Στη δεύτερη σεζόν του, το ‘The OA’ τα έχασε τελείως (και μας άρεσε περισσότερο)

Αυτές τις μέρες το Netflix χρησιμοποιεί τον όρο ‘ορίτζιναλ’ κάπως ελεύθερα. Εκτός από τις πρωτότυπες, εξ ολοκλήρου δικές του παραγωγές ή συμπαραγωγές, το κοτσάρει και σε πρότζεκτ διαφορετικών στούντιο ή δικτύων που του εμπιστεύτηκαν τη διανομή τους σε προσυμφωνημένες αγορές. Το πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό της πλατφόρμας όμως – και σίγουρα η μεγαλύτερη επένδυσή της παγκοσμίως με το 85% του μπάτζετ να πηγαίνει σε φρέσκο περιεχόμενο – είναι οι σειρές και οι ταινίες που βρίσκεις μονάχα στο Netflix. Αυτή τη στιγμή οι ψηφιακές πλατφόρμες έχουν πολλαπλασιαστεί (Amazon, Hulu, CBS All Access, DC Universe, YouTube Premium κά) και οι επόμενες ανακοινώνονται η μία πίσω από την άλλη (Disney+, Apple TV Plus, η αβάφτιστη της Warner Bros κά). Σύντομα λοιπόν, με το κάθε στούντιο να αποσύρει το υλικό του από την πλατφόρμα για να το μεταφέρει στη δική του, το αμερικανικό Netflix δεν θα μπορεί πια να κομπάζει για τον υπερπλήρη κατάλογό του. Το βασικό του κίνητρο για τον Αμερικανό καταναλωτή θα κινείται σε αναλογία με το πόσο καλό θα παραμείνει το περιεχόμενο που μόνο εκείνο παράγει. Το άλλο του καύχημα άλλωστε, είναι η ελευθερία που αφήνει στους δημιουργούς του για να φτιάξουν αυτό το περιεχόμενο. Μπορεί πλέον να έχει γίνει πιο φειδωλό οικονομικά (#RIPSense8, #RIPTheGetDown), αλλά αν τους πείσεις με την ιδέα σου, έχεις την άδεια να πετάξεις το εγχειρίδιο με τους κανόνες από το παράθυρο.

Η Brit Marling και ο συν-δημιουργός του ‘The OA’, Zal Batmanglij, δεν το πέταξαν. Το έσκισαν, του έβαλαν φωτιά και έκαναν performance art πάνω στις στάχτες του. Μπορείς να χαρακτηρίσεις ‘ορίτζιναλ’ τη σειρά τους, αλλά ο όροςδεν τη χωράει.

Στην 1η σεζόν, σε κάθε επόμενο επεισόδιο, η σειρά γινόταν όλο και πιο δύσκολη στην περιγραφή της. Αν σε ρωτούσε κάποιος φίλος τι είναι το ‘OA’ και σε πετύχαινε μετά τα πρώτα επεισόδια, θα του έλεγες ότι αφορά μια νεαρή γυναίκα (Brit Marling) που ήταν εξαφανισμένη για 7 χρόνια, αλλά τώρα επέστρεψε. Τότε ήταν τυφλή λόγω ενός παραλίγο θανατηφόρου δυστυχήματος. Τώρα πια βλέπει αλλά δεν γνωρίζεις ακόμα γιατί. Αν σε πετύχαινε λίγο παρακάτω, θα του έλεγες ότι την είχε ένας επιστήμονας (Jason Isaacs) φυλακισμένη σε ένα υπόγειο παρέα με άλλα άτομα που είχαν επιθανάτιες εμπειρίες, και έκανε πειράματα σκοτώνοντάς τους συνεχώς ώστε να μάθει περισσότερα για τη μετά θάνατον ζωή. Επειδή αυτή δεν ήταν αρκετά αιχμηρή στροφή για τη συγκεκριμένη σειρά, αν ο φίλος σου σε πετύχαινε στο τέλος του binge-watching, θα έπρεπε να του εξηγήσεις πως η Prairie (αλλιώς Original Angel) και οι υπόλοιποι του υπογείου είχαν ανακαλύψει τις Πέντε Κινήσεις. Αυτές, ερμηνευμένες συγχρονισμένα, μπορούσαν να αναστήσουν κάποιον ή να τον μεταφέρουν σε άλλη διάσταση. Εκείνη και οι φίλοι της ήθελαν να τις χρησιμοποιούν για το Καλό. Ο Dr. Hap δεν είχε τέτοιους ηθικούς περιορισμούς.

Στο φινάλε του 1ου κύκλου, οι Πέντε Κινήσεις φαινομενικά κατάφεραν να εμποδίσουν ένα μακελειό στο σχολείο των παιδιών που ακούν την αφήγηση της Prairie σε παρόντα χρόνο, την ίδια στιγμή που η OA έπεφτε αιμόφυρτη στο έδαφος από σφαίρα. Χωρίς να ξέρεις αν έλεγε την αλήθεια ή αν ξόδεψες 8 ώρες της ζωής σου στο μυαλό μιας διαταραγμένης, μυθομανούς γυναίκας, η οθόνη μαύρισε. Μπροστά σου είχες ένα δίλημμα απ’ αυτά που μπορούν να λειτουργήσουν ελαφρώς και ως character tests.

Θα επέλεγες το μπλε ή το κόκκινο χάπι στο ‘Matrix’; Με το πρώτο θα διάλεγες πολύ εύλογα την ηρεμία σου. Ίσως αυτό σημαίνει πως για σένα η άγνοια είναι και ευλογία. Με το δεύτερο θα διάλεγες πιθανώς το τέλος σου, αλλά δεν θα σου έλεγε ποτέ κανείς ότι δεν είσαι θαρραλέος. Στη ‘Ζωή του Πι’, εάν δεν πιστέψεις στο τέλος την αφήγηση του ήρωα, τότε ενδεχομένως δεν μπορείς να αποδεχτείς κάτι που δεν είναι ξεκάθαρο και απτό. Αν πάλι τον εμπιστευτείς, τότε γιατί όχι, θα μπορούσες να πιστέψεις και στα θαύματα. Το ‘Lost’, η σειρά που γέννησε το ‘OA’ και όλες τις mystery box σειρές που ακολούθησαν του φινάλε του, χώριζε τους χαρακτήρες του σε ‘men of faith’ και ‘men of science’. Aκόμη και σε τίτλους επεισοδίων. Άλλοι πίστευαν στο νησί, άλλοι απλώς κοιτούσαν πώς να γυρίσουν σπίτι τους. Κατά τον ίδιο τρόπο χωρίστηκε και το κοινό του. Όσο η σειρά επέστρεφε συνεχώς στην πίστη και τη θυσία ως απόλυτα εξιλεωτικά εργαλεία και έπαιρνε τους μισούς φαν μαζί της, οι υπόλοιποι αναζητούσαν πρακτικές, επιστημονικές απαντήσεις στα ερωτήματά τους και απογοητεύονταν κάθε φορά που το show τούς ζητούσε να ενδώσουν στην πιο πνευματική πλευρά του.

Το character test του περασμένου φινάλε του ‘OA’ ήταν αντίστοιχη δοκιμασία. Πέρα από τις αμφιβολίες που ενίσχυσε με τα βιβλία που βρέθηκαν στην κατοχή της Prairie, όλα τους με στοιχεία που φαινόταν να έχει ενσωματώσει στο παραμύθι της, οι Πέντε Κινήσεις που χορογράφησε ο Ryan Heffngton (χορογράφος για τη Sia, τους Arcade Fire, τους Sigur Rós) και ο συνδυασμός τους με ένα school shooting, δίχασαν κοινό και κριτικούς. Θα το αποθέωναν ή θα το έθαβαν με πάθος. Μια πολύ μικρή μερίδα κάθισε στη γωνία του πάρτι με ύφος ‘τι είδαμε τώρα, ρε παιδιά’. Η σειρά που μέχρι τότε είχε λειτουργήσει τρομερά εμβυθιστικά για όσους είχαν κρατήσει δυνάμεις μέχρι το τέλος της, είχε λύσει τα μάγια.

Αν όμως η 1η σεζόν σού είχε φανεί παράλογη στην απαίτησή της να δεχτείς τα πράγματα όπως έρχονταν, η 2η σου ζητά να παραδοθείς άνευ όρων. Ακολουθούν spoilers, οπότε προχωράς με δική σου ευθύνη.

Το ‘OA’ απαντά στο character test σου από τις πρώτες σκηνές. Οι Πέντε Κινήσεις είχαν μεταφέρει την Prairie σε άλλη διάσταση. Το νέο της σπίτι είναι το σώμα της Nina Azarova. Μιας εκδοχής του εαυτού της που ζει πλούσια, δεν τυφλώθηκε ποτέ και κατάφερε να μεγαλώσει μαζί με τον πατέρα της. Η Nina φαίνεται να εμπλέκεται με τον κατασκευαστή ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού που εγκλωβίζει τους νεαρούς παίκτες του, την ίδια στιγμή που ο Buck, το τρανς αγόρι της 1ης σεζόν που σε αυτήν τη διάσταση είναι ακόμη Michelle, έχει εξαφανιστεί. Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ (Kingsley Ben-Adir) που την αναζητά μετά από αίτημα της άστεγης γιαγιάς της, είναι ο νέος βασικός χαρακτήρας της σειράς.

Όσο εξερευνά το Σαν Φρανσίσκο, αποκαλύπτονται οι άνισες πλευρές μιας πόλης με ακραία πλούσιους και ακραία φτωχούς, προσδίδοντας μια νεο-νουάρ αλά ‘Chinatown’ χροιά στο show που δεν υπήρχε πιο πριν. Ο δρόμος του φτάνει στη Nina/Prairie όταν τη βοηθά να αποδράσει από το ψυχιατρείο όπου την έχει κλείσει ο Dr. Hap, γιατί προφανώς άλλαξε κι αυτός διάσταση για να συνεχίσει να τη βασανίζει.

Όσο ανοίγει το μυστήριο της Michelle, ανοίγει και το καστ σε νέους χαρακτήρες που πηγαινοέρχονται. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι περνάμε λιγότερο χρόνο με την ομάδα της Prairie απ’ την προηγούμενη διάσταση. Τα αγόρια και η BBA, σε αντιπαραβολή και με την ομάδα του υπογείου, είχαν χαρίσει στη σειρά τις πιο προσωπικές, τρυφερές της στιγμές. Ακόμα και στις πιο εκκεντρικές σκηνές, οι σχέσεις μεταξύ τους προσγείωναν το θέαμα στο πιο χειροπιαστό τελικά στοιχείο στη σειρά – την ανάγκη του ανθρώπου να συνδεθεί με τους γύρω του. Μου έλειψε η συχνότητα της παρουσίας τους, λοιπόν, αλλά η ανάγκη παρέμεινε.

Συνοδεύτηκε και από μία ακόμη, που οι άνθρωποι δύσκολα μπορούμε να βάλουμε σε λόγια. Η σειρά αποπειράθηκε να την απεικονίσει με τον Κύβο του Ρούμπικ που έχει για ιδιοσυγκρασία. Ποιος είσαι πραγματικά; Πόση επαφή έχεις με τον αληθινό σου εαυτό και πώς το ανακαλύπτεις;

Το ‘OA’ χρησιμοποίησε ένα αρχαίο χταπόδι, Ίντερνετ από δέντρα, χάρτες φτιαγμένους από ανθούς που φυτρώνουν στο αυτί σου, ακέφαλες πλάτες προς πώληση, ρομπότ, ένα στοιχειωμένο σπίτι και την πιο meta μεταφορά σε άλλη διάσταση που μπορείς να διανοηθείς. Και τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, δεν έχω καταφέρει να συλλάβω το πόσο άφοβοι είναι η Marling κι ο Batmanglij. Οι άνθρωποι είναι παρανοϊκοί.

Μέχρι το 4ο επεισόδιο οι εξελίξεις είναι ήδη αλλόκοτες. Μόνο η αναζήτηση της Michelle και το ψηφιακό παιχνίδι που φαίνεται να έχει συμβάλλει στην εξαφάνισή της, θα ήταν αρκετά για να γιγαντωθεί το mystery box της σειράς. (Νιώθω ότι η Marling θα μου έβαζε χέρι που επιμένω να το αποκαλώ έτσι αντί για ‘μπάμπουσκα’ με τόσες αναφορές που κάνει στις ρωσικές κούκλες, αλλά συνεχίζω). Μέσα στη νέα πληροφορία που λαμβάνουμε όμως, και μετά από την πτώση ενός παίκτη του παιχνιδιού απ’ το παράθυρο, παρατηρούμε έναν ανθό να φυτρώνει μέσα από το αυτί του. Στο φινάλε βλέπουμε πως ο Hap έχει οργανώσει το χειρότερο pool party όλων των εποχών στο εργαστήριό του, με νεκρά σώματα να επιπλέουν στην πισίνα του περικυκλωμένα από λουλούδια και φυτά. Σύμφωνα με τον ίδιο, κάθε ανθρώπινο μυαλό εμπεριέχει έναν κήπο από 14 μονοπάτια της ψυχής. Αυτά τα μονοπάτια είναι το multiverse της σειράς και ο Hap προσπαθεί να τα ενώσει για να φτιάξει τον χάρτη αυτού του πολυσύμπαντος.

Στο μεταξύ, ένα ερειπωμένο αρχοντικό στο Σαν Φρανσίσκο που θα ζήλευε και το σπίτι στο ‘Haunting of Hill House’, είναι μια πόρτα στο πολυσύμπαν χτισμένη πάνω στις μυστικιστικές πηγές της φυλής των Ohlone. Ένα ζευγάρι ενός μηχανικού και μίας μέντιουμ την ανακάλυψαν στις αρχές των 1900s και αποφάσισαν να χτίσουν ένα σπίτι πάνω της για να την προστατεύσουν. Μετέτρεψαν το σπίτι σε ένα γιγάντιο παζλ ώστε μονάχα οι άξιοι να καταφέρουν να το αποκωδικοποιήσουν. Αυτοί στην προκειμένη είναι η Prairie/Nina και ο ντετέκτιβ που περιπλανώνται μέσα του.

Μιλώντας για αιώνες περασμένους, σε μία μεμονωμένη σκηνή που μας έλιωσε το μυαλό, βλέπουμε έναν μουσάτο, κουρελιασμένο Homer (Emory Cohen) να κυκλοφορεί σε κάποια άλλη εποχή με βέργες στην πλάτη (;) και να ανταλλάσσει κάποιες απ’ αυτές με μια ηλικιωμένη γυναίκα που έχει συλλογή από το καλύτερο ανθρώπινο δέρμα (;;). Εκείνη του παρουσιάζει διάφορες πλάτες (;;;) που προεξέχουν από ξύλινες βιτρίνες και όταν αντιλαμβάνεται ότι ψάχνει τη χαμένη του αγάπη, τον προτρέπει να γευτεί μία συγκεκριμένη απ’ αυτές και, γιατί όχι, εκείνος τη γλείφει (;;;;;;). Η γυναίκα έχει την ίδια μορφή με την Evelyn, τη σύζυγο του σερίφη που στην προηγούμενη σεζόν θεράπευσε η ομάδα του υπογείου από σκλήρυνση κατά πλάκας με τη βοήθεια των Κινήσεων. Στη συνέχεια, είχε εκμυστηρευτεί στον Homer και τον Hap πως όταν ήταν μικρή την είχε επισκεφτεί ένα νεαρό κορίτσι και της είχε δείξει μία Κίνηση που θα «διέσωζε έναν άγγελο». Ήταν η Πέμπτη Κίνηση και πρόλαβε να τους τη δείξει πριν τη δολοφονήσει ο Hap.

Είδαμε επίσης (ή έστω υποθέτουμε) πως οι Κινήσεις δεν χρειάζεται να εκτελεστούν από ανθρώπους. Ο Hap έγινε μάρτυρας της χορογραφίας τους από ρομπότ-μινιατούρες που της αναπαρήγαγαν γύρω από μια ‘ταξιδιώτρια’ για να τη μεταφέρουν σε άλλη διάσταση. Η γυναίκα, ως άλλη frequent flyer της Aegean, μπορεί έτσι να πηδά έτσι από διάσταση σε διάσταση και ήταν νέα γνωριμία για το κοινό και τους χαρακτήρες, και μάλλον θα φανεί πάρα πολύ χρήσιμη στο μέλλον της σειράς. Προς το παρόν ενέπνευσε τον Hap να φτιάξει τα δικά του ρομπότ – δεν φημίζεται για τη λεπτότητά του οπότε αυτά είναι τεράστια – για να μπορεί να μεταφέρει την Prairie/Nina με τη βία στη διάσταση που θα συζητήσουμε σε πολύ λίγο. Πριν φτάσουμε καν εκεί όμως, έχουμε ήδη δει την OA να επισκέπτεται ένα underground κλαμπ με τον ντετέκτιβ, για να μάθει ότι η Nina αυτού του σύμπαντος κάνει εκεί δημοφιλείς τηλεπαθητικές παραστάσεις με συμπρωταγωνιστή ένα χταπόδι. ΕΝΑ ΧΤΑΠΟΔΙ.

Ένα πελώριο, αρχαίο χταπόδι που επικοινωνεί τηλεπαθητικά μαζί της όσο εκείνη μεταφέρει τα λόγια του στο κοινό που παρακολουθεί. Δεν έχω τρόπο να το ελέγξω, αλλά θα μαντέψω πως όσοι φτάσαμε μέχρι εκεί χάσαμε τα λόγια μας. Όσο έβλεπα το χταπόδι να συνδέεται με τη Nina/Prairie βεντουζώνοντας πάνω της τα πλοκάμια του, σκεφτόμουν ότι η σειρά έχει πια σφυρίξει. Και ξέρεις κάτι; Καλύτερα. Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι μετά από κάτι τέτοιο δεν υπάρχει γυρισμός και άρα το σημείο είναι καθοριστικό για να καταλάβεις μια και καλή αν το ‘OA’ απευθύνεται σε σένα. Προσωπικά, μέσα στo σάστισμά μου, κατενθουσιάστηκα. Η σειρά είχε πια απελευθερωθεί τελείως.

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι αυτής της εξέλιξης είναι και το πιο αντιπροσωπευτικό παραθυράκι στη διαδικασία των Marling και Batmanglij. Τα χταπόδια έχουν τους (9!) εγκεφάλους τους και χιλιάδες νευρώνες στα πλοκάμια τους. Αντίθετα με τον άνθρωπο δηλαδή που πρώτα πιάνει και μετά σκέφτεται, ή πρώτα σκέφτεται και μετά πιάνει, το χταπόδι μπορεί να σκέφτεται και να ψηλαφίζει ταυτόχρονα.

Έπειτα έχουμε και το Tree Internet, όπως το έχουν βαφτίσει οι φαν της σειράς. Μία πολύ πραγματική ιδιότητα των δέντρων που αποκαλύπτεται στην Prairie/Nina όταν πέφτει μέσα σε ένα δαιδαλώδες δέντρο και του πιάνει ψιλή κουβέντα. Το δέντρο την αναγνωρίζει ως OA, την προειδοποιεί για μια επικίνδυνη ανακάλυψη που θα κάνει αυτός που θέλει να την αποκτήσει (αργότερα καταλαβαίνουμε ότι εννοεί τον χάρτη του Hap) και της εξηγεί με τον τρόπο του ότι για να επιβιώσει χρειάζεται να χτίσει τη δική της φυλή. Δεν μπορεί να σωθεί μόνη της. «Κανένα δέντρο δεν επιβιώνει μόνο του στο δάσος. Όταν ένα αρρωσταίνει, στέλνουμε όλα φαγητό. Γιατί όταν ένα δέντρο πεθάνει, σπάει το στέγαστρό μας. Και τότε όλα υποφέρουμε από τον καιρό και τον λοιμό που μας κατακλύζουν». Μπορεί να μη μπορείς να μιλήσεις στα δέντρα όπως η OA, αλλά εκείνα όντως επικοινωνούν μέσω των μυκήτων που βρίσκονται στις ρίζες τους, τσεκάρουν την ανάπτυξη των γύρω δέντρων και στέλνουν μηνύματα για επικείμενους κινδύνους, αλλά και τροφοδοσία όταν κάποιο δέντρο είναι άρρωστο.

Πέρα από την ανάγκη της σύνδεσης που τονίζεται ξανά, η σειρά απομακρύνεται από τον περιοριστικό τρόπο αντίληψης του Ανθρώπου ως κορυφή της πυραμίδας, τον φαντάζεται ως μέρος ενός Όλου που είναι ισότιμο με Αυτόν και καλεί τον θεατή να κάνει το ίδιο. Εδώ πιστεύω ότι βρίσκεται και η ουσία στη δυσκολία της σειράς. Το ‘OA’ δεν είναι κυνικό. Μπορεί κάποιοι χαρακτήρες του να εκπροσωπούν αυτό τον τρόπο σκέψης, αλλά η ίδια η σειρά δεν έχει ψήγμα κυνισμού. Ακτινοβολεί εντελώς έξω από την καυστικότητα, την απογοήτευση, τη διάψευση της αισιοδοξίας, την προστασία που νιώθουν ο δημιουργός και ο εκπαιδευμένος σ’ αυτές μοντέρνος θεατής όταν αναγνωρίζουν τη σκατίλα του κόσμου στις σειρές τους και χρησιμοποιούν την ειρωνεία για να τους σκεπάσει σαν πάπλωμα. Το ‘OA’ δεν έχει τέτοια ασπίδα. Γίνεται μεγαλοπρεπές φορώντας αφοπλιστικά και ειλικρινέστατα την καρδιά του πάνω από τα ρούχα του.

Στα τελευταία λεπτά του φετινού του φινάλε κιόλας, μεγαλώνει ακόμη περισσότερο το εύρος του με ένα διασυμπαντικό jump σε νέα διάσταση που δεν άφησε τρίχα για τρίχα στο κεφάλι μου. Ο Hap εκβιάζει τη μεταφορά της Prairie/Nina αλλά και τη δική του σε μία τρίτη διάσταση όπου η σειρά ‘OA’ είναι όντως σειρά στο συγκεκριμένο σύμπαν και γυρίζεται στην Αγγλία. Η Prairie/Nina είναι η πρωταγωνίστριά της και ονομάζεται Brit. Όπως δηλαδή ονομάζεται η Marling. Ο ίδιος ονομάζεται Jason Isaacs και μιλά με βρετανική προφορά. Την πραγματική του ηθοποιού. Οι δυο τους είναι παντρεμένοι και βρίσκονται στη διάρκεια των γυρισμάτων του ‘OA’ όταν τους συναντάμε. Στο σετ, κυριολεκτικά, της σειράς.

Κάπου εδώ έχω εξαντληθεί. Το meta twist της σειράς μπορεί να σχετιστεί στην πορεία με κάποια εσωτερική αναζήτηση για τη δημιουργική διαδικασία. Μπορεί και να μην αποκτήσει καμία τέτοια διάσταση (no pun intended) και να συνεχίσουμε να δονούμαστε σε διασυμπαντικούς ρυθμούς. Ποιος ξέρει. Κανείς δεν ξέρει εκτός από τους δύο showrunners που έχουν ένα πενταετές πλάνο για τη σειρά. Τώρα κιόλας, έχει φανεί ξεκάθαρα πως εκείνοι ξέρουν ακριβώς τι κάνουν, ακόμα κι αν εμείς παρακολουθούμε τη σειρά τους αποσβολωμένοι.

Ακριβώς επειδή δεν έχω καμία ιδέα για το τι θα ακολουθήσει, εκτός από εξαντλημένη είμαι και εκστασιασμένη. Γιατί το ‘OA’ αυτή τη στιγμή γίνεται υπερβατικό. Θολώνει τα όρια των διαστάσεων, των μέσων, των genres και επανακαθορίζει τι μπορεί να σημαίνει τηλεόραση. Πριν δυο χρόνια το φινάλε του μπορούσε να σταθεί και μόνο του. Ένα αιώνιο character test. Έτσι δεν με ένοιαζε και τόσο αν η σειρά θα επέστρεφε για δεύτερο γύρο. Πλέον ο χρόνος μετρά αντίστροφα.

ΚΙ ΑΛΛΟ NETFLIX:

6 σειρές ενώνουν τους πάντες στον πλανήτη σύμφωνα με το Netflix