Τα λογοτεχνικά μιούζικαλ που άφησαν εποχή

Το 2016, αλλά και το ξεκίνημα του 2017, ανήκουν μάλλον στα μιούζικαλ. Το ‘Hamilton’ του Lin-Manuel Miranda ήταν ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς της ποπ κουλτούρας για την περασμένη χρονιά από τη σκηνή του Broadway και το La La Land του Damien Chazelle έφτασε τρένο από την καλοκαιρινή του πρεμιέρα στη Βενετία μέχρι τα Όσκαρ, που κέρδισε τον αριθμό ρεκόρ των 14 υποψηφιοτήτων.

Δυο πρόσφατες ειδήσεις αφορούν μεταφορές βιβλίων σε νέα μιούζικαλ. Πρώτα το ‘1984’ του George Orwell μετακομίζει από τη Βρετανία στο Hudson Theatre του Broadway, με το μιούζικαλ των Robert Icke και Duncan Macmillan να κάνει πρεμιέρα αυτόν τον Ιούνιο, με την ανακοίνωση να έρχεται σε μια στιγμή που το κλασικό μυθιστόρημα βρίσκεται αναπάντεχα στις λίστες των ευπώλητων λόγω Trump.

Μετά το ‘The Devil Wears Prada’ της Lauren Weisberger, που 11 χρόνια μετά την κινηματογραφική του μεταφορά θα μετατραπεί σε μιούζικαλ, με τον Sir Elton John να γράφει τη μουσική και τον Paul Rudnick τους στίχους και το σενάριο, κάνοντας το έργο να φαντάζει σίγουρη επιτυχία.

Σκεφτήκαμε λοιπόν να μιλήσουμε για μερικά από τα διασημότερα μιούζικαλ των θεάτρων του Broadway που προέρχονται από βιβλία, γιατί η σχέση λογοτεχνίας και μουσικού θεάτρου είναι μια σχέση αγάπης.

Matilda [2013-2017]

Είπα να ξεκινήσω από τη ‘Matilda’, μιας και μόλις την Πρωτοχρονιά η παράσταση κατέβηκε από το Shubert Theatre. Το μιούζικαλ βασίζεται φυσικά στοδιάσημο παιδικό βιβλίο του Roald Dahl, με το σενάριο να γράφεται από τον Dennis Kelly και τον Tim Minchin να γράφει στίχους και μουσική. Η ιστορία είναι γνωστή: Η Matilda είναι ένα 5χρονο κορίτσι που αγαπά το διάβασμα, κατέχει μερικές ιδιαίτερες δυνάμεις και ζει μια άσχημη ζωή στο σπίτι και στο σχολείο της, μέχρι που έρχεται κοντά με τη δασκάλα της.

Η ‘Matilda’ έκανε πρεμιέρα στις 11 Απριλίου του 2013, για να κλείσει μετά από 1,555 παραστάσεις, την 1η Ιανουαρίου 2017, συγκεντρώνοντας πολύ καλές κριτικές και τραβώντας συνεχώς το κοινό, ενώ βρέθηκε υποψήφιο για 12 Tony Awards στην πρώτη του χρονιά, κερδίζοντας τα 4 από αυτά (μόνο το ‘Kinky Boots’, που κέρδισε και το βραβείο καλύτερου μιούζικαλ, είχε περισσότερες υποψηφιότητες και νίκες το 2013, με 13 και 6).

Just because you find that life’s not fair, it

Doesn’t mean that you just have to grin and bear it.

If you always take it on the chin and wear it,

Nothing will change.

Even if you’re little you can do a lot, you

Mustn’t let a little thing like ‘little’ stop you.

If you sit around and let them get on top, you

Might as well be saying you think that it’s OK,

And that’s not right.

Wicked [2003-σήμερα]

Αν νομίζατε πως οι 1,555 παραστάσεις της ‘Matilda’ είναι πολλές, κάνετε λάθος. Το ‘Wicked’, ένα από τα πιο ιστορικά μοντέρνα μιούζικαλ του Broadway, μετρά φέτος τον 14ο χρόνο του και έχει ξεπεράσει τις 5,500 παραστάσεις. Το σενάριο του ανήκει στη Winnie Holzman και τη μουσική και τους στίχους έχει γράψει ο Stephen Schwartz.

Βασισμένο στο μυθιστόρημα ‘Wicked: The Life and Times of the Wicked Witch of the West’ του Gregory Maguire, που αφηγείται τα γεγονότα του ‘The Wonderful Wizard of Oz’ από την πλευρά των μαγισσών της χώρας του Οζ, το έργο έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 2003. Στο αρχικό καστ του βρίσκονται 2 σπουδαία ονόματα: Τις μάγισσες Elphaba και Galinda παίζουν οι Idina Menzel και Kristin Chenoweth, που κοντράρονται για το Tony καλύτερης ηθοποιού σε μιούζικαλ εκείνης της χρονιάς (με την Idina Menzel να βγαίνει τελικά νικήτρια), με το ‘Wicked’ να κερδίζει συνολικά 10 υποψηφιότητες και 3 νίκες.

Φυσικά η τεράστια επιτυχία του μιούζικαλ το έφερε στο Λονδίνο, αλλά και σε παραγωγές σε ολόκληρο τον κόσμο, με τις 5,500 παραστάσεις του στο Gershwin Theatre να το φέρνουν μέσα στη 10άδα των μακροβιότερων μιούζικαλ του Broadway (και το ‘Mamma Mia!’ των 5,758 παραστάσεων στην 8η θέση να κινδυνεύει άμεσα).

Like a comet pulled from orbit

As it passes a sun

Like a stream that meets a boulder

Halfway through the wood

Who can say if I’ve been changed for the better?

But because I knew you

I have been changed for good

The Phantom of the Opera [1988-σήμερα]

Σε αυτή τη λίστα πάντως, των μακροβιότερων μιούζικαλ του Broadway, η κορυφή ανήκει μόνο σε έναν: το ‘The Phantom of the Opera’ τρέχει ασταμάτητα από το 1988. Οι περισσότερες από 12,000 παραστάσεις τους μιλούν από μόνες τους, αφού το adaptation του γαλλικού μυθιστορήματος ‘Le Fantôme de l’Opéra’ του Gaston Leroux έχει αφήσει εποχή στο μουσικό θέατρο.

Ο Andrew Lloyd Webber στη μουσική, ο Charles Hart στους στίχους και ο Richard Stilgoe μαζί με τον Webber στο σενάριο, έχουν δημιουργήσει ένα αριστούργημα που πάνω από 130 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν παρακολουθήσει στις μυριάδες παραγωγές που έχουν στηθεί στα 30 χρόνια της ιστορίας του. Στα Tony Awards του 1988 έφυγε με 7 νίκες σε 10 υποψηφιότητες, κερδίζοντας και το Best Musical από το ‘Into the Woods’ του Sondheim (που πιθανά να μπορούσε επίσης να βρίσκεται σε αυτή τη λίστα, μιας και αντλεί έμπνευση από χαρακτήρες διάσημων παραμυθιών).

Sing once again with me

Our strange duet

My power over you grows stronger yet

And though you turn from me to glance behind

The Phantom of the Opera is there

Inside your mind

Peter Pan [1954-1955]

Η καριέρα του παιδικού ήρωα του J.M. Barrie στα μιούζικαλ ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ‘50. Μέσα από μια πολύ σύντομη πορεία 152 παραστάσεων, η επιρροή του ‘Peter Pan’ στο είδος αγγίζει όλες τις επόμενες δεκαετίας μέσα από συνεχή revivals και παραγωγές σε όλο τον κόσμο.

Πριν καν οι παραστάσεις ανοίξουν, οι άνθρωποι του ‘Peter Pan’ ήρθαν σε συμφωνία με το NBC για να προβάλουν το μιούζικαλ σαν κομμάτι μιας νέας 90λεπτης εκπομπής που σκοπό είχε να αναδείξει τις δυνατότητες των νέων έγχρωμων τηλεοράσεων. Έτσι η παράσταση, μετά τις αρχικές προγραμματισμένες παραστάσεις, δε συνεχίστηκε και η προβολή του έργου έγινε live λιγο καιρό αργότερα, συγκεντρώνοντας 65 εκατομμύρια θεατές, το μεγαλύτερο τηλεοπτικό κοινό στην Αμερική μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Το ρόλο του Peter Pan κρατούσε η Mary Martin, που κέρδισε για την ερμηνεία της και ένα από τα 3 Tony που απονεμήθηκαν στο μιούζικαλ. Ο δίσκος με τις ηχογραφήσεις των τραγουδιών της παράστασης βρίσκεται μέχρι και σήμερα, περισσότερα από 60 χρόνια μετά, σε κυκλοφορία.

I’m flying

Heading far out of sight

Second star to the right

Now the way is clear

Never Land is near

Follow all the air

Cause I’m about to disappear

I’m flying!

The Color Purple [2005-2008]

Με την ταινία του 1985 να θεωρείται πια κλασική, το ‘The Color Purple’ της Alice Walker μεταφέρθηκε και στη σκηνή του The Broadway Theatre τον Δεκέμβριο του 2005. Με την Oprah στην παραγωγή, την Marsha Norman στο σενάριο και τους Stephen Bray, Brenda Russell και Allee Willis στη σύνθεση των κομματιών, η ιστορία των Αφροαμερικανών γυναικών στη Georgia του 1930 ανέβηκε για 910 παραστάσεις, κλείνοντας τον κύκλο της τον Φεβρουάριο του 2008.

Οι 11 υποψηφιότητες του ‘The Color Purple’ στα Tony Awards του 2006 απέφεραν μόνο 1 αγαλματίδιο, μιας και συνάντησε μπροστά του το ‘Jersey Boys’, αλλά το revival του, που κράτησε για άλλα 2 χρόνια, ξεκινώντας από το 2015 και με την τελευταία παράσταση του πριν περίπου 1 μήνα, είχε καλύτερη τύχη. Με την Jennifer Hudson στο καστ του, το νέο έργο κέρδισε 2 από τα 4 βραβεία για τα οποία ήταν υποψήφιο στην περσινή απονομή.

I’m gonna take a deep breath.

Gonna hold my head up.

Gonna put my shoulders back,

And look you straight in the eye.

I’m gonna flirt with somebody

When they walk by.

I’m gonna sing out

Sing out.

Cats [1982-2000]

Δε θα μπορούσαμε να γράψουμε για μιούζικαλ και να μην αναφέρουμε το ‘Cats’ του Andrew Lloyd Webber. Για σχεδόν 7,500 παραστάσεις στο Broadway αλλά και με παραγωγές σε περισσότερες από 20 γλώσσες, το ‘Cats’ είναι μια ιστορία μόνο του.

Το έργο βασίζεται στο ‘Old Possum’s Book of Practical Cats’ του T.S. Eliot, ένα βιβλίο με ποιήματα για γάτες που ο συγγραφέας έγραψε αρχικά για τα βαφτιστήρια του και εκδόθηκε το 1939. Το 1983, 18 χρόνια μετά το θάνατο του, ο συγγραφέας κέρδισε ένα Tony Award για το μιούζικαλ, μια από τις 7 νίκες του ‘Cats’ σε 11 υποψηφιότητες.

Το μιούζικαλ ξεκίνησε την πορεία του από το West End ένα χρόνο νωρίτερα, εκεί που μια από τις πρωταγωνίστριες, η Judi Dench, είχε ένα ατύχημα που δεν της επέτρεψε τελικά να γίνει κομμάτι της ιστορίας του ‘Cats’, με την Elaine Paige να την αντικαθιστά τελικά.

Η τελευταία παράσταση δόθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου του 2000 και μέχρι το 2006, όταν το ‘The Phantom of the Opera’ το προσπέρασε, βρισκόταν στην κορυφή των μιούζικαλ με τις περισσότερες παραστάσεις.

Touch me

It’s so easy to leave me

All alone with my memory

Of my days in the sun

If you touch me

You’ll understand what happiness is

Look a new day has begun

Les Misérables [1987-2003]

Ίσως το πιο γνωστό λογοτεχνικό κείμενο αυτής της λίστας, το κλασικό μυθιστόρημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας του Victor Hugo από το 1862 έχει αφήσει εποχή στην ποπ κουλτούρα και το Broadway μιούζικαλ του δίκαια ανήκει στα πιο σημαντικά έργα του είδους.

Το έργο, που γράψανε οι Herbert Kretzmer, James Fenton και Siobhan Bracke, πάνω στη μουσική του Γάλλου Claude-Michel Schönberg, για την ορίτζιναλ γαλλική εκδοχή που ξεκίνησε το 1980, μέτρησε 6,680 παραστάσεις στα 16 του χρόνια. Ανήκει κι αυτό στα έργα που οι πολύγλωσσες παραγωγές τους γυρίζουν ακόμη ολόκληρο τον κόσμο. Από τις 12 υποψηφιότητες του στα Tony Awards του 1987 κέρδισε 8 βραβεία.

Η Βρετανική του παραγωγή τρέχει αδιάκοπα από το 1985 (βρίσκεται στο Queen’s Theatre, να πάτε). Το 2012 ακολούθησε η κινηματογραφική του μεταφορά, σε σκηνοθεσία Tom Hooper, με ένα all-star cast και τον Russell Crowe να ξεσηκώνει το κοινό στο ρόλο του Javert.

At the end of the day there’s another day dawning

And the sun in the morning is waiting to rise

Like the waves crash on the sand

Like a storm that’ll break any second

There’s a hunger in the land

There’s a reckoning still to be reckoned and

There’s gonna be hell to pay

At the end of the day!

Fiddler on the Roof [1964-1972]

Κι από το γνωστότερο, στο πιο άσημο: Στο ‘Tevye the Dairyman and the Railroad Stories’ του Ρώσου Sholem Aleichem βασίζεται το ‘Fiddler on the Roof’, ένα από τα ιστορικότερα μιούζικαλ του Broadway.

Η ιστορία ακολουθεί τον Tevye, πατέρα 5 κοριτσιών, στην προσπάθεια του να διατηρήσει τις εβραϊκές θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις, καθώς Τσάρος διατάσσει τους Εβραίους να φύγουν από το χωριό και οι 3 μεγαλύτερες του κόρες θέλουν να παντρευτούν ανθρώπους εκτός των πιστεύω του.

Με το σενάριο του Joseph Stein, τη μουσική του Jerry Bock και τους στίχους του Sheldon Harnick, το έργο κέρδισε 9 από τα 10 Tonys για το οποίο ήταν υποψήφιο το 1965, ενώ στο κλείσιμο του το 1972 του απονεμήθηκε ένα Special Tony σαν το μακροβιότερο (τότε) μιούζικαλ στην ιστορία του Broadway. Το ‘Fiddler on the Roof’ έχει μια ψηλή θέση και στη λίστα των μουσικών θεατρικών παραστάσεων με τα περισσότερα revivals, με το πιο φρέσκο από τις 5 συνολικά μετέπειτα παραγωγές τους στο Broadway να ολοκληρώνει την πορεία του λίγο καιρό πριν, στις 31 Δεκεμβρίου της περασμένης χρονιάς.

I’d build a big tall house with rooms by the dozen,

Right in the middle of the town.

A fine tin roof with real wooden floors below.

There would be one long staircase just going up,

And one even longer coming down,

And one more leading nowhere, just for show.

Oliver! [1963-1964]

Παρότι το ‘Oliver!’ είναι μια από τις μεγάλες επιτυχές του Λονδρέζικου West End, στη Νέα Υόρκη το μιούζικαλ στάθηκε, στην αρχική της παραγωγή, για λιγότερο από 2 χρόνια και “μόνο” 774 συνολικά παραστάσεις.

Το έργο του Lionel Bart βασίζεται στον ‘Oliver Twist’ του Charles Dickens, ένα ακόμα κλασικό λογοτεχνικό κείμενο που δοκιμάζεται στο χορό και στο τραγούδι. Το μιούζικαλ έφερε αρκετές αλλαγές στο πρωτότυπο υλικό, με τις αντισημιτικές νότες του Dickens να λειαίνονται από τον Bart. Κέρδισε 3 Tony Awards σε 9 υποψηφιότητες στη χρονιά του.

As long as he needs me

I know where I must be

I’ll cling on steadfastly

As long as he needs me

As long as life is long

I’ll love him right or wrong

And somehow I’ll be strong

As long as he needs me

Κι άλλα μιούζικαλ που προέρχονται από λογοτεχνικά έργα, εντός και εκτός Broadway: ‘Cabaret’, ‘Man of La Mancha’, ‘Carrie’, ‘Dracula, the Musical’, ‘Kiss of the Spider Woman’, ‘Zorba’, ‘Charlie and Algernon’, ‘Natasha, Pierre & The Great Comet of 1812’, ‘Coraline’, ‘Charlie and the Chocolate Factory’, ‘Lord of the Rings’, ‘American Psycho’, ‘Wonderland’, ‘Notre-Dame de Paris’, ‘Little Women’, ‘Dr. Seuss’ How the Grinch Stole Christmas! The Musical’, ‘The Bridges of Madison County’, ‘High Fidelity’, ‘A Tale of Two Cities’, ‘Pinocchio’, ‘Drood’, ‘The 101 Dalmatians Musical’, ‘Anna Karenina’, ‘Little House on the Prairie’, ‘Doctor Zhivago’, ‘Zorro’, ‘Big Fish’, ‘Lestat’, ‘The Four Musketeers’, ‘Jekyll & Hyde’, ‘Fantastic Mr Fox’, ‘The Adventures of Tom Sawyer’, ‘Pride and Prejudice’, ‘From Here to Eternity the Musical’, ‘Jane Eyre’.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ

Βιβλιοφαγικό mashup: Η λογοτεχνική στήλη του PopCode