Τελικά, γιατί τα λέμε cocktails;

Η αλήθεια είναι ότι στην κουλτούρα του Έλληνα το cocktail ήρθε πρόσφατα. Μέχρι πριν μερικά χρόνια πίναμε κυρίως mixed drinks, σκέτα, άντε και κανένα κλασσικό στα μεγάλα κέφια. Δεν είχαμε ούτε την παιδεία, ούτε πάνω από όλα την ιστορία άλλων χωρών πάνω σε αυτό το θέμα. Όμως ξαφνικά, πριν μερικά χρόνια έγινε ένα τεράστιο ‘μπουμ’ και στα χέρια όλων βρέθηκαν ποιοτικά, πρωτοποριακά και ενδιαφέροντα cocktails.

Τα μαγαζιά που ήδη υπήρχαν, άρχισαν να σερβίρουν cocktails, δημιουργήθηκαν νέα bar με αυτοσκοπό τους το σερβίρισμα ποιοτικών και εντυπωσιακών cocktails και μέσα σε λίγο καιρό είχε γίνει το πάθος του κάθε drinker. Όμως, έχεις αναρωτηθεί ποτέ πώς προέκυψε αυτό το περίεργο όνομα για να χαρακτηρίζει την μίξη συστατικών με βάση το αλκοόλ;

Όταν το ακούς πρώτη φορά η αλήθεια είναι ότι σου ξενίζει λίγο. Μπερδεύεται η γλώσσα σου, δεν ξέρεις πο;y τονίζεται, απορείς αν είναι μια ή δύο λέξεις και γενικά σου προκαλεί δυσκολίες. Μετά όμως πίνεις την πρώτη γουλιά και σου φεύγουν όλα αυτά από το μυαλό. Αυτό όμως το όνομα, όπως πολλά πράγματα σε αυτή την βιομηχανία, έχει μεγάλη και μακρά ιστορία. Βασικά έχει πολλές ιστορίες και όχι μόνο μία για το πώς προέκυψε αυτό το όνομα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τι είναι cocktail; “Είναι ένα διεγερτικό αλκοολούχο ποτό, που αποτελείται από οποιοδήποτε είδους απόσταγμα, ζάχαρη, νερό, bitters και άλλα συστατικά”. Αυτόν τον ορισμό έδωσε τον Μάιο του 1806 η εφημερίδα ‘Balance and Columbian Repository of Hudson, New York’ και κάπως έτσι ορίστηκε μια έννοια που έμελλε να γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότερο. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες σχετικά με τις ρίζες της λέξης προέρχεται από το βιβλίο ‘The Booze Reader: A Soggy Saga of a Man in His Cups’, του George Bishop: “Η λέξη προέρχεται από το αγγλικό cock-tail το οποίο στα μέσα του 19ου αιώνα, ήταν όρος που χαρακτήριζε μια γυναίκα ελαφρών ηθών που όμως θεωρούνταν επιθυμητή αλλά ακάθαρτη. Η λέξη ‘μετανάστευσε’ στην Αμερική και χρησιμοποιήθηκε από τους μετανάστες οι οποίοι νόθευαν καλό βρετανικό gin με άλλα υλικά. Μετά από λίγα χρόνια η παύλα εξαφανίστηκε και αυτό συνέπεσε με την επιστροφή της λέξης πίσω στην Βρετανία αυτή την φορά με την σημερινή έννοια του όρου”.

Αυτή η θεωρία κάπου πάσχει χρονικά αφού η λέξη χαρακτήριζε τα ποτά πολύ πριν τα μέσα του 19ου αιώνα αλλά είναι διασκεδαστική σαν παρομοίωση με μια γυναίκα “επιθυμητή αλλά ακάθαρτη”. Έχει αρκετή δόση αλήθειας και υπάρχουν πολλά κοινά μεταξύ μιας τέτοιας γυναίκας και ενός cocktail.

Μία άλλη υπέροχη ιστορία που δημοσιεύτηκε το 1936, αναφέρει ότι πολλά χρόνια πίσω οι Βρετανοί ναύτες έπιναν mixed drinks σε μια μεξικάνικη ταβέρνα. Τα ποτά τους ανακατεύονταν με μια “λεπτή, φινετσάτη ρίζα ενός εξωτικού φυτού που όμως λόγω του σχήματός της ονομαζόταν Cola de Gallo,  δηλαδή στα αγγλικά ‘Cock’s tail.’ [ουρά του κόκκορα]” Η ιστορία αναφέρει ότι οι ναύτες έκαναν γνωστή την λέξη στην Αγγλία και έτσι έφτασε στην Αμερική. Μία ακόμα θεωρία με μεξικάνικες ρίζες αναφέρει ότι η λέξη cocktail προέρχεται από την κόρη ενός Μεξικανού βασιλιά, η οποία σέρβιρε Αμερικανούς αξιωματούχους. Το όνομά της  Xoc-tl, το οποίο διαβάζεται Xochitl ή Coctel ανάλογα με την διάλεκτο. Οι Αμερικανοί την τίμησαν ονομάζοντας τα ποτά της cocktails αφού έτσι είχαν εκλάβει το όνομά της.

Μία ακόμα θεωρία η οποία μοιάζει να είναι μακριά από την πραγματικότητα αλλά είναι αρκετά διασκεδαστική είναι εκείνη ότι σε μια διάλεκτο που την βρίσκουμε στην Σιέρα Λεόνε, ο σκορπιός λέγεται kaktel. Δεν ξέρω πως ο Bill Bryson συνέδεσε το ποτό με τον σκορπιό αλλά εικάζω ότι μάλλον θα είχε πιει πολλά cocktails.

Ίσως η πιο δημοφιλής θεωρία είναι εκείνη που αναφέρει ότι τα πρώτα ποτά που ορίστηκαν ως cocktails φτιάχτηκαν από τον ιδιοκτήτη μιας ταβέρνας με το όνομα Betsy Flanagan, ο οποίος το 1779 σέρβιρε Γάλλους στρατιώτες και τους έβαζε για γαρνιτούρα φτερά από τους κόκορες του γείτονα. Οι Γάλλοι έπιναν και φώναζαν “Vive le cocktail!”. Ωραία ιστορία μέχρι να την καταρρίψει ο  William Grimes, ο οποίος στο βιβλίο του ‘Straight Up or On the Rocks: The Story of the American Cocktail’ αναφέρει ότι ο Flanagan είναι φανταστικό πρόσωπο.

Μία από τις πιο πιθανές ιστορίες έχει γραφτεί στο βιβλίο ‘Famous New Orleans Drinks & How to Mix ’em’, του  Stanley Clisby Arthur, που πρωτοεκδόθηκε το 1937.  Εκεί ο συγγραφέας αναφέρει την ιστορία του Antoine Amedie Peychaud, ενός Γάλλου μετανάστη από το San Domingo ο οποίος έφτασε στην Νέα Ορλεάνη το 1793. Ο Peychaud ήταν φαρμακοποιός και είχε ανοίξει την δική του επιχείρηση ενώ έφτιαχνε και δικά του bitters (διάσημα μέχρι και σήμερα). Μία μέρα λοιπόν δημιούργησε ένα στομαχικό φάρμακο αναμειγνύοντας μερικά bitters με brandy μέσα σε ένα κέλυφος αυγού. Στην μητρική του γλώσσα αυτό ονομάζεται coquetier. [κοκτιέ] Είναι πιθανό η λέξη να διαβρώθηκε με τον χρόνο και να έφτασε στο cocktail. Μία τρύπα και σε αυτή την ιστορία είναι ότι τα φαρμακεία του Peychaud δεν είχαν ανοίξει μέχρι το 1838 ενώ η λέξη εμφανίζεται πιο βαθιά στον χρόνο.

Τέλος μια τελευταία θεωρία αναφέρει ότι τα ημίαιμα άλογα είχαν τις ουρές τους δεμένες για να είναι εμφανής η ανικανότητα αναπαραγωγής. Έτσι, πολλές φορές αναφέρονταν σε αυτά τα άλογα με τον όρο cocktailed.  Δεν πιάνω την σύνδεση με τα ποτά και το αλκοόλ αλλά νομίζω ότι ήρθε η ώρα να παραγγείλουμε άλλη μια γύρα. Όποια κι αν είναι είναι η θεωρία από τις τόσες που κατάφερε να μαζέψει ο Gary Regan στο βιβλίο του ‘The Joy of Mixology,’ το σίγουρο είναι ότι εμείς θα συνεχίσουμε να πίνουμε και να δοκιμάζουμε μοναδικές δημιουργίες στα αθηναϊκά μπαρ και όχι μόνο.