Βιβλιοφαγικό mashup v178: Το πρόβλημα με την αστυνομική λογοτεχνία

Στην Ελλάδα η ΑΛ είναι εδώ και αρκετά χρόνια βασιλιάς. Τα κλασικά ονόματα της Ελληνικής ΑΛ, η Σκανδιναβική ΑΛ που κυριάρχησε για περισσότερο από μια δεκαετία σε ολόκληρο τον κόσμο, οι γαλλόφωνοι, ισπανόφωνοι και ιταλόφωνοι συγγραφείς του είδους, η ποπ Αμερικανική ΑΛ, μια νέα γενιά Ελλήνων συγγραφέων που αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια, γεμίζουν με νέες εκδόσεις και επανεκδόσεις τα ράφια των βιβλιοπωλείων κάθε μήνα, με αρκετά από αυτά να φτάνουν μέχρι το νο1 των εγχώριων best sellers.

Στις αγγλόφωνες χώρες η Αστυνομική Λογοτεχνία ονομάζεται Crime Fiction, Εγκληματολογική Λογοτεχνία δηλαδή. Σε αυτή περιλαμβάνονται πολλά υποείδη: Από τα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα στα true crime βιβλία, από τα whodunnit στα ψυχολογικά θρίλερ και από τα (όντως) αστυνομικά στα suspense θρίλερ.

Στη χώρα μας αντίθετα, σχεδόν όλα τα βιβλία που περιλαμβάνουν ένα έγκλημα, από ‘Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου’ του Gaston Leroux μέχρι το ‘Μαχαίρι’ του Jo Nesbo κι από το ‘Ο νόμος της νύχτας’ του Dennis Lehane μέχρι το ‘Εν ψυχρώ’ του Truman Capote, αναφέρονται ως ΑΛ, χωρίς κανένα διαχωρισμό και χωρίς καμία διαφοροποίηση.

Παρότι ο όρος της ΑΛ θεωρητικά περιλαμβάνει οτιδήποτε αναφέρεται στη διάπραξη και στην διαλεύκανση ενός εγκλήματος, οι λεπτές διαφορές ανάμεσα σε εκατοντάδες κάθε χρόνο βιβλία (και μιλάμε μόνο για την Ελλάδα) χάνονται, αφού ‘Το κορίτσι που εξαφανίστηκε’ της Gillian Flynn βρίσκεται δίπλα δίπλα με το ‘Νυχτερινό δελτίο’ του Πέτρου Μάρκαρη, στα ράφια κάτω από τη γενικόλογη κατηγορία των Αστυνομικών Βιβλίων. Βιβλία με διαφορετική δομή, που έχουν διαφορετικό στόχο στο πώς να επηρεάσουν τον αναγνώστη, βρίσκονται συνεχώς κάτω από τη μεγάλη, σφιχτή αγκάλη της ΑΛ.

Εκδοτικοί και βιβλιοπωλεία τις περισσότερες φορές δεν ξεχωρίζουν τα υποείδη κατά την προώθηση και την πώληση των βιβλίων, με αποτέλεσμα τη μερικές φορές λάθος εμπορική αξιοποίησή τους, αλλά και την αδιαφορία των αναγνωστών προς μερικά από αυτά. Αυτό είναι ένα ακόμη λιγότερο πράγμα για να ξεχωρίσει κανείς αυτό το βιβλίο από το δίπλα του, όταν τα φρέσκα βιβλία της ΑΛ μοιάζουν δεκάδες κάθε μήνα.

Έχει μεγάλη σημασία το πώς ονομάζονται τα λογοτεχνικά είδη; Σίγουρα όχι. Είναι όμως πάντα καλό να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε. Όταν τα είδη γίνονται πιο ευδιάκριτα, μπορούμε να συνεννοούμαστε καλύτερα μεταξύ μας, να προτείνουμε με μεγαλύτερη επιτυχία βιβλία στους άλλους, αλλά και να διακρίνουμε ευκολότερα τα αναγνωστικά μας κενά με σκοπό να τα καλύψουμε.

Και μπορούμε με επιτυχία να εντάξουμε ένα βιβλίο σε συγκεκριμένο υποείδος της Εγκληματολογικής/Αστυνομικής Λογοτεχνίας; Σίγουρα όχι, επίσης. Πολλά βιβλία πατάνε σταθερά σε περισσότερα από ένα λογοτεχνικά είδη και υποείδη. Το ‘Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες’ της Delia Owens, για παράδειγμα, είναι ένα Εγκληματολογικό/Αστυνομικό βιβλίο, αφού αγγίζει το υποείδος του μυστηρίου, αλλά φυσικά όχι μόνο αυτό. Είναι ταυτόχρονα κι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά και ένα bildungsroman, μια ιστορία ενηλικίωσης δηλαδή.

Φυσικά ο όρος “Αστυνομική Λογοτεχνία” είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες και δε θα έρθω εγώ να τον αλλάξω ή να τον εμπλουτίσω τώρα. Τα παραπάνω είναι απλά μερικές #σκέψεις για το πώς θα βελτιωνόταν η συζήτηση γύρω από τα βιβλία, πρώτα ανάμεσα στους αναγνώστες και μετά, ίσως, πιθανά, και ανάμεσα σε όσους ασχολούνται με τις εκδόσεις στην Ελλάδα.

Coming up next: Το πρόβλημα με τη λογοτεχνία του φανταστικού.

Εκτός Ελλάδας

Μπορεί ο εκδοτικός Αύγουστος στην Ελλάδα να ήταν εξαιρετικά αδιάφορος και άδειος από φρέσκα βιβλία, στην Αμερική όμως συνεχίζουν ακάθεκτοι και μάλιστα με μερικά από τα πολυαναμενόμενα βιβλία του 2020. Για να δούμε 12 από τα έργα που εκδόθηκαν όσο εμείς κάναμε τις διακοπές μας.

‘Midnight Sun’ της Stephenie Meyer, όπου η συγγραφέας επιστρέφει στη σειρά ‘Twilight’ της, αυτή τη φορά για να μιλήσει για την ιστορία από τη σκοπιά του Edward Cullen, συμπληρώνοντας το μύθο της 12 χρόνια μετά το ‘Breaking Dawn’.

‘Sisters’ της Daisy Johnson, όπου δύο αδερφές, η July και η September, που είναι οι καλύτερες φίλες και το μόνο που χρειάζονται είναι η μία την άλλη, μετακομίζουν μαζί με την καταθλιπτική μητέρα τους σε ένα απομονωμένο σπίτι, μετά από ένα δυσοίωνο γεγονός που συνέβη ανάμεσα στα δύο κορίτσια.

‘The Death of Vivek Oji’ των Akwaeke Emezi, που ακολουθεί μια οικογένεια της Νιγηρίας που παλεύει με την παράξενη πάθηση του μικρού Vivek, που υποφέρει από ανεξήγητα μπλακάουτ, κατά τη διάρκεια των οποίων αποστασιοποιείται εντελώς από τον εαυτό του, το περιβάλλον του και τους γύρω του.

‘Luster’ της Raven Leilani, με πρωταγωνίστρια την Edie, μια νεαρή μαύρη γυναίκα, που ξεκινά μια σχέση με έναν λευκό άντρα με τη διπλάσια ηλικία της που βρίσκεται σε έναν ανοιχτό γάμο, ενώ προσπαθεί να επιβιώσει στη Νέα Υόρκη δουλεύοντας σε δύο δουλειές για να τα βγάλει πέρα και προσπαθεί, με μισή καρδιά, να αναδείξει το ταλέντο της στη ζωγραφική.

‘The New Wilderness’ της Diane Cook, όπου μια μητέρα με την κόρη της αφήνουν τη γεμάτη αιθαλομίχλη μητρόπολη που ονομάζεται “η Πόλη” για να γίνουν μέλη μιας ομάδας σύγχρονων πιονέρων και να ζήσουν ως νομάδες στην “Πολιτεία της Ερημιάς”.

‘Harrow the Ninth’ της Tamsyn Muir, το δεύτερο μέρος της τριλογίας που ξεκίνησε με το εξαιρετικό ‘Gideon the Ninth’, συνεχίζει να αφηγείται τις περιπέτειες της Harrowhark Nonagesimus, μιας λεσβίας νεκρομάντη στο διάστημα.

‘A House Is a Body’ της Shruti Swamy, μια συλλογή διηγημάτων όπου μια γυναίκα συναντά τον θεϊκό εραστή της Ινδικής μυθολογίας Κρίσνα, μια οικογένεια προσπαθεί να αντιμετωπίσει την απώλεια ενός μέλους της, μια γυναίκα αναγκάζεται για χάρη των παιδιών της να ζήσει με τον νεαρό αδερφό του νεκρού συζύγου της και μια γυναίκα δημιουργεί τέχνη μέσα από το γέλιο.

‘Vesper Flights’ της Helen Macdonald, όπου η συγγραφέας του ‘H Is For Hawk’ επανέρχεται με μια ακόμη συλλογή κειμένων μέσα από τα οποία εξετάζει η ζωή της μέσα από το πρίσμα του φυσικού κόσμου.

‘The Space Between Worlds’ της Micaiah Johnson, όπου το ταξίδι στο multiverse είναι δυνατό, αλλά μόνο όταν η εκδοχή του εαυτού σου δε ζει στο σύμπαν που θέλεις να ταξιδέψεις, μια γυναίκα με 372 νεκρές εκδοχές του εαυτού της ξεχωρίζει για την ικανότητά της να ταξιδεύει, αλλά το κοινωνικό της στάτους και ολόκληρο το multiverse θα κινδυνεύσει όταν ανακαλύπτει μερικά σκοτεινά μυστικά για τις πολλές ζωές της.

‘Migrations’ της Charlotte McConaghy, όπου η Franny Stone προσπαθεί να ξεχάσει το ταραγμένο παρελθόν της ακολουθώντας τη μετανάστευση των πουλιών και ταξιδεύει στη Γροιλανδία για να αναζητήσει το τελευταίο κοπάδι αρκτικών γλαρονιών, για να τα ακολουθήσει σε αυτό που πιθανά να είναι το τελευταίο τους ταξίδι.

‘Where Dreams Descend’ της Janella Angeles, με μάγους και σόου γκερλς να συναγωνίζονται για να κερδίσουν μια πολύτιμη θέμα στο τσίρκο μιας κατεστραμμένης πόλης, για να ανακαλύψουν πως το ρίσκο που παίρνουν είναι πολύ υψηλότερο και επικίνδυνο από όσο είχαν υπολογίσει.

‘The Comeback’ της Ella Berman, όπου η Grace Turner, μια διάσημη πρώην έφηβη ηθοποιός, επιστρέφει έτοιμη να αφηγηθεί τη σκοτεινή ιστορία της, μετά την ξαφνική και απόλυτη απομάκρυνσή της από τα φώτα του Χόλιγουντ, λίγο πριν την πρώτη της υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα.

Οι ψευδώνυμες γυναίκες συγγραφείς

Μια σειρά βιβλίων με τίτλο Reclaim Her Name προκάλεσε αρκετές συζητήσεις τις προηγούμενες ημέρες στη Βρετανία.

Η σειρά, που αποτελείται από 25 τίτλους και εκδίδεται με αφορμή την επέτειο 25 χρόνων του Women’s Prize for Fiction, επανεκδίδει έργα γυναικών συγγραφέων που εκδόθηκαν τον 19ο και τον 20ο αιώνα με ανδρικό ψευδώνυμο, με πιο γνωστό από αυτά το ‘Middlemarch’ του George Eliot. Το διαφορετικό στοιχείο της σειράς έγκειται στο γεγονός πως τα βιβλία εκδίδονται τώρα με το πραγματικό όνομα των συγγραφέων τους, δηλαδή το ‘Middlemarch’ φέρει τώρα το όνομα της συγγραφέως του, Mary Ann Evans.

Εκ πρώτης όψεως αυτή η κίνηση φαίνεται θετική, όμως η καμπάνια προχώρησε σε ένα σημαντικό σφάλμα: Αγνόησε παντελώς τη μεγάλη γκάμα διαφορετικών λόγων για τους οποίους οι 25 γυναίκες συγγραφείς αποφάσισαν να εκδώσουν τα βιβλία τους υπό ανδρικό ψευδώνυμο.

Το Reclaim Her Name απλοποιεί και παραποιεί την ιστορία της γυναικείας συγγραφής, παρακάμπτοντας την προσωπική ιστορία καθεμιάς από αυτές τις 25 προσωπικότητες για χάρη ενός γενικόλογου κόνσεπτ, πώς δηλαδή οι γυναίκες συγγραφείς έπρεπε να αλλάζουν το όνομά τους σε ανδρικό για να μπορέσουν με ασφάλεια να εκδώσουν τα έργα τους, πράγμα που μπορεί να αποτελεί κομμάτι της διαχρονικής καταπίεσης των γυναικών από τους άνδρες, αλλά που σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει εφαρμογή.

Για τις περισσότερες από τις γυναίκες συγγραφείς του Reclaim Her Name, το ανδρικό όνομα ήταν μια προσωπική επιλογή που ξεφεύγει από τη λογική ενός ψευδώνυμου συγγραφής. Για την Amantine Aurore Dupin, το όνομα George Sand ήταν κομμάτι της εικόνας της, όπως τα ανδρικά ρούχα κι ο καπνός που κάπνιζε. Για τη φεμινίστρια και λεσβία Violet Paget, το όνομά της δε σήμαινε απολύτως τίποτα και επέλεξε να το παρατήσει για το Vernon Lee, ενώ ο μοναδικός λόγος που αναφέρεται ο George Eliot ως γυναίκα ήταν μια επιστολή του Charles Dickens από το 1858.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για όλους τους λόγους που η σειρά Reclaim Her Name είναι προβληματική, στα κείμενα των Literary Hub, Times Literary Supplement, The Guardian και Smithsonian Magazine. Ενδιαφέρον έχουν και τα όσα αφηγείται η Ν.K. Jemisin σχετικά με τα παραπάνω.

And now, this

Νομίζω αυτό του Sendak θα είχε ενδιαφέρον, θα το διάβαζα.

Η εβδομάδα στο #instavivlio

Επιστροφή με νέο mashup σημαίνει και επιστροφή με νέες επιλογές από το #instavivlio, το νούμερο ένα βιβλιοφιλικό hashtag του Instagram.

Οι φυλές της Μέσης Γης

Είτε είστε φανς του J.R.R. Tolkien και του μαγικού του κόσμου, είτε όχι… Οκέι, αυτό είναι ψέμα.

Αν δεν είστε ήδη φανς του συγγραφέα, είναι κομματάκι δύσκολο να σας πείσω εγώ να δείτε ένα βίντεο περίπου 40 λεπτών, στο οποίο ένας ακαδημαϊκός της λογοτεχνίας του Tolkien μιλά πολύ χαλαρά και όμορφα για όλες τις φυλές της Μέσης Γης, εξηγώντας την προέλευση της έμπνευσης, τη θέση τους στο σύμπαν και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά καθεμιάς από αυτές.

Αν πάντως είστε φανς, πατήστε κλικ, δε θα χάσετε.

Η καλύτερη διαφήμιση βιβλιοθήκης όλων των εποχών

Ναι, ναι. Καλά διαβάσατε. Αυτή εδώ παρακάτω η διαφήμιση, με πρωταγωνιστή τον Curbside Larry, είναι η καλύτερη διαφήμιση όλων των εποχών για μια δημόσια βιβλιοθήκη και συγκεκριμένα την Barbara Bush Public Library, που βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα μακριά από το Houston στο Texas. Στο στυλ των low budget διαφημίσεων των τοπικών τηλεοπτικών καναλιών της Αμερικής, ο Curbside Larry μας κάνει μια βόλτα σε όλα όσα προσφέρει η βιβλιοθήκη και μάλιστα “στη χαμηλή τιμή των $0!”

Βιβλιοθήκη-Σοβαροφάνεια 1-0.

Random links

Πώς να δείξουμε στα παιδιά τη χαρά της ανάγνωσης, για το γεμάτο φετινό εκδοτικό φθινόπωρο της Βρετανίας, το μέλλον της μετα-πανδημικής λογοτεχνίας, τα μυθιστορήματα του covid έρχονται και θα λειτουργήσουν ως προειδοποίηση για το μέλλον, νεο-συντηρητισμός και εφηβικά/νεανικά βιβλία, η αλλόκοτη κληρονομιά του H.P. Lovecraft, ποιος ήταν πραγματικά ο συγγραφέας και ο ρατσισμός στην καρδιά του Λαβκραφτιανού τρόμου, για την ανάγνωση ως μια μορφή διαμαρτυρίας, η J.K. Rowling και τα όρια της φαντασίας, πώς οι μαύροι αφηγητές χρησιμοποιούν τον τρόμο για να πολεμήσουν το μίσος, πώς οι αυτόχθονες συγγραφείς αλλάζουν την επιστημονική φαντασία, μια συζήτηση για την canon λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας από τους John Scalzi, Camestros Felapton και Steve Davidson, η σημασία των βιβλιοπωλείων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μήπως το έχουμε παρατραβήξει με την αυτεπίγνωση στη λογοτεχνία, για τη μεγάλη πτώση της Κινεζικής λογοτεχνίας κατά την πανδημία, πώς οι συγγραφείς προσπαθούν να συνδεθούν με τους αναγνώστες στην εποχή του κορονοϊού, για τις παθητικές γυναίκες σε τρέντι μυθιστορήματα, γιατί η ανάγνωση λογοτεχνίας δημιουργεί καλούς ηγέτες, γιατί η μητρότητα είναι ένα γόνιμο θέμα στην αστυνομική λογοτεχνία, ποιο είναι το canon της λογοτεχνίας τρόμου, ανακαλύπτοντας την ανθρωπιά στη λογοτεχνία του τρόμου, πώς τα βιβλία βοηθούν στη διατήρηση της μνήμης των ατομικών βομβαρδισμών της Ιαπωνίας, η πτώση των second-hand βιβλιοπωλείων της Βρετανίας, οι χαρές των πιο ανθεκτικών στοιχείων της λογοτεχνίας μυστηρίου, γιατί μια ταινία ‘Σιλμαρίλιον’ δε θα λειτουργούσε, για τις απεριόριστες δυνατότητες της flash fiction, η προβληματική φαντασίωση του Εκλεκτού στη λογοτεχνία φαντασίας, για την πρωτοποριακή καλλιτέχνιδα που διαμόρφωσε την ιστορία των manga, γιατί μας γοητεύουν τα σπίτια της λογοτεχνίας, η χρόνια αρρώστια και ο χρόνιος ρατσισμός της Flannery O’Connor, για τις ξεχασμένες γυναίκες συγγραφείς τρόμου, για την κριτική απέναντι στην πρόσφατη απονομή των φετινών Hugo Awards γιατί ο κόσμος απογοητεύτηκε με τον George R.R. Martin και η απάντηση του συγγραφέα, μια σύντομη ιστορία της Ουγγρικής λογοτεχνίας φαντασίας.