Victoria Hislop πώς αποφάσισες να γράψεις sequel για το Νησί;
Δεκαέξι χρόνια μετά, η Βρετανίδα συγγραφέας επιστρέφει στον τόπο του best seller με το Μία νύχτα του Αυγούστου. Τι έχει όμως να πει για το sequel στο πιο επιτυχημένο της βιβλίο, το κίνημα του MeToo, τις δυσκολίες των lockdowns και το ελληνικό καλοκαίρι που λατρεύει;
- 13 ΑΠΡ 2021
Μία βάρκα πλέει πάνω σε ήρεμα νερά καθώς ο ήλιος δύει. Ένας άντρας κάνει κουπί. Ο προορισμός, δυστυχώς, δεν είναι κάποια ειδυλλιακή παραλία αλλά ένα καταραμένο μέρος: η Σπιναλόγκα. Το μικρό νησάκι στον κόλπο του Ελούντας χρησιμοποιήθηκε για δεκαετίες ως λεπροκομείο και ως τέτοιο έφτασε να σημαίνει κάτι το απειλητικό, το απόκοσμο, κάτι που όλοι θέλουν να ξορκίσουν. Σε μία παράξενη στροφή της τύχης όμως, οι ιστορίες από τη Σπιναλόγκα έγιναν πρώτα best seller στην Μεγάλη Βρετανία και ύστερα μεγάλη επιτυχία της ελληνικής τηλεόρασης.
Η Victoria Hislop μάλλον δε γνώριζε ότι γράφοντας Το Νησί (εκδ. Ψυχογιός) θα υπέγραφε ένα συμβόλαιο με την επιτυχία και μία σχέση λατρείας με την Ελλάδα. Τα πράγματα όμως πήγαν καλύτερα από ό,τι θα μπορούσε κανείς να περιμένει. Το βιβλίο της έριξε φως στις ζωές αυτών των ξεχασμένων ανθρώπων φέρνοντας στην επιφάνεια τα προσωπικά πάθη, τα μοιραία λάθη αλλά και τις ανθρώπινες στιγμές που παίχτηκαν με φόντο το λεπροκομείο.
Όλα έμοιαζαν να έχουν μπει σε σειρά. Οι κεντρικοί χαρακτήρες είχαν πια ολοκληρώσει το έργο τους. Στους αναγνώστες και τους τηλεθεατές όμως παρέμεναν αρκετές απορίες: τι συνέβη, τελικά, σε αυτούς τους ήρωες; Μάλιστα, τα ερωτήματα αυτά απασχολούσαν και τη Victoria Hislop. Και έτσι είπε να κάνει κάτι για αυτό.
Η 61χρονη συγγραφέας από τη Μεγάλη Βρετανία κυκλοφορεί το sequel του πιο επιτυχημένου μέχρι σήμερα βιβλίου της. Το Μία νύχτα του Αυγούστου (εκδ. Ψυχογιός) συνεχίζει την ιστορία από εκεί που είχε μείνει. Τα βασικά συστατικά είναι όλα εκεί: ελληνικό καλοκαίρι, δολοφονικά πάθη, χαρακτήρες που κάνουν τα πάντα για να ξεφύγουν από κάποια φυλακή.
Τι έχει όμως να πει η Hislop για τη συνέχεια στο Νησί, αλλά και για το κίνημα του MeToo, τις διακοπές στην Κρήτη που λατρεύει και τις δυσκολίες των lockdowns;
Victoria Hislop: «Όλοι κατασκευάζουμε κάποιου είδους φυλακή – από ανάγκη»
Νιώθεις ότι η σχέση σου με τους κεντρικούς χαρακτήρες από Το Νησί δεν είχε τελειώσει;
Όταν έγραφα Το Νησί, σχεδόν 20 χρόνια πριν, δεν ένιωθα έτσι. Τώρα, όμως, βλέπω ότι υπάρχουν πολλά νήματα στην ιστορία που δεν έφτασαν στο τέλος τους. Κατά κάποιον τρόπο, είναι όπως η πραγματική ζωή, όπου άνθρωποι έρχονται και φεύγουν από τις ζωές μας χωρίς όμως να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στη συνέχεια.
Κάτι που ποτέ δε σταμάτησε να με απασχολεί, από την εποχή που κάναμε τη μεταφορά του βιβλίου για την τηλεόραση, ήταν ότι η σεναριογράφος Μιρέλλα Παπαοικονόμου πάντα ήθελε να μάθει περισσότερα για το τι συνέβη με τον Μανώλη. Πού πήγε; Ήταν ο πατέρας της Σοφίας; Τότε επέμενα να μη δίνω απαντήσεις – σε μεγάλο βαθμό επειδή ούτε εγώ γνώριζα ακόμη τι συνέβη και ο Μανώλης εξαφανίστηκε. Ήταν ένα μυστήριο για μένα. Έτσι, θέλησα να επισκεφτώ αυτόν τον κόσμο για άλλη μία φορά και να συναντήσω ξανά τους χαρακτήρες.
Αντρέας, Μανώλης, Μαρία. Όλοι τους μοιάζουν σαν να θέλουν να αποδράσουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από κάποια φυλακή στο Μία νύχτα του Αυγούστου. Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι φτιάχνουμε κελιά για τους εαυτούς μας;
Είναι παράξενο, πιστεύω όμως ότι στην παρούσα φάση όλοι κατασκευάζουμε κάποιου είδους φυλακή – από ανάγκη. Το lockdown είναι μία νέα συνθήκη για όλους μας και αναγκαζόμαστε να ζήσουμε κάτω από περιορισμούς που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί. Όταν έγραφα το μυθιστόρημα, απαγορευόταν να πάω ακόμη και μέχρι τη γωνία του σπιτιού μου, έτσι μου ήταν πολύ εύκολο να φανταστώ τον Αντρέα στη φυλακή.
ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Τώρα, σε ένα πιο γενικό επίπεδο, πιστεύω ότι, ναι, πολλοί άνθρωποι νιώθουν εγκλωβισμένοι, όμως πολύ συχνά έχουν οι ίδιοι κατασκευάσει -χωρίς αμφιβολία- τα κάγκελα που τους φυλακίζουν, όσο παράλληλα ορθώνουν τείχη γύρω από τον εαυτό τους. Αν πραγματικά το ήθελαν, θα μπορούσαν να δραπετεύσουν, πιστεύω όμως ότι τα «κελιά» που χτίζουμε, αντιπροσωπεύουν πολύ συχνά κάποιου είδους ασφάλεια και σίγουρα αποτελούν άλλοθι για να παραμένουμε αδρανείς.
Η δολοφονία της Άννας αποτελεί το κομβικό σημείο στο τελευταίο σου μυθιστόρημα. Έχεις την αίσθηση ότι αυτού του είδους η ακραία βία είναι κάτι για το οποίο όλοι οι άντρες είναι ικανοί;
Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία που βγαίνουν στο φως όσον αφορά τη βία που ασκούν οι άντρες προς τις γυναίκες – και είναι βία η οποία σε μεγάλο βαθμό παρέμενε κρυφή μέχρι σήμερα. Γνωρίζω ότι το ελληνικό κίνημα του MeToo γιγαντώνεται, κάτι που πιστεύω ότι άργησε να συμβεί.
Η βία ενάντια στις γυναίκες βρίσκεται παντού και είναι φρικιαστική όταν συμβαίνει. Τον τελευταίο καιρό στη Μεγάλη Βρετανία βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τεράστιο σκάνδαλο, το οποίο έχει να κάνει με τις κακοποιητικές συμπεριφορές των έφηβων αγοριών προς τα κορίτσια. Όλα δείχνουν ότι αυτά ξεκινούν από νεαρή ηλικία. Είναι σοκαριστικό, κάνει όμως φανερό το ότι πρέπει να σκύψουμε πάνω στη συμπεριφορά των αντρών απέναντι στις γυναίκες ήδη από τα σχολικά χρόνια.
Ας μην πούμε όμως πως «όλοι οι άντρες είναι ικανοί» για κάτι τέτοιο, αλλά ότι «ένα τρομακτικά μεγάλο ποσοστό αντρών είναι ικανό». Το γεγονός πως το αρσενικό φύλο είναι βιολογικά πιο δυνατό/ψηλό/μεγαλόσωμο από το γυναικείο δεν μπορεί να αλλάξει, είναι όμως φανερό ότι ο σεβασμός δεν είναι κάτι που μπορούμε εμείς οι γυναίκες να θεωρούμε δεδομένο – πρέπει να διδάσκεται από τη νηπιακή ηλικία μέχρι το σχολείο αλλά και, γενικά, σε όλη μας τη ζωή. Έτσι, «όλοι οι άντρες» – ελπίζω πως όχι. «Πάρα πολλοί άντρες» – ναι, σίγουρα.
© Bill Waters
Tα πάθη είναι τόσο έντονα στο Μία νύχτα του Αυγούστου που μπορείς να το κόψεις με το μαχαίρι. Τελικά, ο έρωτας είναι ο κινητήριος μοχλός για τον κόσμο μας;
Αν με τη λέξη «πάθη» αναφέρεσαι στα «έντονα συναισθήματα», τότε όντως αυτό είναι κάτι που μπορεί να γυρίσει το σύμπαν ανάποδα. Χωρίς τη δύναμη του συναισθήματος (και αυτό μπορεί να έχει να κάνει με κάποιον δικό μας, ή απλά τον συνάνθρωπο) τι μένει για να μας παρακινήσει στη ζωή; Ο έρωτας, βέβαια, είναι τόσο ισχυρός που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε πόλεμο.
Τι σημαίνει η Ελλάδα για σένα;
Ομορφιά, αναταραχή, έμπνευση.
Σε κάποια στιγμή του βιβλίου, η Μαρία νιώθει τρομοκρατημένη επειδή η πόρτα της φυλακής κλείνει πίσω της. Σαν να επιστρέφουν άσχημες μνήμες, σαν κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ξανά. Υπάρχουν ομοιότητες αυτής της σκηνής με την πανδημία;
Είναι δύσκολο να προβλέψω αν θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τα τραύματα της Covid-19, μιας και ακόμα βρισκόμαστε στη μέση ενός παγκόσμιου υγειονομικού συναγερμού. Προσωπικά, πιστεύω ότι θα το ξεπεράσουμε – νομίζω, όμως, πως ίσως θα πρέπει να αναπρογραμματίσουμε τον τρόπο της ζωής μας, το πού ζούσαμε αλλά και το κατά πόσο θα πρέπει να κάνουμε μακροχρόνιας αλλαγές.
Ήδη γνωρίζω πολλούς ανθρώπους στη Μεγάλη Βρετανία που μετακόμισαν από τις πόλεις στην εξοχή (η τεχνολογία τους επιτρέπει να δουλεύουν από απόσταση νιώθοντας παράλληλα περισσότερο ασφαλείς). Αναρωτιέμαι αν κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στην Ελλάδα, όπου μεγάλο μέρος από τις αγροτικές περιοχές και τα νησιά έχουν εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους για τις πόλεις.
© Bill Waters
Είσαι πρέσβειρα καλής θελήσεως για τη LEPRA (σ.σ: διεθνής οργανισμός που έχει σκοπό την καταπολέμηση της μεταδοτικής ασθένειας). Έχεις την αίσθηση ότι εμείς οι Δυτικοί συνήθως ξεχνάμε πως επιδημίες σαν και αυτήν ακόμη σαρώνουν άλλα μέρη του πλανήτη;
Ναι – και παρότι ο κόσμος μας μοιάζει με συγκοινωνούντα δοχεία, συνήθως είμαστε επικεντρωμένοι στα δικά μας συμφέροντα και προβλήματα. Αν ο κορονοϊός παρέμενε στην Κίνα, τότε δε θα είχαμε δείξει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον – μας επηρέασε όμως προσωπικά και έτσι ασχοληθήκαμε με αυτόν.
Τα μυθιστορήματά σου αποτελούν εξαιρετική διαφήμιση για το ελληνικό καλοκαίρι. Σου έχει λείψει καθόλου;
Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο από το ελληνικό καλοκαίρι – δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Είμαι σίγουρη πως θα περάσω κάποιο χρόνο φέτος στην Κρήτη – κάνοντας συχνά rapid tests και ίσως παραμένοντας σε καραντίνα για κάποιο καιρό, αυτό μπορεί να γίνει εφικτό. Άλλωστε, αντιλαμβάνονται πως ο τουρισμός είναι πολύ σημαντικό στοιχείο της ελληνικής οικονομίας. Πάντως, έχω κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer, οπότε φαντάζομαι ότι αυτό θα βοηθήσει την κατάσταση!
Κάποιοι από τους χαρακτήρες σου παρουσιάζουν ομοιότητες με τους Κρητικούς του Νίκου Καζαντζάκη. Ποια είναι η γνώμη σου για τον συγγραφέα;
Έχω διαβάσει αρκετά έργα του (από μετάφραση) και βρίσκω τη γραφή του εξαιρετικά δυνατή και γεμάτη ατμόσφαιρα.
Το επόμενο μυθιστόρημα; Θα είναι πάλι στην Ελλάδα; Και αν, ναι, ποια χρονική περίοδο να περιμένουμε: την Ελληνική Οικονομική Κρίση ή μήπως την περίοδο του Πολυτεχνείου;
Ναι, σίγουρα θα διαδραματίζεται στην Ελλάδα. Μπορώ, πάντως, με σιγουριά να πως ότι δε θα έχει να κάνει με την Ελληνική Οικονομική Κρίση!
