Πώς το The Father μας βάζει στο κεφάλι του Anthony Hopkins

Θα μπορούσε να είναι πολλά πράγματα που έχουμε ξαναδεί αυτή η ταινία. Όμως δεν είναι τίποτα από αυτά.

Αντιθέτως, το βραβευμένο με Όσκαρ The Father του Florian Zeller (διασκευασμένο από θεατρικό του ίδιου) αποτελεί έναν κινηματογραφικό θρίαμβο κατασκευής, φόρμας και αφήγησης. Με την ταινία να χρησιμοποιεί καθαρά τεχνικά μέσα όπως το μοντάζ και τη σκηνογραφία προκειμένου να αποτυπώσει το πώς αυτός ο άντρας χάνει σταδιακά την επαφή του με την πραγματικότητα.

Ο Anthony Hopkins δίνει πιθανώς την ερμηνεία της καριέρας του (αυτό κι αν λέει πολλά) όμως γύρω από αυτόν, οι τεχνικοί της ταινίας έχουν κατασκευάσει έναν κινηματογραφικό κυκλώνα τεχνικής και συναισθήματος. Πώς δημιουργήθηκε κάτι τόσο περίπλοκο και εξεζητημένο, που να έχει αποτέλεσμα μια από τις πασιφανέστατα καλύτερες ταινίες της χρονιάς;

Λίγο πριν τα Όσκαρ, μιλώντας με τον υποψήφιο στην κατηγορία μοντάζ, Γιώργο Λαμπρινό (Xenia, Obscuro Barroco), του είχα ζητήσει να μιλήσει για το πώς η ταινία καταφέρνει να μας βάλει στο μυαλό του ήρωά της. Αυτά ήταν όσα είχε να πει:

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ANTHONY HOPKINS

«Η ταινία είναι διασκευή πετυχημένου θεατρικού του ίδιου του Florian, που ήταν το όνειρό του να το κάνει ταινία. Μέσα στο όνειρο αυτό είχε από την αρχή στο μυαλό του τον Anthony Hopkins να παίξει τον ρόλο. Ο ρόλος στη Γαλλία είχε παιχτεί από τον Robert Hirsch, έναν μεγάλο Γάλλο ηθοποιό. Ο Florian προσέγγισε τον κύριο Hopkins, κουβέντιασαν, και στο τέλος ο Hopkins του είπε «πότε ξεκινάμε;». Το να έχει τον Anthony Hopkins του έλυσε τα χέρια για το πώς θα καταφέρει να χρηματοδοτήσει την ταινία.

ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΣΙΝΕΜΑ

«Το θεατρικό μιλάει για έναν άνθρωπο προχωρημένης ηλικίας που έχει dementia, περισσότερο κοντά στην άνοια, και τη σχέση του με την κόρη του και το πολύ κοντινό ανθρώπινο περιβάλλον. Ο στόχος της ταινίας και ο στόχος ο δικός μου στο μοντάζ ήταν να βάλουμε τον θεατή όσο περισσότερο γίνεται μες στο κεφάλι αυτού του ανθρώπου. Είναι το Α και το Ω του λόγου για τον οποίο κάνω αυτή τη δουλειά. Να μπορώ να βάλω τον θεατή μέσα σε μια κατάσταση όπου να μπορεί να νιώσει ακριβώς τα πράγματα που νιώθει ο πρωταγωνιστής της ιστορίας που διηγούμαστε».

«Το άλλο εξαιρετικά ενδιαφέρον για μένα είναι ότι εφόσον αυτός ο άνθρωπος έχει αυτή την κατάσταση της υγείας, μπερδεύεται συνέχεια κι ο ίδιος, οπότε πρέπει να μπερδεύεται κι ο θεατής εφόσον ζει την ιστορία μέσα από τα μάτια του. Υπάρχει μια πολύ λεπτή γραμμή για το πόσο θα μπερδέψεις τον θεατή χωρίς να τον χάσεις. Οπότε από αυτή την άποψη το μοντάζ είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Είχα την τύχη να υπάρχει μια βάση, ένα σενάριο εξαιρετικά υψηλού επιπέδου. Την πρώτη φορά που το διάβασα σταμάτησα για να πάρω κάποια ανάσα, κάτι που δε μου συμβαίνει συχνά όταν διαβάζω σενάρια».

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΩΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΥΣΙΑ

«Το The Father έχει μια δομή παράξενη, γιατί προσπαθεί να σε βάλει στο κεφάλι ενός ανθρώπου ο οποίος είναι άρρωστος. Όμως όλα τα σκηνοθετικά, τα τεχνικά, τα μονταζιακά στοιχεία είναι εκεί μόνο και μόνο για να καταφέρουν αυτό το πράγμα. Δεν είναι εκεί ούτε για να σου δείξουν τι μπορείς να κάνεις με την αφήγηση, ούτε είναι εκεί σαν εφέ. Είναι τεχνικές που έχουν χρησιμοποιηθεί για ένα αποτέλεσμα που είναι η βάση όλης αυτής της ιστορίας, κι αυτό είναι σημαντικό. Καμιά φορά το να κάνεις στυλ μόνο για το στυλ δεν έχει νόημα. Το καλύτερο είναι ότι υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε αυτό που δημιουργεί ένα στυλ και κάτι ξεχωριστό, αλλά το κάνει γιατί θέλει να διηγηθεί μια συγκεκριμένη ιστορία».

ΟΤΑΝ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΕΛΕΙΩΣ ΣΤΟ ΜΟΝΤΑΖ

«Το μοντάζ χρειάζεται κι απόσταση από τα πράγματα. Εγώ κοιτάω συνέχεια το υλικό. Εδώ είχα ήδη αρχίσει να μοντάρω κατά το γύρισμα, οπότε όταν τελείωσα υπήρχε ήδη το rough cut. Το οποίο δεν είναι η ταινία ακόμα, αλλά κάτι που μας επιτρέπει να δούμε το υλικό από την αρχή ως το τέλος με ρυθμό, να είναι κάπως στημένο κι όχι μόνο πλάνα το ένα πίσω από το άλλο. Καταλαβαίνεις κατευθείαν τι δουλεύει και τι δε δουλεύει».

«Φυσικά όμως υπάρχουν στιγμές στην ταινία [που άλλαξαν στο τελικό μοντάζ]. Κάτι που ήταν στιγμή διαλόγου στο τελικό μοντάζ δεν υπάρχει καθόλου διάλογος, υπάρχουν σκηνές που έχουν κουνηθεί από τη θέση που ήταν στην αρχή. Αλλά επειδή είναι συγκεκριμένη η ροή των πραγμάτων δεν είναι μια ταινία που τη φέραμε ανάποδα στο μοντάζ. Έχει τύχει να δουλέψω πρόσφατα σε μια Γαλλική ταινία, το Tom της Fabienne Berthaud, όπου η σκηνοθέτης δουλεύει πολύ με ένστικτο και ήξερα από την πρώτη στιγμή ότι στο μοντάζ θα είχαμε τεράστια ελευθερία. Η σκηνή 2 της ταινίας ήταν αρχικά η σκηνή 90! Εξαρτάται από την κάθε ταινία και την ιστορία, το αν έχεις την ελευθερία να αλλάξεις τελείως τη δομή».

ΜΟΝΤΑΡΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΒΙΝΤΕΟΚΛΙΠ ΜΕΧΡΙ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

«Μου αρέσει πολύ να κάνω όσο πιο διαφορετικά πράγματα μπορώ, μου αρέσει πολύ το μικρού μήκους, είναι μια ιδιαίτερη γραφή. Μου αρέσει το βίντεο κλιπ, γιατί ο ρυθμός είναι διαφορετικός, έκανα πρόσφατα το My High των Disclosure. Μου αρέσει να κάνω διαφήμιση. Και είναι πολύ σημαντικό γιατί στο μυαλό μου μπορώ να κοιτάω το υλικό με διαφορετικούς τρόπους. Ας πούμε χρησιμοποιώ τον τρόπο που κοιτάω τα πράγματα σε ένα βίντεο κλιπ, ώστε να μπορώ να τα χρησιμοποιήσω σε μια ταινία μεγάλου μήκους ή σε ένα ντοκιμαντέρ».

«Τα δύο ντοκιμαντέρ που έκανα με την Ευαγγελία Κρανιώτη, το Obscuro Barroco και το Exotica, Erotica, Etc. ήταν βασισμένα πολύ στην αίσθηση, οπότε για μένα ήταν τεράστια ελευθερία αυτό. Γιατί δεν έχει να κάνει με το τι πληροφορία προσπαθούμε να περάσουμε αλλά με το τι αίσθηση προσπαθούμε να δημιουργήσουμε στον θεατή. Το Exotica, Erotica, Etc. είχε περάσει η ίδια 8 χρόνια σε καράβια και είχε 400 ώρες υλικό. Την πρώτη βερσιόν έπρεπε να την κάνουμε μέσα σε 2 βδομάδες. Όταν τελειώσαμε εγώ μετά αισθανόμουν ότι μπορούσα να κάνω τα πάντα. Όταν έχεις περάσει 2 βδομάδες να μοντάρεις 400 ώρες, δε σε τρομάζει τίποτα μετά».

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΛΟ ΜΟΝΤΑΖ; ΑΠΟ SPRING BREAKERS ΩΣ TON TARKOVSKY

Tο Spring Breakers του Harmony Korine μπορεί μην είναι μια ταινία καταπληκτική, μπορεί να αρέσει ή να μην αρέσει, αλλά έχει έναν τρόπο που είναι μονταρισμένη που είναι ιδιαίτερος, γιατί είναι κυκλικό το μοντάζ τελείως, το οποίο εμένα μου άρεσε πάρα πολύ. Μου άρεσαν πολύ και οι πρώτες του ταινίες ούτως ή άλλως, αλλά από άποψη μοντάζ αυτή είναι πολύ ενδιαφέρουσα».

«Επίσης είναι ενδιαφέρον όταν βλέπεις ταινίες με αργό ρυθμό. Το λέω πολύ συχνά, η ταινία που με έκανε να καταλάβω τι είναι μοντάζ είναι η Νοσταλγία του Tarkovsky. Εγώ ήμουν από τη γενιά του Πολέμου των Άστρων, όταν ήμουν μικρός μου άρεσαν οι ταινίες δράσης με πιο γρήγορους ρυθμούς, αλλά όταν είδα τη Νοσταλγία κατάλαβα τι μπορεί να κάνει κανείς με το μοντάζ. Γιατί ήταν σωματική όσο και συναισθηματική η εμπειρία, δεν είχε να κάνει μόνο με τον ρυθμό αλλαγής των πλάνων, αλλά με γενικό ρυθμό της ταινίας που με επηρέαζε τελείως διαφορετικά ως θεατή. Σα να δίνει ρυθμό σε εμένα τον ίδιο με ένα οπτικό μετρονόμο».

«ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΕΙΑ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΟ ΜΟΝΤΑΖ»

«Είναι μαγεία τελείως το μοντάζ. Το γύρισμα είναι όμορφο γιατί έχει δυναμική, ένταση, τρέχεις πάνω κάτι, είναι άλλη συνθήκη. Αλλά καταλαβαίνω τους ανθρώπους που αγαπάνε τόσο πολύ το μοντάζ. Μπορεί να βγάλεις το υλικό μιας σκηνής και να σου φαίνεται ψιλομέτριο, και μετά να αρχίσεις να τη χτίζεις και να συμβαίνει κάτι το οποίο είναι καταπληκτικό. Αυτό το συναίσθημα εγώ θέλω να το μοιράζομαι. Δε θέλω να το κρατάω μόνο για μένα!»

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη με τον Γιώργο Λαμπρινό στο The Magazine του News247.

*Η ταινία The Father (Ο Πατέρας) κυκλοφορεί στις αίθουσες.