Το ‘Jason Bourne’ είναι η πιο προσωπική και ανεκμετάλλευτη υπόθεση του ήρωά του

Σε εποχές που μόνο εκείνον και το baby face του δε θα σκεφτόσουν για spy θρίλερ, η τριλογία Bourne μετέτρεψε τον Matt Damon στον action hero που δε σου περνούσε ποτέ απ’ το μυαλό ότι θα μπορούσε να γίνει.

Όταν η τριλογία ολοκληρώθηκε το 2007, ήταν το σπάνιο φαινόμενο ταινιών που γίνονται κλιμακωτά καλύτερες η μία μετά την άλλη. Με τον πρώην δολοφόνο της CIA, Bourne, να θυμάται επιτέλους ποιος είναι στο τέλος της τρίτης όμως, ο Damon και ο σκηνοθέτης των ‘Bourne Supremacy’ και ‘Bourne Ultimatum’, Paul Greengrass – απαραίτητος όρος η παρουσία του ενός για τη συνεργασία του άλλου –  δεν πίστευαν ότι υπήρχε κάτι άλλο πια για να κάνει κανείς με τον χαρακτήρα.

Εννέα χρόνια και έναν μη-Bourne Jeremy Renner μετά, ο Damon θεώρησε ότι ο κόσμος έχει αλλάξει αρκετά για να χωράει μία ακόμη περιπέτεια του αντι-ήρωα κι έτσι ρώτησε τον Greengrass να σκεφτεί εάν υπάρχουν κάπου μέσα του μία ή και περισσότερες ακόμη ιστορίες για τον χαρακτήρα. Το αποτέλεσμα είναι το ‘Jason Bourne’, αλλά ο επιδερμικός χειρισμός όλων όσων υποπτεύομαι ότι έδωσαν την έμπνευση στους δύο συντελεστές για να επιστρέψουν, θα δυσκολέψουν οποιονδήποτε δεν περιμένει να δει μόνο πιστολίδι και ανθρωποκυνηγητό.

Ο αλλαγμένος κόσμος ξεκινάει με την Αθήνα να καίγεται – μαζί με την ευκαιρία να γίνουν εδώ τα γυρίσματα και όχι στην Τενερίφη και τη Σάντα Κρουζ – και τον Bourne να πνίγει τα βάσανά του σε underground fight club καταστάσεις που μάλλον θα σε ξενίσουν ως πραγματικό κάτοικο της χώρας, μέχρι που το παρελθόν του χτυπάει την πόρτα σε μορφή Nicky Parsons.

Η Nicky του αποκαλύψει ότι ο πατέρας του είχε σχέση με το πρόγραμμα Treadstone και ήταν πιθανότατα ο υπεύθυνος για τη μετάλλαξη του γιου του σε πληρωμένο δολοφόνο για λογαριασμό της αμερικανικής κυβέρνησης.

Η δράση δεν αργεί να έρθει, με τους δυο τους να χρησιμοποιούν τις χαώδεις διαδηλώσεις στο Σύνταγμα ως μέσο κάλυψης για να συναντηθούν και να μιλήσουν, αλλά η CIA με αρχηγόπουλα τον Tommy Lee Jones και την Alicia Vikander, τους πλησιάζει επικίνδυνα.

Παράλληλα με το κυνήγι για τον Bourne, ο Jones έχει απλώσει δίχτυα και στον νεαρό ιδρυτή της Deep Dream, μιας βερσιόν του Facebook για την ταινία, με σκοπό να του δώσει τη δυνατότητα να βάλει μπροστά το πρόγραμμα Iron Hand που περιλαμβάνει την παρακολούθηση όλων των χρηστών του δικτύου. Σε συνδυασμό με την πόλη που βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης λόγω επεισοδίων σχετικών με την οικονομική κρίση, οι αναφορές στον Edward Snowden είναι αρκετές για να υποθέσουμε εύκολα ότι ο σύγχρονος Bourne θέλει να σχολιάσει με τον δικό του τρόπο τον ίδιο κόσμο που έφτιαξε και το ‘Mr. Robot’. Με τις δύο περιπτώσεις να αποτελούν απλώς ένα περίγραμμα πλοκής χωρίς καμία ενδιαφέρουσα οπτική γωνία, η ταινία καταφέρνει τελικά να μη σχολιάσει απολύτως τίποτα. Η υποπλοκή που χαραμίζεται όμως περισσότερο από κάθε άλλη, είναι η ανάμιξη του πατέρα του Bourne, ή Webb όπως είναι το πραγματικό του επώνυμο, με το πρόγραμμα Treadstone.

Η μεγάλη ευκαιρία για την αυτοεξερεύνηση του πρωταγωνιστή και του βάρους που μπορεί να έχει μια τέτοια διαδικασία περιορίζεται σε διακεκομμένα φλάσμπακ και ασφυκτιά μέσα στη δράση που έχουμε μάθει να μας διασκεδάζει στις ταινίες αυτές, αλλά εδώ είναι εξαντλητική με έναν πολύ περίεργο τρόπο. Το ‘Jason Bourne’ κατορθώνει να βρίσκεται σε κίνηση από τα πρώτα λεπτά και να μένει στατικό μέχρι τα τελευταία.

Απόγειο είναι μία καταδίωξη με αυτοκίνητα μεταξύ του Bourne και του εμμονικού πράκτορα που υποδύεται ο Vincent Cassell. Είναι τόσο χαοτική που για κάποια δευτερόλεπτα είχα κι εγώ το δικό μου ‘Transformers 2’ φλάσμπακ. Ποιος έρχεται από πού και πού πηγαίνει, παιδιά; Δε θα μάθουμε ποτέ.

Η πρόσφατα βραβευμένη με Όσκαρ, Vikander, είναι μέρος της δράσης δίνοντας εντολές κυρίως μπροστά από μπλε οθόνες μέχρι τα μισά της ταινίας, ενώ το φίδι στον κόρφο του πρωταγωνιστή που παίζει ο Jones, είναι μάλλον ο κερδισμένος της υπόθεσης. Η πρώτη αποκτά ενεργητικότερο ρόλο στο δεύτερο μέρος με τις αινιγματικές της προθέσεις να τη διαχωρίζουν ικανοποιητικά από προηγούμενους χαρακτήρες που ήθελαν να δώσουν τη βοήθειά τους στον Bourne και ο δεύτερος και οι ελιγμοί του σχεδόν σε πείθουν ότι ο πρώην πράκτορας θα μπορούσε να έχει ποτέ πραγματικό αντίπαλο.

Ο ίδιος ο Damon ξέρει πολύ καλά πια τον χαρακτήρα του. Δεν είναι ούτε ακριβώς καλός, ούτε ακριβώς κακός. Αυτό είναι που τον κάνει να διαφέρει με άλλους πρωταγωνιστές του είδους, γιατί κατά κάποιον τρόπο λειτουργεί περισσότερο σαν καθρέφτης.

Στο ‘Bourne Identity’, η απώλεια μνήμης του μας είχε βάλει άμεσα σε θέση υποστηρικτική. Είχε χάσει τον δρόμο του και απλά προσπαθούσε να κάνει το σωστό, όπως έλεγε κι ο ίδιος. Αν δεν είχε κερδίσει από τότε την εμπιστοσύνη μας, εδώ μπορεί και να σκούραιναν τα πράγματα γιατί είναι περισσότερο μακελάρης από ποτέ.

Ευτυχώς που ο σκεπτικός Jason κερδίζει από τη δυνατότητα του συγκεκριμένου ηθοποιού να συνδέεται εύκολα με το κοινό χωρίς πολλά-πολλά. Σε αντίθεση όμως με τις προηγούμενες ταινίες που του είχε επιτραπεί να παίρνει ανάσες για να επεξεργάζεται κι αυτός κι εμείς αυτά που του συμβαίνουν, τώρα βομβαρδίζεται από παντού και τις περισσότερες στιγμές οδηγείται από την πλοκή παρά το αντίθετο.

Μέχρι το τέλος της ταινίας, ο ήρωας φαίνεται να έχει χάσει πια όλους τους δεσμούς του. Μιας που δεν αποκλείεται να έρθει και επόμενο σίκουελ, καλό θα ήταν αυτό να αποτελέσει το λευκό χαρτί που χρειάζεται το franchise για συνταγή επιτυχίας και όχι καταστροφής. Διαφορετικά είναι μάλλον καιρός να κρεμάσει το αυτόματο και να παραιτηθεί.

Ότι και να γίνει πάντως, τουλάχιστον θα έχουμε για πάντα το νέο μιξ του ‘Extreme Ways’. Να κι ένα καλό.

* Το ‘Jason Bourne’ κυκλοφορεί την 1η Σεπτεμβρίου από την UIP.