Τρεις χώρες θέλουν να είναι η πατρίδα της τηγανητής πατάτας

Υπάρχουν κάποια φαγητά τις εκδοχές τους μπορείς να τις βρεις σε διάφορους πολιτισμούς, είτε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο μαγειρεμένα είτε με μικρές παραλλαγές. Μια τέτοια είναι η περίπτωση της τηγανητής πατάτας, μιας συνταγής που και μέσω της παγκοσμιοποίησης του γρήγορου φαγητού έχει μπει πλέον στις περισσότερες κουλτούρες εκεί έξω. Σε ποιον όμως ανήκει αυτή η τόσο απλή συνταγή;

Είναι γνωστό ότι οι δικές μας τηγανητές πατάτες ονομάζονται στις ΗΠΑ, ‘french fries’. Κατά τον τρόπο αυτόν, φαίνεται ότι η αγγλική γλώσσα δίνει τη συνταγή στη Γαλλία. Έλα όμως που η γλώσσα δεν λέει πάντα την αλήθεια, τουλάχιστον για τον Alvert Verdeyen, έναν σεφ και συγγραφέα του βιβλιου ‘Carrement Frites’. Στο βιβλίο του αυτό, ο Verdeyen προσπαθεί να ανιχνεύσει την ιστορία της τηγανητής πατάτας προσπαθώντας μαζί να καταργήσει τον μύθο ότι αυτές ξεκίνησαν από τη Γαλλία.

Σύμφωνα με την έρευνά του, οι τηγανητές πατάτες  γεννήθηκαν στο Namur μια πόλη στη γαλλόφωνη περιοχή του Βελγίου. Βλέπετε υπάρχουν αναφορές ότι σε έναν πολύ κρύο χειμώνα, το 1680, οι κάτοικοι της περιοχής δεν μπορούσαν να ψαρέψουν μικρά ψάρια επειδή ο ποταμός που έρρεε δίπλα στην πόλη είχε παγώσει. Για να επιβιώσουν, λοιπόν, έκοβαν πατάτες σε σχήμα ας πούμε μικρού ψαριού και τις τηγάνιζαν. Και κάπως έτσι γεννήθηκε η εξάρτησή σου, αρκετούς αιώνες πριν καν γεννηθείς εσύ.

Αυτή είναι η βάση της ιστορίας από την πλευρά του Βελγίου που ούτως ή άλλως έχει απευθυνθεί στην UNESCO, προκειμένου να γίνει η τηγανητή πατάτα μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας (κάτι αντίστοιχο με αυτό που έχουμε εμείς με τη Δανία για τη φέτα). Ωστόσο, σε αυτή την ιστορία υπάρχουν και κάποιες τρύπες. Για παράδειγμά, μια που τονίζει ο Pierre Leclercq ο οποίος θεωρεί ότι, ακόμα και αν συνέβη έτσι η ιστορία, αυτή είναι αδύνατον να έγινε το 1680. Στηρίζει δε αυτή την άποψή του στο γεγονός ότι οι ίδιες οι πατάτες δεν είχαν εισαχθεί στην περιοχή (υπολογίζει ότι αυτό έγινε το 1735).

AP Photo/Lionel Cironneau

Aυτό, βέβαια, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν σημαίνει καθόλου ότι αποδεικνύονται οι γαλλικές ρίζες της συνταγής. Το πιο πιθανό είναι ότι ο άνθρωπος ή οι άνθρωποι που σκέφτηκαν πρώτοι τη συνταγή της τηγανητής πατάτας είναι και θα συνεχίσουν να είναι ανώνυμοι. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι από την αρχή μέχρι και σήμερα οι τηγανητές πατάτες, στις διάφορες εκδοχές τους, θεωρούνται ένα φαγητό του δρόμου και όχι της ελίτ.

Και εδώ έρχεται το πραγματικό ερώτημα. Έχει τόση σημασία η εθνικότητα αυτού που σκέφτηκε τη συνταγή ή εκείνος ο πολιτισμός που πήρε τη συνταγή και της έδωσε την ταυτότητα που έχει σήμερα. Γιατί αν ισχύει το δεύτερο, παρά τις ευρωπαϊκές ρίζες, μιλάμε σίγουρα για ένα αμερικανικό φαγητό. Aυτή η σύγκρουση, εξάλλου, φάνηκε όταν εξαγριωμένοι γραφικούληδες Αμερικανοί ονόμασαν ‘Freedom fries’ τις τηγανητές πατάτες, όταν η Γαλλία αρνήθηκε να συνδράμει στις πολεμικές επιχειρήσεις του NATO στο Ιράκ.

Η αλήθεια είναι πάντως ότι σε όλον τον κόσμο -της Γαλλίας και της Αμερικής συμπεριλαμβανομένης- η πατάτα θεωρείται απλά ένα συνοδευτικό, στο Βέλγιο τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά, καθώς πρόκειται για τη μόνη χώρα στην οποία οι τηγανητές πατάτες σερβίρονται από μόνες τους, ως κύριο πιάτο. Και αυτό αν μη τι άλλο είναι σημαντικό.

(Φωτογραφίες: AP Photos)