Οι συγκλονιστικές αληθινές ιστορίες πίσω από ελληνικές σειρές και ταινίες

Η πολυαναμενόμενη κινηματογραφική πρεμιέρα της Πολυξένης, συμπαραγωγή της Nova, σχετικά με την βαθύπλουτη Ελληνίδα της Πόλης που πέθανε άπορη σε ψυχιατρείο, μας έδωσε την αφορμή να ψάξουμε εκείνες τις ιστορίες που είναι φτιαγμένες για την οθόνη.

Το ‘Η ταινία / σειρά βασίζεται σε αληθινά γεγονότα’ είναι μεγάλος κράχτης. Το ξέρεις και το ξέρω. Είναι εκείνο το στοιχείο που προσδίδει κύρος και βαρύτητα στο τελικό προϊόν. Εκείνο που σε κάνει να ταυτίζεσαι παραπάνω με τους πρωταγωνιστές και που σε βάζει στο ‘τριπάκι’ να αισθάνεσαι ότι όλα αυτά που βλέπεις και έχουν συμβεί και εν δυνάμει θα μπορούσαν να συμβούν σε εσένα.

ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΤΟ ΞΕΡΟΥΝ ΚΑΛΑ

Κάτι που, στο εξωτερικό φαίνεται να έχουν καταλάβει πολύ καλά εδώ και δεκαετίες (βλέπε -μεταξύ άλλων- The Bridge on the River Kwai, Ο Λόρενς της Αραβίας, Patton, Η λίστα του Σίντλερ, O τελευταίος Αυτοκράτορας, Ο Λύκος της Wall Street, 12 χρόνια σκλάβος, Dallas Buyers Club, Ο μπάτλερ, A beautiful Mind, The imitation Game, The Blind Side, The King’s Speech, Argo).

Ειδικά ο Tom Hanks, το απόλυτο αρχέτυπο του κοινού ανθρώπου, που τα τελευταία χρόνια μόνο τέτοιους ρόλους φαίνεται να ‘καταδέχεται’ να παίζει (ήταν καπετάνιος στο ‘Captain Phillips’, κυβερνήτης στο ‘Sully’ και προσεχώς, δημοσιογράφος, στο ‘The Post’).

Ενώ στην ίδια λογική έχει μπει φουλ και η αμερικάνικη τηλεόραση, μιας και διανύουμε τη χρυσή εποχή της, με ένα σωρό true crime mini series στη λογική American Crime Story: The People v. O. J. Simpson (με τη δεύτερη σεζόν να ασχολείται με τη δολοφονία του Gianni Versac), Making A Murderer, Τhe Jinx, The Killing Season.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

Το αντίστοιχο, είμαι σίγουρος ότι σκέφτεσαι (γιατί το ίδιο σκέφτηκα και εγώ) της true crime τηλεοπτικής ‘τετραλογίας’ (Κόκκινος Κύκλος, Ανατομία ενός εγκλήματος, 10η Εντολή, Ο 3ος νόμος) του απόλυτου -και μοναδικού- Έλληνα μαιτρ του είδους, του Πάνου Κοκκινόπουλου.

Τα περισσότερα επεισόδια των οποίων βασίζονταν -σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό- σε δημοσιογραφική έρευνα, το υλικό της οποίας δινόταν στη συνέχεια και διασκευαζόταν από τους σεναριογράφους. Mε τα ονόματα και λεπτομέρειες αλλαγμένα, αλλά την ουσία να παραμένει ίδια.

Ξεκινώντας από την ‘ψαρωτική’ φωνή του αφηγητή Γρηγόρη Βαλτινού στο Ανατομία ενός Εγκλήματος και συνεχίζοντας με δεκάδες επεισόδια της 10ης εντολής -της κατά γενικής ομολογίας καλύτερης σειράς από όλες- που μας έκαναν να μην πιστεύουμε (αλλά και, ταυτόχρονα, να μην μπορούμε να κλείσουμε από την αγωνία) τα μάτια μας.

Εκεί, στην 10η εντολή, που είδαμε να οπτικοποιείται η πρωτοσέλιδη υπόθεση των σατανιστών της Παλλήνης στο Αγγελικά Πρόσωπα, με τους Γιάννη Στάνκογλου, Χάρη Μαυρουδή και Κατερίνα Παπαδάκη να αναπαριστούν τους Κατσούλα, Δημητροκάλη και Μαργέτη. Και την Κλέλια Ρένεση, πριν γίνει γνωστή, στο ρόλο της καμαριέρας που οι τρεις τους, προσποιούμενοι τους αστυνομικούς, την πήραν με το αμάξι τους, τη βίασαν και στη συνέχεια τη σκότωσαν πολτοποιώντας το κεφάλι της με μια πέτρα.

Εκεί που είδαμε (στο ‘Σε στενό οικογενειακό κύκλο’) την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη να υποδύεται τη 44χρονη Στέλλα Σπυριδάκη που τα είχε (το 1997) με έναν -κατά 14 χρόνια νεότερο ζηλιάρη νεαρό- ο οποίος μπήκε στο σπίτι της, την πυροβόλησε και μετά αυτοκτόνησε αφού πρώτα σκότωσε τα δυο της παιδιά. Κάτι που η ίδια έμαθε όταν ξύπνησε μετά την εγχείριση στο νοσοκομείο.

Τον εξαιρετικό Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο (επεισόδιο ‘Ένας ήσυχος άνθρωπος’) ως τον Δημήτρη Βακρινό, τον οδηγό ταξί που σκότωσε, ανάμεσα στο 1987-1996, πέντε άτομα με ασήμαντες αφορμές, κυρίως εξαιτίας -σύμφωνα με το επεισόδιο- του συμπλέγματος που είχε επειδή ήταν κοντός.

Καθώς επίσης -μεταξύ άλλων- την ιστορία της χωρισμένης οδοντίατρου Γιόλας Βαγενά (επεισόδιο ‘Κλειστά Παράθυρα’) που ζήτησε από τον υπάλληλο του γειτονικού parking να την σκοτώσει και της ‘φόνισσας με τα τηγανόψωμα’ (επεισόδιο ‘Αρραβωνιάσματα’), όπως έγινε γνωστή η Μαρία Σαμπανιώτη, που φέρεται να δηλητηρίασε το ζυμάρι που έδωσε στις γειτόνισσες της επειδή -σύμφωνα με δημοσιεύματα- δεν δέχονταν να κάνουν προξενιό με τις κόρες της (αν και το επεισόδιο έχει αρκετές διαφορές) και, φυσικά (πως θα μπορούσε να λείπει άλλωστε) η σοκαριστική υπόθεση του Μανώλη Δουρή (επεισόδιο ‘Σε πρώτο βαθμό’) που καταδικάστηκε για τον βιασμό και τη δολοφονία του 6χρονου γιου του.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, τα πράγματα κινηματογραφικά είναι ακόμη υποτονικά. Για κάθε δηλαδή 10 καλές ιστορίες εκεί έξω που αξίζει / είναι αναγκαίο να ειπωθούν έχουν γίνει ταινία μόνο 1-2. Και αυτές όχι απαραίτητα με το ιδανικό αποτέλεσμα. Με τις υπόλοιπες 8 να είναι τόσο βαθιά και ‘χωρίς επιστροφή’ αγνοούμενες που ούτε η Νικολούλη δεν παίζει να τις βρει και να τις φέρει πίσω εντός του οπτικού μας πεδίου.

ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ, ΚΑΤΙ ΚΙΝΕΙΤΑΙ

Αυτό ακριβώς το γεγονός είναι που καθιστά προσπάθειες όπως την Πολυξένη, μια ακόμη φετινή συμπαραγωγή της Nova (μαζί με τα ‘Success Story ‘ του Νίκου Περάκη και ο ‘Καζαντζάκης‘ του Γιάννη Σμαραγδή), που κάνει πρεμιέρα στις 14/12, κυριολεκτικά πολύτιμες. Μάλιστα αν είσαι συνδρομητής της Nova έχεις την ευκαιρία να δεις πρώτος στον κινηματογράφο τις συμπαραγωγές της, πριν την επίσημη διάθεση στις αίθουσες, μέσω του προγράμματος επιβράβευσης.

Πρόκειται για την αληθινή -και συγκινητική- ιστορία μιας Ελληνίδας της Πόλης, που πέθανε άπορη σε ψυχιατρείο. Συγκεκριμένα η Πολυξένη υιοθετήθηκε το 1955 από το ζεύγος Σεριάδη, πλούσιους Έλληνες της Πόλης και μεγάλωσε εκεί μαζί τους. Το 1980, μετά το θάνατο του Μιχαήλ Σεριάδη, μένει μόνη με τη θετή μητέρα της. Την περιουσία τους εποφθαλμιούν συγγενείς, δικηγόροι και προικοθήρες, που όλοι προκαλούν την καχυποψία της ατίθασης και ιδιαίτερης Πολυξένης. Η εμμονή της με τη μητέρα της ορίζει τη ζωή.

Όλα αυτά δια χειρός της ταλαντούχας Δώρας Μασκλαβάνου με μπόνους ένα cast (Κάτια Γκουλιώνη, Ozgur Emre Yildirim, Λυδία Φωτοπούλου, Ακύλας Καραζήσης, Θέμις Πάνου) που σαφώς και σε προϊδεάζει ότι κάτι καλό θα συμβεί όταν τους βάλεις όλους αυτούς μαζί στο μείγμα.

Μια ταινία που πραγματικά ελπίζω να δώσει ένα ‘σπρώξιμο’ -με την καλή έννοια- και σε άλλους Έλληνες δημιουργούς να αναζητήσουν την έμπνευση στην αληθινή ζωή. Η οποία, αν ξέρεις που να ψάξεις, είναι ασύγκριτα πιο συναρπαστική, διαστροφική και συγκινητική από οποιαδήποτε γέννημα της φαντασίας μας.

Μισό για να μην γίνει παρεξήγηση. Από βιογραφικά δράματα, μια χαρά τα πάμε τελευταία. Κυρίως εξαιτίας του Γιάννη Σμαραγδή ο οποίος φέτος, μετά τους Κωνσταντίνο Καβάφη, Δομίνικο Θεοτοκόπουλο και Ιωάννη Βαρβάκη, βιογραφεί ακόμη έναν σπουδαίο Έλληνα, τον Νίκο Καζαντζάκη στο ‘Νίκος Καζαντζάκης’ (πρεμιέρα 23/11).

Ενώ και τα ιστορικά μας γεγονότα, ότι δηλαδή ξεκινάει από την επανάσταση του 1821 και φθάνει μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο, μια χαρά τα έχουμε τακτοποιήσει.

Και δεν εννοώ απαραίτητα γραφικότητες τύπου ‘Υπολοχαγός Νατασα’, αλλά φανερά διαμάντια όπως το ‘Μπλόκο’, με τους Κώστα Καζάκο, Γιάννη Φέρτη και Μάνο Κατράκη να μας αφηγούνται τα δραματικά γεγονότα γύρω από το ‘Μπλόκο της Κοκκινιάς’. Τότε που 3.000 και πλέον Γερμανοί και Έλληνες συνεργάτες τους κύκλωσαν όλη την περιοχή γύρω από την Κοκκινιά με αποτέλεσμα 350 νεκρούς.

Ή ‘κρυφά’ (υπό την έννοια του δυσεύρετα) διαμάντια όπως το το νεορεαλιστικό ‘Ξυπόλυτο Τάγμα’ (1954) του Γκρέγκ Τάλλας σχετικά με την αληθινή ιστορία 160 ορφανών παιδιών από τη Θεσσαλονίκη που, όταν τους έδιωξαν οι Ναζί από τα ορφανοτροφεία, δημιούργησαν μια ηρωική συμμορία που άρχισε να κλέβει τρόφιμα από Γερμανούς και μαυραγορίτες και να βοηθάει την αντίσταση.

Από την άλλη, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι τα αντανακλαστικά των κινηματογραφιστών -εν μέσω κρίσης – είναι πλέον πιο ξουράφι. Απόδειξη ταινιές όπως ‘Η εξέγερση του Δεκέμβρη’ του Δημήτρη Βόρρη σχετικά με τα όσα συνέβησαν μετά την δολοφονία του δεκαπεντάχρονου Αλεξάνδρου Γρηγορόπουλου που βγήκε μόλις έξι χρόνια μετά τα γεγονότα.

Ή την πρόσφατη είδηση ότι ο Κώστας Γαβράς έχει ήδη αποκτήσει τα δικαιώματα για την προσαρμογή και μεταφορά του βιβλίου του Γιάνη Βαρουφάκη στη μεγάλη οθόνη σχετικά με την εμπειρία του από την περίοδο που διατέλεσε υπουργός Οικονομικών.

ΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΞΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ναι, προφανώς και όλα αυτά είναι καλά σημάδια. Αν και επιμένω να πιστεύω ότι, όταν ασχολείσαι με ένα ιστορικό γεγονός, είναι καλό να είσαι λίγο πιο απομακρυσμένος από αυτό προκειμένου να έχουν καταλαγιάσει τα πνεύματα.

Και εννοείται πως ότι κρύβει μέσα του αλήθεια είναι καλοδεχούμενο. Γιατί μόνο όταν γίνουν περισσότερες τέτοιες προσπάθειες θα φτάσουμε να έχουμε τα επόμενα ‘βασισμένα σε αληθινά γεγονότα’ διαμάντια μας.

Εκείνα που να μπορούν να κοιτάξουν στα μάτια ‘πρωταθλητές’ του είδους όπως τα διαχρονικά Πέτρινα Χρόνια του Παντελή Βούλγαρη σχετικά με τη ζωή ενός ζευγαριού κομμουνιστών, της Ελένης και του Μπάμπη, τη χρονική περίοδο 1954-1974.

Τον έντιμο Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο του Νίκου Τζήμα σχετικά με την αληθινή ιστορία της σύλληψης, της δίκης και της εκτέλεσης του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ, Νίκου Μπελογιάννη.

Το διαχρονικό Ζ του Κώστα Γαβρά, παραγωγής 1969, με θέμα τη δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη και την αναζήτηση των ενόχων από τον ανακριτή Χρήστο Σαρτζετάκη, μετέπειτα Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας (παρότι στην ταινία δεν αναφέρει πουθενά ότι μιλάμε για Ελλάδα).

Τον -πρωτοποριακό για την εποχή του- Άγγελο του 1982, την πρώτη ελληνική ταινία που ασχολήθηκε με το θέμα της ομοφυλοφιλίας, που βασίστηκε στην ερωτική σχέση δυο νεαρών ναυτών που οδήγησε στη δολοφονία του ενός από τον άλλο και στην καταδίκη του σε ισόβια κάθειρξη (τελικά του έδωσε χάρη ο τότε πρόεδρος Κωνσταντίνος Καραμανλής).

Ο -θα έπρεπε να είναι πιο γνωστός- ‘Ιωάννης ο βίαιος’ της Τώνιας Μαρκετάκη σχετικά με ένα νεαρό χαρισματικό και ευφυή δολοφόνο που μαχαιρώνει θανάσιμα μια κοπέλα.

Και, πάνω και πέρα από όλα, η υποδειγματική Παραγγελιά του Παύλου Τάσιου του 1980 που εξιστορεί το φονικό στο νυχτερινό κέντρο «Νεράιδα» με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κοεμτζή. Όταν δηλαδή μια παρέα αστυνομικών σηκώνονται και παρενοχλούν τον μικρότερο αδελφό του την ώρα που εκείνος χορεύει, με αποτέλεσμα να σηκωθεί και να ανοίξει την φαλτσέτα του, σκοτώνοντας τρία άτομα και τραυματίζοντας οχτώ.

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΠΟΤΕ

Μερικές μόνο από τις ιστορίες που έχουν ήδη ειπωθεί. Μια σταγόνα μόλις μπροστά σε αυτές που θα ήθελα να δω να ζωντανεύουν μπροστά μου. Από βιογραφικά δράματα για πρόσωπα όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Κωσταντίνος Μητσοτάκης, serial killers όπως ο Θεόφιλος Σεχίδης, δράκους όπως ο Κυριάκος Παπαχρόνης, κακοποιούς όπως ο Βαγγέλης Ρωχάμης και ο Σορίν Ματέι, τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η 17 Νοέμβρη και εγκλήματα που έχουν κάνει πρωτοσέλιδα όπως η δολοφονία του Νίκου Σεργιανόπουλου ή η υπόθεση της μικρής Άννυ.

Διάθεση και κοφτερό μάτι να υπάρχει, και η πραγματικότητα ποτέ δεν πρόκειται να σταματήσει να προσφέρει έμπνευση.