Τα 100 κορυφαία τραγούδια της ροκ μουσικής (25-1)

Ένα πολύ σημαντικό ερώτημα, για να γραφτεί ένα τέτοιο κείμενο, είναι τί θεωρούμε ως ροκ μουσική και τί μπορεί να συμπεριλάβει αυτή η λίστα. Προσπάθησα να απλοποιήσω όσο περισσότερο γινόταν τα πράγματα, “ακολουθώντας” τον σκληρό πυρήνα αυτού που ονομάζουμε “κλασικό ροκ”, μαζί όμως με όλες τις υποκατηγορίες που είτε αναφέρονται άμεσα στο ροκ, είτε θεωρούνται “αξιωματικά” δικά του παρακλάδια. Έτσι λοιπόν, στη λίστα θα βρείτε garage rock, punk και post punk rock, hard rock, blues rock, ψυχεδελικό ροκ, heavy metal, progressive rock, pop rock, folk rock, country rock, new wave, alternative rock, grunge, southern rock, glam rock, symphonic rock, baroque rock, roots rock, soft rock, art rock, indie rock, heartland rock κλπ.

Αποφάσισα να αφήσω τελείως απέξω – με πόνο καρδιάς, το παραδέχομαι – οτιδήποτε είχε να κάνει με τις ρίζες ή τις επιρροές του ροκ, δηλαδή το rock ‘n roll, το blues, το rhythm & blues, τη soul, την jazz κλπ, γιατί αλλιώς θα μπλέκαμε και θα χρειαζόταν μια λίστα τουλάχιστον διπλάσιων τραγουδιών για να σταθεί με αξιοπρέπεια. Να ζητήσω εκ των προτέρων την κατανόηση των νεαρών μας αναγνωστών και αυτό επειδή στα δικά μου εκατό τραγούδια, δεν υπάρχει ούτε ένα από τον αιώνα μας! Ολόκληρη η λίστα απλώνεται σε 36 χρόνια, από το 1963 και το “Louie Louie” των Kingsmen, μέχρι το 1999 και το “Californication” των Red Hot Chili Peppers. Τις περισσότερες παρουσίες έχουν οι Beatles (ποιοι άλλοι;) με οκτώ και ακολουθούν οι Rolling Stones με πέντε. Το “βάθρο” συμπληρώνει ο Bob Dylan, επίσης με πέντε παρουσίες (τρεις δικές του ηχογραφήσεις και δυο διασκευές κομματιών του από άλλα συγκροτήματα).

Συνολικά στη λίστα υπάρχουν 69 διαφορετικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες, μαζί με μια ελληνική παρουσία-έκπληξη! Πριν σας αφήσω στη μαγεία της μουσικής (όχι επειδή τα διάλεξα εγώ, αλλά επειδή και τα εκατό είναι η ίδια η ιστορία και η εξέλιξη του ροκ), να πω ότι σε κάθε τραγούδι, κάτω από τον τίτλο του, βλέπουμε το εξώφυλλο του άλμπουμ στο οποίο ανήκει, στη συνέχεια το όνομα του δίσκου και το έτος κυκλοφορίας του, αμέσως μετά λίγα λόγια για το τραγούδι και τέλος, το βίντεο με τον ήχο και την εικόνα. Η λίστα των 100 τραγουδιών παρουσιάζεται σε αντίστροφη μέτρηση και είναι χωρισμένη σε τέσσερα μέρη (100-76, 75-51, 50-26 & 25-1). Σήμερα ολοκληρώνουμε με το τέταρτο μέρος , ανεβαίνοντας από το 26 μέχρι το νούμερο 1!

Δείτε τα προηγούμενα μέρη:

Καλή σας ανάγνωση και ακόμα καλύτερη ακρόαση!

25. “Sunshine of your love” – Cream

– Άλμπουμ: “Disraeli Gears”

– Έτος κυκλοφορίας: 1967

Ένα εμπνευσμένο τρίο σε ένα αριστουργηματικό άλμπουμ, το “Disraeli Gears”, που καθόρισε το fusion της ψυχεδέλειας με το blues rock στον υπέρτατο βαθμό. Οι εκπληκτικοί Cream σε μια από τις κορυφαίες στιγμές τους, το ” Sunshine of your love”, κινούμενο σε ένα hard rock πλαίσιο, μέσα στο οποίο ξεδιπλώνονται όλες οι “αρετές” τους. Χτισμένο γύρω από το riff του μπασίστα της μπάντας, Jack Bruce και συμπληρωμένο από τον Eric Clapton στη σύνθεση και τον Pete Brown στους στίχους, το τραγούδι είναι μια πανδαισία κιθαριστικών ήχων από τον Clapton που χρησιμοποίησε την Gibson SG Standard για το σόλο. Ο Bruce υπέροχος στη μπασογραμμή, ο Ginger Baker μοναδικός στα τύμπανα, το αποτέλεσμα αγγίζει την τελειότητα, σε έναν συνδυασμό μελωδίας, blues αρμονίας και βιρτουόζικου παιξίματος. Ανοίγει πανάξια την πρώτη 25άδα της λίστας.

24. “Free bird” – Lynyrd Skynyrd

– Άλμπουμ: “Pronounced Leh-nerd Skin-nerd”

– Έτος κυκλοφορίας: 1974

Συνεχίζουμε με το απόλυτο “έπος” του southern rock, από τους απόλυτους εκπρόσωπους του “νότιου” ήχου, τους Lynyrd Skynyrd. Μέσα από το ντεμπούτο άλμπουμ της, η μπάντα από το Τζάκσονβιλ της Φλόριντα, μάς προσφέρει εννιά λεπτά μαγείας, τα οποία ξεκινούν ως μια power μπαλάντα και στη συνέχεια μεταμορφώνονται σε έναν οργασμό παιξίματος, στον οποίο πρωταγωνιστούν όλα τα όργανα, με πρώτη και καλύτερη την εκπληκτική lead κιθάρα του Allen Collins, σε ένα από τα κορυφαία σόλα στην ιστορία της ροκ μουσικής. Ο guest Al Kooper ξεκινάει με το αρμόνιο, διαμορφώνοντας το “περιβάλλον” και αμέσως παίρνουν τη σκυτάλη τα ξεχωριστά φωνητικά του Ronnie Van Zant, οδηγώντας το τραγούδι στην κορύφωση, εκεί όπου οι υπόλοιποι χτίζουν ένα hard rock “ποίημα”, μέσα από μια δωρική, αλλά και άψογη ενορχήστρωση.

23. “Break on through (to the other side)” – The Doors

– Άλμπουμ: “The Doors”

– Έτος κυκλοφορίας: 1967

Οι Doors στο πρώτο τραγούδι του πρώτου τους άλμπουμ, ορίζουν το ψυχεδελικό ροκ μέσα σε ένα μείγμα έκστασης φτιαγμένο από ναρκωτικά, αλκοόλ και “μαύρα βλέμματα”. Νιώθεις ότι κολυμπούν σε έναν ωκεανό γεμάτο από αβυσσαλέες εσωτερικές ματιές, ακολουθούν τη διαίσθηση των παραισθησιογόνων, εκπέμπουν οι ίδιοι κύματα, τα νιώθουν να αναπηδούν και να επιστρέφουν, σπρώχνοντάς τους ακόμα πιο μακριά. Η συγκλονιστικά ελεύθερη εσωτερική πάλη των στίχων του Jim Morrison, ισορροπεί πάνω στο αρμονικό τελετουργικό των πενταγράμμων της μουσικής ιδιοφυΐας του Ray Manzarek. Με τον John Densmore να δίνει το ρυθμό στα τύμπανα παίζοντας bossa nova, καθώς το τραγούδι προχωράει, νιώθεις ότι αλλάζει σχήμα και χρώμα, σαν ένα μουσικό καλειδοσκόπιο που ανοίγει τις “Πύλες της Ενόρασης” σε ένα ταξίδι που ανακαλύπτει καινούργια επίπεδα συνείδησης. Γιατί αυτή είναι η μουσική των Doors: ένα trip στην ιστορία και τη μυθολογία της Αμερικής.

22. “London Calling” – The Clash

– Άλμπουμ: “London Calling”

– Έτος κυκλοφορίας: 1979

Ένα ακόμα πολιτικό-κοινωνικό μανιφέστο από τους Clash, οι οποίοι όμως αφήνουν σιγά-σιγά πίσω τους τις “αυστηρές” θορυβώδεις φόρμες του punk. Η επανάσταση του κινήματος του πανκ, έστω η βούληση για αυτήν, συναντιέται πλέον με τη ροκ μουσική, θέλοντας να απεγκλωβιστεί από τον αρνητισμό της δημιουργίας. Οι Clash αποφασίζουν μέσα από αυτό το διπλό άλμπουμ-σταθμό, να ξακόψουν από τη φύση του “παραλόγου” και να ξεκαθαρίσουν το μουσικό τους “τοπίο”. Το post punk δίνει όχι μόνο το παρών, αλλά σηματοδοτεί και το δρόμο για τη συνέχεια. Η κιθάρα του Mick Jones συνεχίζει να είναι σαρωτική, το ίδιο και τα φωνητικά του Joe Strummer, όμως η μελωδία και οι αρμονικές γέφυρες κάνουν την εμφάνισή τους, “μαλακώνοντας” το ηχητικό αποτέλεσμα, σε ένα τραγούδι όπου η ενορχήστρωση είναι ένα μικρό διαμαντάκι για punk μπάντα, με τη λιτή, αλλά υπέροχη μπασογραμμή του Paul Simonon και τα “υπάκουα” τύμπανα του Topper Headon να συμπληρώνουν το κάδρο.

21. “Whole lotta love” – Led Zeppelin

– Άλμπουμ: “Led Zeppelin II”

– Έτος κυκλοφορίας: 1969

Ένα από τα πλέον “καθαρόαιμα” ροκ τραγούδια όλων των εποχών, με ένα τέλειο fusion από hard rock και blues rock, με ψυχεδελικές πινελιές και ένα από τα πιο γνωστά κιθαριστικά riff (“παλεύει” με το “Smoke on the water” για την πρωτιά) από τέσσερις μουσικούς γίγαντες που καθόρισαν την έννοια του σκληρού ροκ στον υπέρτατο βαθμό. Οι Led Zeppelin “κεντάνε” πάνω σε μια παλιά παρτιτούρα του Willie Dixon (“You need love”) και απογειώνουν κάθε πιθανή έννοια δημιουργικότητας, παρουσιάζοντας το απόλυτο ηχητικό αποτέλεσμα, πάνω σε μια απίστευτη ενορχήστρωση, την οποία μπορούν να υπηρετήσουν μόνο βιρτουόζοι. Ηλεκτρισμένες οι “κραυγές” της κιθάρας του Jimmy Page, συνοδεύουν τα εξίσου ηλεκτρισμένα φωνητικά του Robert Plant, το μπάσο του John Paul Jones ζωγραφίζει ανεξέλεγκτα, ενώ τα τύμπανα του John Bonham παρασέρνουν τα πάντα στο πέρασμά τους.

20. “Sympathy for the devil” – The Rolling Stones

– Άλμπουμ: “Beggars banquet”

– Έτος κυκλοφορίας: 1968

Ένα τραγούδι το οποίο γράφτηκε από τον Mick Jagger ως folk rock, για να αλλάξει όμως στη συνέχεια και να γίνει σάμπα (ιδέα του Keith Richards). Ένα μικρό “έπος” σε ό,τι αφορά στην ενορχήστρωση, αφού κυριαρχεί μια πανδαισία ήχων, οργάνων και φωνητικών, με τους Rolling Stones να δίνουν ρεσιτάλ: ο Richards παίζει την ηλεκτρική κιθάρα αλλά και το μπάσο, ο Brian Jones ακουστική κιθάρα και μπόνγκος, ο Charlie Watts τύμπανα, ο Bill Wyman μαράκες, ο guest Rocky Dijon τις εκπληκτικές κόνγκες, ο επίσης guest Nicky Hopkins πιάνο και όλοι οι παραπάνω, μαζί με τις Marianne Faithfull και Anita Pallenberg κάνουν τα συνοδευτικά “woo-woos” στα υπέροχα φωνητικά του Jagger. Πολλαπλές αναφορές σε δολοφονίες και πολέμους από τον “διάβολο”, τον οποίο, καταλήγει ο Mick, έχουμε όλοι μέσα μας. Ίσως το κορυφαίο δείγμα του samba rock και μια από τις πιο εμπνευσμένες στιγμές του Jagger.

19. “Lucy in the sky with diamonds” – The Beatles

– Άλμπουμ: “Sgt. Pepper’s lonely hearts club band”

– Έτος κυκλοφορίας: 1967

Από το ψυχεδελικό αριστούργημα των Beatles, το “Sgt. Pepper’s lonely hearts club band”, μας έρχεται η σύνθεση του John Lennon, εμπνευσμένη από ένα σκίτσο του γιου του, Julian, ίσως το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ. Το “Lucy in the sky with diamonds” είναι ένα πολυεπίπεδο έργο, με “δαιδαλώδη” ενορχήστρωση και εκπληκτική ηχογράφηση στα στούντιο της Abbey Road. Ο George Harrison παίζει τις κιθάρες αλλά και ινδικό ταμπουρά, ο Lennon κιθάρα και μαράκες, ο McCartney μπάσο και Lowrey αρμόνιο, ο Ringo Starr τύμπανα και ο George Martin πιάνο. Τα διπλά γραμμένα φωνητικά του Lennon συναντιούνται με τις υπέροχες αρμονικές δεύτερες του Paul στα ρεφρέν, ενώ το μπάσο είναι αυτό που οδηγεί όλο το τραγούδι με μια εκπληκτική ικανότητα να μεταφέρει στον ακροατή εικόνες, χρώματα και διάθεση. Μοναδική στιγμή, εκεί όπου το riff της Fender Stratocaster του Harrison, “καθρεφτίζεται” στη μπασογραμμή του McCartney.

18. “Hotel California” – Eagles

– Άλμπουμ: “Hotel California”

– Έτος κυκλοφορίας: 1977

Σίγουρα μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ροκ μουσικής, με μια από τις πιο αναγνωρίσιμες εισαγωγές που από μόνη της κατατάσσεται σε ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα του soft rock. Οι Eagles, μακριά από το country rock που τους καθιέρωσε, εξερευνούν περισσότερο “καθαρές” ροκ φόρμες και το αποτέλεσμα είναι η μεγαλύτερη επιτυχία στην καριέρα τους. Η μουσική είναι του Don Felder, οι στίχοι των Don Henley και Glenn Frey, η ενορχήστρωση είναι αρκετά απλή και “στρωτή”, περιέχει όμως έναν από τους πιο όμορφους – αν όχι τον πιο όμορφο – “διαλόγους” ανάμεσα σε ηλεκτρικές κιθάρες, το περίφημο κιθαριστικό coda των Don Felder και Joe Walsh στο τέλος του τραγουδιού, με τους δυο να εναλλάσσονται μια στην πρώτη και μια στη δεύτερη “φωνή”. Υπέροχα τα συνοδευτικά φωνητικά ολόκληρης της μπάντας στον Don Henley, με μαγικές αρμονίες σε μια έτσι κι αλλιώς μοναδική μελωδία.

17. “Child in time” – Deep Purple

– Άλμπουμ: “Deep Purple in rock”

– Έτος κυκλοφορίας: 1970

Ένα αριστούργημα από όποια μεριά και αν το εξετάσει κανείς. Καταρχάς, είναι το εκπληκτικό fusion διαφορετικών στιλ, όπως το hard rock και το heavy metal από τη μια, και το progressive rock και το art rock από την άλλη, που από μόνο του εντυπωσιάζει. Μετά, τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου, έχουμε να κάνουμε με την κορυφαία ερμηνεία στην ιστορία της ροκ μουσικής, από έναν συγκλονιστικό Ian Gillan, τραγουδιστή με ένα σπάνιο εύρος φωνής (τέσσερις οκτάβες) σε ολόκληρη τη ροκ σκηνή, που δίνει ένα απίστευτο ρεσιτάλ με τα υπέροχα φαλσέτα, τις μοναδικές του κορώνες και τη μελωδική, στιβαρή χροιά του ως τενόρος. Εμπνευσμένο τόσο από το Βιετνάμ όσο και από τον Ψυχρό Πόλεμο, το “Child in time” είναι ένα αντιπολεμικό έπος μυθικών διαστάσεων, σε ό,τι αφορά στη μουσικότητά του. Τα πλήκτρα του Jon Lord είναι μαγικά, η κιθάρα του Ritchie Blackmore καταιγιστική, το μπάσο του Roger Glover γεμάτο αδρεναλίνη και τα τύμπανα του Ian Paice εντυπωσιακά. Ίσως τα κορυφαία δέκα λεπτά στην καριέρα των Deep Purple.

16. “Five years” – David Bowie

– Άλμπουμ: “The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars”

– Έτος κυκλοφορίας: 1972

Με διαφορά το κορυφαίο άλμπουμ του glam rock, σίγουρα η μεγαλύτερη συνθετική στιγμή του David Bowie και οπωσδήποτε ένα από τα top LPs στην ιστορία της ροκ μουσικής, το “The rise and fall of Ziggy Stardust” είναι ένα “μνημείο” έμπνευσης, μια ιδιοφυής αλυσίδα από μελωδίες και στίχους που αναδεικνύουν τον fiction ροκ σταρ Ziggy, alter ego του ίδιου του Bowie. Μια μίξη από glam rock, art rock, αλλά και πινελιές από proto punk και απροσδιόριστα στοιχεία όσων θα γεννήσουν αργότερα το new wave, το αποτέλεσμα είναι η ταυτότητα της αυθεντικότητας. To “Five years”, με το οποίο ξεκινάει ο δίσκος, μια προειδοποίηση αποκαλυπτικής καταστροφής, χτίζεται πάνω σε μια υπέροχη μελωδία που συνεχώς κορυφώνεται, με φόντο την εκπληκτική ενορχήστρωση του Mick Ronson (κιθαρίστα και πιανίστα των Spiders from Mars) στα strings, που διαμορφώνουν την απαραίτητη απόκοσμη ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία κινούνται τα μαγικά φωνητικά του Bowie, μέχρι το τραγούδι να “σβήσει” ακριβώς έτσι όπως ξεκίνησε, με το beat από τα τύμπανα του Mick Woodmansey.

15. “Purple Haze” – The Jimi Hendrix Experience

– Άλμπουμ: Single (45άρι)

– Έτος κυκλοφορίας: 1967

Ο μεγαλύτερος κιθαρίστας στην ιστορία της ροκ μουσικής, ο Jimi Hendrix, ο απόλυτος βιρτουόζος που “εκπροσώπησε” τις “καταραμένες” φυλές της Αμερικής (μισός μαύρος και μισός Ινδιάνος Τσέροκι), ο άνθρωπος που έκανε τη Fender Stratocaster προέκταση του σώματός του και της ψυχής του, σε μια από τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του, παρέα με δυο ακόμη εκπληκτικούς μουσικούς, τον Noel Redding στο μπάσο και τον Mitch Mitchell στα τύμπανα. Το “Purple Haze” ήταν στην ουσία η πρώτη γνωριμία του ακροατηρίου με τον ψυχεδελικό ήχο του Hendrix, “φορτωμένο” με hard rock στοιχεία και με τις νότες να βγαίνουν από τους συνεχώς τερματισμένους ενισχυτές Marshall, διοχετεύοντας ακούραστα την ένταση και την αμφισβήτηση της γενιάς του ’60 πάνω στην ταστιέρα της κιθάρας. Ο ίδιος, ένας αυθεντικός προφήτης της μουσικής, αρνήθηκε να ενταχθεί στις κλασικές φόρμες, αλλά φρόντισε να τις “υπηρετήσει” όλες μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς του, επαναπροσδιορίζοντας με τον πιο ριζοσπαστικό τρόπο το παίξιμο της κιθάρας.

14. “Time” – Pink Floyd

– Άλμπουμ: “The dark side of the moon”

– Έτος κυκλοφορίας: 1974

Το “Dark Side of the Moon” αποτελεί χωρίς την παραμικρή αμφιβολία την κορυφαία στιγμή των – χωρίς τον Syd Barrett – Pink Floyd. Το άλμπουμ είναι ορόσημο στο progressive ροκ και μια από τις τελειότερες ηχογραφήσεις που έγιναν ποτέ σε στούντιο. Όμως, πολύ περισσότερο από αυτά, η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού είναι μια εσωτερική επανάσταση, η αντανάκλαση των ενδόμυχων ρωγμών της πιο υποβλητικής ατμόσφαιρας που στήθηκε ποτέ στο παραπέτασμα μιας μοναδικά ορμητικής και αισθητικής έμπνευσης. Με τη σειρά του, το “Time” είναι ο θρίαμβος της εγκεφαλικής απελευθέρωσης, σφυρηλατεί τη γοητεία της εσωτερικότητας και σαγηνεύει με τη μελωδία και το λόγο του. Το περιβάλλον που στήνουν οι Pink Floyd είναι η ίδια η αρχέγονη δύναμη της μουσικής, με τα απίστευτα πλήκτρα του Richard Wright, τα υποβλητικά τύμπανα του Nick Mason, το “στρατοσφαιρικό” μπάσο του Roger Waters και την ονειρική κιθάρα του David Gilmour. Ένα διαχρονικό αριστούργημα που μεταμορφώνει την ψυχική αναζήτηση σε κοσμογονία ήχων.

13. “Baba O’Riley” – The Who

– Άλμπουμ: “Who‘s next”

– Έτος κυκλοφορίας: 1971

Ο τίτλος θα μπορούσε κάλλιστα να είναι “το πώς μπορεί η μουσική ιδιοφυΐα του Pete Townshend να χωρέσει μέσα σε πέντε λεπτά ηχογράφησης”. Ο ηγέτης των Who σε μια οργιαστική σύνθεση, σε ένα κρεσέντο ήχων, σε μια ανελέητη κορύφωση ενός εκρηκτικού κοκτέιλ οργάνων και ερμηνείας, που υπηρετούν το hard rock στον απόλυτο βαθμό, διδάσκοντας τί ακριβώς μπορεί να σημαίνει η έννοια ενορχήστρωση. Ο ίδιος παίζει το εκπληκτικό Lowrey αρμόνιο στην αρχή, εμπνευσμένο από τους δυο μεγάλους μέντορές του, τον Ινδό πνευματικό φιλόσοφο Meher Baba και τον Αμερικανό μινιμαλιστή συνθέτη Terry Riley (εξού και ο τίτλος του τραγουδιού), συνεχίζει με τα χαρακτηριστικά του χτυπήματα στην ηλεκτρική κιθάρα και αμέσως μετά εισβάλλουν τα αναρχικά τύμπανα του Keith Moon, το μπάσο του μάγου John Entwistle και τα γεμάτα ενέργεια φωνητικά του Roger Daltrey, που μαστιγώνουν την παρτιτούρα, για να φτάσουν στο τελικό μέρος, όπου ο guest Dave Arbus απογειώνει το κομμάτι με το υπέροχο βιολί του. Πραγματικό ντελίριο για τους λάτρεις του σκληρού ροκ!

12. “Comfortably numb” – Pink Floyd

– Άλμπουμ: “The Wall”

– Έτος κυκλοφορίας: 1980

Ένα αριστούργημα progressive rock κομψότητας, με δυο γίγαντες, τους Roger Waters και David Gilmour, να βυθίζουν νότες και στίχους στο κέντρο ενός ονείρου, προορισμένου να εκσφενδονίσει στο σύμπαν το “ελεύθερο ηλεκτρόνιο”, αποκαλύπτοντας την ψυχή, διευρύνοντας την ένταση της εμπειρίας και χτίζοντας καινούργιες μυθολογίες. Η ομορφιά της μελωδίας είναι κυριολεκτικά “αβάσταχτη”, αρμονία και ευαισθησία μετριούνται στον υπερθετικό βαθμό, για ένα τραγούδι που έχει στηθεί πάνω σε μια συγκλονιστική ενορχήστρωση, η οποία κορυφώνεται στα δυο σολιστικά μέρη του Gilmour, με το δεύτερο να αποτελεί από μόνο του ένα μνημείο εκτελεστικής τελειότητας, με σπάνια άρθρωση και εξτρεμιστικό λυρισμό. Το μπάσο του Waters είναι το πιο υπερβατικό που έχω ακούσει ποτέ, τα πλήκτρα του Wright διαπερνούν το χώρο και “αιωρούνται” στο άπειρο, τα τύμπανα του Mason “αφηγούνται” το ίδιο το τραγούδι, ενώ τα φωνητικά, είτε του Waters στα κουπλέ, είτε του Gilmour στα ρεφρέν, αγγίζουν την πληρότητα του πάθους. Μεγαλειώδης στιγμή μέσα στο “αρχιτεκτονικό” έργο του “The Wall”, με τον Pink να λεηλατεί κα να λεηλατείται σε αυτή τη “θυσία” στη μουσική.

11. “Hey Jude” – The Beatles

– Άλμπουμ: Single (45άρι)

– Έτος κυκλοφορίας: 1968

Η επιτομή του pop rock ήχου, ένα ιδανικό δείγμα σύνθεσης και αρμονίας από τον Paul McCartney με μια ακόμα ιδιοφυή ενορχήστρωση από τον George Martin. Μια τρίλεπτη, υπέροχα μελωδική μπαλάντα, αφιερωμένη στον Julian, τον μικρό γιο του John Lennon και της Synthia Lennon (οι οποίοι είχαν χωρίσει τον Μάιο του 1968), αφού περάσει τις τέσσερις πρώτες στροφές με τα βελούδινα φωνητικά του McCartney, εξελίσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα coda (το τελευταίο τμήμα ενός τραγουδιού, αυτό που οδηγεί στο φινάλε) που έχει γνωρίσει η ροκ μουσική. Οι Beatles επαναλαμβάνουν συνεχώς το κλασικό πλέον “Na na na, hey Jude” για περισσότερα από τέσσερα λεπτά, που κάλλιστα θα μπορούσαν να είναι και δεκατέσσερα, χωρίς να μειωθεί στο ελάχιστο ο ενθουσιασμός και η ένταση. Οι κραυγές του McCartney “φτιάχνουν” ακόμα περισσότερο το ηχητικό περιβάλλον και εκεί είναι που αναλαμβάνει ο Martin, προσθέτοντας σε όλη τη διάρκεια του coda μια 36μελή ορχήστρα εγχόρδων και πνευστών, απογειώνοντας τα πάντα στο άπειρο! Το ιδιότυπο και ανένταχτο τελικό pop rock αποτέλεσμα, χαρακτηρίζεται από την ποίηση των στίχων και τη γιορτή των ήχων και των χρωμάτων, ενσαρκώνοντας μέσα του έναν μαγικό λυρισμό που όμοιό του δεν έχει ξαναζήσει η σύγχρονη μουσική.

10. “God only knows” – Beach Boys

– Άλμπουμ: “Pet Sounds”

– Έτος κυκλοφορίας: 1966

Μπαίνουμε στην πρώτη δεκάδα με ένα από τα μεγάλα αριστουργήματα της ροκ μουσικής, το άλμπουμ “Pet Sounds” των Beach Boys, τη μεγάλη, τεράστια προσφορά του Brian Wilson, μιας λαμπρής pop ιδιοφυΐας, που μέσα σε αυτό το LP κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα απίστευτο fusion διαφορετικών ήχων και στιλ, σε έναν πολύπλοκο και πολυεπίπεδο πειραματισμό, βασισμένο πάνω σε ανεξάρτητες φωνητικές δομές, ταιριασμένες τέλεια μεταξύ τους. Ένα τέτοιο δείγμα είναι και το “God only knows”, ένα τραγούδι της μελωδικής, baroque ψυχεδέλειας, με όλα τα εξευγενισμένα στοιχεία του art και του avant pop. Η ενορχήστρωση είναι από μόνη της ένα μικρό έργο τέχνης, με μια τελείως “ανορθόδοξη” επιλογή οργάνων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα ακορντεόν, τα γαλλικά κόρνα, το τσέμπαλο και ένα κουαρτέτο από βιόλες και τσέλα. Ο Brian Wilson είχε δηλώσει ότι θέλησε να γράψει κάτι αντάξιο του “Rubber soul” των Beatles, βρισκόταν υπό την επήρεια της μαριχουάνας και “ήταν τόσο συνεπαρμένος από τον δίσκο, ώστε κάθισε στο πιάνο και άρχισε να γράφει το τραγούδι”. Εκτός από τους Beach Boys, στην ηχογράφηση πήραν μέρος 19 ακόμα μουσικοί!

09. “Highway 61 revisited” – Bob Dylan

– Άλμπουμ: “Highway 61 Revisited”

– Έτος κυκλοφορίας: 1965

Περνάμε σε ένα άλμπουμ, πραγματικό χείμαρρο απελευθερωμένης ανυπακοής στη σύνθεση και συνωστισμό ακραίας έμπνευσης στους στίχους, που κυλάνε σα φως στις χαρακιές του βινυλίου. Το “Highway 61 revisited” είναι ένας ελεγειακός ελιγμός σε μια ατέρμονη πορεία που συνεχίζει να διαμορφώνει το μύθο του “αιώνιου ταξιδιώτη”, του περιπλανώμενου, του κατακτητή βάρδου. Ο Bob Dylan προκαλεί το κοινό του, το παρασύρει σε έναν ριζοσπαστικό ρομαντισμό, μέσα στον οποίο συνυπάρχουν αφηρημένα μέτρα, οράματα, αισθήσεις και παραισθήσεις. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, πρόκειται για το κορυφαίο LP του μεγαλύτερου ποιητή της ροκ μουσικής, ένα μνημείο του folk rock, αν και στο ομώνυμο τραγούδι υπάρχουν υπέροχες πινελιές από garage rock, ενώ ο Dylan αποφασίζει να “παρκάρει” για λίγο τη φυσαρμόνικα, δίνοντας τη θέση της στην περίφημη siren whistle, μια σφυρίχτρα της οποίας ο ήχος δίνει ξεχωριστό χαρακτήρα στην εκτέλεση. Δίπλα στον συνθέτη και τα μοναδικά φωνητικά του, επτά ακόμα μουσικοί “δένουν” την ηχογράφηση. Ξεχωρίζουν ο μεγάλος Mike Bloomfield και η ηλεκτρική του κιθάρα, μαζί με τους Charlie McCoy (κιθάρα) και Al Kooper (πλήκτρα).

08. “(I can’t get no) Satisfaction” – The Rolling Stones

– Άλμπουμ: “Out of our heads”

– Έτος κυκλοφορίας: 1965

Όσες μεγάλες επιτυχίες και αν έγραψαν οι Rolling Stones (και έγραψαν πολλές), το “(I can’t get no) Satisfaction” θα είναι πάντα το απόλυτο σήμα κατατεθέν τους, το τραγούδι με το οποίο κατέκτησαν για πρώτη φορά την κορυφή, το τραγούδι με το οποίο “χαρακτηρίστηκαν” ως ο άλλος, ο διαφορετικός, ο απέναντι πόλος από τους Beatles. Αιχμηροί στίχοι που μιλάνε για τη σεξουαλική καταπίεση και τη στυγνή εμπορευματοποίηση της κοινωνίας, ένα από τα πλέον γνωστά και αναγνωρίσιμα κιθαριστικά riff, γραμμένο από τον Keith Richards, το περίφημο Maestro FZ-1 Fuzz-Tone πεντάλ της Gibson, που έδωσε τη χαρακτηριστική παραμόρφωση στην ηλεκτρική κιθάρα του Richards και μια απλή ενορχήστρωση με τα υπόλοιπα όργανα να συνοδεύουν πάνω σε blues rock φόρμες, με έντονα όμως τα στοιχεία ενός πρώιμου hard rock, που για πολλούς έρχεται κατευθείαν από τον ήχο του garage rock. Και βέβαια, τα σαγηνευτικά φωνητικά του Mick Jagger, που δεσπόζουν στο τραγούδι από την αρχή μέχρι το τέλος, μαζί με το ντέφι του guest Jack Nitzsche, που έπαιξε και το πιάνο στην ηχογράφηση. Απαγορεύτηκε από τα ραδιόφωνα της Μεγάλης Βρετανίας για το προκλητικό περιεχόμενο των στίχων του, αλλά υιοθετήθηκε από τη νεολαία ως ύμνος μιας ολόκληρης γενιάς.

07. “Bohemian Rhapsody” – Queen

– Άλμπουμ: “A night at the opera”

– Χρονιά κυκλοφορίας: 1975

Το “A Night at the Opera” είναι γεμάτο κομψές αρμονίες, ξεχωριστές τάσεις, οπερικές αντανακλάσεις, progressive μοτίβα, hard rock επιρροές, όλα αυτά πλαισιωμένα από μια ιδιοφυή μουσικότητα που ακτινοβολεί μέσα από κάθε νότα μια θαυμαστή ωριμότητα εναλλαγής στα διαφορετικά “μέτωπα” της σύνθεσης, των στίχων και της εκτέλεσης. Όλα τα τραγούδια του άλμπουμ προετοιμάζουν για την επερχόμενη μαγεία στο τέρμα μιας ατελείωτης διαδρομής γεμάτης έμπνευση και αυθεντικότητα, το εκρηκτικό “Bohemian Rhapsody”, το απόλυτο αριστούργημα των Queen. Αν ο Freddie Mercury είχε συνθέσει μόνο αυτό το ηχητικό έργο τέχνης, θα ήταν (υπέρ)αρκετό για να περάσει στην αθανασία. Το ξεκίνημα πάνω σε ένα υπέροχα μελωδικό progressive χαλί, αμέσως μετά το οπερετικό ιντερλούδιο και στο τέλος το hard rock, όλα αυτά δομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ενσωματώνουν ευαισθησία, δύναμη, έκρηξη και πάθος στον υπερθετικό βαθμό. Το εντυπωσιακό εύρος της φωνής του Mercury, η μοναδική του φυσική τοποθέτηση και οι υπέροχες εναλλαγές στο ερμηνευτικό του ύφος, από τον λυρισμό στο πιο σκληρό “χρώμα”, βρίσκουν την τελειότερη εφαρμογή τους στο “Bohemian Rhapsody”. Το τραγούδι αποτελεί έναν από τους πιο πολυσύχναστους “σταθμούς” του ροκ. Έναν σταθμό που βρίσκεται πάνω σε πολλαπλά σταυροδρόμια, “μπερδεύοντας” τον ακροατή με τον πιο κρυστάλλινο τρόπο. Μπορείς να ακολουθήσεις όποιο δρόμο επιθυμείς για να ανακαλύψεις τις διαφορετικές φόρμες, όμως κάθε μια από αυτές “ταιριάζει” μοναδικά με όλες τις υπόλοιπες, σε ένα από τα πιο ξεχωριστά μουσικά παζλ της σύγχρονης μουσικής.

06. “A day in the life” – The Beatles

– Άλμπουμ: “Sgt. Pepper’s lonely hearts club band”

– Έτος κυκλοφορίας: 1967

Επιστρέφουμε στο “Sgt. Pepper’s lonely hearts club band” για να συναντήσουμε ένα ακόμα έργο τέχνης των Beatles, το κορυφαίο τραγούδι του άλμπουμ, αλλά και μια από τις αρτιότερες δημιουργίες συνολικά στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής. Μια από τις πιο όμορφες συνεργασίες των Lennon και McCartney, μια αναζήτηση “διεξόδων” και πειραματισμών, ένας ανεξάντλητος πλούτος ακόρντων, μια αυτόνομη κουλτούρα που χρωματίζει τις νότες και απελευθερώνει το πεντάγραμμο, μεταβάλλοντάς το στην πιο ονειρική παρτιτούρα, δίνοντας παράλληλα καινούργια ταυτότητα στην έννοια της πολυπλοκότητας. Το πρώτο μέρος με τα φωνητικά του Lennon, το δεύτερο με τα φωνητικά του McCartney και μαζί τους μια ορχήστρα εγχόρδων και πνευστών, αποτελούμενη από 40 μουσικούς, με μαέστρο τον George Martin, που τους εξήγησε πως μπορούσαν να παίξουν ό,τι ήθελαν, αρκεί να έμεναν μέσα στο “πλαίσιο” της σύνθεσης. Το ατονάλ κρεσέντο τους είναι μια ακόμη απόδειξη της ιδιοφυΐας του Martin και απογειώνεται με το πιο αναγνωρίσιμο Μι ματζόρε που παίχτηκε ποτέ στη ροκ μουσική. Τρία πιάνα (τα παίζουν οι Lennon, McCartney, Ringo Starr και Mal Evans) και ένα αρμόνιο (το παίζει ο Martin), χτυπούν ταυτόχρονα τη συγχορδία και την αφήνουν να γεμίσει το “σύμπαν” για πάνω από 40 δευτερόλεπτα, χαρίζοντας στο “A day in the life” την αιωνιότητα, στο πιο υπέροχο fade out που θα μπορούσαν να εμπνευστούν ποτέ τα “σκαθάρια”.

05. “Layla” – Derek and the Dominos

– Άλμπουμ: “Layla and other assorted love songs”

– Έτος κυκλοφορίας: 1971

Πώς μια ακουστική μπαλάντα μπορεί να μεταμορφωθεί σε ηλεκτρική πανδαισία, πώς ένα κιθαριστικό riff μπορεί να αλλάξει τελείως το μουσικό περιβάλλον μιας σύνθεσης, πώς ένα πιανιστικό riff μπορεί να οδηγήσει σε μια μελωδία που “αιμορραγεί” λυρισμό, πώς δυο διαφορετικά – ανεξάρτητα μεταξύ τους – κομμάτια μπορούν να ενωθούν σε ένα και να δημιουργήσουν ένα πραγματικό έργο τέχνης, όλες αυτές τις ερωτήσεις τις απαντά η περίφημη “Layla” των Eric Clapton και Jim Gordon με την πολύτιμη συνεισφορά του Duane Allman (των Allman Brothers). Ο Clapton, κρυφά ερωτευμένος με την Pattie Boyd, τότε σύζυγο του George Harrison, γράφει τη “Layla”, εμπνευσμένος από τα αισθήματά του, αλλά και από το έπος του Πέρση ποιητή Νιζαμί, “Λεϊλά και Μετζούν”. Ετοιμάζεται να ηχογραφήσει με την μπάντα του, τους “Derek and the Dominos”, όμως ο guest κιθαρίστας Duane Allman γράφει το αρχικό riff και η μπαλάντα γίνεται ηλεκτρικό έπος, με τους δυο τους να σολάρουν ο ένας απέναντι στον άλλο. Κάποια στιγμή, ο Clapton ακούει τον ντράμερ του, Jim Gordon, να παίζει στο πιάνο μια μελωδία, γοητεύεται και του ζητάει να την ενσωματώσουν στη “Layla”, όπως και γίνεται. Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό και το κομμάτι περνάει στην ιστορία ως ένα συνθετικό αριστούργημα, χτισμένο στις φόρμες του blues rock και του hard rock, με το δεύτερο μέρος να αποτελεί ουσιαστικά ένα ονειρικό, συνεχόμενο instrumental “fade out”, οδηγώντας τις αισθήσεις στην απόλυτη μαγεία.

04. “Shine on you crazy diamond (Parts I-V)” – Pink Floyd

– Άλμπουμ: “Wish you were here”

– Έτος κυκλοφορίας: 1975

Οι Pink Floyd επεξεργάζονται την ίδια τη συνείδηση του ροκ, προσεγγίζοντάς τη από τις ρωγμές που οι ίδιοι δημιούργησαν πριν αφουγκραστούν τις δονήσεις που προκάλεσαν με την “παγωμένη” σιωπή τους. Η ακτινοβολία του “The Wall” συνοψίζεται στην πρόκληση που οι ίδιοι αποδέχτηκαν, γεμίζοντας τα αυλάκια του βινυλίου με συγκλονιστικά μηνύματα και απελευθερώνοντας την αιχμάλωτη πίσω από τον “τοίχο” μαγεία. Ο Syd Barrett, ιδρυτής της μπάντας, έχει εκδιωχθεί από το 1968, ανίκανος να επικοινωνήσει με συμβατικούς τρόπους με τα υπόλοιπα μέλη και πελαγοδρομώντας στα καλειδοσκοπικά μονοπάτια των πενταγράμμων του LSD και στους κυριευμένους από ναρκωτικά αδιέξοδους διαδρόμους του μυαλού του. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1975, όταν πλέον η θλίψη της πνευματικής εξάντλησης έχει ολοκληρώσει την πολιορκία της “φευγάτης” του διάστασης, οι υπόλοιποι Pink Floyd θα του αφιερώσουν το “Shine on you crazy diamond”, ένα ποίημα του φωτός που αιμορραγεί νοσταλγία και σεβασμό μπροστά στο ακατανόητο του ακραίου. Στο τραγούδι, τα εφηβικά τραύματα του Barrett (αλλά και του Waters) δεν εξιδανικεύονται στο πρόσωπο του “Pink”, αντίθετα μεταμορφώνονται σε μια γνήσια τελετουργία εξιλέωσης. Η ενορχήστρωση είναι απλά συγκλονιστική, δεν φτάνουν τα λόγια για να περιγράψουν την εκτελεστική τελειότητα των Waters, Gilmour, Mason και Wright, μαζί και του Dick Parry με τα υπέροχα σαξόφωνά του, σε αυτό το περίπλοκο έπος, σε αυτόν τον απόλυτο θρίαμβο εγκεφαλικής ακτινοβολίας.

03. “Stairway to Heaven” – Led Zeppelin

– Άλμπουμ: “Led Zeppelin IV”

– Έτος κυκλοφορίας: 1971

Φτάνοντας πλέον στο “βάθρο” της λίστας, στο νούμερο τρία βρίσκουμε ένα υπέροχο μουσικό “παζλ” από τους Led Zeppelin, μια μυθική σύνθεση των Robert Plant και Jimmy Page, χτισμένη σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά πάντα πιστή στην αναζήτηση της μελωδικής και εκτελεστικής τελειότητας, που στο “Stairway to Heaven” συναντάει έναν από τους πλέον υπέροχους και δημιουργικούς “καμβάδες” ενορχήστρωσης. Στο πρώτο μέρος με τους μαγικούς δακτυλισμούς της κιθάρας του Page και το ονειρικό mellotron του John Paul Jones, νιώθεις σα να ακούς αναγεννησιακή μουσική. Η συγκλονιστική μπασογραμμή του Jones καθοδηγεί τα υπόλοιπα όργανα στο δεύτερο μέρος, εκεί όπου ο ίδιος ο μπασίστας έχει ηχογραφήσει και το ηλεκτρικό πιάνο. Και μετά ξεκινάει η πανδαισία με το σόλο του Page πάνω σε μια Fender Telecaster, δώρο του Jeff Beck, τα “ενστικτώδη” όσο και αλάνθαστα τύμπανα του John Bonham, μαζί με τα “ηλεκτρισμένα” φωνητικά του Plant που ανεβαίνει κλίμακα, τραγουδώντας σχεδόν φαλσέτο. Το folk rock και το progressive rock συναντούν το hard rock και το blues rock σε μια φαντασιακή κατάσταση μουσικής μέθης. Το κουαρτέτο ζει για οκτώ λεπτά έναν άνεμο δημιουργικής “τρέλας” και ακτινοβολίας, ανακαλύπτοντας νέα επίπεδα “μυθολογίας”. Για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του ίδιου του Jimmy Page, το “Stairway to Heaven” είναι ένας οργασμός.

02. “Like a rolling stone” – Bob Dylan

– Άλμπουμ: “Highway 61 Revisited”

– Έτος κυκλοφορίας: 1965

Στη δεύτερη θέση της λίστας (που θα ήταν στην πρώτη, αν δεν υπήρχαν οι Beatles) βρίσκουμε το απόλυτο αριστούργημα του Bob Dylan, και αυτό από το συγκλονιστικό του άλμπουμ “Highway 61 Revisited”. Ένα τραγούδι εμπνευσμένο από τις διαρκείς του περιοδείες, την ψυχική του εξάντληση και τις σκέψεις του εκείνη την εποχή να αποσυρθεί από τη μουσική σκηνή, πάνω απ’ όλα όμως, ένα ποίημα που όμοιό του δύσκολα θα συναντήσει κανείς στα “βιβλία” του ροκ. Οι στίχοι ξεχειλίζουν από ρήξη, μελαγχολικές αναμνήσεις της επαρχίας, κοινωνικούς υπαινιγμούς, ήχους κυμάτων και ανέμων, μποέμικα στέκια, ναρκωτικά, αλκοόλ, ταχύτητα, ένταση, λεκτικούς αυτοσχεδιασμούς, ευφορία και σκοτάδια, θρησκεία και άρνηση, προφητείες και κατάρες, πλήκτρα και χορδές, φωτιά, άρνηση, ενδοσκόπηση. Μέσα τους, ο Dylan κουβαλάει όλους τους ήρωές του: τον Γουίλιαμ Μπλέικ, τον Αρθούρο Ρεμπό, τον Τόμας Έλιοτ, τον Σαρλ Μποντλέρ. Τον Χανκ Γουίλιαμς, τον Ρόμπερτ Τζόνσον, τον Γούντι Γκάθρι. Και ξετυλίγει τις νότες του, χτίζοντας πάνω σε παραδοσιακές folk φόρμες το προσωπικό του ύφος και τον μοναδικό του λυρισμό, σε σχεδόν έξι λεπτά που κλείνουν μοναδικά με τη “δυσανάγνωστη” φυσαρμόνικά του. Το ανώτατο δείγμα του folk rock, με άξιους συμπαραστάτες τον Mike Bloomfield (κιθάρα) και τον Al Kooper (Hammond αρμόνιο). Η απόλυτη αποκρυπτογράφηση κάθε πιθανής εσωτερικής αναζήτησης μέσα από την ερμηνεία αυτής της τόσο χαρακτηριστικής “απαγγελίας”.

01. “Golden slumbers, Carry that weight, The end” – The Beatles

– Άλμπουμ: “Abbey Road”

– Έτος κυκλοφορίας: 1969

Και φτάνουμε επιτέλους στην κορυφή, στο δικό μου απόλυτο νούμερο ένα, αν και για να είμαστε ακριβείς, δεν πρόκειται για ένα, αλλά για τρία τραγούδια, όλα από το μυθικό “Medley” του “Abbey Road”. Λίγο πριν την οριστική διάλυση, οι Beatles σμίγουν για μια τελευταία μεγάλη περιπλάνηση, η αφήγηση της οποίας περνάει μέσα από τον εσωτερικό μονόλογο του καθενός τους. Η τελευταία στροφή πριν την τελική ευθεία, αποδεικνύεται ένα ακόμη μνημείο έμπνευσης, περιπέτειας και ενδοσκόπησης. Το “Abbey Road” είναι ένα ταξίδι στο φως, στον ήχο, στα χρώματα, στις αισθήσεις, επιτρέποντας στον “επισκέπτη” να φτάσει σε καινούργια επίπεδα συνείδησης. Μέσα στο “Abbey Road”, οι Beatles επινοούν και πάλι – για πολλοστή φορά –  τον εαυτό τους, συσσωρεύοντας εικόνες, ήχους και τεχνικές, προκειμένου να “διαβαστούν” πιο εύκολα το κενό, ο ψίθυρος, αλλά και η μελαγχολία του τέλους που πλησιάζει αμείλικτα. Τα τελευταία οκτώ τραγούδια της δεύτερης πλευράς του LP αποτελούν το Medley, τη σουίτα που δημιούργησαν από κοινού οι Paul McCartney και George Martin και για την οποία είχε εκφράσει την κάθετη αντίθεσή του ο Lennon. Η αλήθεια είναι πως μόνο οι Beatles θα μπορούσαν να πάρουν οκτώ ημιτελή τραγούδια και να μας χαρίσουν 16 λεπτά τέτοιας πρωτοφανούς, σαρωτικής μαγείας.

Εμείς περνάμε απευθείας στα τρία τραγούδια με τα οποία ολοκληρώνεται το Medley. Πρώτα το “Golden slumbers”, ένα υπέροχο νανούρισμα που εξερευνά την αισθητική δυναμική των πλήκτρων του θρυλικού όρθιου Challen πιάνου σε συνδυασμό με την αφόρητα τρυφερή φωνή του Paul, πριν “ανοίξουν οι ουρανοί” με το συμφωνικό “Carry that weight”. Σχεδόν μια ολόκληρη ορχήστρα (δώδεκα βιολιά, τέσσερις βιόλες, τέσσερα τσέλα, τέσσερα κόρνα, τρεις τρομπέτες και δυο τρομπόνια) ανατρέπει τη δομή, δημιουργώντας μια διαρκή δόνηση με τις υπερβατικές αρμονίες ενός κόσμου που “περιγράφεται” με τον πιο πειστικό τρόπο στην τελευταία χορωδιακή εμφάνιση και των τεσσάρων Beatles μαζί. Ο McCartney είναι υπεύθυνος για το κλείσιμο του Medley με το προφητικό “The end”, μια hard rock αυλαία που χαρακτηρίζεται από το σόλο στα τύμπανα, θυμίζοντάς μας πόσο εγκεφαλικός ντράμερ ήταν ο Ringo Starr, αλλά και από το κιθαριστικό σόλο του Paul στην Fender Esquire. Όπως είχε γράψει ο John Mendelsohn στο Rolling Stone, “το The end είναι ο τέλειος επιτάφιος στην επίσκεψή μας στον κόσμο των ονείρων των Beatles”. Και για μένα είναι ο τέλειος τρόπος για να κλείσω αυτή τη λίστα με τα – πάντα κατά την ταπεινή μου γνώμη – εκατό κορυφαία τραγούδια της ροκ μουσικής. Στο ηχητικό που ακολουθεί, μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το Medley, η δική μου “τριάδα” που βρέθηκε στην κορυφή, ξεκινάει από το 10:58. Καλή σας ακρόαση!

Ακούστε όλη τη λίστα εδώ:

Δείτε ξανά τα προηγούμενα μέρη: