Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επέστρεψε δυναμικά. Αυτές ήταν οι αγαπημένες μας ταινίες

Στο φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκαν 220 προβολές σε φυσικούς χώρους, προβλήθηκαν 237 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους συνολικά, ενώ 147 ντοκιμαντέρ προβλήθηκαν ψηφιακά στην online πλατφόρμα του φεστιβάλ.

Εμείς ξεχωρίσαμε κάποια από αυτά, όλα πια βραβευμένα, και τα γράφουμε παρακάτω:

Kokomo City

Το Kokomo City αναλαμβάνει μία φαινομενικά απλή αποστολή — να παρουσιάσει τις ιστορίες τεσσάρων μαύρων τρανς σεξεργατριών στη Νέα Υόρκη και τη Γεωργία.

Οι βασικές συμμετέχουσες – η Daniella Carter, η Dominique Silver, η Koko Da Doll και η Liyah Mitchell – είναι μία ολοζώντανη, ηλεκτρισμένη παρέα, και η ποικιλομορφία των μαρτυριών τους ωθεί αυτό το αξιόλογο φιλμ σε αναζωογονητικές, απρόσκοπτες περιοχές.

Μοιραζόμενες στοχασμούς σχετικά με την επιθυμία, τα ταμπού, την απόδοση φύλου κατά τη γέννηση και τις πολλές έννοιες του φύλου, οι γυναίκες αυτές προσφέρουν μία συναρπαστική ανάλυση της μαύρης κουλτούρας και της κοινωνίας γενικότερα από μία πλεονεκτική θέση που δονείται από ενέργεια, σεξ, πρόκληση και σοφία που αποκτήθηκε με κόπο.

Ως μαύρη και τρανς κινηματογραφίστρια, η D. Smith δημιουργεί τον χώρο που επιτρέπει στις πρωταγωνίστριές της να είναι προκλητικές, ακατέργαστες και τολμηρά λαμπερές, σε ένα ντεμπούτο γυρισμένο σε αστραφτερό ασπρόμαυρο, σίγουρο για τον εαυτό του και στιβαρό.

Βραβείο Κοινού και βραβείο Καινοτομίας στο τμήμα NEXT του Φεστιβάλ Sundance, βραβείο Κοινού για Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στο τμήμα Panorama του Φεστιβάλ Βερολίνου.

Who I Am Not

Το μόνο που γνώριζα για το ντοκιμαντέρ μπαίνοντας ήταν πως το φιλμ αφορούσε ίντερσεξ άτομα, δηλαδή μία ευρεία κατηγορία που μπορεί να περιγραφεί ως άνθρωποι που γεννήθηκαν με βιολογικά, γενετικά, σεξουαλικά ή ορμονικά χαρακτηριστικά που δεν εμπίπτουν απόλυτα στο δυαδικό αρσενικό/θηλυκό.

Το αναμενόμενο λοιπόν για ένα πρότζεκτ όπως αυτό είναι να πρόκειται για μία διεξοδική εξερεύνηση του τι σημαίνουν όλα αυτά – τις ιατρικές, ιστορικές και πολιτιστικές επιπτώσεις τους. Αυτή όμως δεν ήταν η ταινία που κατέληξα να δω, ή που ενδιαφερόταν να κάνει η ηθοποιός και τώρα σκηνοθέτρια Tünde Skovrán στο ντεμπούτο της.

Η προσέγγιση της Ρουμάνας δημιουργού όμως, ενισχυμένο από την περιστασιακή χρήση πειραματικών εικόνων, είναι ένα κάλεσμα για ενσυναίσθηση και κατανόηση. Μία βαθιά προσωπική ματιά στις ζωές δύο intersex ανθρώπων που, όπως όλοι εμείς οι υπόλοιποι, προσπαθούν να καταλάβουν ποιοι είναι και πού ανήκουν σε αυτόν τον κόσμο.

Η ταινία κέρδισε τον Αργυρό Αλέξανδρο στο τμήμα Διεθνούς Διαγωνιστικού στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το βραβείο Mermaid που απονέμεται στην καλύτερη ταινία LGBTQI+ θεματικής, και το βραβείο WIFT GR που απονέμεται από το ελληνικό παράρτημα του WIFT (Women in Film & Television-Γυναίκες στον Κινηματογράφο και στην Τηλεόραση) σε γυναίκα δημιουργό.

I Like It Here

«Βασικά προσπαθώ να συνδεθώ με ανθρώπους, να βρω κάποια σύνδεση μεταξύ των καθημερινών γεγονότων και των τυχαίων σκέψεων στη δική μου ζωή και όσων υποθέτω ότι οι άλλοι άνθρωποι ονειρεύονται ή παθαίνουν εμμονή».

Πρωτοπόρος του πειραματικού ντοκιμαντέρ, ο Ralph Arlyck βασίζεται εδώ σε ένα αρχείο στιγμών της ζωής του και υλικού που έχουν καταγράψει άλλοι. Αρχικά είχε σκεφτεί να κάνει μία ταινία για τον γείτονά του τον Ernie, έναν Ούγγρο ερημίτη που ζει βόρεια της φάρμας του, όμως έγινε γρήγορα σαφές ότι δεν θα ήταν αυτός ο στόχος.

Μπαίνοντας στον τελευταίο πια κύκλο της ζωής του, ο Arlyck κάνει έναν απολογισμό της ζωής της δικής του και των φίλων του στα βόρεια της Νέας Υόρκης, συλλογιζόμενος τη θνητότητα, τη θέση μας σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, τις προκλήσεις και τις ευλογίες της γήρανσης, και το τι κάνεις στον χρόνο που απομένει, σε ένα σοφό, χιουμοριστικό κινηματογραφικό δώρο όπως είναι το I Like It Here.

Κέρδισε το βραβείο FIPRESCI σε ντοκιμαντέρ του Διεθνούς Διαγωνιστικού.

Queen of the Deuce

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’80, στη διαβόητη περιοχή της Times Square, η εκκεντρική, ελληνικής καταγωγής Chelly Wilson, γνωστή και ως Deuce, είχε χτίσει μία αυτοκρατορία του πορνό κινηματογράφου και τη φήμη μιας από τις πιο έξυπνες και χαρισματικές φιγούρες στη σκηνή του.

Με ένα τσιγάρο στο χέρι και σακούλες με λεφτά κρυμμένες στη γωνία, η Chelly είχε κάνει το διαμέρισμά της ένα καταφύγιο πάνω από το θρυλικό all-male Adonis Theatre, προσκαλώντας εκεί μία ομάδα συνεργατών, διασκεδαστών και συναδέλφων παικτών πόκερ, με τις ερωμένες της να συνυπάρχουν πάντα στον χώρο και τα εγγόνια της κάτω από τα πόδια τους. Λίγοι ωστόσο από τον κύκλο της γνώριζαν τους κινδύνους που είχε πάρει για να φτάσει εκεί.

Το Queen of the Deuce αποκαλύπτει την προέλευση της Chelly ως επιχειρηματία που έσπασε τα ταμπού, χαρτογραφώντας τα οδυνηρά γεγονότα που οδήγησαν στην αναχώρησή της από την Ευρώπη την παραμονή του πολέμου, και τις ασυνήθιστες τροχιές των αμερικανικών επιχειρηματικών εγχειρημάτων και της προσωπικής της ζωής.

Με την άνοδο του φεμινισμού, τη σεξουαλική επανάσταση και την ομοφυλοφιλική υπερηφάνεια στο πλαίσιο, το Queen of the Deuce είναι μία εναλλακτική προσέγγιση της πολιτιστικής ιστορίας όπως φαίνεται μέσα από την ενδυναμωτική ιστορία επιβίωσης της Chelly Wilson. Τεχνικά το φιλμ δε φέρει τίποτε νέο ως πρόταση, όμως με τέτοια πρωταγωνίστρια εν τέλει δεν χρειάζεσαι πολλά.

Μετά από δύο sold-out επιτυχημένες προβολές και το Βραβείο ΠΕΚΚ στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το φιλμ συνεχίζει το ταξίδι του σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στην Αθήνα οι προβολές του θα πραγματοποιηθούν παρουσία της σκηνοθέτριας Βάλερυ Κοντάκου την Παρασκευή 31 Μαρτίου και 7 Απριλίου στις 22:00 στο Άστορ, ενώ στη Θεσσαλονίκη θα προβάλλεται από τις 6 έως και τις 12 Απριλίου καθημερινά στις 19:00, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές (Αποθήκη Α’ – Λιμάνι).