‘The Wire’: 10 λόγοι για τα 10 χρόνια της σπουδαιότερης σειράς

*Το άρθρο αναδημοσιεύεται με αφορμή την πρώτη ελληνική μετάδοση της σειράς από την ΕΡΤ2, κάθε Τετάρτη στις 23.50.

Στις γωνίες της Βαλτιμόρης ολόκληρες αρμάδες από ανήλικα πιτσιρίκια, στρατιώτες ενός πολέμου δίχως αρχή και δίχως τέλος, σπρώχνουν ναρκωτικά σε ανώνυμα πρεζάκια, συντηρώντας ένα ολόκληρο σύστημα διαφθοράς και βρώμικου κέρδους, καθώς μια ολόκληρη κοινωνία κοιτά δίχως να κατανοεί. Και δίχως να μπορεί να αντιδράσει.

Καθώς όμως το “Wire”, μια από τις αρτιότερες σειρές που έχει προβάλει ποτέ τηλεοπτικός δέκτης, μετακινείται από σεζόν σε σεζόν, αλλάζοντας τα σκηνικά της, εξετάζοντας κάθε φορά μια νέα πτυχή της σύγχρονης τραγωδίας μας, γίνεται σαφές ένα πράγμα: Αυτή δεν είναι η ιστορία της Βαλτιμόρης, είναι η ιστορία της Αμερικής. Είναι η ιστορία της κοινωνίας μας.

Τον Ιούνιο του 2002 έκανε πρεμιέρα από τη συχνότητα του ΗΒΟ ένα αστυνομικό δράμα που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο. Γραμμένο από τον David Simon, επί δεκαετίες ρεπόρτερ σε εφημερίδα, και με τη βοήθεια συγγραφέων (όπως ο Dennis Lehane ή ο George Pelecanos), ήταν εξαρχής σαφές πως αυτή δε θα ήταν μια σειρά όπως όλες οι άλλες. Η ντοκιμαντεριστικού επιπέδου αλήθεια της, δένει τέλεια με μερικούς από τους πιο απολαυστικούς και αξέχαστους χαρακτήρες που μας έχει δώσει ποτέ η τηλεόραση, συνεισφέροντας σε ένα μείγμα σπάνιας ειλικρίνειας και εγκαρδιότητας.

Η σειρά του Simon δεν επιχειρεί σε κανένα σημείο να χαϊδέψει αυτιά ή να απλοποιήσει σκληρές αλήθειες, όμως παρόλ’αυτά (ή ίσως γι’αυτό ακριβώς) οι προσωπικοί θρίαμβοι που έρχονται -όταν έρχονται- θα σε κάνουν να δακρύσεις.

Το “Wire” διήρκεσε 5 σεζόν, όσες ήθελε ο Simon προκειμένου να ολοκληρώσει την κοινωνική του ακτινοπγραφία. Είναι όλες διαθέσιμες σε DVD, και είναι το κατεξοχήν έργο που θα προκύπτει ως άμεσο επιχείρημα στην όποια συζήτηση περιί καλλιτεχνικής αξίας του τηλεοπτικού μέσου. Ξεχωρίζουμε 10 λόγους.

1. To κεντρικό επιχείρημα της σειράς είναι κάτι στη λογική του πώς το άτομο εν τέλει αδυνατεί να ξεφύγει από το σύστημα γύρω του, οπότε είναι κάπως παράδοξο για μια τέτοια σειρά να έχει αναπτύξει τόσους πολλούς γαμάτους χαρακτήρες. Σοβαρά, η αδερφική φιλία του Μπανκ με τον ΜακΝάλτι, ο τίμιος Ντάνιελς, ο ηρωικός σωτήρας Μπάνι Κόλβιν, ο αναγεννημένος Πρεζ, το κάθαρμα Μπάρσκντεϊλ, ο ψυχρός και υπολογιστικός Στρίνγκερ Μπελ, ο Καρκέτι, ο Χερκ, ο Γουάλας, ο Μπαμπλς…

Η ευκολία με την οποία ο Simon μπορούσε να δημιουργεί εμβληματικούς χαρακτήρες σε αυτή τη σειρά είναι απίστευτη. Θα μπορούσα να παρακολουθώ μια σειρά ολόκληρη για καθέναν από αυτούς. (Ιδίως αν ήταν για τους αξιαγάπητους μπεκρήδες Μπανκ και ΜανΝάλτι.)

2. Όμαρ. Μια κατηγορία μόνος του. Ό,τι κοντινότερο είχε αυτή η σειρά σε υπερβατικό χαρακτήρα, σχεδόν υπερ-ήρωα. Ο σκοτεινός τιμωρός Όμαρ που ξεκίνησε από μικρή ενόχληση για τις powers that be και έφτασε να λάβει όρια αστικού θρύλου, είναι από μόνος του ένας λόγος για να δεις τη σειρά.

3. Οι ηθοποιοί. Γιατί όσο καλογραμμένος και να είναι ο χαρακτήρας, άμα δεν έχει καλό καστ, τι να το κάνεις. Η καλύτερη απόδειξη είναι φυσικά πως σχεδόν σύσσωμο το βασικό καστ του “Wire” έχει διασκορπιστεί τα χρόνια που ακολούθησαν, είτε σε άλλες high profile σειρές (“Fringe”, “Lost”, “Treme”, “Boardwalk Empire”, “Friday Night Lights”), είτε στο σινεμά, με σημαντικές διακρίσεις (η Amy Ryan έφτασε στην υποψηφιότητα Όσκαρ).

4. Αυτός ο τύπος. (Εναλλακτικά, απλά γκουγκλάρεις “shiiiiiiiiiit”.)

5. Στο “Wire” η έννοια της σεζόν αποκτά αληθινή υπόσταση. Κάθε ένας από τους 5 κύκλους της σειράς εξετάζει ένα διαφορετικό γρανάζι του συστήματος, χωρίς να φοβάται να παραμερίσει γνώριμα περιβάλλονται και χαρακτήρες, προκειμένου να πει αυτά που πρέπει να πει. Μία σεζόν είναι στις γωνίες, μία στα λιμάνια και τα σωματεία, μία στην αστυνομία και στους διαδρόμους της πολιτικής, μία στα σχολεία, και μία στα γραφεία μιας εφημερίδας. Κάθε μία ιστορία, ένα μικρό κομμάτι του συγκλονιστικού συνόλου.

6. O φοβερός χειρισμός των τίτλων αρχής. Αντί να είναι ένα “υποχρεωτικό” πράγμα, το “Wire” τους χρησιμοποιεί σαν μικρή ταυτότητα για την κάθε μία από αυτές τις διαφορετικές σεζόν του. Παίρνει μια κομματάρα του Tom Waits και τις διαφορετικές εκτελέσεις της, την ντύνει κάθε φορά με εικόνες από την εκάστοτε σεζόν, και σου παρουσιάζει μέσα σε 90’’, σαν σε βίντεο-κλιπ/σύνοψη, τι είναι αυτό για το οποίο θα σου μιλήσει.

7. Η 4η σεζόν. Ενώ οι τρεις πρώτες μοιάζουν λίγο-πολύ σαν συνέχιση μιας ενιαίας αφήγησης, έρχεται ξαφνικά ετούτο εδώ το σπαρακτικό αριστούργημα να σε καθίσει στα θρανία μιας νέας γενιάς που μεγαλώνει αναγκασμένη να ακολουθήσει τις ίδιες καταστροφικές διαδρομές. Όλο το “Wire” είναι τέλειο, αλλά η 4η σεζόν ξεχωρίζει ως το αποκορύφωμα.

8. Τα αληθινά μαθήματα ζωής που διδάσκει το “Wire” κρύβονται συχνά στα σπουδαία αποστάγματα σοφίας που εκστομίζουν οι χαρακτήρες του. Προερχόμενα όχι από κάπου αλλού, αλλά πάντα από τις απλούστερες καθημερινές τους διαπιστώσεις. Ο Μπανκ ύστερα από μια παιχνιδιάρικη ανάκριση θα καταλήξει πως “όσο μεγαλύτερο είναι το ψέμα, τόσο ευκολότερα το πιστεύουν”.

Ή ένα παιχνίδι σκάκι ανάμεσα σε πιτσιρίκια-στρατιώτες τον εμπόρων, για παράδειγμα, θα καταλήξει στη διαπίστωση πως “ο βασιλιάς μένει για πάντα βασιλιάς, όλοι μένουν αυτό που είναι” και “εκτός από τα πιόνια. Αν τα πιόνια φτάσουν στο τέρμα της πλευράς του αντιπάλου γίνονται βασίλισσες, και οι βασίλισσες έχουν τις καλύτερες κινήσεις”.

9. Τα συναισθήματα που θα σου δημιουργήσει. Όχι τόσο όταν θα σε πιάνει η καρδιά σου από το σκοτάδι, αλλά κυρίως όταν κάποιος θα μπορέσει να σωθεί. Τόσο μεγάλη μίξη αντικρουόμενων συναισθημάτων πολύ σπάνια θα έχεις ξαναζήσει όπως, για παράδειγμα, στο μοντάζ που κλείνει τη σειρά. Κλάμα και ανύψωση μαζί. Πιο αληθινό, είναι τρισδιάστατο και σου μιλάει.

10. Η ίδια η ύπαρξη της σειράς αποδεικνύει πως καμιά φορά τα παραμύθια είναι αληθινά. Είναι μια σειρά, μια δύσκολη σειρά, που ποτέ δεν έκανε μεγάλα νούμερα και, σκανδαλωδώς, ποτέ δεν διακρίθηκε ιδιαίτερα στις παντός είδους βραβεύσεις. Επίσης κόστιζε χρήματα το ΗΒΟ. Όμως το κανάλι, εκτιμώντας πως είχε πολύ περισσότερα να κερδίσει σε κύρος και σε ισχυροποίηση του brand της ποιότητας, συνέχιζε να το ανανεώνει. Μετά το τέλος της 3ης σεζόν, έμοιαζε η σειρά να φτάνει σε ένα φυσικό τέλος. Όμως ο Simon τους είπε πως δεν είχε τελειώσει, πως είχε ακόμα πράγματα να πει, πως ήθελε άλλες 2 σεζόν.

Και, τους τις έδωσαν.

Υπό αυτή την έννοια, το “Wire” μάλλον αποτελεί το πιο γνήσιο και αμόλυντο από τον παραμικρό εξωγενή παράγοντα, έργο που έχει παραχθεί ποτέ για την τηλεόραση. Ούτε παραπάνω επεισόδιο (ή σεζόν) για να ικανοποιηθεί εμπορικά το δίκτυο, ούτε συντομεύσεις λόγω χαμηλής θεαματικότητας, ούτε πολλά πάρε-δώσε με κοινό και δημοσιογράφους, ούτε τίποτα.

Το “Wire”, απροσδόκητα, είναι η ιδανική τηλεόραση, όπως αυτή μπορεί να φτιαχτεί υπό τις ιδανικές συνθήκες. Και 10 χρόνια μετά, παραμένει το πιο πολύτιμο απόκτημα που έχει να επιδείξει το μέσο.