Τρόμος, φανταστικό και επιστημονική φαντασία: Η αναγέννηση της ελληνικής speculative λογοτεχνίας
- 3 ΙΟΥΝ 2017
Για πολλές δεκαετίες, η Ελλάδα αντιμετώπιζε ως παραλογοτεχνία τα είδη του τρόμου, του φανταστικού και της επιστημονικής φαντασίας. Οι αναγνώστες, στην πλειοψηφία τους, θεωρούσαν υποδεέστερα τα αναγνώσματα που προέρχονταν από τα παρακλάδια της speculative λογοτεχνίας, οι εκδοτικοί αγνοούσαν οτιδήποτε δεν πατούσε αυστηρά πάνω στην πραγματικότητα, οι συγγραφείς που ασχολούνταν με αυτά τα είδη δεν έβρισκαν ποτέ κοινό, πέρα από ένα μικρό πυρήνα φανατικών αναγνωστών. Τα τελευταία χρόνια όμως τα πράγματα αλλάζουν. Σιγά σιγά όλο και περισσότεροι άνθρωποι ψάχνουν τους Έλληνες συγγραφείς που γράφουν speculative λογοτεχνία.
Στη δημιουργία ενός, μεγαλύτερου από ποτέ, αναγνωστικού κοινού των 3 ειδών για τα οποία μιλάμε σήμερα, έχει βοηθήσει ο κινηματογράφος. Ο τρόμος, το φανταστικό και η επιστημονική φαντασία είναι πια mainstream και ο κόσμος στρέφεται στην ανάγνωση, αλλά και τη συγγραφή, όλο και περισσοτέρων έργων λογοτεχνίας που κατατάσσονται σε αυτά τα είδη. Η παρουσία κινηματογραφικών φεστιβάλ τρόμου όπως το Horrorant, τα φεστιβάλ για το φανταστικό όπως το ΦantastiCon και η Fantasmagoria, τα sites που ασχολούνται με τον τρόμο και το φανταστικό όπως η Nyctophilia και το Will o’ Wisps, οι όλοι και περισσότεροι εκδοτικοί που εκδίδουν αποκλειστικά βιβλία Ελλήνων συγγραφέων της speculative λογοτεχνίας, συνθέτουν ένα τοπίο που για πρώτη φορά επιτρέπει στη χώρα μας την άνθιση των συγκεκριμένων ειδών.
Εγώ δεν ξέρω πολλά για την ελληνική σκηνή στα είδη αυτά, οπότε σκέφτηκα να μαζέψω μερικά βιβλία που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον και έχουν εκδοθεί από το 2010 και μετά και να σας τα παρουσιάσω. Να δώσω μερικές επιλογές σε μέσα και σε σας, για να ανοίξετε την πόρτα της ελληνικής speculative λογοτεχνίας.
ΤΡΟΜΟΣ
Camera Obscura του Σταμάτη Λαδικού
Εκδόσεις Momentum, 2012
12 διηγήματα τρόμου, με τον συγγραφέα να πειραματίζεται με διαφορετικά θέματα και στυλ γραφής, με ταξίδια στο Λονδίνο της Βικτοριανής εποχής, στο Άουσβιτς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και σε ένα νεκροτομείο, συναντώντας στοιχειά, νεκροφιλία, πίνακες που ζωντανεύουν. Η συλλογή του Λαδικού, που αποτέλεσε το συγγραφικό του ντεμπούτο, είναι ένα βιβλίο γεμάτο ιδέες που θα σας κάνει να ανατριχιάσετε.
Η σκιά στο σπίτι του Κωνσταντίνου Κέλλη
Εκδόσεις Κέδρος, 2016
Ένα βιβλίο που έχουν εκθειάσει τόσο οι λάτρεις του horror, όσο και εκείνοι που δεν είναι φαν του είδους. Ο Κέλλης, που γνωρίζει όσο λίγοι το είδος στη χώρα μας, γράφει ένα μεταφυσικό θρίλερ που προκαλεί τον αναγνώστη να μην το αφήσει από τα χέρια του πριν το ολοκληρώσει. Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είναι ο Τάσος, που επιστρέφει με τα 2 του παιδιά στο σπίτι που πριν 15 χρόνια έκανε πρόταση γάμου στη γυναίκα του, που έχει μόλις πεθάνει. Εκεί θα προσπαθήσει να διαχειριστεί το θάνατο της και θα έρθει αντιμέτωπος με τα μυστικά που κρύβει το ίδιο το σπίτι. Βιβλίο που θα τρομάξει αλλά και συγκινήσει.
«Η εκδίκηση» του Ιάσονα Λεμονιάτη του Γιώργου Μεσολογγίτη
Εκδόσεις Rising Star, 2015
Γεμάτο αίμα, ένα από τα πιο gore ελληνικά βιβλία του είδους, το μυθιστόρημα του Μεσολογγίτη σκιαγραφεί τον Άλκη, την Κατερίνα και τον Ιάσονα Λεμονιάτη, τους πρωταγωνιστές των 3 κομματιών του, μέσα σε ένα σύντομο μυθιστόρημα που μπαίνει ψηλά στη λίστα των ελληνικών δημιουργιών με θέμα τα ζόμπι. Κι όλα αυτά στον Πειραιά του σήμερα, σε ένα μετά-Αποκαλυπτικό βιβλίο που είναι γραμμένο για τους φανς των (πολύ) αιματηρών περιπετειών.
Εκδόσεις Λυκόφως, 2015
Μεταφυσικό τρόμο μέσα από μια αστυνομική ιστορία γράφει στο μυθιστόρημα του ο Γιώργος Γιώτσας, γεμάτο αγωνία και ανατροπές. Ο Χρήστος επιζεί από ένα αεροπορικό δυστύχημα που συνέβη στην παιδική του ηλικία, έχοντας δει ένα δαίμονα έξω από το παράθυρο του αεροπλάνου, αμέσως πριν αυτό αρχίσει να πέφτει. Η ιστορία του βιβλίου ξεκινά από αυτή τη συνάντηση του Σκοτεινού με τον Χρήστο και όλα όσα θα ακολουθήσουν για τον πρωταγωνιστή στη διάρκεια της ζωής του. Το ‘Εκ νεκρών’ δεν είναι μόνο ένα βιβλίο τρόμου, που κρατά το ενδιαφέρον για τον αναγνώστη από την πρώτη μέχρι και την τελευταία του σελίδα.
Η νύχτα που έβρεξε μαχαίρια του Βασίλη Γιαννάκη
Εκδόσεις Όστρια, 2015
Μια παράξενη ιστορία που διαδραματίζεται στην ελληνική επαρχία, ένα μυστήριο που βασανίζει το μυαλό του αναγνώστη με τη λύση του και κοσμικό, αγνό τρόμο. Όλα αυτά υπόσχεται το ‘Η νύχτα που έβρεξε μαχαίρια’, που ξεκινά με την περίεργη εξαφάνιση μιας κοπέλας που γυρνά 1 χρόνο αργότερα χωρίς να θυμάται τίποτα και την έρευνα του αφηγητή, του Σωκράτη Μάξιμου. Ένα από τα πιο αξιόλογα ελληνικά έργα του είδους τα τελευταία χρόνια, το βιβλίο του Γιαννάκη δεν απογοητεύει όσους αγαπούν τον τρόμο.
Και μερικά ακόμα βιβλίου τρόμου: Malordo στο Κλάριτι Χολ της Άννας Ραζή από την Anima Εκδοτική, Το τρίπτυχο των ευχών του Γιώργου Δάμτσιου από τις Εκδόσεις Πηγή, Όταν έρθει η νύχτα του Μάκη Πανώριου από τις εκδόσεις Γρηγόρη, Ο Εθισμός του Κριστιάν Αμπρόζ: Η Αγάπη σου μου Fhtagn του Ανδρέα Μιχαηλίδη από τις εκδόσεις Ars Nocturna.
ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ
Ο δράκος της Πρέσπας: Η κοιλάδα της λάσπης της Ιωάννας Μπουραζοπούλου
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2014
Ένας δράκος ζει στις Πρέσπες και η Μπουραζοπούλου στήνει γύρω του ένα μυθιστόρημα που κινείται γύρω από την πίστη, το χρήμα, την Ελλάδα του σήμερα. Ο δράκος της συγγραφέα, που βρίσκεται στα σύνορα 3 χωρών και μελετάται από δρακολόγους και των τριών, σκοτώνει, βιάζει, έχει θεϊκές ικανότητες. Δημιουργεί μια βιομηχανία και πολλά πάθη γύρω του. Σε αυτό το βιβλίο η Μπουραζοπούλου ασχολείται με την ελληνική πλευρά της Πρέσπας και παρουσιάζει σε πρώτο πλάνο τους χαρακτήρες των Ελλήνων δρακολόγων. Ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε άνετα να έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και να κυκλοφορεί από μεγάλο εκδοτικό του εξωτερικού.
Το αμόνι που τραγουδά του Ανδρέα Μιχαηλίδη
Εκδόσεις Mamaya, 2016
Ο αφηγητής Ανδρέας Μιχαηλίδης γράφει τις ιστορίες του, με αφετηρία μύθους της λαϊκής μας παράδοσης αλλά και παγκόσμιες ιστορίες κι αρχαία παραμύθια. Τα διηγήματα του βιβλίου είναι γραμμένα με προφορικό λόγο, έτοιμα για αφήγηση. Μια κοινή γραμμή τα συνδέει όλα, η πορεία του ίδιου του αφηγητή. Το ιδιαίτερο ύφος του Μιχαηλίδη ίσως αποτρέψει κάποιους από το να διαβάσουν το, μικρό σε μέγεθος αλλά μεγάλο σε φαντασία και μαγεία, βιβλίο, όμως ‘Το αμόνι που τραγουδά’ είναι μια από τις πιο πρωτότυπες προσπάθειες των τελευταίων χρόνων, που ξεφεύγουν από όσα έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε.
Το αυγό του Θεού της Σουζάνας Χατζηνικολάου
Εκδόσεις Κέδρος, 2015
Μέσα από ένα χορταστικό μυθιστόρημα 860+ σελίδων, η συγγραφέας καταπιάνεται με τα θέματα του θρησκευτικού φανατισμού, των κοινωνικών προκαταλήψεων και της αέναης μάχης του καλού με το κακό. Η ιστορία της μας ταξιδεύει στον κόσμο της θεοκρατικής Νεβάντε, εκεί που κυριαρχεί ο Μεγάλος Αρχιερέας Ζεσπίκα. Ο πρωταγωνιστής Φίλκε εξορίζεται από την πόλη του, την πρωτεύουσα Βαγιαμόρεν, κατηγορούμενος σαν προδότης απέναντι στο θεό Γκνοφόσιρ και σημαδεμένος στο μέτωπο με τη μέτωπο με τη Σφραγίδα της οργής του θεού, καταδικασμένος σαν δαιμονισμένος. Όταν 4 χρόνια αργότερα ο Φίλκε θα επιστρέψει στην πόλη, η ιστορία του βιβλίου θα ξεκινήσει και ο κόσμος της Χατζηνικολάου θα ξετυλιχθεί σε όλο του το μεγαλείο.
Εκδόσεις Ars Nocturna, 2011
Το Ψάρι ζει σε μια πόλη της Ελλάδας του 2011 και ταξιδεύει στη μαγική Ενυδρία, σε ένα βιβλίο που χωρίζεται σε 2 κομμάτια. Το Ψάρι είναι χαρακτήρας χωρίς ταυτότητα, φύλο ή όνομα και περνά από την πραγματικότητα, εκεί που αντιμετωπίζεται σαν “περιθώριο”, στο φανταστικό, σε έναν κόσμο σκοτεινό όπου η ισορροπία έχει χαθεί και τα πλάσματα του ψάχνουν τον κόσμο του παρελθόντος τους. Ένα από τα πιο παράξενα, ονειρικά βιβλία της λίστας, που μάλλον η κατηγοριοποίηση του σαν fantasy δεν είναι απόλυτα ακριβής.
Κοράκι σε άλικο φόντο του Ελευθέριου Κεραμίδα
Εκδόσεις Πατάκη, 2010
Μην ασχολείστε με το ότι το βιβλίο βρίσκεται στην κατηγορία της παιδικής/εφηβικής λογοτεχνίας από τον εκδοτικό. Το μυθιστόρημα του Κεραμίδα βασίζεται στη Βυζαντινή ιστορία και ακολουθεί 3 χαρακτήρες, τον μισθοφόρο της Αυτοκρατορίας Αργυρό, τον Μέγα Λογοθέτη Σεβαστιανό και τον νεαρό Φιλάρετο που μεγαλώνει σε μοναστήρι. Μέσα από ίντριγκες και παιχνίδια εξουσίας, και με πάμπολλους χαρακτήρες να εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του, στοιχεία που θα θυμίσουν σε κάποιους το Game of Thrones, αυτό το μυθιστόρημα επικής φαντασίας αγαπήθηκε από πολλούς. Οι συνέχειες του ετοιμάζονται αυτόν τον καιρό από τον συγγραφέα και θα κυκλοφορήσουν από τις Εκδόσεις Mamaya.
Το δάσος με τα πέπλα της Ειρήνης Μαντά
Εκδόσεις Ars Nocturna, 2015
Ο Βόρσαχ είναι ένας μισθοφόρος πολεμιστής και ταξιδεύει στην Έρημο της Οργής, με εντολή της μάγισσας Αρκάνα, για να παραδώσει ένα δώρο στον δάσκαλο της και πανίσχυρο μάγο Οσίφ Μινώλτη. Αυτό όμως είναι απλά το ξεκίνημα της ιστορίας, στον άψογα πλασμένο κόσμο της Μαντά, όπου συνυπάρχουν η μαγεία, το υπερφυσικό, η περιπέτεια και οι ανατροπές, εξίσου για τον ήρωα και τον αναγνώστη. Η συγγραφέας έχει κερδίσει πολλά θετικά σχόλια για το ύφος γραφής και τον κόσμο που έχει πλάσει και το μυθιστόρημα έχει ενθουσιάσει όσους έχουν χαθεί στον κόσμο του. Θεωρείται από τα καλύτερα δείγματα ελληνικού fantasy και σίγουρα αξίζει μια θέση στη wishlist σας.
Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, 2012
Με τη γλώσσα της Καλουντζή να ξεχωρίζει, αυτή η συλλογή ιστοριών, ή καλύτερα παραμυθιών, μας ταξιδεύει σε ένα φανταστικό νησιωτικό κόσμο όπου η μαγεία είναι κομμάτι της καθημερινότητας. Εκεί, 7 φεγγάρια κρύβουν θρύλους που θα ξεδιπλωθούν στα διηγήματα του βιβλίου από τη συγγραφέα, παρουσιάζοντας ηρωίδες, τις Ταξιδεύτριες, και τις διαφορετικές ιστορίες τους. Γεμάτο γυναικείους χαρακτήρες, το ‘Λουάνες’ είναι ένα μικρό βιβλίο που θα μείνει στη μνήμη των αναγνωστών του.
Και αρκετά ακόμα βιβλίου φανταστικού: Πνεύματα: Μια ιστορία της πικρής στροφής της Ευθυμίας Δεσποτάκη από τις Εκδόσεις Mamaya, Όλες οι γεύσεις του φωτός της Βάσως Χρήστου από τις Εκδόσεις Ίαμβος, Διάδοχοι: Η πληγή του δράκου της Μαρίας Μουστοπούλου από τις Εκδόσεις Πηγή, Δράκων: Γέννηση του Χρήστου Κασκαβέλη από τις Εκδόσεις Mamaya, Εφιάλτες: Συμβόλαιο ψυχής της Άρτεμις Βελούδου-Αποκότου από τις Εκδόσεις iWrite, Η θραύση των οστών του Στέφανου Κόκκινου από τις Εκδόσεις Ars Nocturna, Η Ανταριασμένη, οι φίλοι και τα κτήρια της Κωνσταντίνας Κοράκη από τις Εκδόσεις Λυκόφως, Η Στύγα του Κωνσταντίνου Τσουρέκη από τις Εκδόσεις Nightread, Έρημος και ομίχλη της Χριστίνας Μαλαπέτσα από τις Εκδόσεις Momentum, Η γκρίζα χώρα του Θωμά Μαστακούρη από τις Εκδόσεις Ars Nocturna.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ
Αγέννητοι αδελφοί του Μιχάλη Μανωλιού
Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2014
Τι θα συνέβαινε αν μια τεχνολογική καινοτομία επέτρεπε μέσα σε έναν άνθρωπο να βρίσκονται παραπάνω από 1 προσωπικότητες; Ο Μανωλιός, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, παραδίδει μια εξαιρετική sci-fi ιδέα γεμάτη ενδιαφέροντες χαρακτήρες και στρωτή, καταιγιστική πλοκή, σε ένα crime μυθιστόρημα που θα εκπλήξει με τις κατευθύνσεις του και θα αποδειχθεί ένα γρήγορο αλλά όχι εύκολο ανάγνωσμα. Ένα βιβλίο που ξεπερνά, όπως και πολλά ετούτης της λίστας, τα στενά όρια της Ελλάδας.
Η Κενή Διαθήκη του Ηφαιστίωνα Χριστόπουλου
Εκδόσεις Momentum, 2016
Ένας συγγραφέας για τον οποίο η ελληνική κοινότητα επιστημονικής φαντασίας μιλά με τα καλύτερα λόγια. Η ‘Κενή Διαθήκη’ του περιέχει 4 διηγήματα και 1 νουβέλα, που κινούνται στο δυστοπικό τοπίο μιας οικολογικής καταστροφής. Μέσα σε αυτά, οι χαρακτήρες, τα σκηνικά και οι πλοκές του Χριστόπουλου ξεχωρίζουν μέσα στη σκοτεινιά της πρόζας του, η οποία γυρίζει γύρω από το θάνατο, την απώλεια και την παρακμή.
Άγρια Ακρόπολη του Νίκου Α. Μάντη
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013
Με χρόνο του μυθιστορήματος του το 2159 και τόπο τη Μητρόπολη Νέας Αθήνας, το μυθιστόρημα του Μάντη εξερευνά έναν κόσμο όπου συνυπάρχουν οι Νεάντερταλ με τους Χόμο Σάπιενς, με έπαθλο το εμβόλιο της ευφυΐας που ξεχωρίζει τους εξουσιαστές από τους εξουσιαζόμενους. Ένα ακόμα δείγμα πρωτότυπης και δυνατής ελληνικής δυστοπίας, αλλά κι ένα από τα ελάχιστα βιβλία speculative λογοτεχνίας που βραβεύτηκαν σε mainstream βραβεία εδώ στην Ελλάδα, κερδίζοντας το Βραβείο του Αναγνώστη για το 2014, στη μεγάλη κατηγορία του Μυθιστορήματος.
Σόβοφ: Ο κινούμενος ήλιος της Λέττας Βασιλείου
Εκδόσεις Πνοή, 2016
Μια κοινωνία γεμάτη φόβο, εκεί που η ουσία Σόβοφ έχει εξαλείψει τις αρρώστιες και έχει κάνει τους ανθρώπους έρμαιο της πλουτοκρατίας, που έχει εξαφανίσει κάθε μορφή τέχνης. Η ηρωίδα του μυθιστορήματος Λεόνα, μαζί με 3 ανθρώπους που θα γνωρίσει στο Τμήμα Απροσάρμοστων, είναι αυτοί που θα προσπαθήσουν να ξεφύγουν από τον κλοιό του τρόμου. Το ‘Σόβοφ’ είναι ένα από τα πιο φρέσκα βιβλία της λίστας μας, έχοντας βγει στα βιβλιοπωλεία μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο.
Εξιλέωση του Γιώργου Κωστόπουλου
Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, 2015
Ένας πυρηνικός πόλεμος μετατρέπει τη γη σε έναν τεράστιο ερημότοπο και στο μετά-Αποκαλυπτικό τοπίο που περιγράφει ο Γιώργος Κωστόπουλος, γεμάτο παρανόμους και μεταλλαγμένους, ένας άντρας ξεκινά να πάρει εκδίκηση για το θάνατο της οικογένειας του. Μια μίξη sci-fi και western που θυμίζει Stephen King, η ‘Εξιλέωση’ είναι γεμάτη βία και αίμα, μια σκοτεινή ιστορία για όσους αγαπούν τα page-turners του είδους.