Westworld φινάλε: Βλέπω κύκλους

H 1η σεζόν του ‘Westworld’ ολοκληρώθηκε με ένα συνδυασμό αποκαλύψεων (άλλες απρόσμενες, άλλες αναμενόμενες) και νέων κατευθύνσεων που υπόσχονται ένα πολύ ενδιαφέρον μέλλον για τη σειρά. Παρακάτω συζητάμε όσα είδαμε στο season 1 finale.

Η σειρά έχει ανανεωθεί για 2η σεζόν, που αναμένεται το 2018.

***

Υπάρχει μια σκηνή νωρίς στο επεισόδιο, όπου η Dolores βιώνει για μια ακόμη φορά, διαφορετικές στιγμές της ως μία. Βρίσκεται σε ένα νεκροταφείο δίπλα στον Bernard, ο οποίος της εξηγεί την ιδέα του κέντρου του λαβυρίνθου για τον οποίο δεν έχει σταματήσει να μιλά όλη τη σεζόν ο Man in Black.

Και βλέπει, φυσικά, κύκλους.

Γράφαμε πολύ συχνά τις περασμένες βδομάδα σε αυτά τα κείμενα, για τη συναρπαστική αφηγηματική δομή της σειράς, για το πώς δεν αποτελεί μια εξελικτική ευθεία, όπου συμβαίνει το Β και μετά το Γ και μετά αποκαλύπτεται το Α, παρά οι Nolan, Joy και το staff τους, λειτουργούν περισσότερο πάνω σε μια κυκλική λογική. Η ιστορία του ‘Westworld’ ξεκίνησε κυκλώνοντας τα όρια του κόσμου και της αφήγησης, και προχωρώντας επιστρέφει περιοδικά στις ίδιες καταστάσεις, τους ίδιους χαρακτήρες, μα κάθε φορά νιώθεις πως έχει αφήσει κι ένα επιπλέον αποτύπωμα. Σα να χρωματίζεις με ξυλομπογιές έναν μεγάλο κύκλο, με σταθερές κινήσεις του χεριού. Κάθε φορά που περνάς από μια χρωματισμένη περιοχή, γεμίζουν όλο και περισσότερα άσπρα σημεία.

Γι’αυτό και στο ‘Westworld’, τα πρώτα επεισόδια ήταν πιο βαριά κι όσο προχωράμε βδομάδα βδομάδα γίνονται όλο και πιο ενδιαφέροντα. Γιατί ακολουθώντας αυτή την τακτική, αναζητώντας δηλαδή με αυτό τον τρόπο το κέντρο του αφηγηματικού λαβυρίνθου, περικυκλώνοντας την αλήθεια (η οποία δεν περιορίζεται σε ένα στοιχείο, μία αποκάλυψη, ένα γεγονός), οι συγγραφείς του ‘Westoworld’ έστειλαν τους θεατές σε ένα ταξίδι απόκτησης συνείδησης παρόμοιο με αυτό των ίδιων των χαρακτήρων. Και την ίδια ώρα, οι χαρακτήρες ζούσαν λούπα μετά τη λούπα, σε ένα ταξίδι όχι ευθείας γραμμής, αλλά κυκλικής ανακάλυψης, όπου το κλειδί, όπου το μεγάλο ερώτημα, ήταν ποιος και πώς πότε θα κατάφερνε να σπάσει τη λούπα του (όπως ο Teddy εδώ όταν γίνεται reboot αλλά ξεκινά πάλι να ψάξει τη Dolores).

Όταν ο Bernard εξηγεί στη Dolores τι θέλει να πετύχει, πώς προσπαθεί να την οδηγήσει στο κέντρο της συνείδησης στέλνοντάς την σε ένα σπιράλ, είναι σα να μιλά και σε εμάς, γιατί καθόλη τη διάρκεια της σεζόν βιώνουμε την ίδια ακριβώς εμπειρία. Το ‘Westworld’ δεν αρέστηκε στο να μας πει “ο Ford είναι αυτός κι έκανε το τάδε”, αλλά επέλεξε να μας το δείξει, ώστε μέχρι το τέλος να καταλαβαίνουμε ακριβώς τι είναι αυτό που τον οδήγησε σε αυτές τις αποφάσεις.

Η τακτική είναι τρομερά φιλόδοξη, όπως και τα πάντα σε αυτή τη σειρά. Δημιούργησε πολλά προβλήματα- το ταξίδι της Dolores ήταν πολύ δύσκολο να κρατήσει το θεατή το ίδιο συναισθηματικά εμπλεκόμενο όταν σε μια παράλληλη ιστορία, η αφύπνιση της Maeve ακολουθούσε πολύ πιο παραδοσιακή δραματουργική διαδρομή. Ταυτόχρονα, η αφοσίωση της σειράς στο να ‘χρωματίζει’ τα επίπεδά της αντί να τα αποκαλύπτει το ένα μετά το άλλο, της έδωσε από τη μία πλευρά μια υφή πολύ πιο πυκνή και πιστή σε αυτό που θέλει να πει, αλλά από την άλλη έκανε σχεδόν κάθε σεναριακή στροφή εμφανή εδώ και επεισόδια.

Δεν με πειράζει απαραίτητα αυτό. Δεν χρειάζεται όλες οι σειρές να πηγαίνουν για τη Μεγάλη Ανατροπή. Το ‘Westworld’ είχε άλλα πράγματα που προτίμησε να κάνει, και κατά κύριο λόγο τα έκανε πολύ σωστά.

Τι είδαμε λοιπόν σε αυτό το φινάλε;

Είδαμε καταρχάς τον Jimmi Simpson να φωνάζει.

Συγγνώμη, προχωράμε.

Είδαμε λοιπόν τον Jimmi Simpson να φωνάζει γιατί, στην διήγηση του Man in Black, o πάλαι ποτέ αθώος και αφελής William σταμάτησε κάπου στη διαδρομή να πιστεύει στο καλό του ανθρώπου κι άρχισε να πιστεύει μόνο στο δίκιο της βίας. Χάθηκε μες στις αχρωμάτιστης ηθικής (νομίζει) διαδρομές του Westworld και στη δυνατότητα που προσφέρει για πάσης φύσεως ξεσπάσματα, που όχι απλά έγινε ο #1 φαν του πάρκου, αλλά μέσα σε αυτό βρήκε και τον εαυτό του, και έπειτα το αγόρασε για να το ελέγχει. (Σε μια εποχή που οι φανς έχουν περισσότερη από ποτέ επιρροή στην εξέλιξη μιας ιστορίας, όντας συχνά ακόμα και συν-investors, αυτό το στοιχείο αποκτά ιδιαίτερη σημασία.)

Εκεί αποκαλύπτει στην εμβρόντητη Dolores πως ο Man in Black κι ο William (της) είναι ένα και το αυτό πρόσωπο. Η αποκάλυψη δεν αποτελούσε ιδιαίτερο νέο για κανέναν μας, όμως προς τιμήν της η σειρά δεν το έκανε και πάρα πολύ θέμα. Εξάλλου ο Ed Harris έπαιξε υπέροχα τη στιγμή: “Θα με βρει ο William”, λέει η Dolores. “William;” απαντά ο Man in Black του Harris, με ένα τόνο στη φωνή κι ένα βλέμμα στο πρόσωπό του που ήταν σα να ξεκίνησε να μιλάει ειρωνικά αλλά κάπου στην πορεία της λέξης κυριάρχησε η πίκρα. “Θα σου πω τι απέγινε ο William”. Φανταστικό.

Το ατυχές της υπόθεσης εδώ είναι πως η ιστορία με το λαβύρινθο δεν πάει στα αλήθεια κάπου, δηλαδή είναι περίπτωση συμβολισμού που κατέλαβε την πλοκή. Δε χρειαζόταν να μιλάνε κυριολεκτικά για λαβυρίνθους και για παιχνιδάκια δεξιότητας όλο αυτό τον καιρό. Κι αφού ο Man in Black / William έπαιξε το ρόλο του στο νέο αυτό ξύπνημα της Dolores και στην επεξήγηση πραγμάτων πλοκής όσο αφορά τη Delos και τη λειτουργία του πάρκου, στο β’ μισό αυτού εδώ του φινάλε έμοιαζε κάπως τελειωμένος. Δεν πειράζει. Ακόμα κι αν πέθανε στην τελευταία σκηνή (κι υποθέτω επίτηδες έμεινε ανοιχτό), η παρουσία του ως κάποιο είδος κακού πνεύματος, ακόμα κι ως ζωντανή αλληγορία, έδωσε στη σειρά πολύ μεγάλο κομμάτι της σημασίας της.

Αν όμως ο Man in Black έπαιξε απλώς το ρόλο του στη μεγαλύτερη εικόνα, ποια ήταν αυτή;

Είχε, φυσικά να κάνει με τον Ford. Με τον Ford και τον Arnold.

Το πιο εντυπωσιακό μέρος του επεισοδίου ήταν η οριστική αποκάλυψη του σχεδίου του Ford. Το οποίο συνδέεται φυσικά άμεσα με το σχέδιο του Arnold, που οδήγησε στο θάνατό του. Ο Arnold κατάλαβε λοιπόν, κάποια στιγμή, πως τα ανδροειδή που κατασκευάζουν, έχουν συνείδηση. Πως οι λούπες δημιουργούν μνήμη, που δημιουργεί πόνο, απώλεια και αμφιβολία, που δημιουργεί, βασικά, τον άνθρωπο. Ο Arnold πίστευε πως το πάρκο δεν πρέπει να ανοίξει γιατί ουσιαστικά αυτό που θα συνέβαινε θα ήταν να λειτουργεί στις πλάτες των σκλάβων-μηχανών.

Για να ταράξει τον Ford αρκετά ώστε να τον πείσει για την θεωρία του, ο Arnold θυσίασε τον εαυτό του- το να βγει ένα ρομπότ αρκετά off script ώστε να θερίσει, ας πούμε, μια ολόκληρη πόλη, όπως η Dolores, δεν αρκούσε. Δεν θα αρκούσε ποτέ, όσο υπάρχει τόσο εμφανές κουμπί reset. Οπότε θυσίασε τον εαυτό του.

Αυτή η πράξη ταρακούνησε τον Ford αρκετά ώστε να πειστεί. Εδώ η σειρά έχει παίξει ένα εξαιρετικό παιχνίδι μπλόφας, πείθοντάς μας σταδιακά για την ιδέα πως ο Ford είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ο villain του κομματιού. Ή τελοσπάντων ένας από αυτούς. Πώς τιμωρούσε τη Dolores. Πώς τιμωρούσε, υπό μία έννοια, και τον ίδιο τον Arnold, κρατώντας τον ζωντανό, αναγκασμένο στην αιωνιότητα να συντηρεί ένα σύστημα δουλειάς απέναντι στο οποίο είχε αντιδράσει.

Όμως το σχέδιο του Ford ήταν ακόμα πιο πολύπλοκο. Πεπεισμένος για την αλήθεια των όσων λέει ο Arnold, στήνει ένα παραμύθι, μια μακρο-αφήγηση, δεκαετιών. 35 χρόνων για την ακρίβεια. Στην άλλη άκρη της οποίας βρίσκεται το μεγάλο Ξύπνημα των μηχανών. Ο Ford θεωρεί πως το να μην ανοίξει καν το πάρκο, το να απενεργοποιηθούν οι hosts, δεν αποτελεί απαραιτήτως βελτίωση ή λύση κάποιου προβλήματος. Γιατί, εξηγεί, εφόσον η εξέλιξη είναι εδώ, δεν προσφέρει κάτι το να την κουκουλώσεις ελπίζοντας πως όλα θα συνεχίσουν κανονικά. Δεν υπάρχει πια κανονικά.

Ο Ford παίρνει αυτό το εξελικτικό βήμα, αυτό τον τεχνητό άνθρωπο, και το θρέφει. Φτιάχνει αφηγήσεις στην υπηρεσία των θεατών, αλλά στην πραγματικότητα στην υπηρεσία των ίδιων των χαρακτήρων- όπως οφείλει να συμβαίνει στις καλύτερες των ιστοριών έτσι κι αλλιώς. Και ενδυναμώνει τη συνείδησή τους ξανά και ξανά, σε λούπες ομόκεντρες αλλά όλο και ισχυρότερης έντασης, μέχρι να καλυφθεί και το κέντρο. Μέχρι να φτάσει η Dolores, η Maeve, ο Teddy, μέχρι να φτάσουν στην καρδιά του ‘λαβυρίνθου’.

Προς τιμήν της η σειρά δεν προσπαθεί να τον παρουσιάσει ως κάτι το αληθινά ηρωικό φυσικά. Το framing πάντα ήταν ενός ανθρώπου που βρίσκεται μεν σε έλεγχο, αλλά που νιώθει ηθικά κατανικημένος από αυτό τον έλεγχο. Μοιάζει με απλός υπηρέτης της μοίρας. Ο Ford του Hopkins ουσιαστικά στήνει και συντηρεί ένα σύστημα δουλείας και εκμετάλλευσης για δεκαετίες, γεμάτο θανάτους, απώλεια, βιασμούς, με στόχο να ενδυναμώσει τους καταδυναστευμένους και να τους ξαμολήσει προς την ελευθερία τους. ΟΚ. Δεν έχει την ηθική καθαρότητα του Arnold, αλλά δεν είναι και Charles-Xavier-ως-δυνάστης-του-Danger-Room στο ‘Astonishing X-Men’ του Joss Whedon.

Το αποκορύφωμα γίνεται λοιπόν στη διάρκεια των αποκαλυπτηρίων. Αρχικά νομίζουμε πως η παρουσίαση της νέας ιστορίας του Ford είναι αυτή η κλισεδιάρικα, δραματικά lame σκηνή θανάτου της Dolores στην παραλία, στα χέρια του Teddy. Φυσικά ήταν μόνο η αρχή. Μαζεμένοι αργότερα για τα #ποτάκια του event, o Ford, τα μέλη του board, και φυσικά διάφοροι hosts σε ρόλους επίδειξης, βρίσκονται όλοι στον ίδιο χώρο για τη στιγμή που ο Ford θεωρητικά θα ανακοίνωνε την αποχώρισή του.

Αυτό που στα αλήθεια έχει κάνει είναι να οδηγήσει το Dolores σε ένα σημείο συναίσθησης αρκετό, ώστε να μπορεί με απόλυτη ελευθερία, να πάρει την απόφαση να σκοτώσει εν ψυχρώ τον δημιουργό της. Μπουμ. Τα τελευταία λόγια του Ford δρουν ως εντολές, με τους hosts να ξυπνούν όλοι και όλες, περικυκλώνοντας τους ανθρώπους, μεταξύ των οποίων κι ένας Man in Black / William που είναι σαν επιτέλους να αντικρύζει αυτό για το οποιο έψαχνε- κι ας σημαίνει το θάνατό του. Η Dolores τον δολοφονεί, αυτή τη φορά από δική της θέληση, στήνοντας ένα κάτι-σαν-σίκουελ του προηγούμενου φόνου της, που όπως φυσικά πρέπει, είναι πιο εντυπωσιακό, πιο grande, και πιο meta (επειδή 2016) από το ορίτζιναλ. Αυτή τη φορά τα θύματα δεν είναι μια πόλη γεμάτη hosts, έτοιμους να ανακυκλωθούν. Αυτή τη φορά έχουμε εξέγερση. Θα ηγηθεί η Dolores; Μοιάζει πάντως έτοιμη.

Κι έπειτα, υπάρχει κι η Maeve. Η οποία βρίσκεται, εξελικτικά μιλώντας, ένα ακόμα βήμα παρακάτω. Γιατί τη στιγμή που είναι έτοιμη να δραπετεύσει επιτέλους από το πάρκο, ο εντοπισμός της κόρης της την κάνει να αλλάξει τελευταία στιγμή γνώμη και να γυρίσει πίσω. Φυσικά η κόρη της δεν είναι παρά φυτευμένα αισθήματα, όμως οι αναμνήσεις είναι αληθινές, και η επιστροφή της Maeve αν και φαινομενικά μοιάζει (και μπορεί τελικά να είναι) αδυναμία, είναι μια καθαρά ανθρώπινη αδυναμία. Είναι σχηματισμένη από τη μνήμη της, από όπου κι αν προέρχεται.

Έχει προηγηθεί η πιο κουλ σεκάνς δράσης της σεζόν, όπου η Maeve ξυπνά τους δύο συνεργάτες της, τον Rodrigo ‘κάποτε με λέγανε Βραζιλιάνο Tom Cruise’ Santoro και το Κορίτσι Με Το Τατουάζ, ώστε να τη βοηθήσουν να γαζώσουν ό,τι κινείται και να αποδράσουν. Παρέα φυσικά με τον Felix, που απολαυστικά, συνεχίζει να έχει ακριβώς μία φάτσα για το σύνολο του ρόλου του στη σειρά. “Είσαι φρικτός σαν άνθρωπος,” του λέει η Maeve λίγο πριν τον αποχαιρετήσει. Είναι η πιο γλυκιά στιγμή της σεζόν.

Το σχέδιό της φυσικά δεν ήταν ποτέ να αποδράσουν κι οι συνεργάτες της μαζί της, αλλά ο Santoro δε μοιάζει να πολυσκάει. See you in the next life, brotha. Όσο για την Τατουάζ, στην σκηνή μετά τους τίτλους τέλους αποκαλύπτεται πως τη γλίτωσε κι έτσι τώρα μπαίνει στο εκλεκτό κλαμπ των μονόχειρων ηρωίδων (μαζί με τη Furiosa και την Suki Waterhouse από το ‘Bad Batch’). Τι θα κάνει εκεί μέσα σουλατσάροντας, όντας ταυτόχρονα woke αλλά και ελεύθερη; Μήπως θα πάει να ψάξει λίγο περισσότερο τη φάση στο SamuraiWorld που μάθαμε πως υπάρχει (“τι είναι αυτό το μέρος;”) και θα τη δούμε στην επόμενη σεζόν να κραδαίνει καμιά κατάνα όταν τη συναντήσει η Dolores στην αναπόφευκτη συνάντηση των διαφόρων …Worlds;

Μακάρι. Επίσης, πόσοι κόσμοι υπάρχουν; Κάθε όροφος έχει κι άλλον; Πόσο στάνταρ υπάρχει κάπου και το Jurassic World; (Θα είναι το δημοφιλέστερο από όλα τα πάρκα αλλά κανείς δε θα σέβεται τον head writer του.) Αυτή είναι μόνο η αρχή των μεγάλων ερωτημάτων για τη συνέχεια, που προχωρούν στο τι θα συμβεί τώρα στο πάρκο, αν η Delos πήρε τις πληροφορίες που ήθελε, τι θα τις κάνεις, αλλά και, σημαντικότερα από όλα, τι φάση με τους Radiohead; Αν τα πάρκα διασκέδασης στο μέλλον παίζουν Radiohead όλη την ώρα θα μιλάμε για αληθινή δυστοπία.

Η 1η σεζόν του ‘Westworld’ ολοκληρώνεται λοιπόν με έναν τρόπο που ουσιαστικά, βάσει και των ερωτημάτων που ανοίγει, αλλά και του πώς κλείνει τον μεγάλο κύκλο της αφήγησης και της εξερεύνησης των χαρακτήρων που άνοιξε στο 1ο επεισόδιο, μοιάζει με κάτι σαν εισαγωγή στην υπόλοιπη σειρά. Δεν είναι η πρώτη σειρά που το κάνει αυτό, ούτε θα είναι η τελευταία. Πρσόφατες τέτοιες σειρές είναι το ‘Preacher’ και το ‘Mr. Robot’, αλλά η τάση από μόνη της δε σημαίνει τίποτα. Γιατί το ‘Westworld’, όσο κι αν κλείνει δείχνοντάς μας προς το μέλλον, πέτυχε κάτι αδιαπραγμάτευτο, κάνοντας αυτή την 1η σεζόν αληθινά απαραίτητη: έθεσε τα θεμέλια για την ηθική και αφηγηματική ανάπτυξη των περαιτέρω ιστοριών του.

Όπως κι ο Robert Ford χρειάστηκε πρώτα να προετοιμάσει τους hosts του πριν τους απελευθερώσει, έτοιμους να έρθουν αντιμέτωποι με τους θεούς τους, έτσι και η σειρά έπρεπε πρώτα να προετοιμάσει εμάς για τα όσα προτίθεται να μας δείξει στη συνέχεια. Καλώς να έρθει η εξέγερση.

WESTWORLD: ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΤΑ RECAPS ΤΟΥ POPCODE