Τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν τον Ιανουάριο
Fiction και Non-fiction. Αστυνομικά και κλασική λογοτεχνία. Μαρτυρίες και δοκίμια.
- 7 ΦΕΒ 2021
Η νέα χρονιά έρχεται πάντα γεμάτη μεγάλες προσδοκίες, όπως θα έλεγε και ο Charles Dickens. Παρά τις δεκάδες χιλιάδες ώρες στα social media λόγω εγκλεισμού, προς το τέλος του 2020 είδαμε τα βιβλία να ζουν ξανά -έστω για λίγο- χρυσές εποχές στην Ελλάδα. Γιατί να μη γίνει αφορμή το 2021 για ακόμη περισσότερο διάβασμα λοιπόν; Δυστυχώς, το φως στο τούνελ της πανδημίας μοιάζει ακόμα μακρινό. Αν θέλεις, όμως, να δώσεις μία μεγάλη υπόσχεση για φέτος στον εαυτό σου, την οποία θα μπορέσεις να κρατήσεις παρά το άνοιξε-κλείσε των lockdowns, αυτή μπορεί να είναι τα πόσα βιβλία θα διαβάσεις. Κανείς, άλλωστε, δεν μπορεί να σου απαγορεύσει την ανάγνωση. Δε ζούμε στο 1984 του George Orwell ούτε στο Fahrenheit 451 του Ray Bradbury. Τουλάχιστον, όχι ακόμα.
Υπάρχουν άπειρες επιλογές εκεί έξω – για κάθε γούστο, κάθε διάθεση, κάθε στιγμή. Τόσο από παλιές όσο και νέες εκδόσεις. Fiction και Non-fiction. Αστυνομικά και κλασική λογοτεχνία. Μαρτυρίες και δοκίμια. Ας δούμε, λοιπόν, τι έφερε ο Ιανουάριος στα ράφια και τις ψηφιακές βιτρίνες των βιβλιοπωλείων.
Non Fiction επιλογές
Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Επειδή ο καλύτερος τρόπος να στοχαστείς τη ζωή στη Γη είναι να κοιτάξεις τα αστέρια, το νέο βιβλίου του Διονύση Σιμόπουλου, επίτιμου διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, μιλά για τη Μεγάλη Περιπέτεια στο Διάστημα (εκδ. Οξύ) από έναν άνθρωπο που την έζησε από πρώτο χέρι. Ο διάσημος αστροφυσικός, ο οποίος ήταν παρών το 1969 στο Κέιπ Κανάβεραλ και την εκτόξευση του Apollo 11 προς τη Σελήνη, διηγείται τη συναρπαστική εξερεύνηση του διαστήματος όπως μόνο εκείνος γνωρίζει και μπορεί.
Παράλληλα, καθώς η φράση «κρίσιμες οι επόμενες μέρες» αρχίζει να θυμίζει επαναλαμβανόμενη προσευχή, υπάρχουν κάποια κείμενα που φιλοδοξούν να βάλουν το μυαλό μας σε ράγες. Τα βιβλία αυτοβελτιώσης συνήθως, αν και όχι πάντα δίκαια, αντιμετωπίζονται με δυσπιστία, η περίπτωση όμως της τουρκικής καταγωγής Elif Shafak ξεχωρίζει. Η πολυβραβευμένη συγγραφέας δε δίνει εύκολες συμβουλές στο Πώς να μη χάσουμε το μυαλό μας σε μία εποχή κρίσης (εκδ. Ψυχογιός). Αντίθετα, μέσα από έξυπνο storytelling και αυξημένο πολιτικό κριτήριο, προσπαθεί να μας γεμίσει (ουσιαστική) αισιοδοξία. Μόνο τυχαία, άλλωστε, δεν αντιμετωπίζεται από Μέσα όπως η Guardian με απόλυτο σεβασμό.
Σε πιο ιστορικά μονοπάτια τώρα συναντάμε τον Christopher M. Woodhouse. O Βρετανός συνταγματάρχης που συνεργάστηκε με τον Άρη Βελουχιώτη και τον Ναπολέοντα Ζέρβα στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, μία από τις πιο σημαντικές αντιστασιακές δράσεις κατά τον Β’ Παγκόσμιο, εξέδωσε Το μήλον της έριδος (εκδ. Μίνωας) το 1948. Αυτόπτης μάρτυρας και γνώστης της δύσκολης ελληνικής πραγματικότητας για τη δεκαετία του ’40, παραθέτει τη δικιά του αφήγηση για τα γεγονότα. Μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να διαφωνεί με την οπτική του, σε κάθε περίπτωση όμως το κείμενο αυτό αποτελεί σημείο αναφοράς για την εποχή.
Τέλος, σε μία ενδιαφέρουσα σειρά για την Αρχαιότητα, μετά το 24ωρο ενός Αρχαίου Αθηναίου, ενός Ρωμαίου και ενός Αιγύπτιου, έχουμε τη δυνατότητα μέσα από το 24 Ώρες στην Αρχαία Κίνα (εκδ. Οξύ) να παρακολουθήσουμε τι ακριβώς έκαναν καθημερινά οι κάτοικοι της τότε πρωτεύουσας Τσανγκάν. Η υπερδύναμη της Άπω Ανατολής έρχεται όλο και πιο συχνά στο προσκήνιο, καλό είναι λοιπόν να είμαστε διαβασμένοι για την ιστορία της.
Fiction αναγνώσεις
1984
Το 2021 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρονιά της μεγάλης επιστροφής του George Orwell, αφού επανήλθε στο προσκήνιο ως αυθεντία στις δυστοπίες. Μιας και η εποχή που ζούμε μόνο ως τέτοια μπορεί να χαρακτηριστεί, η Φάρμα των Ζώων και το 1984 πήραν για άλλη μία φορά τον δρόμο για το τυπογραφείο από τους μεγάλους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους (Ζαχαρόπουλος, Μεταίχμιο, Μίνωας, Ψυχογιός). Τα γραπτά του εμβληματικού Βρετανού επανέρχονται τον τελευταίο καιρό με πολλούς διαφορετικούς τρόπους -ως αυτοβιογραφικό graphic novel, ως διασκευή σε παραμύθι για παιδιά από τις εκδόσεις Διόπτρα- και διαβάζονται ξανά με μεγάλη προσοχή. Μάλιστα, περιμένουμε και εκδοτική συνέχεια μες στη χρονιά.
Πώς είναι να επαναφέρεις, να χτίζεις πόντο πόντο στη μνήμη σου, όλες εκείνες τις στιγμές που έζησες δίπλα στη μητέρα σου, η οποία δε βρίσκεται όμως πια στη ζωή; Η Annie Ernaux, μία από τις πλέον σημαντικές συγγραφείς της σύγχρονης Γαλλίας, παραδίδει έναν λιτό, συνοπτικό, συγκινητικό φόρο τιμής με τίτλο Μία γυναίκα (εκδ. Μεταίχμιο). Τόσο αιχμηρό που κόβει σαν μαχαίρι τον αναγνώστη.
Στο νέο του μυθιστόρημα Η ανάγκη του να είναι κανείς βάρβαρος (εκδ. Μωβ Σκίουρος), ο Δημήτρης Τανούδης εξερευνά μέσα από τη ρυθμική του πρόζα -κλείνοντας το μάτι προς τις φιλοσοφικές αναζητήσεις- τα όρια του ανθρώπινου μυαλού και της ανθρώπινης φύσης.
Επιστρέφοντας στην κατάδυση που αγγίζει τον γυναικείο ψυχισμό, η Leonora Carrington, εικαστικός και συγγραφέας του σουρεαλισμού, παραδίδει στο Αποκάτω (εκδ. Ars Nocturna) κάτι που θυμίζει τον κινηματογραφικό Λαβύρινθο του Πάνα: Τις φρικιαστικές εμπειρίες που έζησε σε ψυχιατρικό άσυλο της Φρανικής Ισπανίας διανθισμένες με αποκρυφιστικά και μυστικιστικά οράματα. Άλλωστε, ο τρόμος είναι ένα μέγεθος που δε μετριέται μόνο στα όνειρα αλλά και στο πετσί των ανθρώπων.
Μιλώντας τώρα για τρόμο, μόλις κυκλοφόρησε ο πέμπτος τόμος από τα Βιβλία του Αίματος (εκδ. Οξύ) του μετρ του horror Clive Barker. Αν αγαπάς το είδος, είναι σίγουρη διασκέδαση, αν όχι καλύτερα να προσπεράσεις.
Τα αστυνομικά
ΛΟΓΙΑ ΝΕΚΡΩΝ
«Το αίμα ακολουθεί περίεργες διαδρομές, που συνήθως δεν μπορούμε να τις φανταστούμε» διαβάζουμε στο δελτίο τύπου από το νέο αστυνομικό μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη με τίτλο Κβάντι (εκδ.Ίκαρος). Μία απρόβλεπτη ιστορία με τον παλιό γνώριμο Κρις Πάπας που ξεκινά από ένα φόνο στο Παρίσι για να φτάσει μέχρι τη Μαύρη Ήπειρο και τις εσχατιές της ερήμου Καλαχάρι.
Σε λιγότερο hard boiled μονοπάτια τώρα, o Stephen Spotswood μας συστήνει στο Η τύχη ευνοεί τους νεκρούς (εκδ. Bell) ένα αρκετά αταίριαστο δίδυμο στη Νέα Υόρκη των 40s: Τη Lillian Pentecost που φέρνει στον νου την Miss Marple της Agatha Christie και την Willowjean Parker, πρώην υπάλληλο τσίρκου και νυν ιδιωτική ντετέκτιβ.
Επιστρέφοντας σε σκληρά μονοπάτια, ας περπατήσουμε στους σκοτεινιασμένους δρόμους του Μπέλφαστ για το Κορίτσι με τα όπλα (εκδ. Οξύ) του Adrian McKinty. Εκεί, ο απείθαρχος αστυνομικός Sean Duffy -στο τέταρτο βιβλίο της σειράς- προσπαθεί να εξιχνιάσει ένα διπλό έγκλημα μέσα σε ένα μπαρουτοκαπνισμένο τοπίο όπου συνυπάρχουν σκληρές αντιθέσεις: Καθολικοί και προτεστάντες, οργανωμένο έγκλημα και τρομοκρατία, ναρκωτικά και εμπόριο όπλων, κάτω, πάντα, από το άγρυπνο βλέμμα της MI5.
Παραμένοντας στην ίδια ακριβώς πόλη, βρίσκουμε το νέο μυθιστόρημα του Stuart Neville με τίτλο Λόγια Νεκρών (εκδ. Μεταίχμιο). Τι να περιμένεις από αυτό; Μία ανατρεπτική ιστορία που έχει ως αφετηρία την αυτοκτονία ενός επιχειρηματία που πάσχει από βαριά αναπηρία.
Αν, τώρα, ούτε το Μπέλφαστ των 80s σου φαίνεται αρκετά σκληρό, ιδού: Στο Μαύρο Ήλιος (εκδ. Κλειδάριθμος) του Βρετανού συγγραφέα και ιστορικού Owen Matthews ταξιδεύουμε στη Σοβιετική Ένωση του Ψυχρού Πολέμου, εκεί όπου μία ομάδα επιστημόνων ζει σε μία μυστική πόλη κατασκευάζοντας την πιο ισχυρή πυρηνική βόμβα όλων των εποχών. Ένα καταιγιστικό θρίλερ, με άλλα λόγια, το οποίο όσο υπερβολικό και αν ακούγεται βασίστηκε σε ενδελεχή έρευνα της εποχής. Κλείνοντας, επειδή τα κλασικά noir αποτελούν εγγύηση, τι καλύτερο από μία επανέκδοση με πρωταγωνιστή τον θρυλικό Philip Marlowe στο Ο μεγάλος αποχαιρετισμός (εκδ. Κέδρος);
Λογοτεχνία στο ίντερνετ
OK, καλές οι τυπωμένες σελίδες, τι συμβαίνει όμως στον μεγάλο ωκεανό του διαδικτύου; Άλλωστε, μπορεί να μη χρειάζεσαι ολόκληρο γεύμα αλλά μόνο μερικά λογοτεχνικά σφηνάκια. Η αλήθεια είναι ότι η ιντερνετική λογοτεχνία ακόμα δεν αποτελεί μεγάλο trend στην Ελλάδα. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αξιόλογες προσπάθειες συχνά πυκνά. Όπως ας πούμε, το εξαιρετικό διήγημα Ντμίτρι του Μιχάλη Μακρόπουλου, το οποίο διαβάζουμε στο Frear και φέρνει στο μυαλό την ατμόσφαιρα από το Stalker (1979) του Andrei Tarkovsky.
Σε παρόμοια sci-fi μονοπάτια προχωρά και το Troubled United από το blog που αποκαλείται Το Ελατήριο, ασκώντας βιτριολική κοινωνική κριτική μέσα από μία «ποδοσφαιρική» ιστορία. Πετώντας για λίγο στα σύννεφα, συναντάμε το Dream Tigers του Γιάννη Αντάμη, ενός ακούραστου συγγραφέα που σκαλίζει, εδώ και χρόνια, τις δικές του παράξενες, όμορφες, ιδιαίτερες και με αρκετές δόσεις φαντασίας αφηγήσεις στο ελληνικό ίντερνετ.
Τέλος, αν σου αρέσει το crime fiction, οι Ιστορίες Εγκλεισμού της ΕΛΣΑΛ (Ελληνική Λέσχη Αστυνομικής Λογοτεχνίας) σε περιμένουν στη θέση τους ήδη από την πρώτη καραντίνα, ενώ σε ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα projects που παρακολουθήσαμε τελευταία, τα Radio Plays του Φεστιβάλ Αθηνών έφεραν κοντά αναγνωρισμένες αστυνομικές πένες με γνωστούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Το αποτέλεσμα; Ραδιοφωνικό θέατρο υψηλού επιπέδου με ατμόσφαιρα αθηναϊκού noir. Κάτι, δηλαδή, που έχουμε ανάγκη τώρα περισσότερο από ποτέ – και για όσο διαρκεί αυτή η καταραμένη για τον πολιτισμό καραντίνα.
