“O Θάνος είχε ετοιμάσει τις βαλίτσες για το μπάρκο του εδώ και μέρες”

Μιλήσαμε με τέσσερις ανθρώπους, πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους, οι οποίοι τέμνονται όμως σε ένα κοινό σημείο: στην αγάπη τους και τον σεβασμό τους για τον Θάνο Μικρούτσικο. Ένας ηθοποιός, ένας τραγουδοποιός, ένας προπονητής ποδοσφαίρου και ένας από τους πρωτοπόρους του ελληνικού hip hop, θυμήθηκαν τον μεγάλο συνθέτη και τον αποχαιρετούν με λίγα λόγια, είτε ως παλιοί συνεργάτες του, είτε ως απλοί ακροατές.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΙΝΑΣ

Ο Θάνος δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος καλλιτέχνης, ήταν κι ένας βαθιά διανοούμενος, ένας διανοητής. Ήταν ένας άνθρωπος που από την πολιτική του θέση, για 2 χρόνια ως υπουργός Πολιτισμού, είχε μελετήσει ένα ευρύτερο σχέδιο στήριξης των πνευματικών δικαιωμάτων των καλλιτεχνών και με τη δική του συμβολή, τότε στην κυβέρνηση Παπανδρέου, οφείλουμε την ύπαρξη του σχετικού νομοσχεδίου. Δυο υπουργούς Πολιτισμού είχαμε εμείς οι ηθοποιοί που μας φρόντισαν, εκείνον και τη Μελίνα. Επί αυτών των δύο ουσιαστικά μπήκαν τα θεμέλια ώστε το επάγγελμά μας να μην είναι ξέφραγο αμπέλι.

Πρώτη φορά γνωριστήκαμε το 1979 σε μία πρόβα μαζί με τον Νίκο τον Τουλιάτο τον ντραμίστα, στο σπίτι του δεύτερου, όταν ακόμη υπηρετούσα τη θητεία μου στο Ναυτικό. Θυμάμαι έναν πολύ χαριτωμένο τύπο με μακριά μούσια και μαλλιά -όπως ήταν όλοι τότε- να κάνει με πάθος πρόβα σε ένα σπίτι ουσιαστικά φοιτητικό, για μια περιοδεία μεγάλη που θα έκανε στη Γερμανία. Αν δεν απατάμαι, γιατί έχουν περάσει και 40 χρόνια, ήταν όταν ετοίμαζε τραγούδια πάνω σε ποίηση του Μπίρμαν.

Μαζί δουλέψαμε το ’16 και το ’17 στην παράσταση ‘Σταυρός του Νότου’. Ο Θάνος ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος έδινε μόνο… Ήταν φοβερή η γενναιοδωρία του η καλλιτεχνική επί σκηνής, άφηνε χώρο στους υπόλοιπους καλλιτέχνες, και με πάρα πολύ χιούμορ και καυστικότητα, πάντα είχε κάτι να σχολιάσει. Πέρα από το μεγάλο του ταλέντο που το ξέρει όλη η Ελλάδα, ήταν φοβερή και η γενναιοδωρία αυτού του ανθρώπου.

Σε κάθε παράσταση θα έκανε και κάποια πλάκα, περιφερόμενος ως ηθοποιός, γιατί είχε και κάποιες ατάκες στη σκηνή. Ακόμα και όταν έμαθε το νέο για την υγεία του, όσο ήμασταν σε πρόβες για την καλοκαιρινή περιοδεία μας, ήρθε και μας ανακοίνωσε με πολύ χιούμορ ότι προσωρινά δεν θα ‘ναι μαζί μας και πιο πολύ μας έδινε κουράγιο εκείνος, παρά εμείς σε αυτόν… Από ένα τυχαίο check-up το ‘μαθε.

Τελευταία φορά που πήγα να τον δω ήταν πριν απλό δέκα μέρες στο νοσοκομείο, αλλά δεν ήταν σε θέση να επικοινωνήσει μαζί μου. Μίλησα με τη γυναίκα του τη Μαρία. Ο Θάνος είχε ετοιμάσει τις βαλίτσες για το μπάρκο του εδώ και μέρες…

Αγαπημένο μου τραγούδι του είναι το ‘7 Νάνοι στο ss Cyrenia’, ο ίδιος ήταν ταυτισμένος με τον Καββαδία. Άλλωστε, ο Καββαδίας οφείλει αν θέλετε την την λαϊκή του απήχηση και διασπορά στο ελληνικό κοινό στον Θάνο. Προέρχομαι από ναυτική οικογένεια, ο πατέρας μου, οι παππούδες μου όλοι ήταν ναυτικοί και ο Καββαδίας ως ασυρματιστής εξύμνησε τον κόπο των ναυτικών.

Μάλιστα ο πατέρας μου είχε κάνει και ένα ταξίδι με τον Καββαδία. Θέλω να πω δηλαδή ότι ήταν γνωστός και πριν στους ναυτικούς, γιατί ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ως ‘εργάτη της θάλασσας’, όμως εκείνος που τον σύστησε στο μεγάλο κοινό ήταν ο Θάνος.

ΣΤΑΘΗΣ ΔΡΟΓΩΣΗΣ

Ο Θάνος Μικρούτσικος άφησε τεράστιο μουσικό έργο και πήγε το ελληνικό τραγούδι και την ελληνική μουσική σε θεόρατα ύψη. Έγραψε λαϊκά τραγούδια αλλά και μοντέρνα σύγχρονη ατονική και πολυτονική μουσική. Μελοποίησε σπουδαίους ποιητές και ο ‘Σταυρός του Νότου’ θα αρκούσε για να γίνει αθάνατος.

Είχα την τεράστια τύχη να συνομιλήσω μαζί του για διαφορά θέματα αλλά κυρίως για τη μουσική. Με πάθος ως το τέλος ανέλυε τον Σκαλκώτα και τον Σένμπεργκ. Σε ένα παγκάκι στο πάρκο ΚΑΠΑΨ όπου τυχαία βρεθήκαμε σε μια εκδήλωση ενός σωματείου για την ανάγνωση παιδικών βιβλίων. Μας στήριξε τους νεότερους στον αγώνα που δίνουμε για να ξαναστηθεί μηχανισμός είσπραξης πνευματικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

Και ήταν βαθιά μορφωμένος αριστερός κομμουνιστής. Όμως δεν δίχασε τον κόσμο. Ανήκει σε όλους τους έλληνες. Και όλοι έχουν τραγουδήσει την ‘Ρόζα’ του αλλά και τον Καββαδία του.Α νήκει το έργο του σε όλους μας.

Δυστυχώς τέτοιοι καλλιτέχνες εμφανίζονται πολύ σπάνια και ο χαμός τους είναι τραγικός γιατί ακρωτηριάζεται το ελληνικό τραγούδι χωρίς την παρουσία τους. Κουράγιο στην οικογένεια του. Αθάνατος!

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΩΝΗΣ

Ήταν γνωστός Παναθηναϊκός και τον είχα συναντήσει μια φορά, όταν ακόμη ήμουν ποδοσφαιριστής στην ομάδα, σε μια εκδήλωση του Παναθηναϊκού, έτσι σαν τώρα γιορτινές μέρες πρέπει να ήταν, αν θυμάμαι καλά. Περισσότερο γνωρίζω τον αδερφό του τον Ανδρέα.

Ούτως ή άλλως, έναν άνθρωπο με τέτοιο πολιτισμό και τέτοιο πνεύμα, πολλές φορές δεν χρειάζεται καν να τον συναντήσεις από κοντά για να καταλάβεις το επίπεδό του. Βλέπεις το πως μιλάει, το πώς συμπεριφέρεται, πέρα από τη μουσική του, και καταλαβαίνεις. Το πιο σημαντικό κομμάτι για μένα είναι ότι, τέτοιοι άνθρωποι οι οποίοι χειρίζονται τόσο ωραία την γλώσσα και τον πολιτισμό, το πως σε καθηλώνουν. Ο λόγος του είχε πάρα πολύ μεγάλη βαρύτητα, ακόμα και για μένα που δεν είμαι και από τους ανθρώπους που εύκολα θα ακούσω κάποιον και θα με επηρεάσει. Και ήταν και ένας άνθρωπος που δεν μιλούσε συχνά, αλλά όποτε το έκανε σε καθήλωνε.

Ακούω μουσική, παρακολουθώ σε όλα τα επίπεδα τους ανθρώπους, και στην πολιτική και στον πολιτισμό, αλλά γενικά δεν πάω σε συναυλίες. Έκατσα όμως και παρακολούθησα χθες στην τηλεόραση τη συναυλία που είχε δώσει στο Θέατρο Βράχων, η ποιότητα των τραγουδιών του είναι πάρα πολύ υψηλή και ως στιχουργός και ως συνθέτης.

Εντύπωση μου είχε κάνει από κοντά κι ένας άλλος “άρρωστος” Παναθηναϊκός που έφυγε γρήγορα, ο Λαυρέντης ο Μαχαιρίτσας. Είχαμε κάνει μαζί μία συνέντευξη για την ομάδα και τις αναμνήσεις μας από τα ευρωπαϊκά παιχνίδια πριν από 6-8 μήνες. Εξαιρετική εντύπωση.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΕΝΤΖΕΛΟΣ

Τα τραγούδια του ‘Σταυρού του Νότου’ ήταν τα πρώτα που άκουσα ποτέ από τον Θάνο Μικρούτσικο. Αγόρασα τον δίσκο στο Λύκειο -τον έχω σε βινύλιο- και με οδήγησε στο να αγοράσω όλη την ποιητική συλλογή του Καββαδία -και τη ‘Βάρδια’. Και φυσικά να γίνω μεγάλος φαν.

Νομίζω το πλέον αγαπημένο μου απ’ αυτή τη συλλογή ήταν η ‘Θεσσαλονίκη’ με τη φωνή του Γιάννη Κούτρα, και μου άρεσε πολύ και ο ‘Λύχνος του Αλλαντίνου’ των Κατσιμιχαίων από τον άλλον δίσκο του για τον Καββαδία, το ‘Γραμμές των Οριζόντων’. Έχω σε βινύλιο και το ‘Στην Παράγκα του Αιώνα’, αυτά τα τραγούδια που είχε κάνει με τον Μητροπάνο, τη ‘Ρόζα’ και όλα αυτά. Αν και τα λαϊκά δεν ήταν ποτέ τόσο πολύ του στυλ μου.

Ήταν ένας πολύ μεγάλος συνθέτης, και αυτό που πάντα θα θυμάμαι και θα του χρωστώ είναι ότι με πήγε σε πολύ ωραία πνευματικά μονοπάτια, ωθώντας με να διαβάσω, να μελετήσω και να μάθω καλύτερα την ποίηση του Καββαδία.