Το Back to Black δεν ρίχνει φως στην αυτοκαταστροφή της Amy Winehouse

Είναι, λοιπόν, μία τολμηρή και αξιοθαύμαστη κίνηση, για τη σχετικά πρωτοεμφανιζόμενη Marisa Abela (Industry) να αναλάβει έναν ρόλο που θα κρινόταν αυστηρά πριν καν δούμε πλάνα της. Ευτυχώς είναι σπουδαία. Τα δένει όλα μαζί μεταφέροντας την τρυφερότητα της Winehouse και, πιο οδυνηρά, τη νεότητά της που έρχεται σε τόσο μεγάλη αντίθεση με την αλήτικη εικόνα και την τρομακτικά ώριμη φωνή της. Σε μία σκηνή του Back to Black που διαδραματίζεται στο φεστιβάλ Glastonbury του 2008, κατεβαίνει από τη σκηνή τρεκλίζοντας με τα ψηλά της τακούνια κοντά στο κοινό, προκαλώντας σχεδόν τους σωματοφύλακές της να την αφήσουν να πέσει. Μοιάζει ζαλισμένη, ζωντανή και αληθινή.

Δυστυχώς όμως, το σενάριο που μας λέει ακόμα λιγότερα από όσα ήδη ξέρουμε για την τραγουδίστρια, την απογοητεύει.

Το 2015, το οσκαρικό ντοκιμαντέρ Amy του Asif Kapadia μας είχε δείξει εκτενές αρχειακό υλικό, και κάποια λίγα κομμάτια της ζωής της που είχε καταφέρει να κρατήσει μακριά από τον Τύπο. Το 2021, το ντοκιμαντέρ του BBC Reclaiming Amy είδε την οικογένειά της να προτάσσει έναν αντίλογο στον τρόπο με τον οποίο τους είχαν παρουσιάσει ως τότε. Ο στόχος της ταινίας αυτής είναι να πει την ίδια αυτή ιστορία, αλλά από την οπτική γωνία της Amy. Αποτυγχάνει όμως στο πιο δύσκολο εμπόδιο που έχει να κάνει με την προοπτική της: τι ήταν αυτό που έβλεπε στον Blake Fielder-Civil (Jack O’Connell), τον άνδρα που θα γινόταν ο σύζυγός της, που οι υπόλοιποι δεν έβλεπαν; Γιατί στο Back to Black, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ό,τι ήταν στις φυλλάδες.

Έπειτα, τα γεγονότα που έχουν συμπεριληφθεί επιτρέπουν στον πατέρα της (Eddie Marsan), να εμφανίζεται ως αδιαμφισβήτητος ήρωας, ενώ άλλα στοιχεία της ζωής της έχουν τελείως παραλειφθεί. Οι καλύτερες φίλες της για παράδειγμα, τόσο στενές που είχαν επιλέξει το λεοπάρ φόρεμα Dolce & Gabbana για την αποτέφρωση της σταρ, είναι σύντομες παρενθέσεις σε μία ιστορία που κατά τα άλλα επικεντρώνεται στον Blake.

Στην προσπάθειά της να επαναφέρει την Amy στο επίκεντρο της ζωής της, η Sam Taylor-Johnson που σκηνοθέτησε το Back to Black έχει τουλάχιστον καταφέρει να συλλάβει μία εθιστική προσωπικότητα και το πορτρέτο ενός καταδικασμένου έρωτα. Αυτό δεν είναι κάποιο φεμινιστικό υλικό τέταρτου κύματος και δεν είναι πολύ 2024. Καλώς. Η Winehouse άλλωστε φετιχοποιούσε τις αδυναμίες της, γράφοντας στίχους όπως «γιατί μου δίνεις πάντα τον έλεγχο, θέλω να έχεις τον ρόλο του άντρα/θα έπρεπε να είσαι πιο δυνατός από μένα».

Αν και το Back to Black δείχνει την κάθοδο του ζευγαριού στον εθισμό, με ονειρικές σκηνές γυμνής κολύμβησης και έναν τατουατζή που καταφθάνει στη σουίτα του ξενοδοχείου τους στο Μαϊάμι ως υπηρεσία δωματίου για να τους σημαδέψει με την αγάπη τους, δεν δείχνει την πλήρη έκταση της συνεξαρτητικής τους σχέσης. Περιέργως, αυτό δίνει την εντύπωση ότι ήταν ο Blake, και όχι η Amy που πάλευε να ξεκαθαρίσει τα πράγματα. Τρέχει στους δρόμους του Soho, το πρόσωπό του γεμάτο γρατζουνιές, λέγοντας ότι δεν αντέχει άλλο. Αλλά είναι ο ίδιος Blake που πηγαίνει ξαφνικά στη φυλακή επειδή χτύπησε έναν μπάρμαν.

Ίσως το πρόβλημα να είναι η ίδια η ιδέα της ταινίας. Το σενάριο αντλεί την έμπνευσή του από τους στίχους της στο Back To Black, και ο Fielder-Civil ήταν το θέμα αυτού του δεύτερου και τελευταίου άλμπουμ. Όμως ενώ τα τραγούδια λειτουργούν ως μία μουσικότροπη αφήγηση της ζωής της Winehouse, δεν αφιερώνεται χρόνος στο να δούμε πώς τα έφτιαχνε. Δεν βλέπουμε καμία από τις καλλιτεχνικές αποφάσεις που πήρε στο στούντιο και που την οδήγησαν στο να γίνει φαινόμενο, ούτε την περίπλοκη αλλά ισχυρή τραγουδοποιό που κέρδισε πέντε Grammy σε μία νύχτα. Στο Back To Black, η Amy Winehouse είναι απλώς ένα κορίτσι που τραγουδάει για ένα αγόρι.

Courtesy of Dean Rogers/Focus Features

Στην πραγματική ζωή, δεν είχε κανέναν έλεγχο της εικόνας της. Έχασε τα πολιτιστικά κινήματα που θα μπορούσαν να βάλουν την εμπειρία της σε προοπτική – το #MeToo και τη δημόσια συζήτηση για την ψυχική υγεία – δεν είχε φαν στο Instagram για να της δώσουν την αφηρημένη αίσθηση ότι είχε θαυμαστές που τη νοιάζονταν, ή την ευκαιρία να απελευθερωθεί από σκοτεινές δυνάμεις, όπως έκανε η Britney Spears. Αυτό είναι στην πραγματικότητα το στοιχείο που τοποθετεί την Amy Winehouse σε άλλη εποχή. Ήταν ένα μεγάλο ταλέντο των τελευταίων αναλογικών ημερών. Η ιστορία της ήρθε πριν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιηθούν για την προστασία των σταρ τέτοιου διαμετρήματος. Έζησε σε μία εποχή που, εφόσον μπορούσες να σταθείς όρθια, απλά θα έβγαινες στη σκηνή.

Οι σύγχρονοι αστέρες της ποπ έχουν αυξημένη επίγνωση της ψυχικής υγείας και μπορούν να ακυρώσουν περιοδείες λόγω άγχους. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ζουν σε έναν καλύτερο κόσμο, ακόμη και κάτω από την υπερ-παρακολούθηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Άλλες που αναδείχθηκαν την ίδια εποχή με την Amy Winehouse και είναι ακόμα μαζί μας, είναι υπεράνθρωπες, αψεγάδιαστες και προσεκτικές. Αυτό δεν μοιάζει σε τίποτα με την αφιλτράριστη τραγουδίστρια.

Όμως αυτό που δεν καταφέρνει ποτέ το Back to Black, είναι να λύσει τον γρίφο του πώς μια πληθωρική, φαινομενικά προσγειωμένη έφηβη που αγαπούσε τη τζαζ, κατέληξε να υποκύψει τόσο γρήγορα και ολόψυχα στην αυτοκαταστροφή. Δεν διερωτάται ποτέ για το πώς οι πιέσεις, τόσο της οικογένειας όσο και της μουσικής βιομηχανίας, την επηρέασαν τόσο ολέθρια.

Ίσως η Taylor-Johnson ήθελε να απεικονίσει τον σύζυγο και τον πατέρα της Amy όπως η ίδια θα ήθελε να τους θυμάται. Είναι όμως καλύτερο, το 2024, να σκεφτόμαστε ότι η Winehouse τα προκάλεσε όλα μόνη της;