Βλέποντας ξανά το ‘Top Gun’

Υπάρχει η δημοφιλής θεωρία πως το “Top Gun” ουσιαστικά σηματοδότησε την γέννηση του Χολιγουντιανού μπλοκμπάστερ με την έννοια που το ξέρουμε σήμερα. Υπό αυτή την έννοια, ο σκηνοθέτης Tony Scott γύρισε μια από τις πιο σημαντικές ταινίες του σύγχρονου Χόλιγουντ – και η οποία μάλιστα στις μέρες της υπήρξε αληθινό φαινόμενο,  γεννώντας μιμητές του στυλ της αλλά και του περιεχομένου της, με πιτσιρίκια να πωρώνονται με την ιδέα του να πάνε κι εκείνοι να καταταγούν. (Η αεροπορία μάζευε υπογραφές έξω από τις αίθουσες.)

Όμως πάνω απ’όλα, άφησε στίγμα στο σινεμά. Γέννησε ουσιαστικά ένας από τους μεγάλους σούπερ σταρ του μέσου, και όπως μπορείς να διαβάσεις στο εξαιρετικό κείμενο “The Day the Movies Died” του GQ, ουσιαστικά άνοιξε μια νέα εποχή για το εμπορικό σινεμά.

Καλά όλα αυτά λοιπόν, αλλά βλέπεται; Σήμερα;

Εμείς το δοκιμάσαμε – από όλες τις ταινίες της πλούσιας φιλμογραφίας του Tony Scott (“True Romance”, “The Hunger”, “Enemy of the State”, “Deja Vu”, “Unstoppable”, “Man on Fire”, “The Last Boy Scout” και πολλές ακόμα), το “Top Gun” ήταν εκείνη που θελήσαμε να επισκεφθούμε ξανά, ως ελάχιστο φόρο τιμής αν θες – ή απλά από περιέργεια. Ακριβώς επειδή αποτέλεσε την έναρξη τόσο για τον ίδιο τον Scott, όσο και για το εμπορικό σινεμά που τόσο πιστά (και απενοχοποιημένα) δε σταμάτησε ποτέ του να υπηρετεί.

Η ιδέα

 

Είναι φανταστικό, γιατί ξαναβλέποντας την ταινία θυμηθήκαμε πόσο λίγη πλοκή έχει. Με την έννοια πως δεν υπάρχει high concept ή κακός ή τεράστια stakes ή οτιδήποτε τέτοιο. Είναι hotshots πιλότοι με μεγάλα εγώ και μεγάλα σκάφη. Και ας κερδίσει ο καλύτερος ρε παιδί μου!

 

Παρόλαυτά, η πρώτη σκηνή της ταινίας παραμένει και η καλύτερη: Ο Μάβερικ ουσιαστικά βοηθάει τον wingman του να προσγειωθεί με ασφάλεια όταν του τελειώνουν τα καύσιμα ύστερα από μια εναέρια περιπέτεια με ένα MiG. Είναι δυνατή, αγωνιώδης και σου δίνει εξαρχής ό,τι πρέπει να ξέρεις για τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα. Όλη η υπόλοιπη ταινία είναι απλά για τα πεσίματα, τις βόλτες στον ουρανό και τα πλάνα με το πορτοκαλί ημίφως.

 

Το σκηνικό

 

Σημαίες, ποζεριά, δίψα για ταχύτητα και για machismo, αλλά με μια φοβερή αφέλεια, σχεδόν γλυκιά. Είναι τρομερό να βλέπεις περιπέτεια (και δη μιλιταριστική) από πριν την 11η Σεπτεμβρίου. Είμαστε δηλαδή σε μια στρατιωτική βάση όπου όλη τη μέρα όλοι το μόνο που κάνουν είναι χαλαρά ποτάκια, βόλεϊ στην παραλία (με τζην, για κάποιο λόγο), ραντεβουδάκια, και cheesy ατάκες (“Εσείς οι δύο είστε πραγματικοί καουμπόηδες!”, λέει σε ένα σημείο της ταινίας ο Iceman και ναι, υπάρχει κεντρικός χαρακτήρας που λέγεται όντως Iceman φίλε).

Προς το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αυτού του είδους οι περιπέτειες δεν είχαν πλέον την ανάγκη (ή το έρεισμα) να είναι κάτι άλλο πέρα από αφελή φωτορομάντζα. Τουλάχιστον και οι φωτογραφίες ήταν ωραίες, και το ρομάντζο.

Το στυλ

 

Εντάξει, προφανώς ζούμε σε μια μαγική εποχή όπου κάτι τέτοιο θεωρείται cool. Εκπληκτικό.

Η μουσική

 

Επίσης εκπληκτικό; Το synthpop σάουντρακ που ντύνει κάθε σκηνή σαν αυτή της εικόνας. Κάθε ραντεβουδάκι, κάθε ρομαντική σκιά, κάθε αγωνιώδες κυνηγητό στους αιθέρες, κάθε τρέξιμο της κάμερας της ώρα κάποιου ηλιοβασιλέματος. Φανταστικά πράγματα. Έλα, δες, αφού το θες, αφού σου αρέσει.

 

Τα πρόσωπα

Είναι φυσικά τέλειο να βλέπεις τέτοιες ταινίες για να σταμπάρεις μετέπειτα γνωστά πρόσωπα, ακόμα πιτσιρίκια. Όπως την Meg Ryan, τον Val Kilmer, τον Tim Robbins. Επίσης,  ηθοποιούς σαν τον Michael Ironside και τον Tom Skeritt, για να διαπιστώνεις πως κάποιοι απλά δεν αλλάζουν από δεκαετία σε δεκαετία.

 

 

 

Μιλώντας για ηθοποιούς που δεν αλλάζουν, θες να δεις κάτι τρομακτικό; Η Kelly McGillis (που, σε αυτή την επιστροφή στο “Top Gun” πρέπει να πούμε ότι την εκτιμήσαμε ιδιαιτέρως), σήμερα είναι έτσι:

 

Αυτό φυσικά δεν είναι το τρομακτικό, 26 χρόνια έχουν περάσει. Το τρομακτικό είναι ότι ο Tom Cruise σήμερα είναι έτσι:

 

Ψυχή στο διάβολο. Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση.

Η ένταση

 

Αυτό που σίγουρα  ξεχωρίζει στο “Top Gun” σε σχέση με ένα τυπικό σημερινό μπλοκμπάστερ είναι η σεξουαλική ένταση, που είτε ηθελημένα είτε όχι, πάει προς όλες τις κατευθύνσεις. Και είναι ένα στοιχείο παρόν από την πρώτη στιγμή στην ταινία, με τον Μάβερικ που καβλαντίζει την Kelly McGillis όπου την πετύχει.

 

 

Αλλά, δεν ξέρω, και στις μισές σκηνές των wingmen να τσακώνονται μπορείς να κόψεις την ένταση με μαχαίρι.

 

 

Τελοσπάντων, σίγουρα δεν είναι ταινία-ευνούχος όπως σχεδόν οτιδήποτε εμπορικό βγαίνει σήμερα στις αίθουσες τα καλοκαίρια.

Τα χρώματα

 

Αυτό που δεν λέγεται αρκετά όταν ο κόσμος μιλάει για το “Top Gun”, είναι το ότι στην πραγματικότητα, ειδικά συνυπολογίζοντας την ηλικία του (αλλά ακόμη κι αν όχι), είναι ταινία με εικαστική αξία. Το μέσο μπλοκμπάστερ είναι αρκετά πεζό στην εικόνα του, κάτι που είτε σου αρέσουν η ταινίες του Tony Scott ή όχι, σίγουρα δε μπορείς να το πεις γι’αυτές. Ειδικά στην τελευταία φάση της καριέρας του (ας την πούμε, ‘Denzel Period’) τα φίλτρα, η κάμερα, το μοντάζ, οι ήχοι, όλα μαζί δημιουργούσαν ένα οπτικοακουστικό ADD εφέ που δεν έμοιαζε με άλλο. Κάτι σαν εμπορικό σινεμά πειραματικής αισθητικής υπερβολής; Κάτι τέτοιο.

 

Τα λέμε όλα αυτά επειδή αν και το “Top Gun” γυρίστηκε πριν 26 χρόνια και ουσιαστικά ήταν η πρώτη μπλοκμπαστεριά από τις πολλές που θα έκανε στη συνέχεια ο Tony Scott, μπορείς ήδη να δεις ότι ενδιαφέρεται για το λουκ της ταινίας του. Θα μπορούσε να είναι ό,τι πιο πεζό και (στο μυαλό του στούντιο τουλάχιστον) δε θα έκανε τρομερή διαφορά. Όμως ο Scott είναι λες κι έχει γυρίσει όλη τη δράση της ταινίας στη διάρκεια του magic hour, έχοντας πάντα για background ένα μόνιμο λυκόφως.

 

 

 

 

 

“God bless America!” είναι η φάση. Αλλά ξέρεις, με τρόπο ρομαντικό.

God bless Tony Scott βασικά. Δεν πήγε ποτέ να γίνει Kubrick, αλλά ήξερε να γυρίζει μια περιπέτεια.