Η ιστορία του χούμους και μια εύκολη συνταγή για να το φτιάξεις μόνος σου

Η φήμη του χούμους έχει ξεπεράσει τη Μέση Ανατολή αφού το νόστιμο αυτό πιάτο (που στα αραβικά το όνομά του σημαίνει ρεβίθι) έχει γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο. Θεωρείται ένα από τα πιο υγιεινά σνακ για τη διατροφή μας, χάρη στο τρίπτυχο πρωτεϊνών, φυτικών ινών και καλών λιπαρών και τρώγεται από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Η συνταγή για το παραδοσιακό hummus b’tahini (όπως ονομάζεται το πιάτο), αποτελείται από ρεβίθια, ταχίνι, σκόρδο και λεμόνι. Δεδομένου ότι είναι σχετικά απλό στην παρασκευή του, οι παραλλαγές έγκεινται περισσότερο στον τρόπο που σερβίρεται. Λείο ή πιο σβολιασμένο; Με κουκουνάρι ή χωρίς; Και τι συνοδευτικό; Τουρσί, πίτα, καυτερή σάλτσα ή φαλάφελ;

Η δημοτικότητα του χούμους έχει φέρει στην επιφάνεια ένα – σημαντικό για πολλούς – ζήτημα: αυτό της ιδιοκτησίας. Ποιος εφηύρε το πιάτο; Ποιος μπορεί να το διεκδικήσει ως δικό του; Από τους Λιβανέζους και τους Τούρκους μέχρι τους Σύριους, όλοι έχουν προσπαθήσει να καρπωθούν την ταυτότητά του, αλλά υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για οποιαδήποτε θεωρία, όπως αναφέρει σε άρθρο του το BBC.

Τα περισσότερα από τα συστατικά υπάρχουν εδώ και αιώνες: το ρεβίθι χρονολογείται για περισσότερα από 10.000 χρόνια στην Τουρκία και είναι, σύμφωνα με την Συριολιβανέζα συγγραφέα πολλών βιβλίων μαγειρικής στη Μέση Ανατολή, Anissa Helou, «ένα από τα πρώτα όσπρια που καλλιεργήθηκαν ποτέ». Και το ταχίνι, η πάστα σουσαμιού που είναι ζωτικής σημασίας για το hummus b’tahini, αναφέρεται στα αραβικά βιβλία μαγειρικής του 13ου αιώνα. Αλλά ο συνδυασμός των συστατικών που συνθέτουν το δημοφιλές πιάτο είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστεί.

Ένα βιβλικό φαγητό

Unsplash

Για τον chef Tom Kabalo, το χούμους είναι ένα βιβλικό φαγητό, καθώς όπως λέει στο BBC, αναφέρεται στην εβραϊκή Βίβλο πριν από 3.500 χρόνια. Το απόσπασμα από το Βιβλίο της Ρουθ, γράφει: «Ελάτε εδώ και φάτε από το ψωμί και βουτήξτε την μπουκιά σας στο hometz».

Μπορεί το hometz να ακούγεται σαν χούμους, όμως στα σύγχρονα εβραϊκά σημαίνει ξύδι. Παρόλα αυτά, επειδή η φράση  «βουτήξτε το ψωμί σας στο ξύδι» ακούγεται ως μια περίεργη έκφραση φιλοξενίας, έγκειται η αβεβαιότητα για το αν τελικά συνδέεται η λέξη hometz με το χούμους.

«Έχω ακούσει ισχυρισμούς ότι καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στη βόρεια Ινδία ή στο Νεπάλ» λέει ο Oren Rosenfeld, συγγραφέας και σκηνοθέτης του Hummus! The Movie, ενώ η Liora Gvion, συγγραφέας του Beyond Hummus and Falafel: Social and Political Aspects of Palestinian Food in Israel, θεωρεί ότι όλη αυτή η συζήτηση είναι «παλιά και ανόητη συζήτηση και δεν αξίζει την προσοχή κάποιου».

Για πολλούς, βέβαια, το ερώτημα από πού προέρχεται το χούμους είναι θέμα πατριωτισμού και ταυτότητας. Το 2008, ξεκίνησαν οι «Πόλεμοι του Χούμους» όταν ο Λίβανος κατηγόρησε το Ισραήλ ότι εξαργύρωσε αυτό που θεωρούνταν ως κληρονομιά, η δημοσιότητα και τα χρήματα του. Οι προσπάθειες αναγνώρισης του πιάτου τόσο από τον Λίβανο όσο και το Ισραήλ κρίθηκαν αναποτελεσματικές.

Υπάρχει μάλιστα, μία άλλη δημοφιλής θεωρία που λέει ότι το χούμους δεν είναι ούτε βιβλικό, ούτε λιβανέζικο ούτε συριακό, αλλά αιγυπτιακό. «Η παλαιότερη συνταγή που έχω δει για χούμους που περιλαμβάνει ταχίνι είναι από ένα αιγυπτιακό βιβλίο μαγειρικής», λέει ο Ari Ariel, ιστορικός από τη Μέση Ανατολή, ο οποίος διδάσκει Ιστορία και Διεθνείς Σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα.

Μπορεί η ακριβής προέλευση του χούμους να αμφισβητείται ακόμα έντονα, αλλά τελικά αυτό που μένει είναι το ότι πρόκειται για ένα νόστιμο πιάτο, που στη σύγχρονη εκτέλεσή του το βρίσκουμε σε διαφορετικές εκδοχές. Για τον Noam Yatsiv, έναν ξεναγό από τη Χάιφα που λατρεύει το χούμους, το εν λόγω πιάτο προέρχεται από τη Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Για τον ίδιο, δεν έχει σημασία από πού προέρχεται, αλλά ο τρόπος με τον οποίο επιλέγεται και πωλείται, τονίζοντας ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένδειξη: «ψεύτικο χούμους».

Προσωπικά, μου αρέσει να είναι λίγο λεμονάτο και με το σκόρδο να ακούγεται. Όπως επίσης να έχει ελαιόλαδο και za’atar. Περί ορέξεως…Το μόνο που μετράει τελικά, είναι να φτιάχνεται με αγάπη. Όπως αυτό που ετοιμάζεται σε ένα από τα πιο αγαπημένα street food της Αθήνας, το Feyrouz.

Η συνταγή για το χούμους

1. Τον Μάιο του 2010, ο Λίβανος έσπασε το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες για το μεγαλύτερο πιάτο χούμους στον κόσμο με βάρος 10450 κιλά.
2. Το χούμους συνδυάζει δύο πηγές πλούσιες σε σίδηρο, τα ρεβίθια και το ταχίνι.
   
3. Φτιάχνεται σε όλο τον κόσμο και δεν τρώγεται μόνο με πίτα.
4. Έχει τη δική του μέρα καθώς στις 13 Μαΐου είναι International Hummus Day.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

FOOD & DRINK

Η μεγάλη ιστορία της ναπολιτάνικης πίτσας

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

FOOD & DRINK

Τι περιλαμβάνει ένα παραδοσιακό ιαπωνικό πρωινό και πώς μπορείς να το φτιάξεις