Πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη γεωργία

Η κλιματική κρίση είναι πλέον εμφανής στην καθημερινότητά μας και αποτελεί μια υπαρξιακή απειλή, όχι μόνο για τη φύση που μας συντηρεί αλλά και για την ίδια μας την κοινωνία. Με επιστημονικούς όρους, η φράση που χρησιμοποιούμε όλο και πιο συχνά ότι «ο καιρός έχει αλλάξει», σημαίνει ότι παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές σε βασικές κλιματικές παραμέτρους όπως η βροχόπτωση, η ξηρασία και η θερμοκρασία του αέρα.

Οι τρεις αυτές παράμετροι είναι, εκτός των άλλων, ζωτικής σημασίας για τη γεωργία και οι μεταβολές τους έχουν ήδη σημαντικές επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή στη χώρα μας. Ταυτόχρονα, το βιομηχανικό αγροτικό μοντέλο που ακολουθείται και στη χώρα μας, εντείνει περαιτέρω την κλιματική κρίση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο αλληλεξάρτησης και καταστροφής.

Η Greenpeace ανέθεσε σε ομάδα κλιματικών επιστημόνων της χώρας να αποτιμήσουν και να καταγράψουν τις μεταβολές τριών βασικών μετεωρολογικών παραμέτρων στην ελληνική επικράτεια τα τελευταία τριάντα χρόνια (1994-2024): βροχόπτωση, ξηρασία, θερμοκρασία αέρα.

Ταυτόχρονα, οι επιστήμονες εστίασαν στα τρία ακραία κλιματικά γεγονότα που επηρέασαν τη χώρα μας το 2023-2024: κακοκαιρία Daniel και καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία (φθινόπωρο 2023), ο θερμότερος χειμώνας που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ελλάδα (χειμώνας 2024) και το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα (καλοκαίρι 2024).

Η γεωργία επηρεάζεται και εξαρτάται άμεσα από τις κλιματικές συνθήκες, ενώ οι φυσικοί πόροι στους οποίους βασίζεται, όπως το έδαφος και το νερό, επηρεάζονται και αυτοί με τη σειρά τους από το κλίμα. Οι μεταβολές των κλιματικών παραμέτρων (κυρίως οι αλλαγές στη θερμοκρασία, την ξηρασία, τις βροχοπτώσεις και τον παγετό) μπορούν να επιφέρουν αλλαγές τόσο στο είδος των καλλιεργειών ανά περιοχή και στην απόδοσή τους, όσο και στις εφαρμοζόμενες καλλιεργητικές πρακτικές, όπως η άρδευση και η αντιμετώπιση ασθενειών. Οι επιπτώσεις αυτές εξαρτώνται από το είδος, την έκταση και την ένταση των μεταβολών των κλιματικών παραμέτρων.

Η μελέτη, που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στο Eteron, αναλύει το πώς άλλαξαν τρεις κλιματικοί παράμετροι στη χώρα που είναι βασικοί παράγοντες για τον τομέα της γεωργίας (θερμοκρασία, ξηρασία και βροχόπτωση), αλλά και σημαντικά κλιματικά φαινόμενα των τελευταίων ετών, όπως η κακοκαιρία Daniel και το ρεκόρ θερμότερου καλοκαιριού που καταγράφηκε το 2024.

Οι μη αρδευόμενες καλλιέργειες είναι αυτές που έχουν πληγεί περισσότερο ενώ σημαντικές επιπτώσεις υπάρχουν και στον τομέα της μελισσοκομίας. Τέλος, ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα σχετίζεται με τη διαθεσιμότητα των υδάτινων πόρων, οι οποίοι σε πολλές περιοχές μειώνονται λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων ή/και της υπερβολικής χρήσης τους.

Αν και στη φύση υπάρχει το φαινόμενο της προσαρμοστικότητας (ίδιες ποικιλίες ελιάς μπορούν και ευδοκιμούν εξίσου καλά από την Κρήτη μέχρι τη Μακεδονία και τη Θράκη), οι καλλιέργειες δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε κλιματικές αλλαγές που συντελούνται γρήγορα σε σχέση με τους χρόνους της φύσης.

Η κλιματική κρίση και η γεωργία βρίσκονται σε αλληλοσυσχέτιση και αλληλεξάρτηση: η γεωργία είναι θύμα της κλιματικής κρίσης και ταυτόχρονα φέρει μεγάλο ποσοστό ευθύνης
στην επιδείνωσή της.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ