Το βιογραφικό σινεμά πειραματίζεται με το εξαιρετικό ‘Jackie’

Αν έπρεπε κάποιος να περιμένει κάτι από τον Pablo Larrain, που έχει γυρίσει το εξαιρετικό ‘No’, το εφευρετικό ‘Tony Manero’ και το υπέροχο, συνεχώς απρόσμενο ‘Neruda’ (που είναι ακόμα καλύτερο από το ‘Jackie’ και βγαίνει στις αίθουσες σε λίγες μέρες) είναι πως καμία ιστορία αληθινού (ή ‘αληθινού’) προσώπου δεν χρειάζεται να υπακούει στα κλισέ που μας έχει ταϊσει μέχρι σκασμού το mainstream σινεμά. Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι να μιλήσεις για μια σημαντική φιγούρα, από το να αρχίσεις να μιλάς σα να οπτικοποιείς τη σελίδα του στη wikipedia.

Υπάρχει φυσικά κάτι να θαυμάσεις σε κάθε είδες, σε κάθε τεχνική, πολυχρησιμοποιημένη ή μη, όμως οι βιογραφίες ιστορικών προσώπων είναι κατά βάση ένα από τα λιγότερο κινηματογραφικά περιπετειώδη κινηματογραφικά είδη. Μια βαριεστημένη κάμερα που ακολουθεί ηθοποιούς που διαβάζουν με οσκαρικά παθιασμένο τρόπο προφανή τσιτάτα, ιστορία με αρχή, μέση, τέλος, τα πάντα μικρές αιτίες και απλουστευτικές ακολουθίες ιδεών, πράξεων και συνεπειών.

Το ‘Jackie’ δεν έχει την παραμικρή σχέση με όλα αυτά. Ο Larrain έχει προσεγγίσει την Jackie ως μια φιγούρα στο μάτι του τυφώνα της Ιστορίας, αμέσως μετά τη δολοφονία του JFK και αντιμέτωπη με τις κρίσιμες αποφάσεις που θα έκριναν όχι μόνο τη δική της μοίρα, αλλά και την υστεροφημία του νεκρού συζύγου της- ή ακόμα και το πώς ο κόσμος θα συνέχιζε να αντιλαμβάνεται τη διασημότητα ως παραμύθι.

Όλη η ταινία, σε αντίθεση με κάθε οσκαρικό στουντιακό φιλμ που θυμάσαι, διαδραματίζεται σε 4 μέρες, αυτές που ακολουθούν τη δολοφονία. Η περσόνα, η προσωπική ιστορία, η ηθική, τα διλήμματα, η κοσμοθεωρία της Jackie, όλα αυτά ο Larrain τα συνθέτει καδράροντας τη Jackie μέσα σε κάμερες, σε δημόσιες εμφανίσεις, σε ιδιωτικές στιγμές, μέσα από αφηγήσεις της ίδιας. Το ‘Jackie’ δεν είναι ένα πράγμα, είναι ένα πείραμα στην αφήγηση που βρίσκει στο κέντρο του μια Natalie Portman πραγματικά αφοσιωμένη αν και συζητήσιμης επιτυχίας.

(Η ερμηνεία της έχει ενδιαφέρον και βλέπω από πού πηγάζει, πώς σχολιάζει την τέχνη του να υποδύεσαι για να σε βλέπουν να υποδύεσαι, επειδή αυτό είναι που αγοράζει ο κόσμος. Ωστόσο τη βρήκα εξουθενωτική, κι ακόμα κι αν αυτό ήταν το point, ένιωσα πως υπέσκαπτε την ίδια την ταινία.)

Ο Larrain έχει για ανεκτίμητο σύμμαχο τον διευθυντή φωτογραφίας Stéphane Fontaine (που έχει γυρίσει το ‘Elle’ και τη μισή φιλμογραφία του Audiard), ο οποίος ανασυστήνει την εικόνα της Jackie μέσα από διαφορετικά μέσα, με διαφορετικούς ρυθμούς, αποδίδοντας τις πολλαπλές διαστάσεις περσόνας με διαφορετική αφή κάθε φορά, δίνοντας στην ταινία τις πτυχές που ο Larrain στοχεύει. (Όπως βέβαια και το -κατά τόπους προφανές και επαναλαμβανόμενο- κείμενο του σεναριογράφου Noah Oppenheim.)

Καλοδεχούμενη ευχάριστη έκπληξη η υποψηφιότητα της Mica Levi για Καλύτερη Μουσική στα Όσκαρ, αλλά η απουσία του Fontaine με έκανε να ξύνω το κεφάλι μου.

Τελοσπάντων, τα Όσκαρ είναι τα Όσκαρ. Το ‘Jackie’ είναι μια ταινία που στο συμπυκνωμένο αφηγηματικό διάστημα 4 ημερών, μέσα από πολλαπλές πηγές αφήγησης και εικόνας, διαφορετικών επιπέδων αξιοπιστίας, στήνει το πορτρέτο της κεντρικής ηρωίδας αλλά, εξίσου σημαντικά, επιχειρεί να μιλήσει για ιδέες περί κληρονομιάς, δημόσιας εικόνας, και στίγματος στην Ιστορία. Είναι οριακά πειραματικό σινεμά, μασκαρεμένο ως οσκαρικό φιλέτο.

*Το ‘Jackie’ προβάλλεται στις αίθουσες από τη Feelgood.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ

Σχολιάζουμε και προβλέπουμε τα φετινά Όσκαρ