Για λουκουμάδες και κρέμες σε δύο από τα πιο παλιά μαγαζιά της Αθήνας
Μία βόλτα στον Κτιστάκη και στη Στάνη, σε δύο από τα παλαιότερα μαγαζιά για γλυκό της πόλης, που θυμίζουν κάτι από χωριό.
- 18 ΝΟΕ 2021
Ο Κτιστάκης έχει συμπληρώσει εκατό χρόνια ζωής, ενώ η Στάνη έχει πατήσει τα ενενήντα. Και τα δύο παραμένουν από τα πιο αυθεντικά μαγαζιά της Αθήνας. Στο πρώτο, τρως αυτούς τους μικρούς χανιώτικους λουκουμάδες που όμοιούς τους δε βρίσκεις αλλού, ενώ στο δεύτερο, απολαμβάνεις τα αγνά προϊόντα ενός παραδοσιακού γαλακτοπωλείου, όπως κρέμα, γιαούρτι και ρυζόγαλο.
Σπανίζουν πλέον τα μαγαζιά που έχουν καταφέρει να κρατηθούν όρθια στο πέρασμα των χρόνων, ειδικά αυτά που έχουν φτάσει (ή κοντεύουν) τον έναν αιώνα λειτουργίας. Στην Ομόνοια, ο Κτιστάκης και η Στάνη, είναι από τους τελευταίους στυλοβάτες της παλιάς Αθήνας, δύο μαγαζιά που έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές και που διατηρούν ακόμα την αυθεντικότητά τους.
Στις βόλτες της παιδικής μας ηλικίας με τους παππούδες, πρωταγωνιστούσαν πάντα οι λουκουμάδες του Κτιστάκη και οι κρέμες της Στάνης. Και τα δύο μαγαζιά θυμίζουν κάτι από χωριό – είναι τα αγνά υλικά και η απλότητά τους που φέρνουν στο μυαλό τα εδέσματα της γιαγιάς, το φρέσκο βούτυρο που χρησιμοποιούσε στην κουζίνα, και τους λουκουμάδες που έφτιαχνε σαν επιβράβευση.
Σήμερα, ο Κτιστάκης και η Στάνη ισορροπούν ανάμεσα σε δύο κόσμους: αυτόν που θυμούνται οι παλιοί και εκείνον που νοσταλγούν οι νεότεροι.
Οι λουκουμάδες του Κτιστάκη
Από την Αλεξάνδρεια με αγάπη έρχονται οι λουκουμάδες του Κτιστάκη, με την ιστορία τους να ξεκινάει το 1912 στα Χανιά. Η ιδιαιτερότητά τους είναι ότι δεν περιχύνονται με μέλι, αλλά κρατούν όλη τη γλύκα στο εσωτερικό τους. Αυτή η γλύκα ήταν ικανή να καλοπιάσει μέχρι και τη Δικαιοσύνη, έτσι στην Αίγυπτο, οι λουκουμάδες προσφέρονταν στον δικαστή πριν βγάλει την απόφασή του, με αποτέλεσμα να είναι γνωστοί ως “Lokmat Al Kadi” ή αλλιώς «Λουκουμάδες του Δικαστή».
«Είναι ένα δύσκολο γλυκό, όσο απλό κι αν φαίνεται».
Η επόμενη γενιά Κτιστάκη, που άνοιξε και το κατάστημα στην Αθήνα μετά τον θάνατο του παππού, κράτησε τη συνταγή ίδια και απαράλλαχτη. Το χειροποίητο σιρόπι φτιάχνεται με ζάχαρη και νερό και οι λουκουμάδες δεν επιδέχονται τίποτα περισσότερο στο σερβίρισμα από σουσάμι και κανέλα. Επίσης, τρώγονται ιδανικά σε θερμοκρασία δωματίου.
«Είναι ένα δύσκολο γλυκό, όσο απλό κι αν φαίνεται. Έχει ρίζα μεσανατολική και η τέχνη είναι στο ζύμωμα, στον τρόπο που το κάνεις» λέει ο εγγονός και συνεχιστής της παράδοσης, Θοδωρής Κτιστάκης.
Το μυστικό του λουκουμά είναι το σιρόπι που κρύβεται μέσα.
Από τα Χανιά μέχρι την Ομόνοια, οι λουκουμάδες του Κτιστάκη πήγαν πακέτο με ό,τι συνέβη όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα. «Φαντάσου τι έχουμε δει στο κέντρο. Θα πω όμως ότι όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν» λέει ο Θοδωρής.
Πώς κρατιέται ένα μαγαζί που μετράει έναν αιώνα ζωής; «Με πόνο, αίμα και κλάμα» απαντάει γελώντας. «Στα παλιά μαγαζιά έρχεται το εργασιακό πλήρωμα ή ο θάνατος. Είναι κρίμα να κλείνουν γι’ άλλους λόγους».
Οι πελάτες που επισκέπτονται τον Κτιστάκη για λουκουμάδες είναι κάθε ηλικίας. Από τους πιο παλιούς, που στέλνουν τα εγγόνια τους για μια μερίδα, μέχρι νέους τουρίστες, που ανακαλύπτουν το μαγαζί στο διαδίκτυο, αλλά και γείτονες μουσουλμάνους που τιμούν το γλύκισμα στο ραμαζάνι. «Η πελατεία αλλάζει και από φυσικά αίτια, κάποιοι πεθαίνουν και έρχεται η επόμενη γενιά» καταλήγει ο Θοδωρής.
Η κρέμα, το ρυζόγαλο και το γιαούρτι της Στάνης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑ ΓΙΑΪΤΖΟΓΛΟΥ-WATKINSON
Μόνο περηφάνια αισθάνεται ο Θανάσης Καραγεώργος που έχει καταφέρει να κρατήσει τη Στάνη, παίρνοντας τη σκυτάλη από τους παλαιότερους της οικογένειάς του. Η ιστορία αυτού του παραδοσιακού γαλακτοπωλείου ξεκινά το 1931, όταν ο ιδρυτής της Στάνης, Νικόλαος Καραγεώργος άφησε τον Αθανάσιο Διάκο Φωκίδας για να εγκατασταθεί στον Πειραιά.
«Δεν έχουμε πρόθεση να επεκταθούμε» λέει ο Θανάσης, τρίτη γενιά πλέον στη Στάνη, τονίζοντας ότι το γαλακτοπωλείο αποτελεί προορισμό για τους τουρίστες που επισκέπτονται την Αθήνα. «Είμαστε ο αντίλογος του greek style yogurt» συμπληρώνει γελώντας.
Στη Στάνη τρως ρυζόγαλο, κρέμα, πρόβειο γιαούρτι, βούτυρο με μέλι αλλά και παραδοσιακά γλυκά, όπως μουσταλευριά, γαλακτομπούρεκο και πάστα αμυγδάλου, όλα φτιαγμένα με αγνά υλικά και γνώμονα την ποιότητα. «Τα προϊόντα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την κουλτούρα και τις συνθήκες διαβίωσης» καταλήγει ο Θανάσης. Στη Στάνη, οι παραδοσιακές συνταγές περνούν από γενιά σε γενιά, έχοντας ως αφετηρία εκείνο το μικρό χωριό της Φωκίδας.
Το OneCity είναι ο νέος οδηγός της Αθήνας. Γειτονιές, πρόσωπα, εστιατόρια και street food, τάσεις και αφίξεις σε διασκέδαση και πολιτισμό. Ό,τι συμβαίνει στην πόλη βρίσκεται στο OneCity by OneMan!
