Τα βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης είναι το τέλειο χριστουγεννιάτικο δώρο

Ο καλύτερος τρόπος για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι μέσα από τα βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης. Εκεί, δηλαδή, όπου οι κάθε είδους ειδικοί επιστήμονες προσπαθούν να περάσουν το δικό τους μήνυμα ακόμα και στον λιγότερο ενημερωμένο αναγνώστη.

Αν σκεφτόσουν να κάνεις ένα διαφορετικό, εναλλακτικό δώρο στους φίλους ή στον εαυτό σου αυτές τις γιορτές, ακολουθούν 6 εξαιρετικές επιλογές από τις πάντα άψογες Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Η παρακάτω λίστα θα σου λύσει τα χέρια.

Αόρατη Επίδραση | Johah Berger

Έχεις σκεφτεί ποτέ για ποιον λόγο ψηφίζεις το κόμμα που ψηφίζεις; Ή πιο απλά γιατί παρήγγειλες καρμπονάρα αντί για μπολονέζ, γιατί πήρες εκείνα τα sneakers και όχι τα αθλητικά παπούτσια κάποιου άλλο brand; Ο Johan Berger, καθηγητής στο Wharton School του Πανεπιστημίου στην Πενσυλβανία, βάζει τα πράγματα στη σωστή σειρά: όχι, οι επιλογές μας μόνο τυχαίες δεν είναι και -σε μεγάλο βαθμό- επηρεάζονται από όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Ένα βιβλίο για το πώς, καλώς ή κακώς, οι αποφάσεις μας επηρεάζονται κατά 99% (και) από τους άλλους. Υπάρχει, άλλωστε, ένας ολόκληρος αόρατος μηχανισμός πίσω από αυτό.

Αναζητώντας το αόρατο σύμπαν | David Elbaz

Ναι, η επιστήμη της αστρονομίας έκανε άλματα μέσα στον 20ό αιώνα. Άλλωστε, τότε ήταν που εμείς οι άνθρωποι πατήσαμε για πρώτη φορά στη Σελήνη και αρχίσαμε να βλέπουμε με διαφορετικό μάτι το απέραντο σύμπαν – σχεδόν πιστέψαμε πως μια μέρα θα το κατακτήσουμε.

Κι όμως, υπάρχουν τόσα πολλά άλυτα ερωτήματα ακόμα.  Δεν γνωρίζουμε παρά ελάχιστα (και σιγουρα όχι αρκετά) για το «μαύρο τρίγωνο της άγνοιάς μας» ώστε να πούμε ότι λύσαμε τα μυστήρια γύρω από τη σκοτεινή ύλη, τη σκοτεινή ενέργεια και τις μαύρες τρύπες.

Έτσι, εδώ, σε αυτό το βιβλίο ο διακεκριμένος Γάλλος αστροφυσικός David Elbaz προσπαθεί να ρίξει φως σε ερωτήματα που ταλανίζουν την επιστημονική κοινότητα: Άραγε βλέπουμε τριδιάστατα ένα διδιάστατο ολογραφικό σύµπαν; Ή μήπως ζούμε μέσα σε μια μαύρη τρύπα συμπαντικών διαστάσεων, σε μια φυσαλίδα-σύµπαν ή σ’ ένα σύµπαν-νησί;

Η Βιομηχανική Επανάσταση | Robert C. Allen

Χωρίς αυτήν δεν θα διάβαζες αυτές εδώ τις γραμμές. Δίχως αυτήν μάλλον οι περισσότεροι θα ήμασταν ακόμα αγρότες. Άλλωστε, τον 17ο αιώνα ένας απλός Βρετανός πολίτης είχε περίπου το ίδιο βιοτικό επίπεδο με έναν κάτοικο της Κίνας. Και ύστερα ήρθε το μεγάλο μπαμ: οι μηχανές μπήκαν στις ζωές μας και οι βιομηχανίες έφεραν την επανάσταση στον Δυτικό Κόσμο.

Τα πράγματα όμως δεν είναι ούτε τόσο απλά, ούτε τόσο ανώδυνα. Υπάρχουν ερωτήματα που μας επηρεάζουν μέχρι σήμερα: Τι την προκάλεσε; Γιατί ξεκίνησε τότε; Γιατί εκεί κι όχι αλλού; Τι επιπτώσεις είχε στη ζωή των ανθρώπων, τη λειτουργία της οικονομίας και τη δομή της κοινωνίας; Πώς επηρέασε την εργατική τάξη και τις πολιτικές ισορροπίες; Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά ο κορυφαίος οικονομικός ιστορικός Robert C. Allen.

Στον καθρέφτη του Δαρβίνου | Σπύρος Σφενδουράκης

«Μπορεί κανείς να φανταστεί ότι από την αρχική περιορισμένη ποικιλότητα πουλιών σ΄αυτό το αρχιπέλαγος, κάθε ένα είδος μετεξελίχθηκε σε διαφορετικά είδη» έγραφε στο ημερολόγιό του ο Κάρολος Δαρβίνος στο περιβόητο ταξίδι που έκανε τον 19ο αιώνα στα Νησιά Γκαλαπάγκος. 

Κάπως έτσι, ξεκίνησε η μεγάλη περιπέτεια της δαρβινικής θεωρίας μέχρι τις μέρες μας. Ένα ταξίδι γεμάτο εμπόδια και πολλές -συχνά επικίνδυνες- παρανοήσεις. Τελικά, όμως, τι συμβαίνει με τη θεωρία της εξέλιξης σήμερα;

Ο Σπύρος Σφενδουράκης, Καθηγητής Οικολογίας και Βιοποικιλότητας στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου, προσπαθεί μέσα από αυτό το βιβλίο να διαλευκάνει τις πιο κοινές παρανοήσεις από αυτές, δίνοντας καίριες απαντήσεις σε εκλαϊκευμένο τόνο.

Το «γνώθι σαυτόν» στη μεταγονιδιωματική εποχή | Στυλιανός Ε. Αντωναράκης

«Ό,τι είναι παρελθόν, είναι πρόλογος» λέει ο Σαίξπηρ στο έργο του Τρικυμία. Σε μία εποχή που η σκόνη των μεσαιωνικών αντιλήψεων υπάρχει ακόμα στον αέρα, είναι πολύ σημαντικό κάποια πράγματα να ξεκαθαριστούν. Έτσι, και καθώς η πανδημία έφερε όλο τον κόσμο αντιμέτωπο με τους όρους mRNA και RNA, το συγκεκριμένο βιβλίο ρίχνει φως σε κρίσιμα ζητήματα.

Ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής Ιατρικής στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, Στυλιανός Αντωναράκης, ξεκινά από ερωτήσεις και λύνει μία-μία τις απορίες των αναγνωστών: Τι είναι το γονιδίωμα; Πόσο σημαντικές είναι οι γονιδιωματικές παραλλαγές για την εμφάνιση γενετικών ασθενειών και την εκδήλωση προδιάθεσης σε κλινικές καταστάσεις και χαρακτηριστικά; Ποιο είναι το γενετικό υπόβαθρο των ασθενειών; Είναι άραγε ο καρκίνος μια γονιδιωματική πάθηση; Και τελικά, πόσο σημαντικές για την υγεία και την ασθένεια είναι οι πληροφορίες που αποκομίζουμε από το γονιδίωμα;

Δώδεκα Δοκίμια για τον άνθρωπο, την τέχνη και την αρχιτεκτονική (1980-2018) | Juhani Pallasmaa

Για όσους δεν γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα στον χώρο της αρχιτεκτονικής, τα δώδεκα αυτά κείμενα είναι μία πολύ καλή ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους στοχαστές της φινλανδικής σχολής. Για τους γνώστες, είναι ένα βιβλίο άξιο μελέτης.

Τι θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρεσβεύει ο Pallasmmaa; Ένα «κοίταγμα» της αρχιτεκτονικής μέσα από τη συνείδηση που τη βιώνει, ως μέθοδος που αναζητά την εσωτερική γλώσσα του κτιρίου. Μια αρχιτεκτονική που ο άνθρωπος τη βιώνει με όλες του τις αισθήσεις, και όχι μόνο με την όρασή του. Κάτι, δηλαδή, πολύ παραπάνω από απλά ένα όμορφο κτίριο.