Τι είναι το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος που κέρδισε ο Χρήστος Χωμενίδης
Ο 55χρονος συγγραφέας μόλις κέρδισε μία πραγματικά τιμητική διάκριση για το μυθιστόρημα Νίκη. Ποιοι άλλοι συγγραφείς όμως έχουν βρεθεί στη θέση του μέσα από τα χρόνια και τι ακριβώς πρεσβεύει η συγκεκριμένη βράβευση από τον οργανισμό Esprit d'Europe;
- 16 ΝΟΕ 2021
«Την ώρα της μεγάλης αυτής δικαίωσης και χαράς, σκέφτομαι τη μάνα μου και τον πατέρα μου που αποτέλεσαν την πρώτη έμπνευση για τη Νίκη. Σκέφτομαι τους δασκάλους που μου έδωσαν τα φώτα. Σκέφτομαι τους αναγνώστες που με στηρίζουν σχεδόν τριάντα χρόνια τώρα» έγραψε, πριν μερικές ώρες στο προσωπικό του Facebook, ο Χρήστος Χωμενίδης. Ο γνωστός συγγραφέας που είναι ιδιαίτερα ενεργός στα social media είχε κάθε λόγο να μοιραστεί τη χαρά του με το κοινό. Μόλις είχε γίνει ο κάτοχος μιας ιδιαίτερα τιμητικής διάκρισης.
Το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος που κέρδισε ο Χρήστος Χωμενίδης μπορεί να μην είναι Νόμπελ Λογοτεχνίας, είναι όμως μια πολύ σημαντική πρωτιά στον χώρο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί αμελητέα ποσότητα. Άλλωστε, είναι ο πρώτος Έλληνας που το κατακτά.
Η ερώτηση βέβαια παραμένει: τι ακριβώς είναι, τι πρεσβεύει και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να το κερδίσει ένας συγγραφέας;
Το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος
Ο οργανισμός Esprit d’Europe, με έδρα το Παρίσι, έχει ως σκοπό την ανάδειξη των ευρωπαϊκών αξιών αλλά και την καλύτερη κατανόηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως πολιτιστική οντότητα από τους πολίτες της. Μία, λοιπόν, από τις δράσεις του είναι και το Βραβείο Ευρωπαϊκού Βιβλίου που ξεκίνησε τη διαδρομή του το 2007. Τότε, βέβαια, το βραβείο ήταν ένα ενώ από το 2009 χωρίστηκε σε δύο διαφορετικές κατηγορίες: το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος και το Βραβείο Ευρωπαϊκού Δοκιμίου.
Καλό είναι να σημειώσουμε, κάπου εδώ, ότι όταν οι Γάλλοι λένε essai, αναφέρονται σε μια ευρύτερη κατηγορία σε σχέση με το παραδοσιακό δοκίμιο. Σχετικά με τη μυθοπλασία όμως τα πράγματα είναι απλά: στον διαγωνισμό παίρνουν μέρος fiction κείμενα, και αφού επιλεγούν αρχικά περισσότερα από 50 συνήθως, η επιτροπή καταλήγει σε μια βραχεία λίστα (shortlist).
Η μοναδική προϋπόθεση, λοιπόν, είναι ο/η συγγραφέας να έχει εκδοθεί την προηγούμενη χρονιά σε ένα από τα 27 κράτη-μέλη της ένωσης. Όσο για το βραβείο; Αυτό ανέρχεται στα 10 χιλιάδες ευρώ.
Νίκη, μία μικρή σύνοψη
Μια οικογενειακή saga που διατρέχει τη ραχοκοκαλιά της Ελληνικής Αριστεράς. Αυτή θα μπορούσε να είναι η πιο σύντομη περίληψη του μυθιστορήματος που έδωσε το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος στον Χρήστο Χωμενίδη. Η Νίκη είναι ένα λογοτεχνικό έργο με πολλά (αυτο)βιογραφικά στοιχεία, μιας και αφηγείται την ιστορία της μητέρας του, Νίκης, και του παππού του, Βασίλη Νεφελούδη.
Ίσως, το συγκεκριμένο όνομα να μη σου λέει κάτι, πρόκειται όμως για ένα εμβληματικό στέλεχος της Ελληνικής Αριστεράς, το οποίο έδωσε σοβαρές μάχες με την παραδοσιακή ανελευθερία που χαρακτήριζε τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας. Υπήρξε προπολεμικός βουλευτής του ΚΚΕ, υπεύθυνος της κομματικής καθοδήγησης όταν συνελήφθη ο Νίκος Ζαχαριάδης, κρατούμενος στις φυλακές Κέρκυρας, βρέθηκε σε διπλανό κελί με τον τελευταίο, διαφώνησε, διαγράφηκε. Μετά τον Εμφύλιο, έζησε πολλά χρόνια στην παρανομία, ενώ αργότερα διετέλεσε βουλευτής της ΕΔΑ και ιδρυτικό μέλος της Ανανεωτικής Αριστεράς.
Ο Χρήστος Χωμενίδης δίπλα σε μεγάλα ονόματα
Φυσικά, η πραγματική αξία ενός λογοτεχνικού βραβείο δεν κρίνεται με βάση το χρηματικό έπαθλο αλλά με το δίπλα σε ποιους μπαίνει το όνομα του συγγραφέα. Έτσι, διατρέχοντας τη λίστα με τις βραβεύσεις συναντάμε αρκετά σημαντικά ονόματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.
Ανάμεσά τους, βρίσκεται ο Ιταλός Roberto Saviano, που προκάλεσε αίσθηση με τα αποκαλυπτικά κείμενά του για τη Μαφία, σε τέτοιον βαθμό ώστε να έχει ανάγκη αστυνομικής προστασίας· ο Ισπανός Javier Cerkas με την τρομερή ικανότητα να μπλέκει πραγματικότητα και ιστορία σε ένα συγκινητικό μείγμα· αλλά και ο πολύ αγαπητός Βρετανός στο ελληνικό κοινό, Jonathan Coe.
Όσο για τη μάλλον πιο αναπάντεχη παρουσία της λίστας; Αυτός δεν είναι άλλος από τον πρώην Πρωθυπουργό του Βελγίου, Guy Verhofstadt, που κέρδισε το πρώτο βραβείο του θεσμού με ένα δικό του μανιφέστο για μια νέα Ευρώπη.
