Η ιστορία του BACARDI είναι εμποτισμένη με πάθος για το ρούμι (Part 1)

Πίστευα πάντα ότι το να γνωρίζεις κάποια πράγματα για το ποτό που έχεις στο ποτήρι σου, σε διαχωρίζει κατά πολύ από εκείνους που αδιαφορούν τόσο για το πώς φτάνει το ποτό από το σιτάρι ή το ζαχαροκάλαμο στο ποτήρι τους όσο και για την κληρονομιά που μπορεί να κουβαλά. Όχι, δεν ενδιαφέρει όλους εκ πρώτης η ιστορία ενός ποτού. Αλλά ιστορίες σαν αυτή του BACARDI αξίζει να τις ακούς ξανά και ξανά. Και να ανακαλύπτεις σε αυτές ότι το ταξίδι, από τον πρώτο αποστακτήρα ενός πιονέρου μέχρι αυτό που ρίχνουμε άτσαλα στο ποτήρι, είναι πολλές φορές πολύ πιο δύσκολο απ’ ό,τι νομίζεις.

Την ιστορία του BACARDI την είχα ψάξει πρώτη φορά πριν μερικά χρόνια, ακολουθώντας κι εγώ όπως πολλοί άλλοι το debate για την κουβανοσύνη του συγκεκριμένου ρούμι. Και σε αντίθεση με τις συνήθως βαρετές ιστορίες ποτών που ξεκινούν από έναν χαρισματικό άνθρωπο και διαγράφουν μία ευθεία γραμμή μέχρι το παρόν τους, η ιστορία του συγκεκριμένου ρούμι είναι μια γραμμή που διακόπτεται, αλλάζει πορεία αλλά καταφέρνει κάθε φορά να βρει το δρόμο της.

Αποφάσισα να γράψω την ιστορία του BACARDI με αφορμή το διαφημιστικό τους σποτ που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες.

Ένα κανονικό μανιφέστο για ένα ρούμι που είχε ακούσει πολλά μετά την εξορία του και ποτέ δεν βγήκε να φωνάξει την ιστορία του. Μέχρι πέρυσι. Κι είναι αυτή ακριβώς η ιστορία που θα διαβάσεις παρακάτω, σε δύο μέρη. Από το πρώτο αποστακτήριο του Facundo Bacardí Massó το 1862, στην Αμερικανική εισβολή στην Κούβα το 1898, την εξάπλωση στον κόσμο, την αντίσταση στον Batista, την εξορία από την Κούβα και το σήμερα.

Πάμε…

Όταν οι Bacardis έβαλαν τις βάσεις

Μπορεί η ιστορία του BACARDI να ξεκινά στην Κούβα αλλά η οικογένεια Bacardi προερχόταν από το λιμάνι του Sitges, στα νοτιοδυτικά της Βαρκελώνης. Η καταλανική επέλαση στο Σαντιάγκο της Κούβας στις αρχές του 19 αιώνα έφερε εκεί και τους τέσσερις γιους ενός Ισπανού λιθοξόου, τον Magin, τον Juan, τον Jose και τον δικό μας πρωταγωνιστή, τον Facundo. Οι επιχειρήσεις που έστησαν τα τέσσερα αδέρφια στην Κούβα έβαλαν κάποια θεμέλια για την παραμονή τους στο νησί και έδωσαν στον καθέναν τη δυνατότητα να φτιάξει τη δική του οικογένεια. Αλλά σιγά μην κυλούσαν τα πράγματα καλά.

Το 1852 το Σαντιάγκο χτυπήθηκε από απανωτούς σεισμούς οι οποίοι κατέστρεψαν πολλές από τις υποδομές της περιοχής και σαν να μην έφτανε αυτό, ακολούθησε μία επιδημία χολέρας αναγκάζοντας τον Facundo να πάρει την οικογένεια και να επιστρέψει στην Ισπανία. Η πίστη του όμως στη γη της Κούβας και το πάθος του να δημιουργήσει κάτι δικό του, τον έκανε να επιστρέψει στο Σαντιάγκο ένα χρόνο αργότερα.

Με την πρώτη του επιχείρηση να κλείνει το 1855, ο Don Facundo (ο οποίος είχε ήδη κερδίσει τον σεβασμό των ντόπιων εξ ου και το Don) στράφηκε στην παραγωγή ρούμι, πιστεύοντας ότι εκείνος θα κάνει τη διαφορά. Οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι ιδανικότερες.

Η γέννηση του ρούμι BACARDI

Η Ισπανία ζητούσε ρούμι, η παραγωγή ζαχαροκάλαμου στην Κούβα βρισκόταν σε άνθηση και το Aguardiente ή το Ron (ρούμι) το οποίο παρήγαγαν τα αποστακτήρια μέχρι τότε ήταν πολύ κακό σε ποιότητα ώστε να μπορεί να σταθεί στην αγορά, την ώρα που σε άλλα νησιά της Καραϊβικής ο κόσμος παρήγαγε ρούμι. Ο Facundo Bacardi, με τη βοήθεια του José Leon Bouteillier που παρήγαγε κονιάκ στην περιοχή, αποφάσισε να προσπαθήσει να παράγει ένα ρούμι που θα μπορούσε να είναι εμπορεύσιμο.

Το πρώτο μέλημα ήταν αυτό που θα έφτιαχνε να διέφερε πολύ από το τραχύ και θολό Aguardiente. Οι πρώτες προσπάθειες στο αποστακτήριο της οδού Marina Baja ήταν άξιες να πωληθούν στο μαγαζί του αδερφού του. Πολύ γρήγορα η ζήτηση αυξήθηκε με τον Facundo και τον Bouteiller να αγοράζουν το 1862 ένα μεγαλύτερο αποστακτήριο και να εγκαθιδρύουν εκεί την “Bacardi, Boutellier & Compania”. Το καλεντάρι έγραφε 4 Φεβρουαρίου 1862.

Εκεί ξεκινά ουσιαστικά η ιστορία του ρούμι BACARDI. Αυτό όμως που το έκανε να διαφέρει από την πρώτη στιγμή ήταν οι πρωτοποριακές μέθοδοι που χρησιμοποίησε ο Facundo που έδωσαν στο ρούμι του την ελαφριά γεύση και το διαυγές χρώμα που έχει μέχρι σήμερα. Τέσσερις σημαντικοί παράγοντες.

Ο Bacardi πέτυχε ταχεία ζύμωση με μία μόνο μαγιά που ανακάλυψε στα χωράφια ζαχαροκάλαμου και απομόνωσε. Και είναι ο ίδιο τύπος μαγιάς που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από το BACARDI μέχρι σήμερα. Εξελίσσοντας τον τρόπο παραγωγής του Aguardiente και προσθέτοντας μία δεύτερη παράλληλη απόσταξη έφερε έναν νέο τρόπο παραγωγής ρούμι. Το φιλτράρισμα με ξυλάνθρακα και η ωρίμανση σε λευκή αμερικάνικη δρυ ήταν τα τελευταία στοιχεία και πολύ σημαντικά στοιχεία σε μια νέα διαδικασία παραγωγής που έμελλε να αλλάξει τα δεδομένα στο ρούμι και να βάλει το BACARDI σοβαρά στην αγορά.

Το BACARDI είναι τα σύμβολά του

Την πρώτη ημέρα λειτουργίας της νέας εταιρείας, ένας φίλος της οικογενείας, έφερε στους Bacardi έναν μικρό φοίνικα. Και ο τότε 14χρονος γιος του Facundo, φρόντισε να τον φυτέψει στην είσοδο του αποστακτηρίου με την υπόσχεση ότι όσο θα μεγαλώνει το δέντρο, θα μεγαλώνει και η εταιρεία. Ο φοίνικας αυτός, ο θρυλικός “El Coco”, έμελλε να γίνει σύμβολο της ευμάρειας της Bacardi και να κοσμεί την είσοδο του αποστακτηρίου μέχρι και τη δεκαετία του 1960 όταν (spoiler alert) το αποστακτήριο είχε περάσει στα χέρια της κυβέρνηση Κάστρο. Σχεδόν ειρωνικά ο φοίνικας ξεράθηκε με την οικογένεια Bacardi σε εξορία. Αλλά αυτά θα τα δούμε λίγο αργότερα.

Το άλλο σύμβολο του BACARDI και πλέον αναγνωρίσιμο είναι η νυχτερίδα που κοσμεί και τη φιάλη του. Ενώ στην Κούβα στα μέσα του 19 αιώνα οι άνθρωποι προμηθεύονταν ρούμι από τα αποστακτήρια τοποθετώντας το σε δικά τους δοχεία και φιάλες, ο Facundo πωλούσε φιάλες με την υπογραφή “Bacardi M” και μία χαρακτηριστική νυχτερίδα σαν λογότυπο.

Η χρήση της νυχτερίδας ήταν ιδέα της Amalia, συζύγου του Don Facundo. Η οποία όπως λέγεται, βλέποντας νυχτερίδες στη στέγη του αποστακτηρίου θεώρησε ότι είναι καλός οιωνός μιας και η νυχτερίδα για τους Ισπανούς ήταν σύμβολο καλής υγείας, ευημερίας και οικογενειακής ενότητας. Το ίδιο πίστευαν και οι αυτόχθονες της Κούβας, με αποτέλεσμα η νυχτερίδα να βρει γρήγορα το δρόμο της προς τη φιάλη. Το ψευδώνυμο “El Ron del Murcielago” (ρούμι της νυχτερίδας) διαδόθηκε γρήγορα στην Κούβα με αποτέλεσμα να δώσει στην οικογένεια Bacardi τη σιγουριά για τις δεκαετίες που θα ακολουθούσαν.

Η ενηλικίωση του BACARDI

Μέσα σε λίγα χρόνια, το ρούμι αυτό κέρδισε μια θέση στην αγορά. Το 1877 ο Don Facundo αφήνει την τύχη της εταιρείας στα χέρια του γιου του Emilio Bacardi Moreau, ο οποίος στα χνάρια του πατέρα του καταφέρνει να κάνει το ρούμι ευρύτερα γνωστό, καθοδηγούμενος από το πάθος του για όσα έχτισε η οικογένειά του.

Τα πρώτα χρόνια του Emilio στο τιμόνι, συνέπεσαν με μια πολύ ταραχώδη περίοδο στη χώρα. Μια περίοδο στην οποία ο ίδιος έμελλε να αναδειχθεί σε σημαίνουσα φιγούρα στην πολιτική σκηνή της Κούβας. Οι Κουβανοί βρίσκονταν σε μια μακρά περίοδο επανάστασης ενάντια στην ισπανική κυριαρχία και ο Emilio, έχοντας γνωρίσει από κοντά τα πρώτα δημοκρατικά κινήματα στην Ευρώπη, στήριξε με όλες του τις δυνάμεις τους επαναστάτες. Έβγαζε πολιτικούς λόγους, έγραψε δύο επαναστατικά δοκίμια και συγκέντρωσε πόρους για τους επαναστάτες.

Η εμπλοκή της οικογενείας στην εξέγερση οδήγησε τον Emilio Bacardi αρκετές φορές στη φυλακή αλλά και στην προσωρινή εξορία στην Β. Αφρική. Με τον Emilio στη φυλακή και τον αδερφό του Facundo στα ηνία, η εταιρεία έφτασε σε χρεοκοπία το 1880 εν μέσω του “Μικρού Πολέμου” της Κούβας. Μέλη της οικογενείας έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους πουλώντας την προσωπική τους περιουσία για να μείνει ζωντανή η εταιρεία. Και το κατάφεραν.

Είχε περάσει μόλις ένας μήνας οικονομικής υγείας στην εταιρεία, όταν ξέσπασε φωτιά σε μία αποθήκη κοντά στο αποστακτήριο του BACARDI, το οποίο και καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς. Με τη βοήθεια ενός οικογενειακού φίλου, του Enrique Schueg και μέχρι να φτάσει η Κούβα στην ανεξαρτησία, η εταιρεία κρατιόταν οριακά στη ζωή. Θα έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι ο Emilio Bacardi να επιστρέψει ως ήρωας στο νησί για να εκλεγεί ως ο πρώτος ελεύθερα εκλεγμένος δήμαρχος του Santiago και να έχει την τιμή να υψώσει την πρώτη Κουβανέζικη σημαία στο οχυρό στο Santiago de Cuba, σε αυτό που ονομάστηκε “la fiesta de la Bandera”.

Ενώ ο πόλεμος μαινόταν, η διεθνής εικόνα της εταιρείας όχι απλά ήταν ακέραιη αλλά έδειχνε το μέλλον που προδιαγραφόταν. Το BACARDI κερδίζει τη διεθνή αναγνώριση μέσα από τις εκθέσεις στις οποίες συμμετέχει και τα βραβεία που αποσπά. Το 1898, λίγο πριν το τέλος του τρίτου και τελευταίου πολέμου ανεξαρτησίας των Κουβανών, το BACARDI γίνεται επίσημος προμηθευτής της βασιλικής αυλής της Ισπανίας. Για λίγο. Γιατί η οικογένεια Bacardi, ήταν ήδη ιδιαίτερα ενεργή στο πλευρό εκείνων που πάλευαν για την ανεξαρτησία της Κούβας από την ισπανική κυριαρχία. Και όταν οι Αμερικανοί έκαναν την εμφάνισή τους στο λιμάνι της Αβάνα, οι Bacardis τους υποδέχτηκαν ως απελευθερωτές, αρπάζοντας τη χρυσή ευκαιρία.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το πρώτο Cuba Libre φτιάχτηκε εκείνη την εποχή. Ένα βράδυ του Αυγούστου του 1900, μια παρέα από στρατιώτες του Αμερικανικού Σώματος Διαβιβάσεων μαζεύτηκαν για ένα ποτό στο American Bar στην Αβάνα. Ένας από τη παρέα, ο κ. Russell, παρήγγειλε ένα BACARDÍ με Cola, πάγο και λίγο στυμμένο φρέσκο λάιμ. Γρήγορα τον μιμήθηκαν και οι άλλοι μέχρι που κάποιος από τους Αμερικανούς πρότεινε να πιουν «Por Cuba Libre» (στην ελευθερία της Κούβας). Έτσι γεννήθηκε το «Cuba Libre». Η διαφήμιση αυτή κυκλοφόρησε στο περιοδικό Life, τον Μάιο του 1966.

Η αγορά όμως ήταν μεγάλη. Και στα χρόνια της ποταπαγόρευσης, η Κούβα μετατράπηκε στον παράδεισο των Αμερικανών. Φτάνοντας στο 1928, περίπου 90.000 Αμερικανοί τουρίστες έφταναν στην Κούβα απλά και μόνο για να διασκεδάσουν και να αφεθούν στο απαγορευμένο για εκείνους ποτό.

Από το 1910, η Bacardi αποκτά εμφιαλωτήριο και στη Βαρκελώνη, ανοίγοντας έτσι τον χορό της διεθνούς επέκτασης που ακολούθησε τις επόμενες δεκαετίες. Το 1931 ανοίγει εγκαταστάσεις στο Μεξικό και δύο χρόνια αργότερα στο Πουέρτο Ρίκο, ενώ το 1944 ιδρύει μια εταιρεία στη Νέα Υόρκη για να διευκολυνθεί η εξαγωγή του BACARDI στο αμερικανικό έδαφος.

Το πρώτο μισό του 20 αιώνα ήταν αναμφίβολα η περίοδος που το BACARDI ισχυροποιήθηκε και έβαλε εκείνες τις βάσεις που του επέτρεψαν μετά το 50 να μην λυγίσει μπροστά στα εμπόδια και τις πιέσεις.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Στο δεύτερο μέρος της ιστορίας του BACARDI, θα διαβάσεις για τα χρόνια του Batista, την ελπίδα στο πρόσωπο του Castro, την εξορία από την Κούβα. Αν μέχρι τώρα έμαθες πώς γεννήθηκε και ενηλικιώθηκε το ρούμι, στο δεύτερο μέρος θα διαβάσεις πώς κατάφερε να κρατήσει άσβεστη τη φλόγα του, όσο κι αν περιπλανήθηκε, όσες προκλήσεις κι αν αντιμετώπισε.

Γιατί το αληθινό πάθος, δεν δαμάζεται..