Ο Kanye West είναι απλά αυτοκαταστροφικός

Γεννημένος το 1977, ο Kanye Omari West ήταν παιδί χωρισμένων γονιών. Στα 3 του χρόνια πήγε να εγκατασταθεί μαζί με τη μητέρα του στο Chicago. Και εδώ αρχίζουν όσα δεν περιμένει κανείς. O Kanye West δεν έχει τη ιστορία του ράπερ που βγήκε από το γκέτο. Αντιθέτως, μεγάλωσε σε μια μεσοαστική οικογένεια με μορφωμένους γονείς που τα έβγαζαν σχετικά εύκολα πέρα. O ίδιος πήγε στο δημοτικό -σε καλό σχολείο- και ήταν από τους καλύτερους μαθητές της τάξης, μέχρι τα 10 του όπου έφυγε με τη μητέρα του για την Κίνα. Όταν επέστρεψε είχε ήδη αναπτύξει την αγάπη του για τη μουσική και γενικότερα για τις τέχνες. Έχοντας πάντα τη στήριξη της μητέρας του, η οποία, για παράδειγμα, πλήρωσε για την ενοικίαση ενός studio όπου ο West ηχογράφησε το πρώτο του ραπ κομμάτι. Στα 15 του.

Ένα καλό παράδειγμα, της ζωής του πριν τη διασημότητα ήταν ότι ο ίδιος μπήκε με υποτροφία στο κολέγιο. Πιο συγκεκριμένα, το 1997 μπαίνει στο American Academy of Arts του Chicago. Εκεί τα πηγαίνει στην αρχή πολύ καλά. Παρακολουθεί κάποια μαθήματα. Σιγά-σιγά όμως αποφασίζει ότι θέλει να αφιερωθεί στη μουσική. Το κολέγιο απλά του τρώει χρόνο που θα μπορούσε να αφιερώσει σε αυτήν. Έτσι το παρατάει, πράγμα που αν παρακολουθείς τη δισκογραφία του, όλο και κάπου θα το έχεις ακούσει. Για την ακρίβεια, στον τίτλο ενός από τα καλύτερα album του. Έκτοτε αρχίζει η ζωή του να παίρνει μια τελείως διαφορετική τροπή. Το college dropout είναι η πρώτη του στάση μακριά από την κανονικότητα. Μικρή αλλά σημαντική.

Ο μουσικός Kanye

Στην περίπτωση του Kanye West έχουμε μια κλασική περίπτωση διάκρισης του καλλιτέχνη και του έργου του. Ίσως από εκείνες τις περιπτώσεις εκείνες που το πρώτο βαραίνει. Γιατί ομολογουμένως ο Kanye είναι -γράφοντας αυτές τις γραμμές τον Ιούλιο του 2020- πρώτα από όλα celebrity και μετά παραγωγός ή ράπερ. Τουλάχιστον από ένα σημείο και μετά. Και αυτό το σημείο είναι πολύ πριν ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για την Προεδρία των ΗΠΑ. Ούτως ή άλλως οφείλουμε να του αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι καινούργιο πράγμα η υποψηφιότητά του. Ακουγόταν ήδη από το 2015.

Πριν την πολιτική όμως και πριν τις Εκκλησίες και τις παρανοϊκές δηλώσεις, ο Kanye έκανε μουσική. Και ήταν εξαιρετικός σε αυτό. Δεν είναι τυχαία η πορεία του στη δισκογραφία. Πρώτα είναι το ‘College Dropout’ που βγάζει το 2004 και είναι πραγματικά μια σπουδαία και τελείως καινοτόμα για την εποχή της δουλειά. Το 2007 είναι το ‘Graduation’ που το θεωρώ εξαιρετικό, αν και καταλαβαίνω ότι μπορείς να το μισήσεις. Φανταστικό είναι βέβαια και το ‘808w & Heartbreak’ (που χρησιμοποίησε το Auto-Tune όταν οι trappers έπαιζαν με τα lego τους) και φυσικά το εμβληματικό ‘My Beautiful Black Twisted Fantasy’ που είναι ένα πραγματικό αριστούργημα γραμμένο από έναν άνθρωπο που σιγά σιγά καταλαβαίνει τον αυτοκαταστροφικό του εαυτό. Πολύ καλές στιγμές θα βρεις και στο ‘Yeezus’. Πλάι σε αυτά διάφορες σαβούρες ιδίως το ‘ye’ και το ‘Jesus is King’. 

Η πορεία του στη μουσική βέβαια είχε ξεκινήσει πριν το 2004. Είχε ήδη αρχίσει να αναγνωρίζεται απότομα μετά τη συνεργασία του με τον Jay-Z για το ‘The Blueprint’ (2001) στο οποίο συμμετείχε ως παραγωγός. Με μεγάλη ομολογουμένως επιτυχία. Πάντοτε βέβαια η επιθυμία του ήταν να γίνει ράπερ. Την ικανότητά του βέβαια στη μουσική παραγωγή την κράτησε και για τις προσωπικές του δουλειές. Το ‘College Dropout’, λοιπόν, ήταν το πρώτο του album. Το πέρασμα από την παραγωγή στο μικρόφωνο. Και έγινε επιτυχημένα. Πλέον ο Kanye θα μπορούσε να συστήνεται ως ράπερ. Ιδιότητα όμως που έμεινε η κύρια ιδιότητά του για πολύ λίγο καιρό.

Τα φώτα της δημοσιότητας

Αν έπρεπε να βρούμε ένα σημείο στην αρχή της αυτοκαταστροφής του (ή στην εκτόξευση της δημοσιότητάς του) ίσως θα πρέπει να κοιτάξουμε στα βραβεία του MTV για το 2009. Τότε ήταν που σηκώθηκε από το πουθενά στη σκηνή, άρπαξε το μικρόφωνο από την Taylor Swift που είχε μόλις βραβευτεί για το ‘καλύτερο γυναικείο video-clip’, λίγο πριν αυτή ξεκινήσει τον ευχαριστήριο λόγο της. Γιατί; Γιατί για κάποιον λόγο ήθελε να τονίσει ότι κατά την άποψή του αυτό το βραβείο το δικαιούνταν η Beyonce. 

Η κίνησή του αυτό τον έκανε πλέον γνωστό σε όλον τον πλανήτη. Τα media όμως και ο χώρος του θεάματος του επεφύλαξαν μια πολύ σκληρή κριτική για την παρεμβατική του αυτή συμπεριφορά. Ο ίδιος αποφάσισε να φύγει από την μιντιακή καταιγίδα, την οποία δεν άντεξε, και αποσύρθηκε για κάποιους μήνες από τη μουσική σκηνή. Αφιερώθηκε στη μόδα μέχρι να αρχίσει να γράφει μουσική για κάτι που φαινόταν εκείνη τη στιγμή ως η τελευταία του ευκαιρία να επανέλθει. Έγραφε μανιωδώς μέρα και νύχτα συνεργαζόμενος με τους καλύτερους. Και τα κατάφερε.

Το 2010 το ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ αποτελεί έναν δίσκο που μίλησε για τον όλα όσα έζησε. Στην αυγή ακόμα της πορείας του ως celebrity. O Κanye νιώθει να πνίγεται από τα φώτα αυτά. Σαν να μην ήταν φτιαγμένος ή έστω έτοιμος να σταθεί μπροστά τους. Μέσα σε αυτόν θα ακούσαμε έναν άνθρωπο με μια αδιανόητα μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Χωρίς όμως αυτό να εκφράζεται και ως αγάπη προς αυτόν.

Στo hit ‘All of the Lights’, τον σκελετό όλου του άλμπουμ, ο Kanye, που σε άλλο κομμάτι αυτοαναγορεύεται ως ο ’21st Century Schizoid Man’ των King Crimson (αυτό δεν μπορείς παρά να του το δώσεις), μοιάζοντας σαν να περνάει μια κρίση πανικού φανερώνει τη ζαλισμένη από τα φώτα πλευρά της προσωπικότητάς του. Την ίδια στιγμή η Rihanna τον καλεί σε ένα άλλο φωτισμό, εκείνo του υπνοδωματίου, με τέτοιον τρόπο, ώστε το αντικείμενο πόθου να είναι όχι τόσο η ίδια η Rihanna όσο η ιδιωτική στιγμή, η ανάγκη για να προφυλάξει την ιδιωτική από τη δημόσια σφαίρα, κάτι που για τον star του 21ου αιώνα μοιάζει σχεδόν αδύνατο. Σε άλλα κομμάτια του άλμπουμ ο Kanye αναγνωρίζει ότι σε αυτό το άλμπουμ είναι στο απόλυτο peak του και αναγνωρίζει ότι θα έκτοτε θα αρχίσει η κάθοδος, ώστε αναρωτιέται αν ίσως θα ήταν καλύτερα να αυτοκτονήσει τότε -το 2010- όσο είναι ακόμα στην κορυφή. 

Η επιστροφή του στη μουσική έγινε δεκτή με ενθουσιασμό τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς. Το album αυτό θεωρήθηκε και θεωρείται ένα από τα καλύτερα της δεκαετίας που μας πέρασε. Και πράγματι ήταν. Ο Kanye όμως αρχίζει να βυθίζεται όλο και περισσότερο στα φώτα που απεχθανόταν αλλά ταυτόχρονα όντας εξαρτημένος από αυτά. Ο γάμος του με την Κim Kardashian το 2012 είναι και αυτό ένα γεγονός πολύ σημαντικό. Πλέον θα γινόταν πρώτα από όλα celebrity λειτουργώντας πλάι σε μια σύζυγο που ήταν ακόμα διασημότερη από εκείνον. Τρέφοντας ο ένα το celebrity status του άλλου. Η ίδια η τελετή του γάμου, παρότι ήταν θεωρητικά ιδιωτική, μάζεψε δημοσιογράφους από όλον τον πλανήτη. Η φωτογραφία τους από τον γάμο που πόσταρε η Kim λίγες μέρες μετά ήταν το ποστ με τα περισσότερα likes στη μέχρι τότε ιστορία του Instagram. Έκτοτε και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ούτε μέρα που να μην απασχολεί τα media.

Η ψυχική υγεία

Πασίγνωστος πια και παντρεμένος με τη μεγαλύτερη celebrity της εποχής μας, η φήμη του Kanye άρχισε να γιγαντώνεται και ταυτόχρονα να ξεθωριάζει. Στη δισκογραφία, υπάρχουν μερικές καλές δουλειές αλλά όπως ίσως σοφά είχε προβλέψει, η δουλειά του βρίσκεται σε μια διαρκώς πτωτική πορεία. Με κάποιες αναλαμπές παλιού καλού Kanye. Όπως ήταν για παράδειγμα το ‘Kids See Ghosts’, το ντουέτο του δηλαδή με τον Kid Cudi και το ομώνυμο εξαιρετικό πρώτο album τους. Στην πραγματικότητα όμως ο Kanye αναζητά τον μουσικό εαυτό του από το 2013 και το ‘Yeezus’.

Ούτως ή άλλως ήδη, παράλληλα με τη μουσική, ο ίδιος βρισκόταν σε μια σχέση αγάπης και μίσους με τα φώτα της δημοσιότητας. Το 2016 σε ένα meltdown που γίνεται on-stage διακόπτει απότομα τη συναυλία του και παρακαλάει τον Jay-Z να τον πάρει ένα τηλέφωνο. Καταγγέλλει μάλιστα ότι εκείνος έχει πληρώσει δολοφόνους για να τον σκοτώσουν. Σε ένα παραλήρημα αναφέρεται από τη σκηνή και στην Beyonce, στον Obama, τη Hillary και φυσικά στα media. Διακόπτει μάλιστα το live μόλις 30 λεπτά αφότου αυτό ξεκίνησε. 

Την αμέσως επόμενη μέρα μπαίνει στο UCLA Medical Center, αφού είχε υποστεί νευρικό κλονισμό. Μαζί με αυτό είχε παρανοϊκές σκέψεις και βαριά καταθλιπτική συμπεριφορά. Σύμφωνα με πηγές από το νοσοκομείο ο ίδιος τις πρώτες μέρες δεν ήταν συνεννοήσιμος και θεωρούσε ότι όλος ο κόσμος ήταν εναντίον του. Θεωρούσε επίσης ότι υπήρχαν άνθρωποι που ήθελαν να τον σκοτώσουν ή να τον χωρίσουν από την Kim. Τελικά θα βγει από το νοσοκομείο στις 30 Νοεμβρίου. Τρία χρόνια μετά θα αποκαλύψει σε συνέντευξή του ότι πάσχει από βαριά διπολική διαταραχή. Πολλές φορές έχει μιλήσει για τις αυτοκτονικές του τάσεις. Είχε προηγηθεί ένα πλήθος απίστευτων δηλώσεων που ήταν σαν να γίνονταν επίτηδες. 

Ένας πραγματικός star

Αναφέραμε στην αρχή την παραδοσιακή διάκριση που κάνουμε για τους celebrities. Η φωτεινή δημόσια πλευρά που έρχεται για να καλύψει την σκοτεινή ιδιωτική ζωή. Αυτή όμως η ίδια η διάκριση μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας είναι πλέον μια πολυτέλεια που δεν μπορεί να έχει ένας μεταμοντέρνος σταρ. Η ζωή του Kanye και ακόμα περισσότερο του ζεύγους Kanye-Kim είναι μια ζωντανή απόδειξη. Η Kim εξάλλου ό,τι και να λέει κανείς είναι μια σημαντική προσωπικότητα. Με όρους επίδρασης. Είναι αυτή που έφερε το celebrity status στα μέτρα του 21ου αιώνα. Ένα ολόκληρο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, το Instagram, είναι λες και στήθηκε και λειτούργησε για να προμοτάρει τη ζωή της και εκατομμύρια άλλες ζωές που ήθελαν να της μοιάσουν.

Ο Kanye από την άλλη δεν είναι απλώς celebrity, όπως είναι η Kim. Έγινε, αφού πρώτα ασχολήθηκε με τη μουσική. Και η δική του όμως περίπτωση ήρθε να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή. Ο Kanye δεν είναι μια λαμπερή περσόνα στην οποία όλοι θέλουν να μοιάσουν. Όχι. Κανείς δεν είναι πλέον τέτοιος στο 2020. Ή τέλος πάντων σχεδόν κανείς. Ο Kanye είναι ένας αυτοκαταστροφικός δισεκατομμυριούχος που αποπνέει δυστυχία και ματαίωση όχι πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας αλλά ακριβώς μπροστά τους. Και μάλλον είναι ελάχιστα εκείνα που έχει να κρύψει από αυτήν.

Σε αυτό τον πλαίσιο της εξάρτησής του από αυτά, μεταξύ δεκάδων εριστικών και ψεκασμένων δηλώσεων, ο Kanye τώρα ετοιμάζεται για την υποψηφιότητά του στις εκλογές του 2020 στις ΗΠΑ. Πράγμα που ομολογουμένως θα ήταν ίσως πιο σωστό να το εντάξουμε και αυτή στην ευρύτερη κατηγορία των δηλώσεων. Τα κίνητρα για την επιλογή του αυτή είναι σε κάθε περίπτωση άγνωστα. Είναι απαραίτητο πάντως σε αυτή την περίπτωση να δούμε τις εκλογές ως media event πράγμα που ειδικά για τις ΗΠΑ δεν είναι καινούργιο και ομολογουμένως κάτι που εκμεταλλεύτηκε και ο τωρινός Πρόεδρος Donald Trump. Ο Kanye West σε έναν κόσμο που η πολιτική έχει πληγεί ανεπανόρθωτα ως προς το ότι γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες, έρχεται να φέρει μια νέα ειλικρίνεια. Την ειλικρίνεια ενός αυτοκαταστροφικού σταρ. Αυτός δεν θα κρύψει τίποτα.

Σε κάθε περίπτωση, σε μια εποχή διαφόρων αποκαθηλώσεων και αποδομητικών τάσεων, το πραγματικό celebrity status δεν σχηματοποιείται πλέον από βάθρα αλλά από αδιέξοδα. Ο Kanye έγινε γνωστός όχι επειδή έκρυψε τη σκοτεινή πλευρά του, αλλά επειδή την έδειξε χωρίς καμία ενοχή σε όλους. Και η αλήθεια είναι ότι αφήγηση της ζωής του είναι πράγματι σαν γραμμένη από κάποιον σεναριογράφο. Κατά μία έννοια κιόλας είναι. Σε αυτή τη νέα ειλικρίνεια που λέμε παραπάνω, ο Kanye δεν θα πει ψέματα ακριβώς επειδή δεν χρειάζεται να το κάνει. Στη νέα μεταμοντέρνα εποχή των media, η ειλικρίνεια πουλάει περισσότερο από κάθε άλλο.

Αλλά προκύπτουν και κάποια ερωτήματα. Θα εκλεγεί Πρόεδρος των ΗΠΑ ο Kanye; Όχι. Κάτι τέτοιο φαίνεται απίθανο. Αν υπάρχει οτιδήποτε απίθανο με Πρόεδρο των ΗΠΑ τον Trump. Θα επηρεάσει όμως το αποτέλεσμα; Ίσως. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για έναν πασίγνωστο άνθρωπο που είναι δισεκατομμυριούχος. Θεωρώ πολύ πιθανό ότι θα είναι ρυθμιστικός παράγοντας. Αλλά και ως προς όλη την υπολειπόμενη προεκλογική περίοδο. Μας αφορά όλο αυτό; Σίγουρα. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο μας αφορά ως πολίτες ή ως τηλεθεατές. Και αυτό είναι ίσως η τελευταία συμβολή του Kanye στο να καταλάβουμε μέσω της εικόνας του σε ποια εποχή ζούμε. Τουλάχιστον μέχρι την επόμενη.

Παρουσιάζοντας στη μικρή οθόνη καλλιτεχνικά τηλεοπτικά πρότζεκτ στη λογική κινηματογραφικών παραγωγών, η HBO μεταμόρφωσε το μέσο της τηλεόρασης. Το POP για τις Δύσκολες Ώρες ακολουθεί τα βήματα του δικτύου εγκαινιάζοντας μια νέα σειρά-αφιέρωμα – από τη γέννησή του στα ‘60s και την επέλαση του ‘Sopranos’, μέχρι το συγκλονιστικό φινάλε του ‘Six Feet Under’ και το σάρωμα του ‘Band of Brothers’.