Πώς τo ‘Yesterday’ έσβησε από την ιστορία τον αρχικό του σεναριογράφο
Ένας άσημος 62χρονος σεναριογράφος είχε την ιδέα για το 'Yesterday' και μετά, σαν τους Beatles στην ταινία, ήταν σα να μην είχε υπάρξει ποτέ.
- 27 ΜΑΙ 2020
Μια από τις απρόσμενες επιτυχίες της περσινής σεζόν ήταν η πολύ φαν κατά τα άλλα ρομαντική κομεντί “Yesterday” του Ντάνι Μπόιλ, βασισμένη πάνω στο εφετζίδικο high concept πως ξαφνικά μιας μέρας ένας άσημος μουσικός συνειδητοποιεί πως κανείς δε θυμάται τα τραγούδια των Beatles, εκτός από τον ίδιο.
Η ταινία έχει κατακριθεί από μεγάλο μέρος της κριτικής για την χαλαρή προσέγγιση που παίρνει πάνω στο concept και για τα τεράστια λογικά κενά που αφήνει ανέγγιχτα. Είναι αλήθεια πως θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον μια εξερεύνηση του πώς και γιατί και πότε και υπό ποιες συνθήκες λειτουργεί ένα έργο τέχνης και πότε όχι, κάτι για το οποίο η ταινία δεν ενδιαφέρεται. Αλλά από την άλλη, όπως γράφαμε κατά την κυκλοφορία στις αίθουσες, «Δεν είναι μια ιστορία ύβρης όσο ένα παραμύθι για το πώς η σπουδαία, λαοφιλής τέχνη είναι κάτι που πρώτα και κύρια αξίζει (οφείλεται) να μεταδίδεται και συντηρείται ζωντανό με τον ένα τρόπο ή τον άλλον. Η κατά Τζακ Μάλικ ανασύσταση της μπιτλικής δισκογραφίας δεν βγάζει νόημα ως σύνολο έργου, αλλά είναι περιέργως μια ταιριαστή επανατοποθέτησή της στον σημερινό κόσμο των shuffle αλγορίθμων του Spotify και των εκτός πλαισίου και εκτός άλμπουμ διαρκών χιτς».
Εν ολίγοις ο σεναριογράφος Ρίτσαρντ Κέρτις, αυτή η ανεξάντλητη μηχανή λαϊκών και λαοφιλών ρομ κομ αγγλικών επιτυχιών (“Νότινγκ Χιλ”, “Love, Actually”) παίρνει το concept, το χρησιμοποιεί ως πηγη μεμονωμένων στιγμών, φτιάχνει ένα ρομάτζο από εκείνα που γράφει στον ύπνο του, και πάει παρακάτω με τη ζωή του.
Όμως τα πράγματα δεν ήταν -πάντα- τόσο απλά. Ο Κέρτις έλεγε και ξανάλεγε στη διάρκεια των συνεντεύξεων πριν την κυκλοφορία της ταινίας πως «δούλεψε βάσει περιγραφής μιας γραμμής» κάνοντάς το να ακουστεί σαν κάποιος να πέταξε μια ιδέα («άκου! Φαντάσου ξαφνικά να ήσουν ο μόνος που θυμόταν τα τραγούδια των Beatles!») και ο Κέρτις να ανέλαβε όλα τα υπόλοιπα. Μόνο που δε συνέβη ακριβώς έτσι.
Αυτό ισχυρίζεται ο 62χρονος σεναριογράφος Τζακ Μπαρθ σε μια συνέντευξή του στο Uproxx πριν λίγες μέρες, όπου εξηγεί όλη τη διαδικασία της γέννησης του σεναρίου (του) και μετέπειτα της ταινίας (χωρίς αυτόν). Ο Μπαρθ δεν είναι κάποιος γνωστός ή ιδιαίτερα πετυχημένος σεναριογράφος, είναι γυρολόγος, κάνει τη δουλειά του και προχωρά, χωρίς να έχει πιάσει ακόμα την καλή. Έγραψε το σενάριο του “Yesterday”, που σύμφωνα με όλες τις αναφορές παίρνει μια προσέγγιση πολύ πιο γλυκόπικρη πάνω στην αρχική ιδέα: Ο πρωταγωνιστής μουσικός δε μπορεί να πετύχει μια τεράστια καριέρα παρά το υλικό που έχει στα χέρια του, κι ο Μπαρθ ενδιαφέρεται να εξερευνήσει το γιατί. Γιατί η μουσική λειτούργησε για αυτούς τους 4 καλλιτέχνες πριν μισό αιώνα αλλά δεν λειτουργεί για αυτό τον ένα τύπο στο σήμερα;
Είναι σίγουρα ένα σημαντικό κεντρικό ερώτημα, το οποίο κατά τον Μπαρθ, είναι λογικό να μην προκύπτει καν στον Κέρτις. «Νομίζω πως ο λόγος που ο Ρίτσαρντ τον μετέτρεψε στον πιο πετυχημένο μουσικό όλων των εποχών οφείλεται στην ζωή του ίδιου του Ρίτσαρντ», κι έχει ένα πολύ καλό πόιντ. Ό,τι έχει φτιάξει ο Κέρτις έχει πετύχει κι ακόμα και μισοψημένες δουλειές του σαν αυτή, τον φέρνουν στην κορυφή. Φυσικά και στον κόσμο του Κέρτις δεν υπάρχει η ιδέα της εξερεύνησης της αποτυχίας!
Σύμφωνα με τον Μπαρθ, όταν το αρχικό σενάριο έφτασε στους ανθρώπους της παραγωγής, ενδιαφέρθηκαν να το αγοράσουν και να το δώσουν στον Κέρτις. Τότε ο Μπαρθ θεώρησε πως ο Κέρτις θα έκανε την παραγωγή- ή ίσως να το δούλευαν μαζί. Όμως η συμφωνία ήταν άλλη. Ο Κέρτις θα αναλάμβανε το πλήρες credit της συγγραφής (κι ας μην είχε καν ξεκινήσει να γράφει ακόμα!) και οι δυο τους θα μοιράζονταν το credit “story by”. Ο Μπαρθ λέει πως παρά την απογοήτευσή του, συμφώνησε ώστε να πάρει τα λεφτά και να προχωρήσει με τη ζωή του- ας μην ξεχνάμε, δεν μιλάμε εδώ για κάποιον πετυχημένο auteur, αλλά για έναν σεναριογράφο που περνά από το ένα σενάριο στο άλλο για να ζει.
Ο Κέρτις, που ισχυρίζεται πως δεν διάβασε καν το σενάριο του Μπαρθ, ξεκίνησε να γράφει την ταινία από την αρχή, κι αυτό είναι το «ιδέα μιας γραμμής» που έλεγε ξανά και ξανά στις μετέπειτα συνεντεύξεις. Όμως τα δύο σενάριο μοιράζονταν αρκετές παραπάνω ιδέες, αστεία, καθώς και μια πάρα πολύ συγκεκριμένη σκηνή τεράστιας σημασίας (spoilers για το τέλος της ταινίας), όταν ο ήρωας συναντά έναν ζωντανό, γερασμένο Τζον Λένον ψαρά στο Λίβερπουλ.
Για τον Μπαρθ αυτή η εμπειρία θα πρέπει να ήταν κάπως παρόμοια με τους άλλους χαρακτήρες της ταινίας που μυστηριωδώς επίσης θυμόντουσαν τα τραγούδια των Beatles και μια μέρα, απλώς, τα άκουσαν ξανά. Γνώριμα, αλλά διαφορετικά.
Όλη η πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία στη συνέντευξη του Τζακ Μπαρθ στο Uproxx.
