Τα καλύτερα γενικότερα: 8 ταινίες από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος βρεθήκαμε στη Θεσσαλονίκη για το μεγαλύτερο κινηματογραφικό Φεστιβάλ της χώρας. Η 56η έκδοση άνοιξε την περασμένη Παρασκευή με την προβολή του πολυσυζητημένου “Victoria”, την ταινία που διατυμπανίζει το ότι αποτελεί ένα μονοπλάνο δύο και κάτι ωρών.

Το ελληνικό σινεμά είχε όπως πάντα έντονη παρουσία, με το “Chevalier” της Αθηνάς Τσαγγάρη να αποτελεί το μεγάλο κράχτη και το “Interruption” να δημιουργεί εξίσου πολλές συζητήσεις. Τελικά το βραβείο κοινού του ελληνικού προγράμματος μοιράστηκε το “Chevalier” με το “Ξύπνημα της Άνοιξης” του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, μια ταινία που έχει αναμφίβολα κάτι επίκαιρο να πει.

(Εμείς τα είπαμε με το καστ του φιλμ, τους οποίους συγκεντρώσαμε για μια ομαδική συνέντευξη.)

Ο Χρυσός Αλέξανδρος του διαγωνιστικού τμήματος πήγε στο Ισλανδικό “Rams”, μια από τις 2-3 ταινίες που από την πρώτη στιγμή κυριαρχούσαν στις ενδοφεστιβαλικές συζητήσεις ως ταινία-έκπληξη που πρέπει όλοι να δουν. (Έχει διανομή στις αίθουσες.) Στον απόηχο λοιπόν και της φετινής έκδοχης του Φεστιβάλ, ξεχωρίζουμε μερικές ταινίες από το πολυσυλλεκτικό για μια ακόμα χρονιά πρόγραμμα, ταινίες από διαφορετικές χώρες και ηπείρους και είδη, οι οποίες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αξίζουν την προσοχή των θεατών.

Rams

Με δυο λόγια: Δυο αδέρφια που έχουν δεκαετίες να μιλήσουν βλέπουν μια σπάνια νόσο να εξολοθρεύει τη ράτσα προβάτων τους.

Γιατί πρέπει να την δεις: Υποθέτω υπάρχουν πολλοί τρόποι να πει κάποιος την ιστορίας μιας περίπλοκης αδελφικής σχέσης, αλλά ειλικρινά αυτός εδώ ήταν ο τελευταίος που περίμενα να δω- γι’αυτό και κερδίζει και πόντους. Ο σκηνοθέτης Γκρίμουν Χάκοναρσον διατηρεί σε όλη την ταινία μια υπέροχη ισορροπία χαριτωμένα αστείου τόνου και αληθινού συναισθηματικού βάθους, δένοντας την ταραχώδη σχέση των δύο αδερφών με τα πολύτιμα κοπάδια τους. Η ταινία ξεκινά σε ένα καλλιστείο τράγων (όντως τώρα) και φτάνει μέχρι τα πιο αφιλόξενα μέρη (μέσα και έξω από την μικρή τοπική κοινότητα) διαγράφοντας με θαυμαστά μινιμαλιστικό τρόπο τις διακυμάνσεις στη σχέση των δύο ιδιότροπων και ξεροκέφαλων αδερφών. Η ταινία είναι και αστεία και παράξενη και συναισθηματική, και διαθέτει ένα από τα ωραιότερα φετινά φινάλε. Καμία έκπληξη που βραβεύτηκε με τον Χρυσό Αλέξανδρο της καλύτερης ταινίας του φετινού διαγωνιστικού τμήματος.

Πού θα τη δεις: Σε διανομή amafilms από 4 Φεβρουαρίου.

Chevalier

Με δυο λόγια: Μια παρέα από άντρες βρίσκονται απομονωμένοι σε ένα πλοίο και τι να κάνουν, αποφασίζουν να παίξουν ένα παιχνίδι που θα κρίνει ποιος είναι ο καλύτερος όλων. Γενικότερα.

Γιατί πρέπει να την δεις: Καταρχάς είναι απρόσμενα αστεία. Πολύ αστεία, δηλαδή περνάς φανταστικά στο σινεμά. Η Αθηνά Τσαγγάρη του “Attenberg” και του art vampire short “The Capsule” μαζεύει ένα εντυπωσιακό αντρικό καστ και εξερευνά την ανταγωνιστική φύση μιας παρέας ανθρώπων του ίδιου φύλου κλεισμένων σε ένα περιορισμένο χώρο, μέσα από μια σειρά από άτυπες δοκιμασίες που παρουσιάζονται σαν συρραφή έξυπνων και αστείων γκαγκς. Δεν είμαι σίγουρος για το κατά πόσον το πανέξυπνο κόνσεπτ (σε σενάριο που συνέγραψε η Τσαγγάρη με τον Ευθύμη Φιλίππου) εξελίσσεται σε κάτι απτό, αλλά το φιλμ παραμένει διασκεδαστικό σε κάθε περίπτωση, κάτι που λιγοστές Ελληνικές ταινίες του φεστιβαλικού κυκλώματος μπορούν όντως να ισχυριστούν. Ο μεγάλος κράχτης του εν γένει έξοχου καστ είναι μεν ο Σάκης Ρουβάς (που είναι αξιοπρεπέστατος), αλλά κανείς δεν υστερεί, με τους Μάκη Παπαδημητρίου και Βαγγέλη Μουρίκη να ξεχωρίζουν.

Πού θα τη δεις: Σε διανομή Feelgood από 26 Νοεμβρίου.

Queen of Earth

Με δυο λόγια: Δυο φίλες μένουν μαζί σε ένα απομακρυσμένο εξοχικό για να αντιμετωπίσουν τα ζόρια τους (η μία έχει μόλις χωρίσει) αλλά εκεί διαπιστώνουν πόσο πολύ έχουν απομακρυνθεί.

Γιατί πρέπει να την δεις: Ο Άλεξ Ρος Πέρι του “Listen Up Philip” συνεχίζει την εξερεύνηση των ειδών και μετά το Αμερικάνικο Road Movie (“The Color Wheel”) και την Νεοϋορκέζικη Τζαζ Νουβέλα (“Listen Up Philip”) το γυρνάει σε ένα ασφυκτικά κοντινό πορτρέτο γυρισμένο με όρους θρίλερ που παραπέμπουν σε παλιότερο Πολάνσκι. Σε αντίθεση με τα περισσότερα αντίστοιχα δράματα, αποφεύγει εμφατικά να σε καθοδηγήσει με οποιοδήποτε τρόπο, μπλέκοντας φοβίες, εμμονές, παρόν και παρελθόν σε έναν συναισθηματικά εκκωφαντικό πίνακα, που αφήνει τα πάντα ανοιχτά σε υποκειμενικές ερμηνείες. Το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Ελίζαμπεθ Μος (“Mad Men”) και Κάθριν Γουότερσον (“Inherent Vice”) είναι ένα από τα καλύτερα ζευγαρώματα ερμηνευτριών που έχουμε δει πρόσφατα στο σινεμά, ο δε Ρος Πέρι (μια πολύ ενδιαφέρουσα περσόνα από τον οποίον πήραμε και συνέντευξη) συνεχίζει να είναι μια από τις πιο σημαντικές υπογραφές του μοντέρνου ανεξάρτητου σινεμά, πιάνοντας είδη και γνώριμες αφηγήσεις και οδηγώντας τα πάντα σε απρόσμενες κατευθύνσεις.

Πού θα τη δεις: Όπου είδες και το “Listen Up Philip”.

Victoria

Με δυο λόγια: Μια τουρίστρια στο Βερολίνο βγαίνει έξω για να διασκεδάσει ένα βράδυ, γνωρίζει παρέα υπόπτων, κολλάει μαζί τους, μπλέκει σε ληστεία. Ένα βράδυ, ένα πλάνο.

Γιατί πρέπει να την δεις: Είναι η φετινή Ταινία-Μονοπλάνο, κάτι που όλο και περισσότερο μου λέει προσωπικά όλο και λιγότερα. Από τη μία θαυμάζεις το πώς όλη αυτή η περιπέτεια είναι στημένη ως ένα μονοπλάνο δυόμιση ωρών το οποίο πραγματικά δεν σε κουράζει σε κανένα σημείο και φεύγει νερό, αλλά από την άλλη κάπου απορείς και γιατί έγινε όλο αυτό. Δεν το λέω με την διχαστική υπόνοια “στυλ ή ουσία” (το στυλ ΕΙΝΑΙ ουσία), αλλά για λόγους καθαρά πρακτικούς- από ένα σημείο και μετά αρχίζουν στο ένα αυτό πλάνο να εισχωρούν όλο και πιο πολλές προχειρότητες, με αποκορύφωμα κάποιες ερμηνείες που με έκαναν να νιώθω άβολα. Τελοσπάντων, αυτού του τύπου την ιστορία εγκλήματος παύλα έρωτα την έχουμε δει πολλές φορές, ετούτη εξαντλεί την πρωτοτυπία της στο φορμαλισμό αλλά σε κάθε περίπτωση βλέπεται πολύ ευχάριστα κι αυτό είναι ένα κάποιο επίτευγμα, υποθέτω. Όμως το “γιατί;” δύσκολα ξεκολλάει από το μυαλό σου.

Πού θα τη δεις: Σε διανομή Seven / Spentzos, άγνωστο το πότε.

Mustang

Με δυο λόγια: Η πρόταση της Γαλλίας για τα Όσκαρ. Το ‘τούρκικο “Virgin Suicides”.’ Η ιστορία 5 κοριτσιών που τιμωρούνται από τη συντηρητική τους οικογένεια επειδή τόλμησαν να νιώσουν ελεύθερες.

Γιατί πρέπει να την δεις: Η ταινία αναπτύσσεται περίπου με όρους θρίλερ επιβίωσης. Μέχρι και σκηνή πολιορκίας σε σπίτι υπάρχει, με τον καταπιεστικό κοινωνικό περίγυρο στον ρόλο των, ας πούμε, ζόμπι που έρχονται να σε πιάσουν, Μπάρμπαρα. Η ιστορία ξεκινά αθώα σε μια παραλία, την τελευταία μέρα του σχολείου, όταν 5 αδερφές χαίρονται και τρέχουν και γελάνε και πλατσουρίζουν και *γκασπ* αγγίζουν αγόρια. Η υπερσυντηρητική οικογένεια το μαθαίνει και τις φυλακίζει, ουσιαστικά, σε ένα απομονωμένο δωμάτιο, ψηλά, σαν σε ένα κάστρο μακριά από όλους και όλα. Κι ενώ επιφανειακά μοιάζει πολύ συγκεκριμένο (ως προς το πού και το πότε διαδραματίζεται), καταλήγει σαν αφήγηση σε μια πολύ δυνατή δήλωση περί του πώς η πατριαρχία ξεδιαλέγει και καταστρέφει την αθωότητα, ένα μικρό κορίτσι της φορά. Κατά τόπους αποκαρδιωτικό, διαρκώς καθηλωτικό, και πολύ μα πολύ συγκινητικό.

Πού θα τη δεις: Σε διανομή StraDa από 10 Δεκεμβρίου.

Entertainment

Με δυο λόγια: Δεν έχω λόγια.

Γιατί πρέπει να την δεις: Γιατί έχεις πραγματικά περιπετειώδη διάθεση. Δεν γνωρίζω στοιχεία αλλά θα ορκιζόμουν πως πρέπει να είναι η ταινία με το χαμηλότερο μέσο όρο βαθμολογίας κοινού, αλλά ξέρεις τι; Ελάχιστοι έφυγαν. Η ιστορία, και όταν λέω ‘ιστορία’ το εννοώ με απολύτως χαλαρούς όρους, αφορά έναν stand-up κωμικό που κάνει τουρ σε όλο το Νότο ώσπου να φτάασει στο Λος Άντζες και την κόρη του. Στην πραγματικότητα το φιλμ αποτελεί μια χαλαρή συρραφή ιδεών, εικόνων και γκαγκς που κι αυτά ακόμα τεντώνουν πολύ την αποδεκτή ιδέα του χιούμορ, αποτελώντας περισσότερο ένα επίπονο, εκτεταμένο black αστείο που δίνει ρυθμό και χρώμα στην υπαρξιακή απόγνωση. Το έβλεπα και πονούσα. Το έβλεπα και γέλαγα. Το έβλεπα και δε μπορούσα να σταματήσω να το κοιτάω. Ήταν υπέροχο.

Πού θα τη δεις: Υπάρχει ήδη για streaming.

The Diary of a Teenage Girl

Με δυο λόγια: 15χρονο κορίτσι στο Σαν Φρανσίσκο των ‘70s αρχίζει να διατηρεί κρυφό δεσμό με τον γκόμενο της μητέρας της ενώ προσπαθεί να γίνει σχεδιάστρια κόμικς.

Γιατί πρέπει να την δεις: Εδώ έχουμε μια ιστορία στην οποία όλη τη διαφορά κάνει η πρώτου προσώπου αφήγηση. Η απώλεια της σεξουαλικής αθωότητας μέσα από την υποκειμενική οπτική της νεαρής ηρωίδας (που btw την παίζει η πανάγνωστη και εκπληκτική εδώ Μπελ Πάουλι) σημαίνει πως αρχικά όλα μοιάζουν ρομαντικά, ακόμα κι ο εκμεταλλευτής, ανεπρόκοπος χαρακτήρας του Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ, καθώς σταδιακά επέρχεται μια αλλαγή στην οπτική. Εξαιρετικά γραμμένο, με βάθος και ευαισθησία που συχνά λείπει από αυτό το υπο-είδος ανεξάρτητου σινεμά, από την ολόφρεσκη πένα και κάμερα της Μαριέλ Χέλερ.

Πού θα τη δεις: Έχει διανομή Sony οπότε αργά ή γρήγορα θα τη δούμε σε DVD.

11 Minutes

Με δυο λόγια: Οι ζωές μιας ντουζίνας αγνώστων κατοίκων της Βαρσοβία μπλέκονται μεταξύ τους με εκρηκτικό τρόπο, μέσα στη διάρκεια 11 μόλις λεπτών.

Γιατί πρέπει να την δεις: ΣΚΟΛΙΜΟΦΣΚΑΡΟΣ. Η τελευταία του ταινία ήταν το καθηλωτικό “Essential Killing” με τον Βίνσεντ Γκάλο κι από τότε τον έχουμε δει απλώς να τρώει ξύλο από τη Σκάρλετ Γιόχανσον σε μια σκηνή του “Avengers” (random) αλλά άξιζε η προσμονή. Η σκηνοθεσία του εδώ είναι παντελώς ακροβατική και τέρμα νευρώδης, καθώς χοροπηδάει από τον έναν χαρακτήρα στον επόμενο με μανία και σπιρτάδα. Το αποτέλεσμα είναι μια σπονδυλωτή ιστορία κυκλικού χαρακτήρα, με την αφήγηση να δημιουργεί κάτι σαν σπιράλ, και το κρεσέντο να φτάνει όταν ξεμένουμε από μέταλλο. Ο Σκολιμόφσκι γυρίζει μιάμιση ώρα ταινίας για 11 λεπτά ‘πραγματικού’ χρόνου και όταν τελεικά οδηγούμαστε στο αποστομωτικό αποκορύφωμα, μια αληθινή άσκηση σκηνοθετικού ρυθμού στην υπηρεσία του νιχιλισμού, δε μπορείς παρά να μείνεις με ανοιχτό το στόμα. Ποιο είναι το νόημα; Μάλλον ότι δεν υπάρχει νόημα. Αλλά ακόμα και σαν άρρωστο αστείο, το φιλμ είναι απόλυτα διασκεδαστικό. Πραγματικά, κανένα Χόλιγουντ.

Πού θα τη δεις: ¯_(ツ)_/¯

*To 56o Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε 6-15 Νοεμβρίου.