Τα έργα και οι ημέρες του Αριστοτέλη Ωνάση σε μία νέα και εντυπωσιακή έκδοση

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν κάτι περισσότερο από ένας μεγιστάνας. Ήταν μία φιγούρα που σφράγισε μία ολόκληρη εποχή· τόσο επιδραστικός ώστε το επίθετό του να ταυτιστεί στα Ελληνικά με την έννοια του πλούτου· τόσο ισχυρός ώστε να συγκρουστεί ακόμα και με τα συμφέροντας της αμερικανική κυβέρνησης· τόσο λαμπερός ώστε η προσωπική του ζωή να βρίσκεται συνεχώς στην πρώτη σελίδα των παγκόσμιων Media, με ιστορίες οι οποίες βασίζονταν -πιο συχνά παρά σπάνια- σε (παρ)ερμηνείες.

Το αποτύπωμά του είναι τεράστιο, και όχι μόνο στη ναυτιλία. Πρόκειται για έναν εφοπλιστή που άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού σε τέτοιον βαθμό, ώστε επί της ουσίας να γράψει ξανά το άγραφο εγχειρίδιο του παγκόσμιου επιχειρείν.

Καθέλκυση του δ/ξ «Τίνα Ωνάση», 25 Ιουλίου 1953 | Πηγή: Αρχείο Ωνάση © [2022], Ίδρυμα ΩνάσηΉταν ίσως ο πρώτος που συνδύασε την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία στη ναυτιλία με τους αμερικανικούς πόρους και τα σύγχρονα τότε τραπεζικά προϊόντα. Κανείς δεν μπορεί να το πει με σιγουριά, είναι όμως σχεδόν βέβαια ότι το ελληνικό δαιμόνιο έπαιξε ρόλο στην εξέλιξή του. Αν υπάρχει κάτι τέτοιο, ο Ωνάσης υπήρξε η επίτομή του.

Είτε κοιτάμε θετικά είτε αρνητικά την περίπτωσή του ένα είναι σίγουρο: το ιστορικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει είναι τεράστιο. Μάλιστα, πρέπει να σημειωθεί πως αν αποτελούσε πρωταγωνιστή μυθιστορήματος, ίσως κατηγορούσαμε τον δημιουργό του για υπερβολή.

Επί της ουσίας, είναι λίγο δύσκολο να μετρηθεί ακριβώς ο αντίκτυπος που είχαν οι πράξεις του στον κόσμο μας. 

80,00 72,00

ΑΓΟΡΑΣΕ ΤΟ

Τουλάχιστον, αυτό προκύπτει καθώς κανείς διαβάζει τις 700 σελίδες της εντυπωσιακής έκδοσης που ακούει στο όνομα Ιστορία Επιχειρήσεων Ωνάση 1924-1975, που κυκλοφορεί από το Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ και τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σε επιστημονική επιμέλεια της καθηγήτριας Ναυτιλιακής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Τζελίνας Χαρλαύτη.

Μέσα από το εν λόγω βιβλίο παρακολουθούμε την πορεία του εφοπλιστή: από γόνος ισχυρής εμπορικής οικογένειας της Σμύρνης, πρόσφυγας μετά την καταστροφή του 1922, και από εκεί κάνοντας όλες τις σωστές κινήσεις στην κορυφή του επιχειρηματικού -και όχι μόνο- κόσμου.

Η αλήθεια είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της προσωπικής ζωή του Αριστοτέλη Ωνάση είναι γνωστό στο ευρύ κοινό (έστω και αν στις εκάστοτε αφηγήσεις υπάρχουν αστοχίες και υπερβολές, όχι πάντα αθέλητες). Το πώς όμως κατάφερε να χτίσει έναν επιχειρηματικό κολοσσό ο οποίος αποτελούνταν από 240 (!) επιχειρήσεις σε 3 ηπείρους και 14 διαφορετικές χώρες δεν είναι και τόσο γνωστό.

Έτσι, η συγκεκριμένη έκδοση αποτελεί μία χαρτογράφηση του πώς, πότε, γιατί και -κυρίως- με ποιον τρόπο κατάφερε να κυριαρχήσει για πέντε δεκαετίες. Στο ενδιάμεσο παρακολουθούμε εντυπωσιακές ή μάλλον πιο σωστά επικές ιστορίες όπου εμπλέκονται οι CIA και η αμερικανική κυβέρνηση, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Dwight Eisenhower – πολύ συχνά όχι υπέρ του Ωνάση, αλλά εμφανώς εναντίον του.

Όχι, δε φαίνεται σαν να ήταν ο αγαπημένος των εκάστοτε κατεστημένων. Αντίθετα, μάλλον στην προσπάθεια του να κάνει τα πράγματα με τον «δικό του τρόπο» συναντούσε τρομερά εμπόδια (δεν είναι μικρό πράγμα να σε έχει στο στόχαστρο η αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών) και δημιουργούσε ισχυρότατους εχθρούς· από αντίπαλους εφοπλιστές μέχρι κυβερνήσεις.

«Olympic Adventure», 216.287 τνβ, 1970, Hitachi Shipbuilding
& Engineering Co. Ltd., Ιαπωνία.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που αποκαλύπτεται μέσα από το Ιστορία Επιχειρήσεων Ωνάση 1924-1975 είναι η διορατικότητά του όσον αφορά της δυνατότητες της χώρας μας. Είναι ξεκάθαρο ότι ο ίδιος θεωρούσε πως η ναυτιλία και ο τουρισμός αποτελούν, επί της ουσίας, τη βαριά βιομηχανία της χώρας.

Κλάδοι στους οποίου, δηλαδή, θα έπρεπε να δοθεί όλο σχεδόν το βάρος της τοπικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πολλά χρόνια μετά, μάλλον είχε δίκιο στην πρόβλεψή του. (Άσχετα, βέβαια, με το γεγονός ότι ο ίδιο ενεπλάκη επιχειρηματικά και με άλλους κλάδους όπως η πετρελαϊκή βιομηχανία και οι χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες).

Καθώς, λοιπόν, το 2024 οι επιχειρήσεις του κλείνουν 100 χρόνια ζωής -χωρίς κληρονόμο, χωρίς μέτοχο, χωρίς συγγενή ή αφεντικό, με αποκλειστικό σκοπό να ζουν για τα κοινωφελή έργα του Ιδρύματος σχεδόν 50 χρόνια αφότου ο ιδρυτής τους έφυγε από τη ζωή- η συγκεκριμένη έκδοση είναι ο καλύτερος, και σίγουρα πιο εντυπωσιακός τρόπος, να κοιτάξουμε ξανά αυτό το τεράστιο κεφάλαιο που ονομάζεται «Αριστοτέλης Ωνάσης».

Τα αρχειακό υλικό (έγγγραφα, φωτογραφίες) πάνω στα οποία στηρίχτηκε το πόνημα δίνουν άλλωστε την πιο αδρή αποτύπωση του ποιος ήταν και του τι έκανε πάνω στον πλανήτη γη. Ένας εφοπλιστής που δε στεκόταν ποτέ σχεδόν σε ένα σημείο, ένας εργοδότης που οι δικοί του άνθρωποι έπιναν νερό στο όνομά του και ένας επιχειρηματίας που κοίταζε τον κίνδυνο και το ρίσκο μέσα στα μάτια.

Ένας καινοτόμος από κάθε άποψη άνθρωπος που είχε ένα τεράστιο αντίκτυπο στον 20ο αιώνα. Ένας, τελικά, larger than life χαρακτήρας που τα έργα του αποτυπώνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε μία έκδοση τόσο λαμπερή και πλούσια όσο και ο άνθρωπος στον οποίο αναφέρονται.

Γράφουν οι: Μαρία Δαμηλάκου, Αμαλία Παππά, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Lars Scholl, Χρήστος Τσάκας. 

Επιμέλεια: Τζελίνα Χαρλαύτη.