Τα 100 κορυφαία τραγούδια της ροκ μουσικής (50-26)
Ο Θανάσης Κρεκούκιας προσπαθεί να χωρέσει τις κορυφαίες στιγμές της ροκ μουσικής σε μια λίστα 100 τραγουδιών με αντίστροφη μέτρηση. Σήμερα το τρίτο μέρος, από το 50 στο 26.
- 5 ΑΥΓ 2020
Ένα πολύ σημαντικό ερώτημα, για να γραφτεί ένα τέτοιο κείμενο, είναι τί θεωρούμε ως ροκ μουσική και τί μπορεί να συμπεριλάβει αυτή η λίστα. Προσπάθησα να απλοποιήσω όσο περισσότερο γινόταν τα πράγματα, “ακολουθώντας” τον σκληρό πυρήνα αυτού που ονομάζουμε “κλασικό ροκ”, μαζί όμως με όλες τις υποκατηγορίες που είτε αναφέρονται άμεσα στο ροκ, είτε θεωρούνται “αξιωματικά” δικά του παρακλάδια. Έτσι λοιπόν, στη λίστα θα βρείτε garage rock, punk και post punk rock, hard rock, blues rock, ψυχεδελικό ροκ, heavy metal, progressive rock, pop rock, folk rock, country rock, new wave, alternative rock, grunge, southern rock, glam rock, symphonic rock, baroque rock, roots rock, soft rock, art rock, indie rock, heartland rock κλπ.
Αποφάσισα να αφήσω τελείως απέξω – με πόνο καρδιάς, το παραδέχομαι – οτιδήποτε είχε να κάνει με τις ρίζες ή τις επιρροές του ροκ, δηλαδή το rock ‘n roll, το blues, το rhythm & blues, τη soul, την jazz κλπ, γιατί αλλιώς θα μπλέκαμε και θα χρειαζόταν μια λίστα τουλάχιστον διπλάσιων τραγουδιών για να σταθεί με αξιοπρέπεια. Να ζητήσω εκ των προτέρων την κατανόηση των νεαρών μας αναγνωστών και αυτό επειδή στα δικά μου εκατό τραγούδια, δεν υπάρχει ούτε ένα από τον αιώνα μας! Ολόκληρη η λίστα απλώνεται σε 36 χρόνια, από το 1963 και το “Louie Louie” των Kingsmen, μέχρι το 1999 και το “Californication” των Red Hot Chili Peppers. Τις περισσότερες παρουσίες έχουν οι Beatles (ποιοι άλλοι;) με οκτώ και ακολουθούν οι Rolling Stones με πέντε. Το “βάθρο” συμπληρώνει ο Bob Dylan, επίσης με πέντε παρουσίες (τρεις δικές του ηχογραφήσεις και δυο διασκευές κομματιών του από άλλα συγκροτήματα).
Συνολικά στη λίστα υπάρχουν 69 διαφορετικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες, μαζί με μια ελληνική παρουσία-έκπληξη! Πριν σας αφήσω στη μαγεία της μουσικής (όχι επειδή τα διάλεξα εγώ, αλλά επειδή και τα εκατό είναι η ίδια η ιστορία και η εξέλιξη του ροκ), να πω ότι σε κάθε τραγούδι, κάτω από τον τίτλο του, βλέπουμε το εξώφυλλο του άλμπουμ στο οποίο ανήκει, στη συνέχεια το όνομα του δίσκου και το έτος κυκλοφορίας του, αμέσως μετά λίγα λόγια για το τραγούδι και τέλος, το βίντεο με τον ήχο και την εικόνα. Η λίστα των 100 τραγουδιών παρουσιάζεται σε αντίστροφη μέτρηση και είναι χωρισμένη σε τέσσερα μέρη (100-76, 75-51, 50-26 & 25-1). Σήμερα συνεχίζουμε με το τρίτο μέρος, ανεβαίνοντας από το 50 μέχρι και το 26.
Δείτε ξανά το πρώτο μέρος:
Tο δεύτερο μέρος:
Και το πρώτο μέρος:
Καλή σας ανάγνωση και ακόμα καλύτερη ακρόαση!
50. “Anarchy in the UK” – Sex Pistols
– Άλμπουμ: “Never mind the bollocks, here’s the Sex Pistols”
– Έτος κυκλοφορίας: 1977
Ο σημαντικότερος σταθμός στην “παράνομη” απόρριψη του punk, ήρθε τον Οκτώβριο του 1977, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο και μοναδικό LP των Sex Pistols, με τίτλο “Never mind the bollocks”, κάτι σαν “Στ’ αρχίδια μας”. Σπέρνοντας με τον πλέον εφιαλτικό για τους αστούς τρόπο, ψυχωτικές οδούς διαφυγής, ο Johnny Rotten και η παρέα του μοίρασαν μορφασμούς μίσους, ουρλιάζοντας είτε οι ίδιοι, είτε τα όργανά τους. Ο δίσκος ανέβηκε στην κορυφή του βρετανικού chart και το punk γέννησε μια κατάσταση καθαρής παραφροσύνης μέσα από μια μουσική αποδόμησης σε καθαρά “διαταραγμένη υπηρεσία”. Ένα χρόνο νωρίτερα, το πρώτο τους single, το “Anarchy in the U.K.”, αποσύρθηκε σε χρόνο ρεκόρ από τα δισκοπωλεία. Ο κιθαρίστας της μπάντας, Steve Jones, είχε δηλώσει ότι “οι Sex Pistols δεν ήταν μουσική, αλλά χάος”.
49. “Heroes” – David Bowie
– Άλμπουμ: “Heroes”
– Έτος κυκλοφορίας: 1977
Το άλμπουμ “Heroes” είναι το δεύτερο της βερολινέζικης τριλογίας του David Bowie, μια πραγματική αναγέννηση ήχων και μεθυστικού αρώματος από όλους τους μουσικούς νεωτερισμούς της εποχής. Ξεκινώντας από το experimental rock και το art rock, το krautrock, την electronic και το ambient, καταλήγει στο post-punk και το new wave. Το ομώνυμο τραγούδι, μια από κοινού σύνθεση των Bowie και Brian Eno, είναι μια υπέροχη “παρανομία” πάνω στις φόρμες του art rock, με θέμα δυο εραστές, που τους χωρίζει το τείχος του Βερολίνου. Εκπληκτική η κιθάρα του Robert Fripp και τα συνθεσάιζερ του Eno, ταξιδιάρικη η μπασογραμμή του George Murray και ονειρικά τα φωνητικά του Bowie.
48. “Smoke on the water” – Deep Purple
– Άλμπουμ: “Machine Head”
– Έτος κυκλοφορίας: 1973
Μια μπάντα αποτελούμενη από τέσσερις βιρτουόζους (Ritchie Blackmore κιθάρα, Roger Glover μπάσο, Jon Lord πλήκτρα και Ian Paice τύμπανα), μαζί με την κορυφαία ίσως φωνή του rock, Ian Gillan, “περνάνε” από το hard rock στο heavy metal με το γνωστότερο riff της ιστορίας και ένα τραγούδι-ύμνο, εμπνευσμένο από την πυρκαγιά που κατέκαψε το Montreux Grand Hotel στο Μοντρέ της Ελβετίας, όταν οι Deep Purple βρίσκονταν εκεί για να ηχογραφήσουν το “Machine Head”. Δωρική ενορχήστρωση, εξελικτική και πλήρης ανάπτυξη των οργάνων, υπέροχα φωνητικά από τον Gillan, τέλειες εκτελέσεις από όλους τους υπόλοιπους, με τον υπέροχο διάλογο ανάμεσα στην Fender Stratocaster του Blackmore και το Hammond C3 του Lord να ξεχωρίζουν.
47. “Hey, Hey, my my (Into the black)” – Neil Young
– Άλμπουμ: “Rust never sleeps”
– Έτος κυκλοφορίας: 1979
Μια από τις μεγάλες μορφές του folk rock, ο Neil Young, σε μια ζωντανή ηχογράφηση με την μπάντα του, τους Crazy Horse, αγγίζει το hard rock και επηρεασμένος από τα μουσικά κινήματα στο δεύτερο μισό των 70s, συνδυάζει το punk και το metal, φτιάχνοντας το proto-grunge “Hey hey my my” στη “σκληρή” μορφή του (Into the black). Με μια ηλεκτρική που κυριολεκτικά βρυχάται σε όλο το κομμάτι, ο Young αναφέρεται στο ροκ εν ρολ και τον Johnny Rotten, χαρίζοντας μας τον στίχο, τον οποίο χρησιμοποίησε ο Kurt Cobain το 1994 για να “εξηγήσει” την αυτοκτονία του: “It’s better to burn out than to fade away”. Προς το τέλος του κομματιού, το κιθαριστικό σόλο, απλά μας θυμίζει το πόσο μεγάλος βιρτουόζος είναι ο Young.
46. “Sultans of swing” – Dire Straits
– Άλμπουμ: “Dire Straits”
– Έτος κυκλοφορίας: 1978
Με αυτό το άλμπουμ μάς συστήθηκαν το 1978 οι Dire Straits, η μπάντα του Mark Knopfler, ενός βιρτουόζου της κιθάρας, βαθιά επηρεασμένου από το παίξιμο του J.J. Cale. Το pub rock στην αποθέωσή του (κίνημα απέναντι στην πολυπλοκότητα του progressive rock και τη λάμψη του glam rock), με υπέροχες, ανάλαφρες συνθέσεις, στις οποίες δεσπόζει και ξεχωρίζει ο βελούδινος ήχος της κιθάρας του Mark, που με την αγαπημένη του κόκκινη Fender Stratocaster, ήδη από τον πρώτο του δίσκο, μας χάρισε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σόλα στην ιστορία της ροκ μουσικής. Εξίσου όμορφο το κομψότατο μπάσο του John Illsley, που δένει μεταξύ της όλη την ενορχήστρωση.
45. “Where the streets have no name” – U2
– Άλμπουμ: “The Joshua Tree”
– Έτος κυκλοφορίας: 1987
Το “The Joshua Tree” είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα έργα τέχνης των U2, μια ανεξίτηλη σφραγίδα στον αυθεντικό ροκ ήχο. Με την αριστουργηματική ενορχήστρωση του Brian Eno, που απέδειξε για μια ακόμα φορά ότι πρόκειται περί μουσικής ιδιοφυΐας, το άλμπουμ έγινε πολυεπίπεδο και το ηχητικό αποτέλεσμα έφτασε στο ζενίθ. Η “χορωδιακή” εισαγωγή με το synth του Eno, προδιαθέτει για τη συνέχεια και όταν πλέον οι U2 παίρνουν τη σκυτάλη, οι εκρήξεις είναι πολλαπλές, με ηλεκτρισμένες αρμονίες να γεμίζουν τον χώρο. Τι να πρωτοπούμε για το “παραισθησιογόνο” μπάσο του Adam Clayton, τη “διαστροφική” κιθάρα του The Edge, τα “πολεμικά” τύμπανα του Larry Mullen Jr ή τα καθηλωτικά, ορμητικά φωνητικά του Bono; Γνήσια τελετουργία ροκ αποκάλυψης.
44. “Won’t get fooled again” – The Who
– Άλμπουμ: “Who‘s next”
– Έτος κυκλοφορίας: 1971
Εδώ έχουμε την ολοκληρωτική “ανυπακοή”, μια εξωτερική επανάσταση που ξεκινάει από την ενορχήστρωση και καταλήγει στην εκτέλεση. Ο Pete Townshend και η μουσική του ευφυΐα είχαν την τύχη να συνοδεύονται από τρεις ογκόλιθους του ροκ, γιατί αν μπορούσε κανείς να απομονώσει τα όσα κάνει ο Keith Moon στα τύμπανα, ο Roger Daltrey στα φωνητικά και – κυρίως – ο John Entwistle, αυτός ο γίγαντας, στο μπάσο, θα έμενε με το στόμα ανοιχτό. Και βέβαια, ο ίδιος ο Townshend και ο τρόπος με τον οποίο “προκαλεί” την κιθάρα του στα όριά της, όλα μαζί καταλήγουν σε μια ξέφρενη αναζήτηση ηχητικής τελειότητας. Η εισαγωγή, αλλά και ένα πέρασμα μέσα στο κομμάτι με τα συνθεσάιζερ, επίσης παιγμένα από τον συνθέτη, δημιουργούν την απόλυτη “πλατφόρμα”, από την οποία απογειώνεται αυτό το αριστούργημα του hard rock.
43. “Strawberry fields forever” – The Beatles
– Άλμπουμ: Single (45άρι)
– Έτος κυκλοφορίας: 1967
Το απόλυτο lead-in στο “Sgt. Pepper’s lonely hearts club band” που θα κυκλοφορούσε τρεις μήνες αργότερα, μια αριστουργηματικά εγκεφαλική προσέγγιση του John Lennon και των Beatles στην ψυχεδέλεια, με αμέτρητες πινελιές από το art rock, το acid rock και τις progressive αναζητήσεις της μπάντας, μαζί με μια ακόμα ευφυέστατη ενορχήστρωση από τον George Martin, που πρόσθεσε τέσσερις τρομπέτες και τρία βιολοντσέλα, φτιάχνοντας έναν πραγματικό πίνακα ζωγραφικής σε ό,τι αφορά στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Και εδώ οι Beatles δημιουργούν μια απίστευτα πολύπλοκη παρτιτούρα, ανακαλύπτουν ιδιοφυείς μουσικές φόρμες και διαμορφώνουν μια αυτόνομη κουλτούρα, που “χρωματίζει” τις νότες και απελευθερώνει τα πεντάγραμμα. Ιδανικό δείγμα αρμονίας από την κορυφαία μπάντα της σύγχρονης μουσικής συνολικά.
42. “Paint it black” – The Rolling Stones
– Άλμπουμ: “Aftermath”
– Έτος κυκλοφορίας: 1966
Ένα υπέροχο δείγμα ψυχεδέλειας με πολλά στοιχεία από το raga rock (ροκ με επιρροές από την Ινδική μουσική), δοσμένο μέσα από μια εκπληκτική ενορχήστρωση. Ο Brian Jones, υπεύθυνος σε μεγάλο βαθμό γι’ αυτό, παίζει σιτάρ φτιάχνοντας το απαραίτητο μουσικό περιβάλλον, ο Charlie Watts σε μια από τις καλύτερες προσπάθειές του στα τύμπανα, ο Bill Wyman καταιγιστικός στο μπάσο, ο Richards γεμίζει κάθε πιθανό κενό και ο Jagger στα υπέροχα, ξέφρενα φωνητικά του. Μια ακόμα δηλαδή παράσταση για το μεγαλύτερο, αυθεντικό Rock N’ Roll Circus, στην “περιοδεία” του “Aftermath”, ενός άλμπουμ στο οποίο οι Rolling Stones πειραματίζονται σε ένα εύρος που ξεκινάει από το blues rock, περνάει από το hard rock και το art rock και καταλήγει στην ψυχεδέλεια και τις μουσικές φόρμες της Ινδίας.
41. “Smells like teen spirit” – Nirvana
– Άλμπουμ: “Nevermind”
– Έτος κυκλοφορίας: 1991
Το απόλυτο τρίο του ξεκινήματος των 90s, στο απόλυτο δείγμα συνδυασμού του grunge, του alternative rock και του hard rock, με έκδηλα παντού τα στοιχεία του punk, ξεκάθαρης πηγής έμπνευσης των Nirvana. Αφιονισμένο, ξέφρενο, βρώμικο, προκλητικό, ανεξέλεγκτο και μαζί σκοτεινά μελωδικό, γεμάτο φόρτιση και ένταση, το “Smells like teen spirit” είναι μια συνεχόμενη ριπή όπλου που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της. Η ενορχήστρωση δεν κλείνει ιδιαίτερες παγίδες, οι τρείς “παίκτες” όμως είναι παγίδες από μόνοι τους. Με μια πρωτόγνωρη ενέργεια, το μπάσο του Krist Novoselic πότε συνοδεύει και πότε “εκτελεί”, τα τύμπανα του Dave Grohl είναι καταιγιστικά και πετάνε φλόγες στα ρεφρέν, εκείνος όμως που ξεχωρίζει, μοιάζοντας τόσο “παραμορφωμένος” όσο και η κιθάρα του και οι τερματισμένοι ενισχυτές του, είναι ο Kurt Cobain, ο “καταραμένος” της μπάντας, ο μάγος που πάνω στη σκηνή χορεύει το χορό της φωτιάς και τσακίζει την Αμερική, ουρλιάζοντας τα ριζοσπαστικά φωνητικά του. Ορόσημο της γενιάς του, ορόσημο του ροκ.
40. “Waterloo sunset” – The Kinks
– Άλμπουμ: “Something else by the Kinks”
– Έτος κυκλοφορίας: 1967
Περνάμε στο ίσως πιο μελωδικό πορτρέτο που φιλοτέχνησε ποτέ ο Ray Davies για τους Kinks. Ένα ψυχεδελικό ποίημα, με rock και pop πινελιές και μια σπάνια ευαισθησία τόσο στους στίχους όσο και στη μουσική φόρμα. Η ενορχήστρωση είναι πανέξυπνα απλή, έτσι κι αλλιώς δε χρειάζονταν ιδιαίτερες φιοριτούρες για να αναδείξουν ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια του δεύτερου μισού της δεκαετίας του ’60. Εκείνο που ξεχωρίζει, πέρα από το υπέροχο μπάσο του Pete Quaife, είναι τα εκφραστικά φωνητικά του Ray και η “αεράτη” έως και “φευγάτη” κιθάρα του αδερφού του, Dave. Χωρίς καμία αμφιβολία, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και ποιητικά ηλιοβασιλέματα στην ιστορία του ροκ.
39. “Knockin’ on Heaven’s door” – Bob Dylan
– Άλμπουμ: “Pat Garrett & Billy the Kid”
– Έτος κυκλοφορίας: 1973
Ο Σαμ Πέκινπα πρέπει να ένιωσε πολύ τυχερός, έχοντας στο soundtrack της ταινίας του, “Pat Garrett & Billy the Kid”, ένα τέτοιο τραγούδι, που σίγουρα αποτελεί ένα από τα διαμάντια του folk rock, με έντονες τις επιρροές του gospel και μερικές πινελιές από την country. Ο Bob Dylan, με ρόλο στο φιλμ (και δυο θρύλους, τον James Coburn και τον Chris Kristofferson ως πρωταγωνιστές), παρουσίασε ένα υπέροχο, ατμοσφαιρικό σύνολο instrumental ήχων, πλαισιωμένων από το “Knockin’ on Heaven’s door”, μιας μελωδίας με τέτοια “περιθώρια” αξιοποίησης, ώστε να διασκευαστεί με τεράστια επιτυχία από μπάντες όπως οι Guns N’ Roses και καλλιτέχνες όπως ο Eric Clapton. Ο Dylan, βγάζει ένα από τα πιο γνωστά ρεφρέν του ροκ από την παρτιτούρα και το σκορπάει με νωχελική αυθάδεια στα τάστα της κιθάρας και στις ανάσες των χαρακτηριστικών φωνητικών του.
38. “American Pie” – Don McLean
– Άλμπουμ: “American pie”
– Έτος κυκλοφορίας: 1971
Εδώ έχουμε το απόλυτο αριστούργημα του folk rock, τόσο στιχουργικά, όσο και συνθετικά. Ο Don McLean εμπνεύστηκε από το αεροπορικό δυστύχημα της 3ης Φεβρουαρίου του 1959, με τραγικά θύματα τρεις μορφές του ροκ εν ρολ, τους Buddy Holly, The Big Bopper και Richie Valens. Το περίεργο είναι πως δεν υπάρχει ούτε μια ευθεία αναφορά στους τρεις νεκρούς μουσικούς, αν και ολόκληρο το άλμπουμ είναι αφιερωμένο στον Buddy Holly, το εφηβικό ίνδαλμα του McLean. Το “American Pie” είναι εν μέρει αυτοβιογραφικό και εν μέρει η ιστορία της Αμερικής στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Οι συγκλονιστικοί στίχοι αφηγούνται την εξέλιξη της μουσικής και της πολιτικής σε όλα αυτά τα χρόνια, αν και μέσα από τους συμβολισμούς του, το τραγούδι συνεχίζει να εξελίσσεται μέχρι και σήμερα. Κατέχει επίσης ένα μοναδικό ρεκόρ: είναι το μεγαλύτερο σε διάρκεια – 8’30” λεπτά – Νούμερο 1 στην ιστορία του αμερικάνικου chart.
37. “Born to run” – Bruce Springsteen
– Άλμπουμ: “Born to run”
– Έτος κυκλοφορίας: 1975
Ένας εκρηκτικός Bruce Springsteen σε ένα εξίσου εκρηκτικό, αυθεντικό rock τραγούδι, χαρακτηριστικό δείγμα του power pop της εποχής, με φοβερή ενέργεια τόσο στην ενορχήστρωση όσο και στην εκτέλεση. Ένα ερωτικό γράμμα σε κάποια Wendy, μετατρέπεται σε ένα ηχόχρωμα με απεριόριστες αρμονικές δυνατότητες, κάτι που φαίνεται τόσο στα καταπληκτικά πλήκτρα των David Sancious και Dani Federici, αλλά και στο μοναδικό τενόρο σαξόφωνο του συγκλονιστικού Clarence Clemons. Ο ίδιος ο Springsteen μας χαρίζει απολαυστικά, γεμάτα παλλόμενο ηλεκτρισμό φωνητικά, ενώ όλο το τραγούδι είναι ένας χείμαρρος δημιουργικά δουλεμένων μοτίβων, σε μια από τις κορυφαίες “περιπλανήσεις” του “the Boss”.
36. “All your love” – John Mayall & the Bluesbreakers
– Άλμπουμ: “Blues Breakers with Eric Clapton”
– Έτος κυκλοφορίας: 1966
Ένα καθαρόαιμο blues του 1958, γραμμένο από τον Otis Rush, μεταμορφώνεται σε μια blues rock πανδαισία από τον John Mayall, τους Bluesbreakers και τον Eric Clapton, ο οποίος εκείνη την εποχή άλλαζε τη μια μπάντα μετά την άλλη. Στο πρώτο άλμπουμ του συγκροτήματος (και το μοναδικό στο οποίο έπαιξε ο Clapton, αφού αμέσως μετά έφυγε και δημιούργησε τους Cream), πρωταγωνιστούν οι ρίζες του blues, παιγμένες με μοναδικό τρόπο από την εκπληκτική κιθάρα του Clapton, το μπάσο του John McVie (μετέπειτα Fleetwood Mac) και τα τύμπανα του Hughie Flint, ενώ τα φωνητικά του Mayall “δένουν” το ηχόχρωμα. Η ενορχήστρωση είναι “δωρική”, με τον Clapton να την οδηγεί όπου και όπως εκείνος θέλει, είτε στα κουπλέ, είτε στα ρεφρέν, είτε σε οποιοδήποτε πέρασμα ή γέφυρα.
35. “Black dog” – Led Zeppelin
– Άλμπουμ: “Led Zeppelin IV”
– Έτος κυκλοφορίας: 1971
Ένας αριστουργηματικός συνδυασμός blues rock και hard rock από τους τέσσερις γίγαντες που εμπνεύστηκαν το όνομα του τραγουδιού από ένα αδέσποτο μαύρο λαμπραντόρ που τριγύριζε έξω από τα στούντιο Headley Grange, στα οποία ηχογραφούσαν τότε οι Led Zeppelin το τέταρτο άλμπουμ τους. Ο John Paul Jones έγραψε το βασικό riff και την υπέροχη μπασογραμμή, ενώ αυτό που δίνει την ταυτότητα στο “Black dog”, είναι ο συνεχής “διάλογος” ανάμεσα στα a capella φωνητικά του Robert Plant και τα όργανα της μπάντας. Τρομερά πράγματα από τον John Bonham στα τύμπανα, το ίδιο και από τον Jimmy Page στην Gibson Les Paul κιθάρα, με την οποία στην ηχογράφηση έκανε διαδοχικά overdubs για να φτάσει στο ηχητικό αποτέλεσμα που ήθελε. Ο Plant για μια ακόμα φορά απολαυστικός, οι Led Zeppelin σε μια από τις κορυφαίες στιγμές τους.
34. “All along the watchtower” – Jimi Hendrix
– Άλμπουμ: “Electric Ladyland”
– Έτος κυκλοφορίας: 1968
Η απάντηση στο πώς παίρνεις ένα folk rock τραγούδι (του Bob Dylan) και το μετατρέπεις σε έναν πραγματικό τελετουργικό οργασμό με έναν τρόπο μοναδικά ασυγκράτητο, προκλητικό και ριζοσπαστικό. Το hard rock αποτέλεσμα των The Jimi Hendrix Experience με αυτές τις μοναδικές ψυχεδελικές πινελιές, είναι η ίδια η εξέλιξη της επανάστασης του αυτοσχεδιασμού. Με τη συνοδεία του Mitch Mitchell στα τύμπανα (ο Noel Redding, μπασίστας της μπάντας, δε συμμετέχει στην ηχογράφηση, αφού ο Hendrix έπαιξε στο συγκεκριμένο τραγούδι και το μπάσο) και του Brian Jones των Rolling Stones στα κρουστά, ο Hendrix μετατρέπει τους ενισχυτές σε συντρίμμια, θέλοντας να δημιουργήσει αυτόν τον γεμάτο παράσιτα “βρώμικο” ήχο. Το “All along the watchtower” είναι ένα ηχόχρωμα που πηγάζει απευθείας μέσα από τις φλόγες της Fender Stratocaster.
33. “Sunday bloody Sunday” – U2
– Άλμπουμ: “War”
– Έτος κυκλοφορίας: 1983
Ένα από τα κορυφαία πολιτικά τραγούδια διαμαρτυρίας της ροκ μουσικής, αναγνωρίσιμο από το “στρατιωτικό” beat στα τύμπανα του Larry Mullen Jr και από το κιθαριστικό riff του The Edge και εμπνευσμένο από τις δυο “ματωμένες Κυριακές”, του 1920 στο Δουβλίνο και του 1972 στο Ντέρι, το “Sunday Bloody Sunday” είναι το μανιφέστο των U2 ενάντια στη βία του ιρλανδικού ζητήματος. Με μια σαφώς πιο απλή ενορχήστρωση από τα υπόλοιπα τραγούδια του άλμπουμ, το μπάσο του Adam Clayton οριοθετεί τον “πόλεμο”, ενώ τα φωνητικά του Bono, πότε εξεγείρουν και πότε αφήνουν χαραμάδες ελπίδας, συνδυασμένα με αρμονικές δεύτερες των υπόλοιπων. Το ηλεκτρικό βιολί του guest Steve Wickham προσθέτει ατονάλ νότες, διαμορφώνοντας το τελικό ηχητικό περιβάλλον της ηχογράφησης στο στούντιο. Σταθμός στην πορεία και εξέλιξη των U2.
32. “Paranoid” – Black Sabbath
– Άλμπουμ: “Paranoid”
– Έτος κυκλοφορίας: 1970
Ένα τραγούδι ορόσημο στη γέννηση του heavy metal, αλλά και με πολλά στοιχεία proto punk στην παρτιτούρα του, το “Paranoid” βρίσκεται σαφώς μέσα στη “μυθολογία” της ροκ μουσικής. Σε λιγότερα από τρία λεπτά, οι Black Sabbath ξεδιπλώνουν όλες τις αρετές τους, γράφοντας ιστορία με το πασίγνωστο riff του Tony Iommi και τους στίχους του Geezer Butler, το μπάσο του οποίου κάνει πραγματικά θαύματα, “πυροβολώντας” διαρκώς όλη την υπόλοιπη ενορχήστρωση. Απολαυστικός ο Iommi ό,τι και αν κάνει με την κιθάρα, ο Bill Ward κρατάει ζωντανή την “επίθεση” με τα τύμπανά του και τέλος, ο Ozzy, με μια πραγματικά υπέροχη ροκ φωνή, ζωγραφίζει μπροστά από το μικρόφωνο σε μια αψεγάδιαστη ερμηνεία. Μια ιστορική τετράδα σε ένα ιστορικό τραγούδι.
31. “Cocaine” – J.J. Cale
– Άλμπουμ: “Troubadour”
– Έτος κυκλοφορίας: 1976
Ίσως η πιο βελούδινη κιθάρα του ροκ, ο J.J. Cale, σε μια από τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του. Χτισμένο πάνω σε ένα καθαρόαιμο blues περιβάλλον, με στοιχεία από Americana και από τον περίφημο ήχο της Tulsa, στον οποίο ο Cale υπήρξε πρωτοπόρος, το τραγούδι κινείται πάνω σε ένα επαναλαμβανόμενο – όσο και πασίγνωστο – riff, χωρίς να χρειάζεται ιδιαίτερη ενορχήστρωση, αφού όλοι οι μουσικοί απλά συνοδεύουν και ο Cale ζωγραφίζει με την κιθάρα του, γεμίζοντας αριστοτεχνικά οποιοδήποτε κενό. Ένα χρόνο αργότερα, ο Eric Clapton το διασκεύασε στο άλμπουμ “Slowhand” και το έκανε παγκόσμια επιτυχία. Όμως η γεμάτη κομψότητα αρχική εκτέλεση, ακόμα και στα σημεία της παραμόρφωσης, παραμένει αξεπέραστη.
30. “Nights in white satin” – The Moody Blues
– Άλμπουμ: “Days of future passed”
– Έτος κυκλοφορίας: 1967
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αλλά και άρτια δείγματα του symphonic rock, με πολλά όμως στοιχεία proto-prog και pop πινελιές. Το τραγούδι θεωρείται μια από τις πρώτες progressive rock συνθέσεις, όμως ο χαρακτήρας του είναι στον πυρήνα του συμφωνικός. Μουσική και στίχους έγραψε ο τραγουδιστής και κιθαρίστας των “The Moody Blues”, Justin Hayward, με το ηχητικό αποτέλεσμα να αγγίζει την τελειότητα. Την μπάντα συνοδεύει στην ηχογράφηση η London Festival Orchestra, ενώ ο Mike Pinder είναι ο υπεύθυνος για το mellotron, που έγινε σήμα κατατεθέν του συγκροτήματος. Εκπληκτική “ατμόσφαιρα”, ονειρικά περάσματα και γέφυρες, υπέροχο το φλάουτο του Ray Thomas, ενορχήστρωση για σεμινάριο, οπωσδήποτε το πιο όμορφο τραγούδι του αριστουργηματικού concept άλμπουμ “Days of future passed”.
29. “Let it be” – The Beatles
– Άλμπουμ: “Let it be”
– Έτος κυκλοφορίας: 1970
Ένα σχεδόν απόλυτο δείγμα κομψότητας από τους Beatles, κυρίως λόγω της παρουσίας του Paul McCartney που τα έκανε όλα: έγραψε στίχους και μουσική, έπαιξε πιάνο και μπάσο και βέβαια μας πρόσφερε το υπέροχο φωνητικό βελούδο του και τη μοναδική του χροιά στην ερμηνεία. Μια καθηλωτική σε ό,τι αφορά στη μελωδία μπαλάντα, την οποία ντύνει μαγικά με την ηλεκτρική του κιθάρα ο George Harrison και βέβαια ο εκπληκτικός Billy Preston με τα εμπνευσμένα του πλήκτρα πάνω στο Hammond αρμόνιο. Εγκεφαλικές και συναισθηματικές συγχορδίες που αναδεικνύονται από μια εκλεπτυσμένη όσο και πολύπλοκη ενορχήστρωση, δημιουργούν ένα ηχητικό περιβάλλον, που στόλισε με έναν ακόμα “θησαυρό” την εποχή τους.
28. “She’s a rainbow” – The Rolling Stones
– Άλμπουμ: “Their Satanic Majesties request”
– Έτος κυκλοφορίας: 1967
Έχει χαρακτηριστεί ως “το πιο όμορφο και μη κατατάξιμο τραγούδι” που έγραψαν ποτέ ο Mick Jagger και ο Keith Richards. Πρόκειται για ένα ψυχεδελικό έργο τέχνης με φανερά παντού τα στοιχεία του baroque rock, ειδικά με την υπέροχη ενορχήστρωση των strings που έκανε ο John Paul Jones (μετέπειτα μπασίστας των Led Zeppelin). Στα πλήκτρα βρίσκονται ο Nicky Hopkins (πιάνο) και ο Brian Jones (mellotron), ενώ ο δεύτερος παίζει και την ηλεκτρική κιθάρα στην ηχογράφηση, αφού ο Richards ασχολείται με την ακουστική κιθάρα. Η συνολική ενορχήστρωση είναι μαγική, ατμοσφαιρική, ταξιδιάρικη, ενώ το τραγούδι ξεχωρίζει μέσα στο αριστουργηματικό “Their Satanic Majesties request” ως η πιο μελωδική στιγμή του άλμπουμ.
27. “Space oddity” – David Bowie
– Άλμπουμ: “David Bowie”
– Έτος κυκλοφορίας: 1969
Πρωταγωνιστής στα μέτωπα του πειραματισμού, της αναζήτησης και του “εξπρεσιονισμού”, ο David Bowie υιοθετεί τον ενδυματολογικό κώδικα των mod και μας δίνει το πρώτο υπέροχο δείγμα της προσωπικής του δημιουργίας με το “Space Oddity”, μια progressive σύνθεση όπου πρωταγωνιστούν η ψυχεδέλεια και οι ρίζες του folk rock, με αποτέλεσμα τη δική του ταυτότητα της αυθεντικότητας. Το μουσικό περιβάλλον είναι μοναδικό, με το mellotron και τα υπόλοιπα πλήκτρα του Rick Wakeman (μετέπειτα Yes) να ξεχωρίζουν, το τσέλο του Paul Buckmaster να δίνει τον τόνο στο “βάθος” και τους υπόλοιπους μουσικούς να ακολουθούν την “αστρική” ενορχήστρωση του Bowie, που με τα υπέροχα φωνητικά του, ολοκληρώνει μια ιστορική ηχογράφηση.
26. “Highway to Hell” – ACDC
– Άλμπουμ: “Highway to Hell”
– Έτος κυκλοφορίας: 1979
Κλείνουμε το τρίτο μέρος με ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα της δεύτερης γενιάς του hard rock, από τους Αυστραλούς ACDC. Με τον Bon Scott στην τελευταία ηχογράφησή του με την μπάντα (πέθανε λίγους μήνες αργότερα) και τα μοναδικά φωνητικά του να δεσπόζουν στο “Highway to Hell”, είναι ο Angus Young εκείνος που με το εμπνευσμένο του riff στην κιθάρα, δίνει το σύνθημα στους υπόλοιπους για τριάμισι λεπτά ξεσαλώματος, μέσα από μια κλασική, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες ενορχήστρωση. Όλοι οι “παίκτες” παίζουν άψογα τον ρόλο τους, από τον Cliff Williams στο μπάσο, μέχρι τον Malcolm Young στην κιθάρα και τον Phil Rudd στα τύμπανα. Με τον χαρακτηριστικό τους ήχο, οι ACDC δικαιώνουν για μια ακόμα φορά τον πολύ σημαντικό ρόλο τους στη διαμόρφωση και εξέλιξη του σκληρού ροκ.
Δείτε ξανά το πρώτο μέρος:
Το δεύτερο μέρος:
Το πρώτο μέρος:
Ακούστε όλη τη λίστα εδώ:
