Τι σημαίνει comfort food και πότε μας κάνει όντως καλό

Το υπέροχο με το comfort food είναι ότι βρίσκεται πάντα εκεί για εμάς και δε μας απογοητεύει ποτέ. Ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται στην ευτυχία και την ανακούφιση από το άγχος συνεχίζοντας να λαχταράει τα φαγητά που προσφέρουν «παρηγοριά». Για να το ορίσουμε, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει για να μας φτιάχνει τη διάθεση, καθώς λειτουργεί ενισχυτικά.

Όταν τρώμε, λαμβάνουμε θετική ενίσχυση – από τη μία καλύπτουμε την ανάγκη για τροφή και από την άλλη ικανοποιούμαστε γευστικά. Το φαγητό όμως μπορεί να προκαλεί και αρνητική ενίσχυση. Για παράδειγμα, όταν τρώμε για να καταπολεμήσουμε το άγχος, συνδέουμε το comfort food με την απομάκρυνση ενός προβλήματος.

Μετά από ένα χρονικό διάστημα, ο εγκέφαλός μας εκπαιδεύεται να αναζητά φαγητό ως έναν τρόπο να διαχειριστεί τα προβλήματα στη ζωή μας. Αυτή η διαδικασία μάς οδηγεί στο να αποζητάμε το φαγητό, δημιουργώντας έτσι την ιδέα του comfort food.

Το comfort food ως αντίδοτο στα προβλήματά μας

Ο όρος comfort food αναφέρεται σε εκείνα τα τρόφιμα που η κατανάλωσή τους μάς παρέχει παρηγοριά ή ένα αίσθημα ευεξίας, όπως αναφέρεται σε ένα εκτενές άρθρο του International Journal of Gastronomy and Food Science. Με απλά λόγια, φαγητά ή τρόφιμα που προσφέρουν κάποιο είδος συναισθηματικής χαλαρότητας.

Παρατηρείται συχνά ότι οι επιλογές που ορίζονται ως comfort food έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες (αναλογικά υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και/ή υδατάνθρακες)και ότι τείνουν να συνδέονται με την παιδική ηλικία ή/και το μαγείρεμα στο σπίτι.

Πράγματι, οι comfort food συνταγές παρασκευάζονται συχνά με απλό τρόπο ή είναι βασισμένες στην παράδοση και μπορεί να έχουν μια νοσταλγική ή συναισθηματική έλξη, θυμίζοντας ίσως το σπίτι, την οικογένεια ή/και τους φίλους. Η νοσταλγία άλλωστε παίζει σημαντικό ρόλο στο φαγητό μας.

Γιατί το αποζητάμε (περισσότερο) τον χειμώνα

«Ο κρύος καιρός μπορεί να δημιουργήσει βιολογικές αλλαγές που αυξάνουν την όρεξή μας» τονίζει η Dr. Emma Laing, καθηγήτρια Διατροφολογίας και διευθύντρια Διαιτολογίας στο διαδικτυακό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια, στις ΗΠΑ.

«Όταν η θερμοκρασία πέφτει, είναι φυσικό να αποζητάμε φαγητά που μας παρέχουν ζεστασιά. Συχνά, οι τροφές που επιλέγουμε τον χειμώνα έχουν περισσότερη περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λιπαρά, από όσα θα καταναλώναμε συνήθως» εξηγεί.

Τα αγαπημένα μας comfort food προέρχονται από την παιδική μας ηλικία ή συνδέονται με ένα συγκεκριμένο άτομο, τόπο ή χρόνο με τον οποίο το φαγητό έχει θετική σύνδεση (για παράδειγμα, η γιαγιά που έφτιαχνε μόνο για σένα τον καλύτερο πουρέ και σνίτσελ, ή ένα γλυκό ως επιβράβευση), όπως αναφέρεται στις μελέτες του International Journal of Gastronomy and Food Science.

Τους χειμερινούς μήνες έχουμε επίσης και αρκετές γιορτές που περιλαμβάνουν τραπέζια με φαγητό ενώ περνάμε και περισσότερο χρόνο στο σπίτι, πολλές φορές μόνοι μας. Κι ως γνωστόν, το φαγητό είναι παρέα (σκέψου μόνο τον συνδυασμό chips και ταινία).

Επιπλέον, όπως αναφέρει η μελέτη του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια, μερικοί άνθρωποι βιώνουν ορμονικές διακυμάνσεις με τις εναλλαγές των εποχών αλλά και με την έκθεση στον ήλιο. Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν το επίπεδο άγχους, την όρεξη, την ικανότητα ύπνου και μπορεί να οδηγήσουν σε αίσθημα λήθαργου.

Τα άτομα που είναι ευαίσθητα σε αυτές τις αλλαγές είναι πιθανό να λαχταρούν τροφές με ζάχαρη ή πλούσιες σε ενέργεια για να καταπολεμήσουν την κούραση. Σύμφωνα με την Dr. Lang, το να υποκύπτουμε τελικά στο comfort food δεν είναι απαραίτητα κακό, εφόσον η διατροφή μας είναι κατά τα άλλα ισορροπημένη, παραμένουμε ενυδατωμένοι και ασκούμαστε.

Τελικά, ποιο comfort food κάνει καλό

Αν λάβεις υπόψη σου την εποχικότητα στα τρόφιμα και τις ανάγκες που έχει ο οργανισμός σου τον χειμώνα, μπορείς να κάνεις υγιεινές επιλογές που να είναι όμως και comfort.

Οι σούπες για παράδειγμα μπορεί να ξεφύγουν από τις κλασικές παραδοσιακές και να πειραματιστείς με επιλογές όπως ramen, tom kha gai ή να κάνεις μια πιο εξωτική κοτόσουπα (η εκδοχή του David Chung με noodles είναι ό,τι πιο νόστιμο θα δοκιμάσεις).

Το διαδίκτυο σού δίνει την ευκολία του να αναζητήσεις συνταγές που θα σου δώσουν την ενέργεια και τη θαλπωρή που αναζητάς, χωρίς να περιέχουν πολλή ζάχαρη ή λιπαρά. Αρκεί να επιλέξεις χειμωνιάτικες τροφές που κάνουν καλό και να τις εντάξεις στα comfort φαγητά σου:

• Σέλινο και σελινόριζα
• Μπρόκολο και κουνουπίδι
• Λάχανο και καρότα
• Μήλα και ρόδι

Όσο ο εγκέφαλός σου συνηθίζει στο πιο υγιεινό comfort food τόσο θα ενισχύεις τη θετική ενίσχυση, επιλέγοντας τελικά τρόφιμα που κάνουν καλό στον οργανισμό και την ψυχολογία σου. Ένα φλιτζάνι τσάι του βουνού για παράδειγμα, θα σε ζεστάνει και θα σε χαλαρώσει, χωρίς να σε γεμίσει κενές θερμίδες ή να σου προκαλέσει εθισμό, όπως θα συνέβαινε με ένα αναψυκτικό. Σκέψου τελικά την επιλογή που θα κάνεις στο comfort food ως έναν τρόπο να τρως νόστιμα και να κάνεις καλό σε σένα.