρ.
Παίζει φυσικά ρόλο η χρονιά στην οποία βρισκόμαστε. Για τον ένα λόγο ή τον άλλον, έτσι όπως σχηματίζεται, η χρονιά αρχίζει να θεωρείται αρκετά «soft», στο σημείο που η Amazon ακούγεται πως σκέφτεται να βγάλει εκτάκτως, τελευταία στιγμή μες στο ‘22, τον Ναπολέοντα του Ridley Scott (με τον Joaquin Phoenix) γιατί πιστεύει πως μπορεί να παίξει γερά στα Όσκαρ.
Με την απουσία του Scorsese (που πάει για του χρόνου) και άλλων ανάλογων παραδοσιακών δυνάμεων, με το Netflix να έχει μια τρομερά αδύναμη χρονιά (κανένα από τα μεγάλα του χαρτιά δε μοιάζει να του βγαίνει), με τα μεγάλα βραβεία Καννών και Βενετίας να μην μπορούν για διάφορους λόγους να παίξουν για το μεγάλο βραβείο… λίγο το ένα, λίγο το άλλο, η χρονιά μοιάζει τελικά διεκδικήσιμη από τους πάντες, για τα πάντα.
Σε μια λοιπόν τέτοια περίπτωση, δεν είναι παράλογο αυτό που συμβαίνει τώρα: Μια ταινία από έναν από τους μεγαλύτερους εν ζωή σκηνοθέτες, με δυνατές κριτικές πίσω της, με το βραβείο κοινού στο Τορόντο, με θέμα που μοιάζει ταυτόχρονα εντελώς προσωπικό αλλά και εντελώς βιωμένο μέσα από τον φακό της κινηματογραφικής δύναμης, φαίνεται πως τοποθετείται ως το πρώτο φαβορί για τα Όσκαρ.
Αυτή τη στιγμή συζητιέται ως φαβορί για τα Όσκαρ Ταινίας και Σκηνοθεσίας, με τη Michelle Williams που εθεωρείτο φαβορί για Β’ Γυναικείο Ρόλο να επιλέγει αντ’αυτού να κατέβει για τον πολύ πιο δύσκολο Α’ Γυναικείο (απέναντι σε Cate Blanchett του Tar και την Michelle Yeoh του Everything Everywhere All at Once), και την ταινία να πλασάρεται ψηλά στα προγνωστικά πολλών ακόμα, ερμηνευτικών αλλά και τεχνικών κατηγοριών.
Ποιες άλλες ταινίες θεωρούνται αυτή τη στιγμή επίσης δυνατοί παίχτες; Τα προαναφερθέντα Everything Everywhere και το Tar, το Banshees of Inisherin του Martin McDonagh, το Women Talking της Sarah Polley, το φιλμ-φαινόμενο της χρονιάς Top Gun: Maverick, ενώ μεγάλα ερωτηματικά είναι δύο πολυαναμενόμενα μπλοκμπάστερ σίκουελ, των οποίων οι πρώτες ταινίας είχαν προταθεί για το Όσκαρ Ταινίας: Avatar: The Way of Water και Black Panther: Wakanda Forever.
Ο δρόμος είναι πολύ μακρύς, φυσικά, και γεμάτο ερωτηματικά. Αλλά όπως έχουν αρχίσει αυτή τη στιγμή να σχηματίζονται τα πράγματα, δε θα μας έκανε καθόλου εντύπωση αν τελικά, φέτος ήταν ξανά, η χρονιά του Steven Spielberg.
