Βιβλιοφαγικό mashup v184: Αυτό το Νόμπελ ποιος θα το πάρει;

ΑΥΤΟ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΤΟ ΠΑΡΕΙ

Αααχ, αυτή η μαγική στιγμή του χρόνου που αναρωτιόμαστε με ποιο τρόπο η Σουηδική Ακαδημία θα τα κάνει σαλάτα κι αυτή τη φορά: Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2020 ανακοινώνεται αύριο!

Μετά τις 14:00 ώρα Ελλάδας θα ξέρουμε το όνομα του ή της συγγραφέα που θα γραφτεί στην ιστορία του πιο αναχρονιστικού διάσημου λογοτεχνικού βραβείου του κόσμου, αλλά τι λένε τα προγνωστικά; Αυτό το Νόμπελ ποιος θα το πάρει;

Περίπου δυόμιση χρόνια μετά τις μαζικές παραιτήσεις από τη Σουηδική Ακαδημία λόγω των σκανδάλων στο εσωτερικό της που βγήκαν στο φως ξαφνικά μέσα στο 2018 κι ένα χρόνο μετά τη διπλή βράβευση των Olga Tokarczuk και Peter Handke για το ‘18 και το ‘19, τα ονόματα που παίζουν δυνατά για το φετινό βραβείο είναι κυρίως ένα αναμάσημα παλαιότερων υποψηφίων.

Πέρυσι τα μεγάλα φαβορί ήταν τέσσερις γυναίκες, η Anne Carson, η Maryse Condé, η Can Xue και η Lyudmila Ulitskaya, ενώ ακολουθούσαν δύο άντρες, οι Haruki Murakami και Ngugi Wa Thiong’o. Μετά βρισκόταν η Margaret Atwood, η νικήτρια τελικά Olga Tokarczuk και άλλοι.

Φέτος η Maryse Condé βρίσκεται στην κορυφή, η Lyudmila Ulitskaya είναι δεύτερη, η Atwood με τον Murakami ισοβαθμούν στην τρίτη θέση των προγνωστικών και ακολουθούν κατά σειρά Ngugi Wa Thiong’o, Anne Carson, Javier Marías και Ko Un (δύο συγγραφείς που επίσης ήταν μέσα στην περσινή λίστα απλά πιο χαμηλά). Καμία έκπληξη, τίποτα το ιδιαίτερο.

Η πρώτη νέα παρουσία στη λίστα είναι η Γαλλίδα Annie Ernaux και μαζί της οι Αμερικανοί Cormac McCarthy και Don DeLillo στα 17/1. Επίσης αρκετό ενδιαφέρον έχει η παρουσία της Jamaica Kincaid από την Αντίγκουα στα 21/1.

Σημειώνω επίσης τα ονόματα της σημαντικής Αμερικανίδας ποιήτριας Louise Glück, της Γαλλίδας με καταγωγή από τη Ρουάντα Scolastique Mukasonga, της σπουδαίας Βρετανίδας Hilary Mantel και του Τζαμαϊκανού Linton Kwesi Johnson, όλοι στα χαμηλά της λίστας.

Στο τέλος της λίστας αποδόσεων του Ladbrokes βρίσκουμε τον Νορβηγό Karl Ove Knausgård, που η επιλογή του για το Νόμπελ θα με διασκέδαζε όσο τίποτε άλλο, τον Stephen King και, για κάποιο λόγο, τον Richard Osman, ενός Βρετανού παρουσιαστή που το πρώτο του μυθιστόρημα κυκλοφόρησε πριν μερικές εβδομάδες με τεράστια επιτυχία στη χώρα του.

Τώρα τι περιμένω εγώ; Η λογική και αυτό το οποίο γράφουν όλοι όσοι ασχολούνται με το βραβείο είναι πως αυτή θα είναι μια από τις πιο safe επιλογές που έχουμε δει εδώ και χρόνια από τη Σουηδική Ακαδημία. Μετά και τον περσινό, δίκαιο, χαμό με τον Peter Hanke, μια γυναίκα εκτός Ευρώπης και Αμερικής, ιδεολογικά προοδευτικής, θα ήταν η καλύτερη επιλογή. Πολλοί “βλέπουν” νίκη της Jamaica Kincaid, εκπρόσωπο της Καραϊβικής λογοτεχνίας κι ας ζει στην Αμερική. Το ακούω, αλλά διαφωνώ.

Παρότι οι περισσότεροι συγγραφείς αυτής της λίστας σίγουρα αξίζουν μια μεγάλη διάκριση, πιστεύω πως φέτος η Ακαδημία θα βραβεύσει έναν όσο γίνεται πιο γνωστό συγγραφέα, κάποιον που να συνδυάζει τη  λογοτεχνική αξία με την αναγνωρισιμότητα. Οι Αμερικανοί συγγραφείς της λίστας θεωρώ πως έχουν προτεραιότητα λοιπόν, “διορθώνοντας” με αυτόν τον τρόπο και το βραβείο στον Bob Dylan που κατά πολλούς ήταν λάθος. Κι αν έπρεπε να διαλέξω, ο Don DeLillo και η Marilynne Robinson θα ήταν στην κορυφή των προγνωστικών μου. Πέρυσι έπιασα την Olga Tokarczuk, τώρα θα μάθουμε σε μερικές ώρες αν έχω πέσει μέσα.

Και κάτι τελευταίο. Αν δεν το πάρει ούτε φέτος ο Haruki Murakami, ίσως το πιο αναγνωρίσιμο παγκοσμίως όνομα της λίστας μετά από αυτό της Margaret Atwood, λυπάμαι αλλά δε θα συμβεί ποτέ.

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Έντεκα την περασμένη Τετάρτη και οκτώ σήμερα τα νέα βιβλία που θέλω να σημειώσετε στο σημειωματάριό σας για τα βιβλία που θέλετε να διαβάσετε. Δεν έχετε τέτοιο σημειωματάριο; Κακώς, γιατί όχι, για πάμε λίγο!

Ξεκίνημα από τις Εκδόσεις Anubis, εκεί που θα βρούμε τις επανεκδόσεις των τριών πρώτων βιβλίων της σειράς ‘Dune’ του Frank Herbert με νέα εξώφυλλα, με την ευκαιρία της κινηματογραφικής μεταφοράς του Denis Villeneuve. Τα ‘Dune’, σε μετάφραση Ορέστη Μανούσου, ‘Dune: Ο Μεσσίας του Ντιουν’, σε μετάφραση Φωκίωνα Χαροκόπου και ‘Dune: Τα Παιδιά του Ντιουν’, σε μετάφραση Νικήτα Τουρβά, ακολουθούν το έπος επιστημονικής φαντασίας του Herbert που αφηγείται την ιστορία του Πωλ Ατρείδη στον πλανήτη Αρράκις. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τα βιβλία, τις ταινίες και ολόκληρο το σύμπαν του ‘Dune’ στο dune.gr, το ειδικό site που έφτιαξαν οι Εκδόσεις Anubis.

Σειρά ενός κόμικ από τις Εκδόσεις Polaris τώρα, με το ‘Ληστές: Η ζωή και ο θάνατος των Γιάννη και Θύμιου Ντόβα’ (Μέρος α’) να μας έρχεται από την πένα του Γιώργου Γούση και το σενάριο του Γιάννη Ράγκου, συνδημιουργών του ‘Ερωτόκριτου’ και του ‘Στα μυστικά του βάλτου’.

Το κόμικ διαδραματίζεται στην Ήπειρο των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα, με τα αδέρφια Ντόβα να εκδικούνται τη δολοφονία του πατέρα τους και να ακολουθούν στη συνέχεια το δρόμο της βίας και της παρανομίας, σε μια ιστορία εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα, γεμάτη δράση, νουάρ ατμόσφαιρα και κώδικες τιμής, με επίκεντρο δύο τραγικούς χαρακτήρες βγαλμένους από την ελληνική ληστοκρατία μιας άλλης εποχής.

Βόλτα και από τις Εκδόσεις Οξύ θα κάνουμε σήμερα, εκεί που μεταξύ άλλων θα βρούμε την επανέκδοση του ‘Αμερικανική ψύχωση’ (‘American Psycho’, 1991) του Bret Easton Ellis, σε μετάφραση Χρίστου Τόμπρα, με πρωταγωνιστή έναν από τους πιο γνωστούς αντιήρωες των 90s Πάτρικ Μπέιτμαν, έναν ψυχοπαθή τραπεζίτη της Wall Street με εκλεπτυσμένο γούστο που βυθίζεται στη βία, σε ένα βιβλίο που ξεκινά ως σάτιρα και καταλήγει ως μια αιματοβαμμένη εικόνα ενός αρρωστημένου μυαλού.

Μαζί και το ‘Ο κόσμος των βαμπίρ’ (‘Vampyrrhic’, 1999) του Simon Clark, ένα μυθιστόρημα που μας μεταφέρει στο απομονωμένο Λέπινγκτον, εκεί που κάτω από τη γη ζουν βαμπίρ, βαμπίρ που ο Θορ έχει χαρίσει στην οικογένεια που φέρει το όνομα της πόλης για να νικήσει τον Χριστιανισμό και οι αρχαίοι θεοί να βασιλεύσουν και πάλι, αλλά αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι που ένας απόγονος της οικογένειας επιστρέφει στην πόλη και ο στρατός των βαμπίρ ξυπνά και πάλι.

Μετά το επιτυχημένο ‘Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας’, ο Χρυσόστομος Τσαπραΐλης μας φέρνει το ‘Γυναίκες που επιστρέφουν’, ένα βιβλίο που ξεκίνησε με εννέα χαρακτικά του Φώτη Βάρθη, που εμπνεύστηκε από διαφορετικές εκφάνσεις του γυναικείου πόνου, με βάση τα οποία ο συγγραφέας έγραψε εννιά ιστορίες, σε μια εξαιρετική για άλλη μια φορά έκδοση των Εκδόσεων Αντίποδες.

Από τα νέα βιβλία των Εκδόσεων Πατάκη ξεχωρίζει σίγουρα το ιστορικό μυθιστόρημα μυστηρίου του José Carlos Somoza με τίτλο ‘Το σπήλαιο των ιδεών’, σε μετάφραση Μελίνας Παναγιωτίδου, που συνδέει την ελληνιστική περίοδο με το σήμερα, με την ιστορία της αναζήτησης, από έναν πλατωνικό φιλόσοφο και έναν αποκρυπτογράφου αινιγμάτων, του τι κρύβεται πίσω από τη δολοφονία ενός μαθητή της Ακαδημίας του Πλάτωνος να μπλέκεται με την αναζήτηση, από έναν μεταφραστή, του τι κρύβεται πίσω από τον παρόμοιο θάνατο του επιμελητή του χειρόγραφου της ιστορίας των πρώτων.

AND NOW, THIS

Στο έβδομο επεισόδιο του Ενδιαφέροντες Καιροί, ένα podcast στο οποίο ο Μιχάλης Τέγος συνομιλεί με ανθρώπους της τεχνολογίας και της επιχειρηματικότητας για το πώς προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα της πανδημίας, μιλά με τον Μιχάλη Καλαμαρά του eAnagnostis για τα ebooks και τα audiobooks στη χώρα μας και όσα έχουν συμβεί στο χώρο τους τελευταίους μήνες.

 

Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΤΟ #INSTAVIVLIO

Φθινοπωρινά χρώματα και ατελείωτα βιβλία θα βρειτε στο #instavivlio του Instagram αυτή την εβδομάδα, το χάσταγκ στο οποίο συγκεντρώνονται όλοι οι Έλληνες αναγνώστες, όπου κι αν βρίσκονται.

 

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΔΟΣΗΣ (ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)

Την περασμένη Τετάρτη μιλήσαμε για την κουλτούρα της αυτοέκδοσης. Αναφερθήκαμε στη λανθασμένη αρκετές φορές αντίληψη των αναγνωστών απέναντι στο τι σημαίνει αυτοέκδοση, στο τι συμβαίνει με τις αυτοεκδόσεις σε Αμερική και Βρετανία και στο πόσο αυτό- είναι οι αυτοεκδόσεις στην Ελλάδα. Σήμερα θα συνεχίσουμε με το θέμα και θα συγκρίνουμε την αυτοέκδοση των βιβλίων με εκείνες των κόμικς, αλλά και το ρόλο του αναγνωστικού ελιτισμού σε όλα αυτά.

Όσα είπαμε για τα βιβλία δεν ισχύουν σε καμία περίπτωση στα κόμικς. Οι Έλληνες αναγνώστες και δημιουργοί κόμικς, μια κοινότητα (αν μπορούμε να την πούμε έτσι) αρκετά μικρότερη σε μέγεθος και με στοιχεία πολύ πιο diverse από εκείνη των βιβλίων, βλέπουν τις αυτοεκδόσεις κόμικς με την ίδια αφοσίωση και αγάπη που συναντάμε στις κοινότητες που έχουν δημιουργηθεί γύρω από τις αυτοεκδόσεις επιμέρους λογοτεχνικών ειδών στις αγγλόφωνες χώρες, όπως είδαμε στο πρώτο μέρος του αφιερώματός μας.

Όλα τα φεστιβάλ κόμικς και τα Cons της χώρας, από το Comicdom Con μέχρι το The Comic Con και από το LA Comics Festival μέχρι το Chaniartoon, έχουν το δικό τους Artists Alley με δεκάδες αυτοεκδόσεις κόμικς από καλλιτέχνες που σχεδιάζουν, τυπώνουν και πωλούν οι ίδιοι τις ιστορίες τους. Το ίδιο συμβαίνει και με αυτοσχέδιες εκδηλώσεις, όπως το πρόσφατο Τραβάτε με κι ας κλαίω της Θεσσαλονίκης, όπου οι δημιουργοί κόμικς εκθέτουν τα κόμικς τους μακριά από την ομπρέλα ενός μεγάλου φεστιβάλ.

Οι αυτοεκδόσεις κόμικς έχουν λοιπόν το δικό τους χώρο και αγκαλιάζονται από ολόκληρη την κοινότητα, που στηρίζει με κάθε τρόπο τους δημιουργούς. Το Comicdom Con που φέτος ακυρώθηκε, όπως και όλα τα υπόλοιπα φεστιβάλ από τον Μάρτιο και μετά λόγω της πανδημίας, είχε τη νο1 θέση στο καλεντάρι όλων των ανθρώπων των κόμικς, αφού οι ανεξάρτητοι δημιουργοί αλλά και οι εκδότες του χώρου, κυκλοφορούν εκεί για πρώτη φορά τις νέες τους εκδόσεις, ενώ τα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς (ΕλΒραΚο) απονέμουν ξεχωριστό βραβείο στην καλύτερη αυτοέκδοση (ορίστε και το βραβείο για το 2019).

Οι αυτοεκδόσεις των κόμικς έχουν, σε σχέση με τις αυτοεκδόσεις βιβλίων, αρκετές ακόμη διαφορές αλλά αξίζει επίσης να σημειώσουμε αυτό: Παρότι τα αυτοεκδιδόμενα βιβλία μπορούν να βρεθούν με μια παραγγελία στα περισσότερα βιβλιοπωλεία, μιας και υπάρχει κανονικά διανομή από τους εκδοτικούς τους, το ίδιο δεν ισχύει για τα κόμικς. Η διαθεσιμότητά τους γίνεται σχεδόν αποκλειστικά στα φεστιβάλ και από τον κάθε δημιουργό ξεχωριστά, ενώ λίγοι είναι αυτοί που διαθέτουν τα κόμικς τους σε eshops όπως το Gumroad και το Etsy. Παρόλα αυτά, ετούτη η διαφορά δεν έχει λειτουργήσει υπέρ των βιβλίων.

Η εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση της αυτοέκδοσης στη λογοτεχνία και στα κόμικς είναι λοιπόν εμφανής και παρότι σίγουρα η σύγκρισή τους δεν είναι ακριβώς ευθεία και τα μεγέθη διαφορετικά, σίγουρα μπορούμε να εξάγουμε μερικά ποιοτικά συμπεράσματα από όλα τα παραπάνω.

Η αναγνώριση και η απευθείας υποστήριξη νέων δημιουργών, η ανάγκη για διαφορετικές οπτικές γωνίες και είδη ιστοριών και η ανάπτυξη μιας κοινότητας γύρω από τα κόμικς είναι μερικά από τα πιο βασικά στοιχεία της αποδοχής που αντιμετωπίζει η αυτοέκδοση των κόμικς, στοιχεία που λείπουν σχεδόν απόλυτα από τις αυτοεκδόσεις των βιβλίων.

Για τα περισσότερα από τα παραπάνω υπαίτιος είναι ο αγαπημένος φίλος της στήλης, ο αναγνωστικός ελιτισμός. Η προσκόλληση στο λογοτεχνικό canon, η θεωρία της “λογοτεχνικότητας” των αναγνωσμάτων, η εξύψωση βιβλίων και συγγραφέων και η καταβαράθρωση άλλων, η ακαδημαϊκότητα στη συζήτηση γύρω από τα βιβλία, ο σεξισμός απέναντι σε αναγνώστες και συγγραφείς, ακόμη και απέναντι σε ολόκληρα λογοτεχνικά είδη, το gatekeeping και η διαλεκτική του “καλού αναγνώστη” παίζουν σε μεγάλο βαθμό ρόλο στην αντιμετώπιση των αυτοεκδόσεων από μεγάλη μερίδα Ελλήνων αναγνωστών.Και είναι λογικό: Όταν θεωρείς πως μόνο εσύ, και όσοι διαβάζουν ό,τι και όπως εσύ, είστε “σωστοί” και “απαιτητικοί” αναγνώστες, τότε το να θεωρήσεις ως κατάπτυστη την πρακτική του να πληρώσεις για να εκδώσεις την ιστορία σου είναι απλά ένα βηματάκι πιο πέρα.

Η λογοτεχνία όμως δεν απειλείται από τις αυτοεκδόσεις και τα κόκκαλα κανενός Ιερού Τέρατος της μυθοπλασίας δεν τρίζουν. Όταν μιλήσουμε ανοιχτά για τις αυτοεκδόσεις, ειδικά όταν μιλήσουν ανοιχτά για τις αυτοεκδόσεις οι συγγραφείς τους, όταν διοργανωθεί ένα φεστιβάλ αυτοέκδοσης, τότε ίσως η κοινή γνώμη των αναγνωστών για αυτά αρχίσει σιγά σιγά να αλλάζει. Κι ίσως, αντί να διαβάσουμε το 23ο μυθιστόρημα του Georges Simenon στη σειρά, να δώσουμε και την ευκαιρία σε ένα συγγραφέα που έβγαλε μόνος του το βιβλίο του. Που ξέρετε; Μπορεί να μας αρέσει κιόλας.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΑΓΝΩΣΤΟ

Αν είσαι εδώ και διαβάζεις αυτές τις γραμμές, είναι αρκετά πιθανό να σου αρέσουν πολύ τα βιβλία. Κι αν σου αρέσουν πολύ τα βιβλία, τότε είναι αρκετά πιθανό να σου αρέσει πολύ η Κουβερτούρα.

Η Κουβερτούρα είναι μια προσπάθεια να υποστηριχθούν τα μικρά βιβλιοπωλεία του κέντρου της Αθήνας, αλλά και ένας υπέροχος τρόπος να χαρίσεις ένα βιβλίο σε έναν άγνωστο και να σου χαρίσουν κι εσένα ένα.

 

Η διαδικασία είναι απλή. Συμπληρώνεις τη φόρμα συμμετοχής μέχρι να τελειώσει ο Οκτώβριος. Εκεί επιλέγεις και το βιβλιοπωλείο που προτιμάς να επισκεφθείς για να διαλέξεις το βιβλίο που θα χαρίσεις. Αφού ολοκληρωθεί η προθεσμία, παίρνεις ένα email με τις απαντήσεις που έδωσε στη φόρμα κάποιος άγνωστος, ο νέος σου άγνωστος βιβλιοφίλος. Πηγαίνεις στο βιβλιοπωλείο που επέλεξες μέχρι και τη 1/12, διαλέγεις το βιβλίο με βάση και τις απαντήσεις του, το πληρώνεις και το αφήνεις εκεί. Από τις 2/12 και μετά, πηγαίνεις ξανά στο βιβλιοπωλείο που επέλεξες για να παραλάβεις το βιβλίο που άφησε ο δικός σου βιβλιοφίλος και το ίδιο θα κάνει εκείνος για τον οποίο διάλεξες βιβλίο εσύ.

Η ιδέα, που μοιάζει με secret santa ανταλλαγή αλλά με τη συμμετοχή μικρών βιβλιοπωλείων και στην εποχή του social distancing, είναι μια υλοποίηση της ομάδας Cultόpια, πάνω στην πρωτοβουλία Sentim Les Libreries που ξεκίνησε τον περασμένο Μάιο στη Βαλένθια.

Ήδη περισσότεροι από 500 αναγνώστες συμμετέχουν στην Κουβερτούρα και περιμένουν κι εσένα για το πιο πρωτότυπο δώρο που πήρες ποτέ στην εποχή του κορονοϊού.

RANDOM LINKS

Μια ανοιχτή επιστολή 58 προσωπικοτήτων υπέρ της J.K. Rowling και μια ανοιχτή επιστολή 1500+ μελών του Βρετανικού και Ιρλανδικού εκδοτικού κόσμου υπέρ των τρανς και nonbinary ατόμων, πέθανε στα 88 του χρόνια ο δημιουργός κόμικς Quino, τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε “βιβλίο”, ναι τα βιβλία μπορούν να συναγωνιστούν με το Netflix, διάβασα τα δέκα πιο challenged βιβλία της Αμερικής, η Bernardine Evaristo για τη μεροληψία των ακαδημαϊκών της λογοτεχνίας υπέρ των λευκών και των ανδρών συγγραφέων, ποιος είναι ο σκοπός της λογοτεχνικής κριτικής, πολιτισμική εκμετάλλευση και κλασική παιδική λογοτεχνία, πώς έμαθα να μη θρηνώ τους προβληματικούς συγγραφείς, για τι μιλάμε όταν μιλάμε για μαγικό ρεαλισμό, 2020: η χρονιά των ροζ γυναικών στα εξώφυλλα βιβλίων, πώς η μεσαιωνική αραβική λογοτεχνία έβλεπε τις λεσβίες, μερικά από τα πιο παράξενα βιβλία του κόσμου, η αύξηση στους δανεισμούς ebooks ανησυχεί τους εκδότες, για το μεγάλωμα απρόθυμων αναγνωστών, τα όρια του ινδικού αισθηματικού βιβλίου στον λευκό εκδοτικό κόσμο, για το μοναδικό λογοτεχνικό theme park του Cole’s Book Arcade της Μελβούρνης, η μακρά παράδοση της χιουμοριστικής αστυνομικής λογοτεχνίας, για το πώς οι φωτογραφίες συγγραφέα κατέκλυσαν τα πάντα, γιατί ένα σχολείο του Λος Άντζελες απαγόρευσε και στη συνέχεια επανέφερε ένα βιβλίο της Toni Morrison.