Βίβλος, το μεγαλύτερο best seller στην ιστορία της ανθρωπότητας

Κατάνυξη. Λαμπάδα. Κόκκινο αυγό. Ανάσταση. Τσουρέκι. Πέτρος Γαϊτάνος. Αυτές είναι μόνο μερικές από τις λέξεις που έχουμε συνδέσει με το Πάσχα. Εμείς όμως ασχολούμαστε με τα βιβλία και επειδή η αυτοβιογραφία του Πέτρου Γαϊτάνου αργεί ακόμα, δυστυχώς, θα μιλήσουμε σήμερα για ένα βιβλίο που έχει διαγράψει τη δική του μοναδική πορεία στην ιστορία της ανθρωπότητας.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ

Η Βίβλος (ή Αγία Γραφή) είναι μια συρραφή ιερών κειμένων που Χριστιανοί και Εβραίοι πιστεύουν πως γράφτηκαν με θεϊκή έμπνευση. Τα κείμενα αυτά μιλούν για τη σχέση και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και του Θεού και εκφράζουν επίσημα την πίστη της Εκκλησίας.

Βέβαια όποια Εκκλησία και να ρωτήσετε, θα έχετε ελαφρώς διαφορετική Βίβλο. Παρότι η Καινή Διαθήκη, το δεύτερο κομμάτι της Αγίας Γραφής που ασχολείται με τον Χριστό, είναι αποδεκτή από όλες τις Ομολογίες, τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης δεν έγιναν το ίδιο δεκτά από όλους. Το πρώτο κομμάτι της Αγίας Γραφής ασχολείται με την αποκάλυψη του Θεού και την επικοινωνία του με το έθνος του Ισραήλ και Καθολικοί, Ορθόδοξοι, Προτεστάντες και Μάρτυρες του Ιεχωβά δέχονται διαφορετικό αριθμό βιβλίων της ως κανονικά.

ΠΟΤΕ ΓΡΑΦΤΗΚΕ

Μιας και η Βίβλος δεν είναι ένα βιβλίο με αρχή, μέση και τέλος αλλά μια συλλογή κειμένων, δεν είναι εύκολο να απαντήσουμε σε αυτό. Η Παλαιά Διαθήκη, τα ιερά κείμενα των Εβραίων, γράφτηκαν ανάμεσα στο 1200 και το 165 π.Χ. Η Καινή Διαθήκη γράφτηκε από Χριστιανούς τον πρώτο αιώνα μετά Χριστόν. Ήδη πάντως από τον 2ο αιώνα π.Χ τα κείμενα που ήδη υπήρχαν αναφέρονταν ως “Γραφές”.

Το αρχαιότερο αντίγραφο μιας πλήρης Βίβλου που διασώζεται σήμερα είναι ένα βιβλίο από περγαμηνή του 4ου αιώνα που ονομάζεται Codex Vaticanus και βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού.

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Βίβλος έχει ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία της τυπογραφίας, μιας και θεωρείται το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε με χρήση κινητών μεταλλικών στοιχείων. Παρότι δεν είναι το πρώτο έργο του Γουτεμβέργιου, σηματοδότησε τη νέα εποχή της τυπογραφίας και της μαζικής παραγωγής βιβλίων για τη Δύση.

Η Βίβλος του Γουτεμβέργιου έγινε διαθέσιμη το 1454 ή το 1455. Τον Μάρτιο του ‘55 ο Enea Silvio Bartolomeo Piccolomini (που το 1458 θα στεφθεί ως Πάπας Πίος Β’) γράφει πως είδε σελίδες της Βιβλίου που εκτίθονταν για την προώθηση της έκδοσης στη Φρανκφούρτη. Παρότι δεν είναι γνωστό ακριβώς πόσα αντίτυπα τυπώθηκαν, ο αριθμός τους βρίσκεται κάπου ανάμεσα στα 160 και τα 185, ενώ χρειάστηκαν σχεδόν 3 χρόνια για την παραγωγή τους.

Το έργο του Γουτεμβέργιου, που από το Μάιντς της Γερμανίας ξεκίνησε την επανάσταση της τυπογραφίας, θεωρείται το πολυτιμότερο βιβλίο στον κόσμο και 49 αντίτυπά του έχουν διασωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο, με 21 από αυτά να είναι πλήρη. Πρόκειται μάλιστα για ένα από τα ομορφότερα βιβλία που έχουν δημιουργηθεί ποτέ, με την ποιότητα των υλικών και της εκτύπωσης να μοιάζει αξεπέραστη ακόμη και σήμερα.

Παρότι η τιμή του βιβλίου ήταν αισθητά χαμηλότερη από μια χειρόγραφη βιβλίο, η τιμή των 30 φιορινιών στην οποία πωλούνταν ήταν σίγουρα απαγορευτική για τους απλούς πολίτες. Έτσι οι αγοραστές, που βρίσκονταν ακόμη και στην Αγγλία, την Ουγγαρία και τη Σουηδία, ήταν κυρίως μοναστήρια, πανεπιστήμια και ευκατάστατοι δωρητές που σκοπός τους ήταν να χαρίσουν τη Βίβλο σε κάποιο θρησκευτικό ίδρυμα.

Σχεδόν όλα τα αντίτυπα φυλάσσονται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Keio στο Τόκυο να φιλοξενεί από το 1996 το μοναδικό αντίτυπο που βρίσκεται στον υπόλοιπο κόσμο. Η πιο πρόσφατη πώληση μιας πλήρους Βίβλου του Γουτεμβέργιου πραγματοποιήθηκε 40 χρόνια πριν, το 1978. Αγοράστηκε από μια θεολογική σχολή της Επισκοπικής Εκκλησίας για $2,200,000 και βρίσκεται σήμερα σε βιβλιοθήκη της Στουτγκάρδης. Μέσα σε αυτά τα 40 χρόνια η τιμή πώλησης για ένα αντίστοιχο, πλήρες αντίτυπο του βιβλίου υπολογίζεται σε 10 με 15 φορές αυτό το ποσό.

ΤΟ BEST SELLER ΤΩΝ BEST SELLER

Η επιρροή της Βίβλου στην παγκόσμια ιστορία και κουλτούρα δεν μπορεί να συγκριθεί με οτιδήποτε άλλο στον κόσμο. Πέρα από τη θρησκεία, ο Δυτικός κόσμος οφείλει μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του σε αυτή τη συλλογή κειμένων. Το ίδιο και η τέχνη, η λογοτεχνία και η ποπ κουλτούρα φυσικά.

Παρότι δεν υπάρχει τρόπος να υπολογιστεί με ακρίβεια το πλήθος των αντιτύπων της Βίβλου που έχουν εκδοθεί ανά τους αιώνες, οι εκτιμήσεις μιλούν για περισσότερα από 6,000,000,000 αντίτυπα, ενώ την τελευταία 15ετία σχεδόν 100,000,000 προστίθενται κάθε χρόνο στον παραπάνω αριθμό. Για να έχουμε κάτι να συγκρίνουμε το πόσο μεγάλος είναι αυτός ο αριθμός, ας σκεφτούμε πως η πιο δημοφιλής σειρά βιβλίων στον κόσμο, ο ‘Χάρι Πότερ’ της J.K. Rowling που αποτελείται από 7 μυθιστορήματα, έχει πουλήσει συνολικά 500,000,000 βιβλία.

Τα ebooks και τα audiobooks έχουν δώσει ακόμη περισσότερους τρόπους για να διαβάσει κανείς το βιβλίο και έχουν δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στις πωλήσεις αντιτύπων του. Στο πιο δημοφιλές audiobook της Βίβλου στο Amazon.com την Καινή Διαθήκη διαβάζει ο James Earl Jones, ενώ το #1 best seller στην κατηγορία Christian Bibles είναι ένα ebook.

ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Η Βίβλος είναι μάλιστα το πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο όλων των εποχών. 683 γλώσσες έχουν στη διάθεσή τους ολόκληρη τη Βίβλο και άλλες 1,534 τουλάχιστον την Καινή Διαθήκη.

Χριστιανικές οργανώσεις όπως η Wycliffe Global Alliance τρέχουν αρκετά πρότζεκτς για τη μετάφραση της Βίβλου σε περισσότερες από 2,000 γλώσσες μέχρι και το 2025, σε μια προσπάθεια να γίνει το βιβλίο (ή κομμάτια του) διαθέσιμο ακόμη και στις μικρότερες σε πληθυσμό από τις ζωντανές γλώσσες του πλανήτη.

Αν και πάλι χρειάζεστε ένα μέτρο σύγκρισης, σκεφτείτε πως ο ‘Μικρός Πρίγκιπας’ του Antoine de Saint Exupéry και ο ‘Πινόκιο’ του Carlo Collodi που ακολουθούν στη λίστα με τις περισσότερες μεταφράσεις βρίσκονται “μόνο” στις 300.

ΠΟΠ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Δέκα πράγματα που δε θα είχαμε αν δεν υπήρχε η Βίβλος, σε τυχαία σειρά:

Την Παναγία των Παρισίων

Το ‘Hallelujah’ του Leonard Cohen

Το ‘Jesus Christ Superstar‎’

Τον Scrooge

Τον Morgan Freeman Θεό

Το ‘Y.M.C.A.’ των Village People

Το ‘The Exorcist’

Τους Monty Python

Την Aretha Franklin

Τον Will Ferrell ντυμένο ξωτικό