Κάποτε δεν σας άρεσε ο Shyamalan

Κάποιοι από εμάς θα είμαστε δεμένοι για πάντα. Ό,τι κι αν περάσουμε, όσο κι αν αλλάξουμε, ό,τι κι αν συμβεί, πάντα θα μοιραζόμαστε κάτι σπάνιο, ανεκτίμητο: Εκείνη την δύσκολη περίοδο που ο Μ. Νάιτ Σιάμαλαν είχε γίνει brand name καταγέλαστο, κι είχαμε ξεμείνει κάτι λιγοστοί απελπισμένοι, να υπερασπιζόμαστε την τιμή του και τις ταινίες του (έστω, κάποιες από τις ταινίες του- ορισμένες δεν σηκώνουν εξιλέωση) απέναντι στις ορδές.

Υπήρξε μια εκτεταμένη στιγμή στο χρόνο κατά την οποία ο Σιάμαλαν ήταν κόκκινο πανί, μια κινούμενη παρωδία του εαυτού του. Σε κάποιο βαθμό ακόμα είναι, αλλά πλέον το κοινό κάπως φαίνεται να το έχει αποδεχτεί αυτό, αγκαλιάζοντάς τον ξανά -οριστικά;;- με αγάπη και για τις κωμικά εσωτερικές και ιδιοσυγκρασιακές στιγμές του.

Ίσως να είναι απλός θρίαμβος της επιμονής, δεν ξέρω. Ίσως ο Σιάμαλαν να κέρδισε επειδή επέμεινε σε αυτό που κάνει και σε αυτό που είναι- αναμφίβολα η χειρότερη περίοδος της καριέρας του ήρθε όταν άρχισε να επηρεάζεται και να αντιδρά στα όσα του καταλογίζονταν, φτιάχνοντας ταινίες αναλόγως. Εκείνη η περίοδος από το «Happening» ως το «After Earth» (ή από το «Lady in the Water», αναλόγως σχολής σκέψης), όπου φαινομενικά κάθε του νέα ταινία γυριζόταν για να ικανοποιήσει/αντικρούσει και κάποια άλλη κατηγορία που εκσφενδιζόταν εναντίον του, είναι ό,τι χειρότερο του συνέβη.

Οι πολύπλοκες ιδέες δε βγάζουν κανένα απολύτως νόημα κι οι ανατροπές έχουν γίνει υπερβολικές! Αποτέλεσμα, στο «Happening» πρακτικά να μη συμβαίνει τίποτα. Τα σενάριά του είναι φρικτά και οι πρωτότυπες ιδέες του δεν αξίζουν μία! Αποτέλεσμα, ανέλαβε την πρώτη του μεταφορά, και το «Last Airbender» είναι το ναδίρ του. Πρέπει να χαλαρώσει λίγο με τη μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και να αφήσει κανάν άλλον να οδηγήσει δημιουργικά ένα πρότζεκτ! Αποτέλεσμα, το «After Earth» που γεννήθηκε ως όχημα του Γουίλ Σμιθ και αποτέλεσε φιάσκο.

«Lady in the Water»

Ποιο είναι το αστείο; Όλα αυτά, ως μεμονωμένες ‘κατηγορίες’, ισχύουν. Μπορεί και να ισχύουν. Ισχύουν σε κάποιο βαθμό τελοσπάντων! Αλλά στην προσπάθεια της βιομηχανίας να διορθώσει τον Σιάμαλαν και στην προσπάθεια του ίδιου να ανταποκριθεί και να φτιάξει όσα κάνει λάθος, μετατράπηκε σε κάτι αδιάφορο, χωρίς χαρακτήρα και χωρίς ιδέες. Έστω, αυτές τις κουλές του ιδέες. Τουλάχιστον, ήταν δικές του, κάτι ήταν κι αυτό!

Η αναγέννηση του Σιάμαλαν ήρθε ακριβώς επειδή χάνοντας τα πάντα, βασίστηκε στο μόνο πράγμα που του είχε μείνει: Ο εαυτός του. Οι εμμονές του. Οι ιδέες του, ο κόσμος του. Ποντάροντας στην κυριολεξία τα ίδια του τα υπάρχοντα (υποθηκεύοντας το σπίτι του για να χρηματοδοτήσει ταινίες του, ας πούμε), ήρθε σε επαφή με κάτι το εντελώς ξεγυμνωμένα, απόλυτα δικό του, με κάποιου είδους δημιουργικό id. Έχτισε ξανά τις ιστορίες του με τον τρόπο που αυτός ήξερε και μπορούσε, έχοντας εκ νέου ως κριτήριο και κριτή τον εαυτό του. Επιστρέφοντας μετά από χρόνια στην εμμονική του κινηματογραφική αισθητική, χάρη σε ένα συνδυασμό επιμονής και νοσταλγίας, φαίνεται πως χτύπησε φλέβα.

Όποια διαδρομή εκτίμησης της παράξενης πορείας της καριέρας του κι αν μας έφερε εδώ, μας ένωσε εκεί γύρω στο «Split». Νοσταλγοί, υπερασπιστές, αδιάφοροι ή περιστασιακοί θεατές, κάπως σαν για εκείνη τη στιγμή στο χρόνο, όλοι να συμφώνησαν πως ο Σιάμαλαν έκανε ξανά κάτι σωστά.

«Glass»

«Σαν άνθρωπος το να χτίσεις ανεκτικότητα απέναντι στον φόβο ώστε να μην τον αφήσεις να σε μικρύνει, είναι πολύτιμο», έλεγε ο Σιάμαλαν στην Ιωσηφίνα όταν του είχε μιλήσει με αφορμή το «Glass». «Με το ‘Visit’, το ‘Split’ και το ‘Glass’, ο κίνδυνος ως κίνητρο έχει παίξει τεράστιο ρόλο. Εδώ έχω υποθηκεύσει το σπίτι μου ξανά. Μάλλον δεν είναι υγιές. Το γεγονός δηλαδή ότι πυροδοτούμαι όταν δεν έχω κάποιο δίχτυ ασφαλείας. Δεν ξέρω πώς θα είμαι στο μέλλον, αλλά νομίζω ότι αν συνεχίσω να δουλεύω με πολύ περιορισμένα μπάτζετ και όποιος θέλει να συνεργαστεί μαζί μου υπό αυτές τις συνθήκες θα είναι ευπρόσδεκτος, θα λειτουργήσει», κατέληξε.

Η αφορμή του «Glass» έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί ως ταινία αποδεικνύει όλο το παραπάνω επιχείρημα περί δημιουργικής πορείας και αναγέννησης και επιβίωσης του Σιάμαλαν. Μετά τον απρόσμενο θρίαμβο του «Split» σε επίπεδο κριτικής, κοινού και ταμείων, το ενδιαφέρον για το κλείσιμο αυτής της αντισυμβατικής τριλογίας ήταν υψηλό, κι είχα μείνει να αναρωτιέμαι: Τι θα κάνει ο Σιάμαλαν; Πώς θα αντιδράσει; Πώς θα λειτουργήσουν αυτή τη φορά οι προσδοκίες του κοινού απέναντί του; Θα λυγίσει όπως λύγισε παλιά; Αντιθέτως- το «Glass» είναι ένα τόσο εσωτερικό και εμμονικό κομμάτι αντι-υπερηρωικής παλπ φαντασίας, και το ότι το γύρισε έτσι δείχνει πως έχει βρει μια σιγουριά που ίσως κάποτε να μην είχε. Στο κείμενο για τα twists του Σιάμαλαν το είχα περιγράψει ως μια ταινία που βασικά «μας κουνάει από τους ώμους φωνάζοντας “τα έλεγα 19 χρόνια ότι ζούμε στην εποχή των υπερηρώων, δεν ήμουν τρελός”.»

«Η πρόκληση για έναν συνθέτη είναι το πώς θα συνεχίσει να γράφει τραγούδια που αγαπάμε και μας συγκινούν. Πολλές φορές φτάνουν τα 50 και δεν μπορούν πια να βρουν τη σύνδεση με το κοινό. Γιατί συμβαίνει αυτό;», αναρωτιέται στην ίδια συνέντευξη. «Είναι μια ισορροπία ενστίκτου, τεχνικής, ρίσκου, ευαισθησίας και παντοτινής μαθήτευσης που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Είναι μια μίξη όλων αυτών. Έχουμε την τάση να βάζουμε μπροστά την τεχνική για να προστατευτούμε ως καλλιτέχνες, αλλά αυτό είναι πολύ κακό. Δεν μπορείς να προστατευτείς ως καλλιτέχνης, πρέπει να είσαι εντελώς ευάλωτος.»

O Μ. Νάιτ Σιάμαλαν πρωταγωνιστεί στο ντεμπούτο του, «Praying with Anger»

Ο Σιάμαλαν πάντα ήταν αυτό που λέμε Ιδιαίτερος Καλλιτέχνης και πάντα ήταν, πάνω απ’όλα, ευάλωτος. Αλλά κάπως, επιβίωσε. Άντεξε αρκετά ώστε αυτά που κάποτε τον κατέστρεφαν (τόσο δημιουργικά, όσο και στα μάτια του κοινού), τώρα να αποτελούν την πρώτη ύλη της δημιουργικής του δεύτερης νιότης.

Τώρα, επιστρέφει ξανά με ένα πρότζεκτ που δεν είχε προέλευση τον ίδιο ή κάποια ιδέα του, σκηνοθετώντας δηλαδή όλα τα επεισόδια μιας σειράς που έχει γραφτεί από άλλους- το απολαυστικά ανατριχιαστικό και spooky «Servant» της Apple TV (που έκανε πρεμιέρα χτες με τα 3 πρώτα επεισόδια και θα προβάλλεται κάθε βδομάδα). Είναι για ένα ζευγάρι που μετά από μια τραγική απώλεια προσλαμβάνει μια κοπέλα για να βοηθάει στο σπίτι, αλλά φυσικά, μέχρι το τέλος του πρώτου κιόλας επεισοδίου, ΚΑΤΙ ΕΧΕΙ ΑΛΛΑΞΕΙ.

Αλλά ετούτη τη φορά, το εν λόγω πρότζεκτ δεν είναι αποτέλεσμα ενός τρόμου μπροστά στο χείλος της δημιουργικής εξαφάνισης, δεν είναι κάτι που απαιτεί από τον ίδιο να σβήσει από την οθόνη όλα εκείνα τα -περίεργα, αμφιλεγόμενα- στοιχεία που τον κάνουν αυτό που είναι. Αντιθέτως, σε ένα περιβάλλον γνώριμου τρόμου, αφήνεται να φλεξάρει τους σκηνοθετικούς του μύες, ένα μισάωρο τη φορά.

Ο Σιάμαλαν φαίνεται να περνάει ωραία. Είναι σχεδόν συγκινητικό.

Τα αστεράκια της εβδομάδας:

*****

Εχμ, το Netflix. Συγκεκριμένα, οι ταινίες του. Όπως γράφαμε και σε μεγαλύτερη ανάλυση τις προάλλες, μέρος της στρατηγικής του Netflix είναι το να είναι όλα τα πράγματα σε όλους τους θεατές, άρα μέρος αυτού του “όλου” είναι το κομμάτι των πρεστίζ ταινιών σε φεστιβαλική ή οσκαρική τροχιά. Η πλατφόρμα ποντάρει σε μεγάλους σκηνοθέτες, κοινώς, ώστε καθώς καταφθάνει η περίοδος των βραβείων, να έχει κι εκεί ένα σημαντικό μέρος της πίτας- όπως είχε συμβεί πέρσι με το «Roma».

Αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής είναι μέσα σε διάστημα 8 ημερών, στην πλατφόρμα να κάνουν πρεμιέρα 3 από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Ο «Ιρλανδός» του Μάρτιν Σκορσέζε, ίσως το τελευταίο αριστούργημα της δεκαετίας, είναι ήδη διαθέσιμος ενώ συνεχίζει να παίζεται και στις αίθουσες (όπου και τα πηγαίνει πολύ καλά, μαθαίνουμε). Η «Ιστορία Γάμου» του Νόα Μπάουμπαχ, παίζεται στα σινεμά και θα βγει στην πλατφόρμα σε λίγες μέρες- και είναι μια από τις ταινίες της χρονιάς. Ενδιάμεσα σε αυτά, το σπουδαίο «Atlantics» που κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες, κάνει σιωπηλά κι αυτό πρεμιέρα- μόνο στην πλατφόρμα. Χωρίς υπερβολή, είναι 3 σπουδαίες ταινίες, και είναι όλες ευρύτατα διαθέσιμες μέσα σε διάστημα λίγων ημερών. Τι να πω; Ευχαριστώ θα πω.

****

Το stiff arm που μαύρισε τις γιορτές ενός συνανθρώπου μας. Οι Saints έγιναν η πρώτη ομάδα που προκρίνεται μαθηματικά στα πλέι-οφ του φετινού NFL ανήμερα των Ευχαριστιών και το έκαναν με στυλ. Να, στο παραπάνω βίντεο, ένα interception το οποίο ακολουθήθηκε από έναν αμυντικό που εξαφανίζει από προσώπου γης των quarterback που έχασε τη μπάλα, ο οποίος σκέφτηκε να μπει στο δρόμο του. Γούρλωσα μάτια ως το ταβάνι.

Το παιχνίδι ήταν διασκεδαστικό ως το τέλος, όταν οι Falcons κατάφεραν να κερδίσουν τρία διαδοχικά onside kicks (κάτι που έχει περίπου 8% πιθανότητες να συμβεί μία φορά, άρα τρεις διαδοχικές έχουν 0,0005% να συμβούν, ΟΚ) προφανώς επειδή τα special teams των Saints είχαν ήδη το μυαλό τους στη γαλοπούλα. Άντε, χαλάλι.

***

Το μικρού μήκους φιλμ του Κωστή Χαραμουντάνη. Από τους πιο ταλαντούχους και αντισυμβατικούς νέους σκηνοθέτες αυτή τη στιγμή, τα μικρού μήκους του Κωστή Χαραμουντάνη είναι όλα μια διαφορετική συναισθηματική εμπειρία φτιαγμένη φαινομενικά με τα απλούστερα των υλικών. Το υπέροχο περσινό του «Κιόκου – Πριν Έρθει το Καλοκαίρι» το βραβεύσαμε με Βραβείο Σκηνοθεσίας στις περσινές Νύχτες Πρεμιέρας, και το φετινό του φιλμάκι είναι διαθέσιμο για λίγες μέρες στο vimeo page του. Ρίχτε μια ματιά.

**

Secret Santa. Τι όμορφη παράδοση! Τι ωραίο πράγμα, να βρισκόμαστε όλοι μεταξύ μας και να δίνουμε και να δεχόμαστε δώρα βάσει ενός παιχνιδιού της τύχης! Όλοι οι φίλοι μαζί, να ανταλλάζουν δώρα αγάπης!

Είστε μουρλοί. Δε μου φτάνει το άγχος του να πρέπει να σκεφτώ όλα τα δώρα που πρέπει να αγοράσω για τα Χριστούγεννα, για συγγενείς, φίλους, και για διάσπαρτα γενέθλια που πέφτουν μες στον Δεκέμβριο και άρα επηρεάζονται από την κίνηση και τους χρόνους της περιόδου αυτής, αλλά θα πρέπει τώρα να κάθομαι να βρίσκω ΚΙ ΑΛΛΑ δώρα, κάποια εκ των οποίων για ανθρώπους δεν γνωρίζω καν; Ό,τι πιο αγχωτικό έχει σκεφτεί ανθρώπινος νους χωρίς κανέναν απολύτως λόγο. Κυριολεκτικά θα προτιμούσα να δουλέψω ένα έξτρα 8ωρο από το να συμμετάσχω σε Secret Santa. Είστε μουρλοί.

*

Είναι αναπόφευκτο. Έρχεται. Για όλους.

KI ΑΛΛΟΣ ΣΙΑΜΑΛΑΝ

H μεγάλη συνέντευξη με τον Μ. Νάιτ Σιάμαλαν

Όλες οι ανατροπές του Σιάμαλαν στη σειρά!

Podcast: Η διαχρονική ανατροπή της «Έκτης Αίσθησης»

Η επιστροφή με το «Split»

To «Glass» ολοκληρώνει την πιο απρόσμενη τριλογία

ΚΙ ΑΛΛΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Όλα τα προηγούμενα STARS

***

Class of ’99: Το αφιέρωμά μας στο θρυλικό σινεμά του 1999 ολοκληρώνεται στο νέο επεισόδιο του POP για τις Δύσκολες Ώρες, με τις 35 ταινίες που διαμόρφωσαν την καλύτερη χρονιά του κινηματογράφου!