Τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς
Το PopCode ξεχωρίζει τα καλύτερα της χρονιάς, σε βιβλία, εκδόσεις, συγγραφείς, εξώφυλλα, ακόμα και τίτλους.
- 26 ΔΕΚ 2016
Σε αυτή την ειδική, Χριστουγεννιάτικη έκδοση του Βιβλιοφαγικού mashup, θα ξεχωρίσουμε τα καλύτερα του 2016 και θα δώσουμε τα δικά μας βραβεία σε κάθε τι λογοτεχνικό που ξεχωρίσαμε μες στο 2016.
Τα 5 βιβλία του 2016 στην Ελλάδα
‘Λίγη ζωή’ της Hanya Yanagihara
Ένα από τα βιβλία της χρονιάς για το 2015 έφτασε φέτος τον Νοέμβριο και στη χώρα μας. Το bigger-than-life μυθιστόρημα της Yanagihara είναι ένα εντυπωσιακό λογοτεχνικό επίτευγμα, ένα επικών διαστάσεων έργο που παίζει με τα όρια της υπερβολής (και πολλές φορές τα ξεπερνά), το πιο έντονων συναισθημάτων βιβλίο που έχω διαβάσει. Η συγγραφέας στρίβει βαθιά το μαχαίρι, σε ένα βιβλίο που έχει σκοπό να προκαλέσει στον αναγνώστη την απόλυτη αγάπη ή το απόλυτο μίσος, πάντως σίγουρα τίποτα λιγότερο.
‘Confiteor’ του Jaume Cabré
Το βιβλίο-έκπληξη της χρονιάς, αφού το αναγνωστικό κοινό αγκάλιασε το μυθιστόρημα του Ισπανού Cabré που μας ήρθε τον Απρίλιο. Ένα μυθιστόρημα που επωφελήθηκε από το word of mouth και τις βιβλιοφιλικές κοινότητες των ίντερνετς κι έγινε γρήγορα ένα από τα μεγάλα χιτς του 2016. Πολυεπίπεδο και γεμάτο μεγάλες ιδέες που η γραφή του συγγραφέα του φέρνει εις πέρας με μοναδικό τρόπο, το Confiteor είναι ένα εξαιρετικό δείγμα της μοντέρνας Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του 21ου αιώνα.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
Από το ‘Confiteor’ στο ‘Γκιακ’: Η viral δυναμική της ελληνικής βιβλιοφιλικής κοινότητας
‘Η υπέροχη φίλη μου’ της Elena Ferrante
Με τούτο το βιβλίο η Ελλάδα έγινε κομμάτι του παγκόσμιου #ferrantefever. Το πρώτο κομμάτι από την ‘Τετραλογία της Νάπολης’ της Ιταλίδας συγγραφέα κυκλοφόρησε τον Απρίλιο και προκάλεσε άμεσα συζητήσεις για το περιεχόμενο του, το ύφος του και τις 2 κεντρικές ηρωίδες του, σε ένα ελληνικό αναγνωστικό κοινό που περίμενε πως και τι την μετάφραση του. Ίσως είναι το πραγματικά νο1 της χρονιάς στη χώρα μας, αν όχι για την ποιότητα του (που δεν αμφισβητεί κανείς φυσικά), τουλάχιστον για το πόσο σημαντικό έργο είναι για την παγκόσμια λογοτεχνία.
‘Σταθμός Έντεκα’ της Emily St. John Mandel
Ένα έργο της speculative fiction στα καλύτερα της χρονιάς; Σαφώς, κι αν κάποιο το αξίζει 100%, αυτό είναι το δυστοπικό μυθιστόρημα της Mandel από τον Μάιο. Με γλώσσα απλή, χωρίς περιττές φιοριτούρες και περνώντας από το φρενήρη ρυθμό της αρχής στα ήπια σπασίματα του χρόνου της συνέχειας, η συγγραφέας πλέκει την ιστορία της που μιλά για την τέχνη, τον πολιτισμό, την επιβίωση. Μένοντας μακριά από κλισέ και χρησιμοποιώντας το χρόνο όπως οι ζωγράφοι χρησιμοποιούν τα χρώματα, με σκοπό να πλάσουν μια μεγάλη εικόνα, το μυθιστόρημα αναδείχτηκε από μεγάλο sleeper σε ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα βιβλία της χρονιάς. Έχουμε ξαναμιλήσει για το ‘Σταθμός Έντεκα’ πίσω στον Ιούνιο.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
Το δυστοπικό σας μυθιστόρημα για αυτό το καλοκαίρι
‘Ο πουλημένος’ του Paul Beatty
Λιγότερο από μήνα αφού ανακοινώθηκε η βράβευση του με το Man Booker Prize, το μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο της αγγλόφωνης λογοτεχνίας, το βιβλίο του Beatty έφτασε τον Νοέμβριο μεταφρασμένο και στην Ελλάδα. Υπερβολικά quotable, το σατιρικό μυθιστόρημα καταπιάνεται με τον ρατσισμό, την οικογένεια, το Αμερικανικό Σύνταγμα, τη φυλετική ισότητα και μένοντας μακριά από τη σοβαροφάνεια που θα επέλεγαν οι περισσότεροι, δίνει στα θέματα του ένα διαφορετικό spin. Το εξωφρενικά αστείο βιβλίο της χρονιάς.
Τα 5 αγγλόφωνα βιβλία του 2016
‘The Vegetarian’ της Han Kang
Το βιβλίο της Han αφορά μια νοικοκυρά που μετά από έναν τρομακτικό εφιάλτη γίνεται χορτοφάγος. Αυτή η απόφαση της όμως προκαλεί την κοινωνία γύρω της, που υπηρετώντας συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς, αντιδρά βίαια απέναντι στην όλο και πιο ακραία συμπεριφορά της. Η σουρεαλιστική ιστορία της συγγραφέα κέρδισε το Man Booker International Prize και την προσοχή των αναγνωστών σε ολόκληρο του 2016.
‘The Underground Railroad’ του Colson Whitehead
Το έργο του Whitehead είχε δημιουργήσει hype πριν την έκδοση του και σίγουρα ανταποκρίθηκε με επιτυχία σε αυτό. Ένα μυθιστόρημα που φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με την πραγματικότητα της σκλαβιάς και του ρατσισμού και εξερευνά τα εγκλήματα του παρελθόντος, ωθώντας την πρωταγωνίστρια του να προσπαθήσει να ξεφύγει πάνω σε έναν πραγματικό υπόγειο σιδηρόδρομο. Το βιβλίο ήταν ο μεγάλος νικητής του National Book Award for Fiction.
Ακολουθώντας 2 αδερφές που έχουν γεννηθεί στη Γκάνα του 17ου αιώνα, το μυθιστόρημα παρακολουθεί τις χωριστές ζωές τους. Η μια θα παντρευτεί έναν Άγγλο δουλέμπορο και θα ζήσει στο κάστρο του και η άλλη θα βιώσει μια ζωή στη σκλαβιά, στα μπουντρούμια αυτού του ίδιου κάστρου. Η ιστορία της Gyasi όμως δε σταματά εκεί, αφού εξερευνά 3 αιώνες ιστορίας, εξερευνώντας τις επιπτώσεις του αποικισμού και της σκλαβιάς στην Αφρική και στην Αμερική.
‘The Mothers’ της Brit Bennett
Η μητέρα ενός έφηβου κοριτσιού αυτοκτονεί και εκείνη πνίγει τη θλίψη της στη σχέση της με τον γιο του ιεροκήρυκα της εκκλησίας της. Πολλά μυστικά, μια εγκυμοσύνη, οι νεαροί άνθρωποι που συνδέονται και απομακρύνονται με τα χρόνια, αλλά και ένα μυθιστόρημα για την κοινότητα, με τις μητέρες της εκκλησίας να αποτελούν μια φωνή του βιβλίου αντίστοιχη με τον χορό των ελληνικών τραγωδιών.
‘The Association of Small Bombs’ του Karan Mahajan
Το μυθιστόρημα του Mahajan ανοίγει με μια τρομοκρατική επίθεση σε μια αγορά του Δελχί και ακολουθεί τις ζωές όσων επηρεάστηκαν μέσα στην επόμενη δεκαετία, όπως τους Deepa και Vikas Khurana, των οποίων οι νεαροί γιοι σκοτώθηκαν και του τραυματισμένοι φίλου τους Mansoor, που μεγαλώνοντας θα φλερτάρει κι εκείνος με μια μορφή πολιτικού ριζοσπαστισμού. Το βιβλίο βρίσκεται σχεδόν σε όλες τις end of the year λίστες με τα καλύτερα του ‘16
Βραβείο Κοινής Αισθητικής Εκδοτικού
Το συγκεκριμένο βραβείο, που έβγαλα μόλις τώρα από το μυαλό μου, απονέμεται εξ ημισείας στους παρακάτω 5 εκδοτικούς οίκους, που δώσανε μια κοινή γραμμή στο σχεδιασμό (όλων ή συγκεκριμένης σειράς) των βιβλίων τους μέσα στην περασμένη χρονιά και ξεχώρισαν για τη αισθητική τους.
Η σειρά νεοελληνικής πεζογραφίας του εκδοτικού βρίσκεται πίσω από εξαιρετικά εξώφυλλα με έντονους, διαφορετικούς χρωματισμούς και σήμα κατατεθέν το λευκό περιθώριο στις άκρες του. Οι εκδόσεις Γαβριηλίδης ήταν και από τους πιο παραγωγικούς εκδοτικούς του ‘16, μιας και περισσότερα από 100 βιβλία τους χτύπησαν τα ράφια των βιβλιοπωλείων.
Λίγα και προσεγμένα βιβλία για τις εκδόσεις Οκτώ μέσα στη χρονιά, με τα εξώφυλλα τους να συνεχίζουν στο ίδιο μοτίβο των ιδιαίτερων φωτογραφιών και δημιουργιών, με το 8 πάνω αριστερά σε κάθε εξώφυλλο να υπογραμμίζει με την παρουσία του το σύνολο των έργων του εκδοτικού.
Τα έχουμε πει πολλές φορές και είμαι σίγουρος πως θα τα ξαναπούμε και στο μέλλον: Οι δημιουργίες του Χρήστου Κούρτογλου για τη σειρά ξένης λογοτεχνίας του Ίκαρου είναι μια κατηγορία από μόνη της. Το 2016 ήταν απλά η συνέχεια μιας συνεργασίας που ελπίζουμε να κρατήσει αρκετά ακόμη.
Η σειρά του εκδοτικού που ασχολείται με το θέατρο και η μίνιμαλ αισθητική των εξωφύλλων της αξίζει δίκαια μια παρουσία σε ετούτη εδώ τη λίστα.
Η Κριτική διάλεξε για τα βιβλία σύγχρονης λογοτεχνίας της μια σειρά από όμορφα εξώφυλλα με δυνατά χρώματα που χτυπάνε το μάτι, κάνοντας αρκετούς να τα προσέξουν. Ένας από τους εκδοτικούς που ήρθαν με φόρα από την περασμένη χρονιά και συνέχισαν εξαιρετικά και το ‘16.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
Η ιστορία των Εκδόσεων Οξύ
Οι 3 συγγραφικοί θάνατοι του 2016
Ενός λεπτού σιγή για 3 από τους συγγραφείς που χάσαμε μέσα στη χρονιά. Το 2016 είδε μεγάλους θανάτους σημαντικών ανθρώπων και φυσικά δε θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι διαφορετικά και για τη λογοτεχνία.
Harper Lee (28 Απριλίου 1926 – 19 Φεβρουαρίου 2016)
Η συγγραφέας του ‘Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια’ και του ‘Βάλε ένα φύλακα’.
Umberto Eco (5 Ιανουαρίου 1932 – 19 Φεβρουαρίου 2016)
Ο συγγραφέας του ‘Το όνομα του ρόδου’ και του ‘Το εκκρεμές του Φουκώ’.
Imre Kertész (9 Νοεμβρίου 1929 – 31 Μαρτίου 2016)
Ο Νομπελίστας συγγραφέας του ‘Φάκελος Κ.’ και του ‘Εκκαθάριση’.
Βραβείο Ξυπνήματος Genre Λογοτεχνίας
Για πολλά χρόνια η ελληνική speculative λογοτεχνία (δηλαδή τα υποείδη του φανταστικού, της επιστημονικής φαντασίας και του τρόμου, καθώς και πολλών ακόμη ειδών λογοτεχνίας που στηρίζονται αποκλειστικά στη φαντασία και στο what if) δεν είχε τις διεξόδους, την παραγωγή και το κοινό που χρειαζόταν για να ξεφύγει από το στενό πλαίσιο των φανατικών αναγνωστών του είδους.
Το 2016 όμως ήταν η χρονιά που αυτά τα παραγνωρισμένα, στη χώρα μας, είδη λογοτεχνίας έκαναν τα πρώτα τους μικρά βηματάκια προς μια ευρύτερη αποδοχή. Εκδοτικοί όπως η Nightread και οι Συμπαντικές Διαδρομές που έχουν βρει τα πατήματα τους πια στο χώρο τους, τις όλο και αυξανόμενες αυτοεκδόσεις για το είδος, τα θεματικά φεστιβάλ ΦantastiCon (έγινε για 2η χρονιά τον Οκτώβριο στην Αθήνα) και Fantasmagoria (ανακοινώθηκε πριν μερικές μέρες και θα διεξαχθεί τον Απρίλιο στη Θεσσαλονίκη) και φυσικά η Nyctophilia, ένα ελληνικό site που αφορά τον τρόμο και το φανταστικό και παρακολουθεί τις εκδόσεις αυτών των ειδών, έχουν καταφέρει να στρέψουν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού και προς την ελληνική παραγωγή για τη speculative λογοτεχνία. Ένα kudos και μια ευχή για ακόμη καλύτερο 2017 την αξίζουν.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
Η μεγάλη βίβλος του Stephen King, από τα ’70s ως τα ’90s
Ο τίτλος βιβλίου του 2016
Από τη στιγμή που τον είδα δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία πως αυτός είναι ο τίτλος της χρονιάς. Το ‘Μπαμ Τρελελέ de Deus Femmes Barb Tyrolese de Deux Femmes: Το Υπογένειο Δύο Γυναικών Ή… Να Με Πάτε στον Μπαρμπέρη Να Μουξουρίσει το Μούσι!’ που κυκλοφόρησε τον Μάιο δεν είχε πραγματικά αντίπαλο, όσο κι αν προσπάθησαν αρκετοί κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Θέλω να δώσω και έναν έπαινο στο ‘Ο Ζορό δεν έχει δίπλωμα για διαστημόπλοιο’ γιατί δεν πρέπει να χαθεί κάτω από τη σαρωτική επιτυχία του #mpamtrelele.
Τα 5 αγγλόφωνα sites για βιβλία του 2016
Literary Hub
Ό,τι καλύτερο υπάρχει την τελευταία διετία σε κείμενα για τη λογοτεχνία. Αν δε διαβάζετε ήδη LitHub, αν και δύσκολο γιατί πολλά από τα random links τουΒιβλιοφαγικού mashup έρχονται κάθε εβδομάδα από εκεί, κακώς. Ξεκινήστε σήμερα.
Electric Literature
Τούτο δω άλλαξε προφίλ και στυλ και μέσα στο ‘16 έγινε ακόμη καλύτερο από ό,τι ήταν. Αρκετά ενδιαφέροντα θέματα και λίστες.
The Guardian Books
Εσείς από που ενημερώνεστε για οποιοδήποτε θέμα αφορά τα βιβλία; Όχι από τον Guardian; Χμ. Τα έχει όλα και συμφέρει πάντως.
Signature
Περσινή είσοδος στο ιντερνετικό λογοτεχνικό πεδίο, το Signature είναι site που δημιούργησε η Penguin Random House, αλλά το εύρος των θεμάτων του και η ποπ λογική του το έχουν ανεβάσει ψηλά στην εκτίμηση μου. Περάστε μια βόλτα.
Book Riot
Κάθε λίστα με τα καλύτερα sites που ασχολούνται με τα βιβλία θα πρέπει να έχει μέσα το Book Riot, αλλιώς δεν είναι μια καλή λίστα. Ό,τι πιο diverse υπάρχει σε λογοτεχνικό κείμενο στα ίντερνετς.
Τα 12 αγγλόφωνα εξώφυλλα του 2016
Χωρίς λόγια, αυτά είναι τα 12 εξώφυλλα που θα ήθελα από το 2016 στη βιβλιοθήκη μου. Έχω το ένα ήδη πάντως, το ‘The Girls’ της Emma Cline που σχεδίασε ο Peter Mendelsund και είναι το μοναδικό από τα 12 που διάλεξα εγώ που υπάρχει και στα ελληνικά (και με το ίδιο εξώφυλλο).
Το ελληνικό κόμικς του 2016
Ο ‘Ερωτόκριτος’ των Γιώργου Γούση, Δημήτρη Παπαμάρκου και Γιάννη Ράγκου, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Polaris, ήταν το κόμικς που συζητήθηκε περισσότερο, σε μια όμως αρκετά φτωχή σε νέες κυκλοφορίες χρονιά. Το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου ζωντάνεψε με τα χρώματα του Γούση και το βιβλίο πρόκειται για μια ιδιαίτερα πετυχημένη μεταφορά του, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Θέλουμε οι mainstream εκδοτικοί να βλέπουν περισσότερο προς την πλευρά των κόμικς, μιας και υπάρχουν πια αρκετοί αξιόλογοι δημιουργοί κόμικς και αρκετές ιστορίες περιμένουν να ειπωθούν.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
Σχολιασμός των σημαντικότερων σκηνών του ‘Ερωτόκριτου’ από τον σχεδιαστή Γιώργο Γούση
Βραβείο Πολυγραφότατου Έλληνα Συγγραφέα
Προφανώς και το βραβείο πηγαίνει στον Αύγουστο Κορτώ, ο οποίος όχι μόνο είχε 2 νέα βιβλία μέσα στη χρονιά, τη ‘Νεοελληνική μυθολογία’ τον Απρίλιο και το αυτοβιογραφικό ‘Μικρό χρονικό τρέλας’ τον Οκτώβριο, όχι μόνο είχε 1 βιβλίο για παιδιά, το ‘Κορνήλιος Κρικ, Σκίουρος ντετέκτιβ’, όχι μόνο είχε και την επανέκδοση του ‘Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά’ (όλα από τις Εκδόσεις Πατάκη) αλλά είδε και 7(!) μεταφράσεις του να χτυπούν τα ράφια των βιβλιοπωλείων μέσα στη χρονιά, από 3 διαφορετικούς εκδοτικούς. Άξιος ο τίτλος του.
Τα 9 εξώφυλλα του 2016
Εξαιρώντας τα εξώφυλλα των 5 εκδοτικών που είδαμε παραπάνω, ορίστε οι 9 ελληνικές δημιουργίες που ξεχώρισαν μέσα στη χρονιά. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ονομαστικά τις Εκδόσεις Ποταμός: Με 7 βιβλία μόνο μέσα στο 2016, σχεδόν κάθε ένα από τα εξώφυλλα τους θα μπορούσε να βρίσκεται σε αυτό εδώ το κολάζ. Ρίξτε μια ματιά για τι μιλάω στο site τους.
Οι 3 ταινίες-από-βιβλία του 2016
(Ο τίτλος εδώ θα μπορούσε να είναι και “Arrival και μετά το χάος” αλλά εντάξει, ας μην το παρακάνω.)
‘Arrival’
Ένα διήγημα του Ted Chiang από τη συλλογή του που κυκλοφόρησε μέσα στον Νοέμβριο και στην Ελλάδα με τον τίτλο ‘Ιστορίες της ζωής σου’ έγινε ταινία από τον Denis Villeneuve. Η ιστορία μιας γλωσσολόγου που της ανατίθεται να επικοινωνήσει με τους εξωγήινους που έρχονται στη γη είναι περιπλοκότερη και δυνατότερο από οτιδήποτε φαντάζεστε και είναι σίγουρα Η Ταινία Που Πρέπει Να Δείτε από τη φετινή χρονιά.
Το μυθιστόρημα ‘Η κλέφτρα’ της Sarah Waters βρήκε το δρόμο του για το σινεμά με σκηνοθέτη τον Park Chan-wook και με αλλαγμένο το σκηνικό στο οποίο διαδραματίζεται, με την Κορέα στα χρόνια της Ιαπωνικής κατοχής να αντικαθιστά τη Βικτωριανή εποχή του Λονδίνου. Από τις ταινίες που ελάχιστοι περίμεναν και κέρδισε αναπάντεχα μεγάλο κοινό.
‘Fantastic Beasts and Where to Find Them’
Δεν είμαι σίγουρος πως μπορούμε να μιλάμε για adaptation εδώ, αφού το πρωτότυπο υλικό της J. K. Rowling δεν έχει καμία σχέση με την ταινία, αλλά είναι adaptation με μια γενικότερη έννοια. #genikoteriennoia Ήταν fun, πάει να πει μια ιστορία πριν την ιστορία, αν δεν είχε και τον τέτοιο, ξέρετε τώρα εσείς, θα ήταν ακόμη καλύτερα.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
Οι καλύτερες ταινίες του 2016 για το PopCode
Βραβείο Μεγαλύτερης Λογοτεχνικής Αναμπουμπούλας
Απονέμεται εξ ημισείας στους Bob Dylan και Elena Ferrante. Ο πρώτος κέρδισε το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας και έριξε σε απόγνωση τους οπαδούς του όρου “Υψηλή Λογοτεχνία” (και έχουμε μιλήσει για τη βράβευση του) και η δεύτερη βρέθηκε στο στόχαστρο ενός δημοσιογράφου που νόμιζε πως ο κόσμος θέλει να μάθει το πραγματικό της όνομα (και τα έχουμε πει για την “αποκάλυψη” της).
ΟΛΑ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΙΚΑ MASHUPS
*H στήλη θα επιστρέψει τη Δευτέρα 9 Ιανουαρίου.
